ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΔΙΑΦΩΤΙΣΜΟΣ (1750-1821) ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΔΙΑΦΩΤΙΣΜΟΣ (1750-1821)   Τι είναι ο Νεοελληνικός διαφωτισμός; Είναι ένα κίνημα επηρεασμένο από τις βασικές ιδέες του Ευρωπαϊκού διαφωτισμού που μεταδόθηκε με κάποια καθυστέρηση από τον παροικιακό στον υπόδουλο Ελληνισμό. Σκοπός του κινήματος ήταν να φωτιστούν οι υπόδουλοι Έλληνες ώστε να διεκδικήσουν την ελευθερία τους. Έτσι:   Ιδρύθηκαν σχολεία Εκδόθηκαν βιβλία Μελετήθηκαν οι θετικές επιστήμες   Προσπάθησαν να συνδεθούν με την αρχαιότητα.

ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΠΑΡΟΙΚΙΕΣ

Ρώμη, Λιβόρνο, Νεάπολη, στην Αυστρία (Βιέννη, Τεργέστη), στη Γερμανία (Μπρεσλάου, Λειψία), στην Ουγγαρία, στη Σερβία, στις Παραδουνάβιες ηγεμονίες, στην Πολωνία, στη Ρωσία (Αζώφ, Οδησσός) και στην Αίγυπτο. Η ανάπτυξη του παροικιακού Ελληνισμού είναι εντυπωσιακή.

Στις παροικίες ιδρύονται εκκλησίες, σχολεία, νοσοκομεία. Ο παροικιακός Ελληνισμός, εύρωστος οικονομικά καλλιεργεί τα γράμματα και πραγματοποιεί εκδόσεις βιβλίων, περιοδικών και εφημερίδων, τα οποία στέλλει στην Ελλάδα για τη μόρφωση και την αφύπνιση του υπόδουλου Ελληνισμού. Βοήθησε στην αναγέννηση του Ελληνισμού και προετοίμασε την επανάσταση για ελευθερία.

Ποιοι είναι οι βασικοί εκπρόσωποι του Νεοελληνικού Διαφωτισμού;   Ευγένιος Βούλγαρης Ιώσηπος Μοισιόδακας Δημήτρης Καταρτζής  Δανιήλ Φιλιππίδης- Γρηγόριος Κωνσταντάς  Ανώνυμος της Ελληνικής Νομαρχίας Ρήγας Φεραίος Αδαμάντιος Κοραής.

Ρήγας Φεραίος Ο Ρήγας Φεραίος προσπάθησε να: Ο Ρήγας Φεραίος προσπάθησε να:   Γνωρίσει στους Έλληνες τη δυτική σκέψη («Φυσικής απάνθισμα») Να τους προετοιμάσει, για να πολεμήσουν για την ελευθερία τους. Για το σκοπό αυτό τυπώνει: Μια σειρά από χάρτες όπου δείχνει το μέγεθος και την ακτινοβολία του Ελληνισμο’υ Βιβλία με πατριωτικό περιεχόμενο όπως ήταν η «Νέα Πολιτική Διοίκηση» Το βασικό όραμα του Ρήγα ήταν η ίδρυση μιας Παμβαλκανικής ελληνικής  ομοσπονδίας. Τα σχέδια του ματαιώθηκαν όταν συνελήφθη από τις αυστριακές αρχές. Παραδόθηκε στους Τούρκους στο Βελιγράδι και εκτελέστηκε το 1798.

Αδαμάντιος Κοραής Υπερασπίζεται την εξέλιξη και την πρόοδο καθώς και τις φιλελεύθερες ιδέες («Αδελφική Διδασκαλία») Είναι αντίθετος στις ακρότητες και έτσι σε όλες του τις ιδέες ακολουθεί τη μέση οδό Πιστεύει στη μετακένωση δηλαδή τη μετάδοση στους Έλληνες των ιδεών και της παιδείας των Δυτικοευρωπαίων, παιδείας που στηρίζεται στην κλασσική αρχαιότητα. Έτσι ξεκινά την έκδοση των αρχαίων Ελλήνων συγγραφέων. Στους προλόγους των έργων αυτών υπάρχουν οι βασικές του ιδέες.

Ο Διαφωτισμός διαδόθηκε και σε άλλες χώρες κάτω από οθωμανική κυριαρχία και κυρίως στη Βλαχία και Μολδαβία από τους Έλληνες ή εξελληνισμένους ηγεμόνες.

Το 1818 η Αόρατη Αρχή μετονομάστηκε σε «Αρχή των Δώδεκα Αποστόλων» και κάθε Απόστολος επωμίστηκε την ευθύνη μιας μεγάλης περιφέρειας. Οι Aπόστολοι της Φιλικής Εταιρείας ήταν δώδεκα και ορίστηκαν από τον Σκουφά, όταν πήγε στην Κωνσταντινούπολη την άνοιξη του 1818.

1) ο Γεωργάκης Ολύμπιος για τη Σερβία, 2) ο Βατικιώτης για τη Βουλγαρία, 3) ο Πεντεδέκας για τη Ρουμανία, 4) ο Λουριώτης για την Ιταλία, 5) ο Αναγνωσταράς για τα νησιά του Σαρωνικού, 6) ο Χρυσοσπάθης για τη Μεσσηνία, 7) ο Φαρμάκης για τη Μακεδονία και Θράκη, 8) ο Κροκίδας για την Ήπειρο, 9) ο Πελοπίδας για την Πελοπόννησο, 10) ο Ίπατρος για την Αίγυπτο, 11) ο Κατακάζης για τη Νότια Ρωσία 12) ο Κυρ. Καμαρηνός για τον Πετρόμπεη της Μάνης. \ Όλοι αυτοί, μετά το θάνατο του Σκουφά, διασκορπίστηκαν στις περιφέρειες που τους ορίστηκαν και άρχισαν να μυούν τους Έλληνες στους σκοπούς της Φιλικής Εταιρείας. Ανάμεσα σ' αυτούς πεφωτισμένοι λόγιοι και επιστήμονες της εποχής, αλλά και προεστοί όπως ο Κόντε Ιωάννης Κεφαλάς από την Ήπειρο και άλλοι εξέχοντες άνδρες.

β) οι συστημένοι, γ) οι ιερείς δ) οι ποιμένες. Πυραμιδοειδής και στην κορυφή δέσποζε η «Αόρατος Αρχή». Κανείς δε γνώριζε ούτε είχε δικαίωμα να ρωτήσει ποιοι την αποτελούσαν. Οι εντολές της εκτελούνταν ασυζητητί, ενώ τα μέλη δεν είχαν δικαίωμα να λαμβάνουν αποφάσεις. Η Εταιρεία απεκαλείτο «Ναός» και είχε αρχικά τέσσερις βαθμίδες μύησης: α) οι αδελφοποιητοί ή βλάμηδες, β) οι συστημένοι, γ) οι ιερείς δ) οι ποιμένες. Όταν το 1818 η εταιρεία μετέφερε την έδρα της στην Κωνσταντινούπολη, δημιουργήθηκαν ακόμα δύο βαθμοί ε) οι αφιερωμένοι στ) οι αρχηγοί των αφιερωμένων, οι οποίοι δίνονταν αποκλειστικά σε στρατιωτικούς. Αργότερα οι βαθμίδες συμπληρώθηκαν από ζ)τους απόστολους και η) το Γενικό Επίτροπο της Αρχής, τίτλος που δόθηκε στην Αλεξ. Υψηλάντη, όταν δέχτηκε την αρχηγία της Φιλικής Εταιρείας (1820) Οι Ιερείς ήταν επιφορτισμένοι με το έργο της μύησης στους δύο πρώτους βαθμούς.

Το κρυπτογραφικό αλφάβητο των Φιλικών Μυστικές συνθηματικές λέξεις: αγκάθι = εχθρός άνθος= φίλος δένδρα = τουφέκια ελέφας =το μεγάλο καράβι καμήλα = εμπορικό πλοίο κοπάδι = στόλος Κύκλωψ= κατάσκοπος τραγουδιστής = κανόνι σύννεφα = τα μέλη της Εταιρίας

Ερωτήσεις 1. Να προσδιορίσετε το περιεχόμενο του όρου Νεοελληνικός Διαφωτισμός και να αναφερθείτε στα χρονικά του όρια, τα αίτια, τα κύρια χαρακτηριστικά του και τους σημαντικότερους εκπροσώπους του. 2. Με βάση τις ιστορικές σας γνώσεις και λαμβάνοντας υπ΄όψιν και το παράθεμα της σελ. 166 του σχολικού βιβλίου, να αναφερθείτε στις ιδέες και το έργο του Ρήγα Βελεστινλή. 3. Ποιες υπήρξαν οι ιδέες και το έργο του Αδαμάντιου Κοραή στα πλαίσια του Νεοελληνικού Διαφωτισμού; Να λάβετε υπ’ όψιν και τα παραθέματα της σελ. 167 του σχολικού βιβλίου. 4. Ποιο νόημα δίνει ο Κοραής στον όρο «μετακένωση»; 5. Ποιες αντιδράσεις εκδηλώθηκαν κατά του κινήματος του Νεοελληνικού Διαφωτισμού και ποια ήταν τα αποτελέσματά του; 6. Ποια θέση εκφράζει ο συγγραφέας της Ελληνικής Νομαρχίας στο παράθεμα της σελ. 168 του σχολικού βιβλίου και με ποια επιχειρήματα την στηρίζει; 7. Ποια υπήρξε η διάδοση του Διαφωτισμού στη Βαλκανική χερσόνησο (εκτός ελλαδικού χώρου);