B A Σ Ι Κ Ε Σ Γ Ν Ω Σ Ε Ι Σ Γ Ι Α: την ΕΓΚΛΗΜΑΤΟΛΟΓΙΑ Το ΕΓΚΛΗΜΑ & Την ΤΥΠΟΛΟΓΙΑ ΕΓΚΛΗΜΑΤΩΝ

ΕΓΚΛΗΜΑΤΟΛΟΓΙΑ Α.- ΟΡΙΣΜΟΣ : Η επιστήμη που έχει ως αντικείμενο μελέτης, το έγκλημα, τους πρωταγωνιστές του (δράστη, θύμα) και τα μέτρα για την αντιμετώπισή του. Β. - ΔΙΑΚΡΙΣΗ ΑΠΟ ΤΟ ΠΟΙΝΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ Γ. – ΕΓΚΛΗΜΑΤΟΛΟΓΙΚΟΙ ΚΛΑΔΟΙ (Σωφρονιστική/Ποινική Καταστολή, Ανακριτική/Αστυνομική (Forensics/CSI), Δικαστική Ψυχολογία, Θυματολογία, Κριτική Ε., Βιοκοινωνική Ε. Νευροεγκληματολογία, Εξελικτική E., Περιβαλλοντική Ε., Πολιτισμική Ε., κλπ). Δ.- ΣΠΟΥΔΕΣ Ελλάδα Εξωτερικό (http://www.tsouramanis.info/429670047)

Ε Γ Κ Λ Η Μ Α – Π Ρ Ω Τ Α Γ Ω Ν Ι Σ Τ Ε Σ Νομικό (αυτό που ορίζει ο εκάστοτε ισχύον ποινικός νόμος «Πράξη άδικη και καταλογιστή στον δράστη της, η οποία τιμωρείται από το νόμο – ά. 14 παρ. 1 Ποιν.Κωδ. ) Πραγματικό (αυτό που ορίζει η επιστήμη π.χ. «κάθε πράξη που είναι επικίνδυνα αντικοινωνική» – Αλεξιάδης - ) Δράστης Θύμα φυσικά πρόσωπα (άτομα) - Επιχειρήσεις

ΕΓΚΛΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ Ορισμός Διακρίσεις Καταγραφή Το σύνολο των εγκλημάτων που διαπράττονται σε ορισμένο τόπο, χρόνο ή από ορισμένη κοινωνική ομάδα.- Διακρίσεις Εμφανής & Αφανής Καταγραφή Στατιστικές (Αστυνομίας, Δικαστηρίων, Φυλακών) Θυματολογικές έρευνες Έρευνες αυτό – ομολογούμενης εγκληματικότητας ΜΜΕ

ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΕΓΚΛΗΜΑΤΩΝ ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΕΓΚΛΗΜΑΤΩΝ Κοινά ή παραδοσιακά Χωρίς θύματα Οικονομικά Εγκληματικών Οργανώσεων Τρομοκρατίας Ψηφιακά Μίσους Κρατικά

ΤΥΠΟΙ/ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΕΓΚΛΗΜΑΤΩΝ α) κοινά ή παραδοσιακά (traditional), β) κατά της ηθικής τάξης ή χωρίς θύματα (against the moral order or victimless), γ) οικονομικά ή του “λευκού κολάρου” (white-collar), δ) των εγκληματικών οργανώσεων (Ε.Ο.) (organized crime) ε) τρομοκρατίας (terrorism), στ) ψηφιακά ή του κυβερνοχώρου (digital or cybercrimes) ζ) μίσους (hate crimes) και η) κρατικά ή κυβερνητικά (state crimes)

ΚΟΙΝΑ/ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΑ ΕΓΚΛΗΜΑΤΑ Οι αξιόποινες πράξεις που ξεκινούν από απλές πταισματικές παραβάσεις – π.χ. η διατάραξη ησυχίας (ά. 417 Π.Κ.), η άρνηση αποδοχής νομισμάτων (ά. 452 Π.Κ.) και καταλήγουν σε σοβαρές κακουργηματικές πράξεις – π.χ. η ανθρωποκτονία με πρόθεση (ά. 299 Π.Κ.), ο βιασμός (ά. 336 Π.Κ.), η ληστεία (ά. 380 Π.Κ.), η κλοπή (ά. 372 Π.Κ.) κλπ.-

Εγκλήματα κατά της ηθικής τάξης ή εγκλήματα χωρίς θύματα Εγκλήματα κατά της ηθικής τάξης ή εγκλήματα χωρίς θύματα Σύμφωνα με τον Edwin M. Schur τέτοια εγκλήματα έχουμε στις περιπτώσεις εκείνες που ένα παράνομο αγαθό (ναρκωτικές ουσίες) ή μια παράνομη υπηρεσία (πορνεία/σεξ μεταξύ συναινούντων ενηλίκων, διακίνηση πορνογραφικού υλικού, απαγορευμένα τυχερά παιχνίδια) αποτελούν αντικείμενο συναλλαγών χωρίς όμως φανερά να προξενείται βλάβη σε κάποιο τρίτο πρόσωπο αλλά, ενδεχόμενα μόνο στον ίδιο το «δράστη». Τέτοιοι «δράστες/θύματα» στις περιπτώσεις αυτές μπορεί να είναι οι χρήστες ναρκωτικών, οι πόρνες και οι πελάτες τους, οι ομοφυλόφιλοι, οι ανήλικοι, οι συμμετέχοντες σε παράνομα τυχερά παιχνίδια κλπ.

Οικονομικά ή εγκλήματα του λευκού κολλάρου (white-collar crimes) Μια σειρά αξιόποινων πράξεων – χωρίς να έχει σημασία το ποιος τις κάνει - που διαπράττονται μέσα σε νόμιμα λειτουργούντα οικονομικά περιβάλλοντα. Ο κατάλογός τους περιλαμβάνει μ.ά. : φοροδιαφυγή, παραβάσεις των νόμων του ανταγωνισμού, αθέμιτες προμήθειες και καταχρήσεις χορηγήσεων κρατικών ή διεθνών οργανισμών, εταιρείες - φαντάσματα, πλαστογραφήσεις, δωροδοκίες κρατικών αξιωματούχων, εξαπάτηση των καταναλωτών, περιβαλλοντικά εγκλήματα, απατηλή διαφήμιση, χρηματιστηριακές και τραπεζικές απάτες, ξέπλυμα χρήματος κλπ.

Περιβαλλοντικά ή «πράσινα» εγκλήματα Η παράνομη απόρριψη των οικιακών αποβλήτων, Η κυκλοφορία και η απόρριψη τοξικών αποβλήτων και πυρηνικών υλικών, Η απογύμνωση των δασών, Η μόλυνση του περιβάλλοντος , Η παράνομη εμπορία ουσιών που μειώνουν την ποσότητα του όζοντος στην ατμόσφαιρα και, Το παράνομο εμπόριο και η λαθροθηρία ειδών του ζωϊκού βασιλείου που κινδυνεύουν να εξαφανιστούν

Oργανωμένο Έγκλημα Εγκλήματα που διαπράττονται από τις Εγκληματικές Οργανώσεις όπως π.χ. η Αμερικανική, η Σικελική και η Ρωσική Μαφία, η Ιαπωνική Γιακούζα, οι Κινέζικες Τριάδες κ.α.

Εγκλήματα τρομοκρατίας Εγκλήματα τρομοκρατίας Τρομοκρατία : «…η χρήση βίας από μια ομάδα, για την επίτευξη πολιτικών σκοπών που στρέφεται κυρίως κατά της κυβέρνησης μιας χώρας και λιγότερο συχνά εναντίον κάποιας άλλης ομάδας, κοινωνικής τάξης ή πολιτικού κόμματος…». (Laqueur, 1977: 133)

Ψηφιακά εγκλήματα ή εγκλήματα του κυβερνοχώρου 1.- H χωρίς νόμιμη εξουσιοδότηση είσοδος σε Η/Υ (hacking), 2.- Η κλοπή, η παραποίηση και η καταστροφή αρχείων Η/Υ, 3.- Η προσωρινή ή οριστική διακοπή της λειτουργίας συστήματος Η/Υ που αποτελεί συνέπεια της λεγόμενης “επίθεσης άρνησης παροχής υπηρεσιών” (Denial of Service Attack – DoS) 4.- H διασπορά κακόβουλων προγραμμάτων (όπως, ιών (virus), σκουληκιών (worms), Δούρειων Ιππων (Trojan Horses – Trojans), dialers κλπ.) και 5.- Η πειρατεία λογισμικού δηλ.προγραμμάτων Η/Υ που αφορά την παράνομη αντιγραφή τους και τη στη συνέχεια διάθεσή τους στην αγορά – και μέσω του Διαδικτύου - σε πολύ χαμηλότερη τιμή από εκείνη του πρωτοτύπου. 6.- Η πορνογραφία ανηλίκων στο Διαδίκτυο

Εγκλήματα μίσους Η άσκηση οποιασδήποτε μορφής βίας εναντίον ανθρώπων εξαιτίας της φυλής, της θρησκείας, του χρώματος, της εθνικότητάς τους (=ρατσιστικά εγκλήματα) και του σεξουαλικού τους προσανατολισμού (= ομοφοβικά εγκλήματα).

Κρατικά ή κυβερνητικά εγκλήματα Οι παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, η αστυνομική βαρβαρότητα, τα βασανιστήρια, τα εγκλήματα πολέμου, οι γενοκτονίες, η διαφθορά των κρατικών αξιωματούχων, το κρατικό λαθρεμπόριο όπλων, η κρατική τρομοκρατία κλπ.

ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΑΣ Χρ. Τσουραμάνης Ομότιμος Καθ. Εγκληματολογίας ΤΕΙ Δυτ. Ελλάδας http://www.tsouramanis.info E – Μail : xtsouram@teimes.gr