ΑΦΗΓΗΣΗ Αρχιτεκτονικός Σχεδιασμός και Νέες Τεχνολογίες Ι Ομάδα Story 3 Υπ. Καθ. Π. Μάντζου

δέκτη (τον ακροατή / αναγνώστη) ΟΡΙΣΜΟΣ Αφήγηση ονομάζεται η παρουσίαση μιας σειράς γεγονότων, είτε πραγματικών είτε πλασματικών (επινοημένων). Καθώς αποτελεί μια πράξη επικοινωνίας, η αφήγηση προϋποθέτει: Ο αφηγητής φροντίζει να δώσει τις απαραίτητες πληροφορίες για τον τόπο, το χρόνο, τα πρόσωπα και τα πιθανά αίτια των γεγονότων. Η έκταση της αφήγησης ποικίλει από μια φράση (π.χ. «Πήγα, υπέγραψα και έφυγα») μέχρι ένα πολυσέλιδο κείμενο (π.χ. η αφήγηση σε ένα μυθιστόρημα). πομπό (τον αφηγητή) δέκτη (τον ακροατή / αναγνώστη)

ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΑΦΗΓΗΣΗΣ Διήγηση: εξιστόρηση γεγονότων, αφήγηση Περιγραφή: λεπτομερής απόδοση, αναπαράσταση τόπων, καταστάσεων και χαρακτήρων. Διάλογος: - Διάλογος σε αφηγηματικό κείμενο, όπου αποδίδεται πιστά ο λόγος των προσώπων (ύφος, ιδίωμα, λεξιλόγιο κτλ.) με τη χρήση παύλας /εισαγωγικών. - Θεατρικός διάλογος, όπου απουσιάζει εντελώς ο αφηγητής και η υπόθεση εξελίσσεται με διαλογικό τρόπο - θεατρική τεχνική

Μονόλογος /εσωτερικός μονόλογος (λόγος χωρίς ακροατή, «ροή της συνείδησης» - ακραία περίπτωση απόσυρσης του αφηγητή). Ελεύθερος πλάγιος λόγος: πιστή απόδοση από τον αφηγητή σκέψεων και συναισθημάτων ενός προσώπου της ιστορίας σε τρίτο πρόσωπο και σε χρόνο παρελθοντικό. Σύμμειξη του λόγου του αφηγητή και του λόγου των ηρώων. Σχόλιο: γνώμες, κρίσεις, σχόλια του αφηγητή που οδηγούν σε γενικεύσεις. Εγκιβωτισμός: ένθετη αφήγηση, ενσωματωμένη σε εκτενέστερη αφήγηση.

Η αφήγηση αποτελεί μια από τις παλαιότερες μορφές τέχνης αφού εμφανίζεται σχεδόν με την αρχή της ανθρωπότητας και ιστορικά αποτελεί την πρώτη απόπειρα για την προφορική διατύπωση μιας ιστορίας. οι μύθοι, ιστορίες που διηγούνταν οι πρόγονοι μας προκειμένου να καταγράψουν και να μεταβιβάσουν σημαντικά γεγονότα και δρώμενα της εποχής στις νεότερες γενιές. Συνήθως, το περιεχόμενο των μύθων είχε στόχο να δοξάσει κάποιον ήρωα, να μεταδώσει σημαντικά γεγονότα ή να αναδείξει πρότυπα της ανθρώπινης συμπεριφοράς. Η έμφαση της παραδοσιακής αφήγησης είναι τόσο στην αφήγηση όσο και στην ίδια την ιστορία. Οι ιστορίες αναδημιουργούνται κάθε φορά από τον αφηγητή και μεταβιβάζονται μέσα από τις γενιές.

ΑΦΗΓΗΜΑΤΙΚΟ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΚΑΙ ΑΦΗΓΗΜΑΤΙΚΗ ΠΡΑΞΗ ΑΦΗΓΗΜΑΤΙΚΟ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΚΑΙ ΑΦΗΓΗΜΑΤΙΚΗ ΠΡΑΞΗ Στόχος Αφήγησης καταγραφή και/ή μετάδοση προσωπικών εμπειριών κάλυψη των καθημερινών αναγκών πρόκληση ορισμένων επιθυμητών αντιδράσεων και ενεργειών πληροφόρηση της κοινής γνώμης Τα γεγονότα και οι πράξεις των προσώπων που συνιστούν μια ιστορία αποτελούν το αφηγηματικό περιεχόμενο. Ο τρόπος με τον οποίο παρουσιάζονται τα γεγονότα μιας ιστορίας αποτελεί την αφηγηματική πράξη.

Η ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΗΣ ΑΦΗΓΗΣΗΣ Ο δομικός σκελετός ενός αφηγηματικού κειμένου είναι: α. Γενικές πληροφορίες (έχει θέση Προλόγου) για: το γεγονός (ή τα γεγονότα ή την ιστορία) που θέλουμε να αφηγηθούμε, το λόγο για τον οποίο θέλουμε να αφηγηθούμε το γεγονός αυτό ή το σκοπό αυτής της αφήγησης, τους ήρωες, τα πρόσωπα που συμμετέχουν στην αφήγηση, το χώρο όπου εκτυλίσσονται τα γεγονότα, το χρόνο κατά τον οποίο διαδραματίζονται.

β. Η δράση (έχει θέση Κύριου Μέρους), δηλαδή: η αφετηρία – έναρξη της ιστορίας / αφήγησης (από ποιο γεγονός ή κατάσταση ξεκίνησε η ιστορία που θα αφηγηθούμε), η εξέλιξη της ιστορίας / αφήγησης (πώς εξελίχθηκαν τα γεγονότα, με ποια σειρά και με ποια σχέση μεταξύ τους) και η έκβασή – το αποτέλεσμα – η κατάληξη της ιστορίας / αφήγησης (πώς δηλαδή τελείωσε η ιστορία, τι έγινε στο τέλος). γ. Η λύση (έχει θέση Επιλόγου), η κρίση δηλαδή του αφηγητή για το νόημα της ιστορίας που παρουσίασε.

Το ΥΦΟΣ ΑΦΗΓΗΣΗΣ ποικίλει ανάλογα με Αφηγηματικό είδος Δέκτη Επιδιωκόμενο σκοπό Πομπό Έτσι, το αφηγηματικό ύφος μπορεί να είναι επίσημο, αυστηρό, οικείο, γλαφυρό, λογοτεχνικό, εξομολογητικό, επιστημονικό, αντικειμενικό, υποκειμενικό, απλό, επιτηδευμένο κ.ά.

ΧΩΡΟΣ - ΠΛΑΙΣΙΟ Ο χώρος όπου συμβαίνουν τα αφηγούμενα γεγονότα συνιστά ουσιαστικό στοιχείο της αφήγησης: Επιδρά στην ψυχολογία και τις αποφάσεις των ηρώων και από την άλλη τα συναισθήματα και οι καταστάσεις αποτυπώνονται στο χώρο. Διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο στην εξέλιξη της πλοκής, και αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της ιστορίας. Επιδρά λειτουργικά στη δράση της αφήγησης ενώ μπορεί να προσδίδει συμβολικά στοιχεία. Συχνά ο αφηγητής δίνει ιδιαίτερη σημασία στην περιγραφή του χώρου, βοηθώντας τον ακροατή/αναγνώστη να ‘δει’ και να ‘βιώσει’ κατά κάποιο τρόπο αυτό τον υποθετικό χώρο.

ΑΦΗΓΗΜΑΤΙΚΑ ΕΙΔΗ Βιογραφικό σημείωμα Ημερολόγιο Δημοσιογραφική είδηση Ιστορική αφήγηση Λογοτεχνική αφήγηση

ΑΦΗΓΗΜΑΤΙΚΟ ΕΙΔΟΣ ΣΚΟΠΟΣ ΑΦΗΓΗΜΑΤΙΚΟ ΕΙΔΟΣ ΣΚΟΠΟΣ Τέρψη Συγκίνηση Ψυχαγωγία Λογοτεχνική αφήγηση Αντικειμενική παρουσίαση ιστορικών γεγονότων Ιστορική αφήγηση Κάλυψη αναγκών της καθημερινής ζωής Ημερολόγιο Δημοσιογραφική αφήγηση Βιογραφικό Σημείωμα

ΑΦΗΓΗΣΗ ΜΙΑΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ ΤΩΝ ΗΡΩΩΝ –ΣΚΕΨΕΙΣ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΑ ΠΡΟΛΟΓΟΣ ΗΡΩΕΣ- ΤΟΠΟΣ ΑΡΧΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΓΕΓΟΝΟΣ ΠΟΥ ΑΝΑΤΡΕΠΕΙ ΤΗΝ ΑΡΧΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ (ΠΡΟΒΛΗΜΑ) ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΛΥΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΟΣ ΕΜΠΟΔΙΑ ΓΙΑ ΤΗ ΛΥΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΟΣ ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ ΤΩΝ ΗΡΩΩΝ –ΣΚΕΨΕΙΣ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΩΝ ΤΕΛΟΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΕΠΙΛΟΓΟΣ

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Βιβλιογραφία: Βιβλία Γ. Καλλίνης, Εγχειρίδιο Αφηγηματολογίας, Εκδόσεις Μεταίχμιο 2005 Γ. Παγάνος, Νεοελληνική, Εκδόσεις Κώδικας, Αθήνα, 1993 Έκθεση- Έκφραση για το Λύκειο, τεύχος Α, ΟΕΔΒ, Αθήνα, Αφήγηση σελ. 209- 261 Α. Γεωργιάδου, Κ. Δερμερτζή, Δ. Λάππας, Νέα Ελληνική Λογοτεχνία Α Λυκείου Στοιχεία Αφηγηματολογίας, Εκδόσεις Μεταίχμιο, Αθήνα, 2015, σελ. 25-35 Ο ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟΣ ΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ ΣΤΗΝ ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑ στοιχεία θεωρίας της αφήγησης, Επιμέλεια σημειώσεων: Μαρία Παπαλεοντίου, Φιλόλογος - Λειτουργός Π.Ι.Κ., Φεβρουάριος 2014