Η ύλη και τα δομικά συστατικά της. από Διογένη Κοσμόπουλο

Μακροσκοπική ταξινόμηση της ύλης. ΥΛΗ Μπορεί να χωριστεί φυσικά; Μίγμα ναι όχι Καθορισμένη (καθαρή) ουσία Ένωση Στοιχείο Μπορεί να αποσυντεθεί χημικά; ναι όχι υδράργυρος αλάτι Ομοιογενές μίγμα (διάλυμα) Ετερογενές μίγμα Έχει ομοιόμορφη σύσταση; όχι ναι Ορυκτό πέτρωμα αλατόνερο

Η ύλη είναι συνεχής ; 1/2 50 mL <100 mL Νερό Οινόπνευμα

Τα δομικά σωματίδια είναι τα άτομα , τα μόρια και τα ιόντα Η ύλη είναι συνεχής ; 2/2 Η ύλη δεν είναι συνεχής αλλά δομείται από μικρά διακριτά σωματίδια που ονομάζονται δομικά σωματίδια . Τα δομικά σωματίδια είναι τα άτομα , τα μόρια και τα ιόντα

Τι είναι τα άτομα ; Άτομο είναι το μικρότερο σωματίδιο της ύλης που μπορεί να παίρνει μέρος στις χημικές μεταβολές κατά τις οποίες γίνεται αναδιοργάνωση των ατόμων , αλλά κανένα άτομο δεν καταστρέφεται και κανένα νέο άτομο δεν δημιουργείται (!) Τα άτομα δεν είναι σταθερά σωματίδια και γι’ αυτό δεν είναι ελεύθερα στη φύση , ούτε διατηρούν τις ιδιότητες της ύλης από την οποία προήλθαν (!) Το πλήθος των διαφορετικών ατόμων είναι όσο και το πλήθος των στοιχείων. Δηλαδή τα άτομα ενός στοιχείου είναι όμοια μεταξύ τους αλλά διαφορετικά άτομα ανήκουν σε διαφορετικά στοιχεία (!) Το κάθε άτομο στοιχείου παριστάνεται με το σύμβολο του στοιχείου. Νa το σύμβολο του στοιχείου νάτριο ένα άτομο νατρίου

Τι είναι τα μόρια ; Τα μόρια είναι σωματίδια που προέρχονται από την συνένωση των ατόμων με χημικούς δεσμούς. To μόριο είναι σταθερό σωματίδιο και γι’ αυτό θεωρούμε ότι είναι το μικρότερο κομμάτι μιας καθαρής ουσίας που μπορεί να είναι ελεύθερο στη φύση, διατηρώντας τις (χημικές) ιδιότητες της ουσίας από την οποία προήλθε. 1 μόριο νερού 1 άτομο Ο 2 άτομα Η Η2Ο νερό

Τρόποι αναπαράστασης μορίων. Μ ε θ ά ν ι ο CH4 μοριακός τύπος μοντέλο space-filling: συντακτικός τύπος μοντέλο ball-stick: στερεοχημικός τύπος:

Διάκριση μορίων. Τα μόρια διακρίνονται σε: μόρια στοιχείων που αποτελούνται από άτομα του ίδιου στοιχείου. Br2 O2 P4 μόρια χημικών ενώσεων που αποτελούνται από άτομα διαφορετικών στοιχείων. NH3 NO2 C4H10 Μικροσκοπικοί ορισμοί του στοιχείου και της χημικής ένωσης.

Η ατομικότητα του στοιχείου. Ατομικότητα στοιχείου είναι ο αριθμός των ατόμων που αποτελούν το μόριο του στοιχείου. Μονατομικά: Τα ευγενή αέρια He, Ne, Ar κ.λ.π. , ο άνθρακας C, το πυρίτιο Si τα μέταλλα σε κατάσταση ατμών. Διατομικά: Το οξυγόνο Ο2 , το υδρογόνο Η2 ,το άζωτο Ν2 , τα αλογόνα φθόριο F2 , χλώριο Cl 2 , βρώμιο Br 2, ιώδιο I 2, Πολυατομικά: Το όζον Ο3 , ο φώσφορος Ρ4 , το θείο S4 , S6 κ.α

1η παρατήρηση στις έννοιες ατόμου και μορίου ενός στοιχείου. 1η παρατήρηση στις έννοιες ατόμου και μορίου ενός στοιχείου. Στο ήλιο , οι έννοιες του ατόμου και του μορίου ταυτίζονται. Οι έννοιες του ατόμου και του μορίου στα στοιχεία δεν ταυτίζονται. Εξαίρεση αποτελούν τα μονατομικά στοιχεία.

2η παρατήρηση στις έννοιες ατόμου και μορίου ενός στοιχείου. 2η παρατήρηση στις έννοιες ατόμου και μορίου ενός στοιχείου. Ι2 Όταν γράφουμε το σύμβολο ενός στοιχείου καλό είναι να γράφουμε το σύμβολο του μορίου επειδή έτσι είναι ελεύθερο στη φύση. Ιδιαίτερη προσοχή όταν γράφουμε το σύμβολο διατομικών μορίων να μην ξεχνάμε τον δείκτη «2» . ιώδιο Br2 βρώμιο

3η παρατήρηση στις έννοιες ατόμου και μορίου ενός στοιχείου. 3η παρατήρηση στις έννοιες ατόμου και μορίου ενός στοιχείου. Θ ε ί ο S2 S6 S8 Ta πολυατομικά στοιχεία και ιδίως εκείνα που εμφανίζουν πολλές ατομικότητες, χάριν απλότητας θα τα αναγράφουμε ως μονατομικά , εκτός αν κάποιο θέμα απαιτεί την αναγραφή της πραγματικής ατομικότητας.

Τι είναι τα ιόντα ; Τα ιόντα είναι ηλεκτρικά φορτισμένα σωματίδια. Διακρίνονται σε θετικά ιόντα (κατιόντα) και σε αρνητικά ιόντα (ανιόντα). Το ιόν είναι δυνατόν να αποτελείται: είτε από ένα άτομο (μονατομικό ιόν) π.χ. Na+ , Cl - , Ca+2 είτε από πολλά άτομα (πολυατομικό ιόν) π.χ. SO4-2 , NH4+ Τα ιόντα όπως και τα μόρια είναι σταθερά σωματίδια .

Διάκριση χημικών ενώσεων . Οι χημικές ενώσεις είναι δυνατόν να δομούνται από μόρια (μοριακές ενώσεις) ή από ιόντα (ιοντικές ενώσεις). To γυαλί ( SiO2 ) είναι μοριακή ένωση. Si O Το χλωριούχο νάτριο ( NaCl ) και γενικότερα τα άλατα είναι ιοντικές ενώσεις. Cl- Na+

Οι έννοιες Δομικό σωματίδιο. Άτομο. Μόριο. Μόριο στοιχείου. Οι έννοιες Δομικό σωματίδιο. Άτομο. Μόριο. Μόριο στοιχείου. Μόριο χημικής ένωσης. Ατομικότητα στοιχείου. Μονατομικό, διατομικό, πολυατομικό στοιχείο. Ιόν, κατιόν, ανιόν. Μοριακή ένωση. Ιοντική ένωση.