Καμινάρη Χαρούλα Καπετανάκη Μαριέλα 2015-2016 Γ2’ Το Γεφύρι της Άρτας Καμινάρη Χαρούλα Καπετανάκη Μαριέλα 2015-2016 Γ2’

Η συγκεκριμένη παραλογή,την οποία δημιούργησε κατά την παράδοση η λαϊκή μούσα,στηρίζεται σε μια μακραίωνη παράδοση και ειναι σχετική με την θεμελίωση μεγάλων έργων. Το δημοτικό αυτό τραγούδι ανήκει στην κατηγορία των παραλογών. Οι παραλογές είναι πολύστιχα αφηγηματικά τραγούδια με ποικιλία ως προς το περιεχόμενο.Βασικό χαρακτηριστικό τους είναι ο δραματικός τόνος αλλά και το παραμυθικό στοιχείο. Η συγκεκριμένη παραλογή εμπνέεται και συνάμα στηρίζεται στη διαδεδομένη αντίληψη / δοξασία ότι για να στεριώσει ένα κτίσμα απαιτείται η θυσία ενός ζωντανού πλάσματος στα θεμέλιά του. Κατ’ επέκταση, απαιτείται μια μεγάλη θυσία για την πραγμάτωση και περάτωση κάθε σημαντικού και θεμελιώδους έργου. Το τραγούδι αυτό είναι γραμμένο σε ιαμβικό δεκαπεντασύλλαβο. Το δημοτικό αυτό τραγούδι έχει επινοηθεί από το λαό αλλά δεν γνωρίζουμε τον δημιουργό του.

Πληροφορίες για το Γεφύρι To Γεφύρι της Άρτας (στην λαϊκή παράδοση γιοφύρι της Άρτας) είναι λιθόκτιστη γέφυρα του ποταμού Αράχθου, του 17ου αιώνα μΧ, στην πόλη της Άρτας, που έγινε πασίγνωστη από το ομώνυμο θρυλικό δημοτικό τραγούδι που αναφέρεται στην "εξ ανθρωποθυσίας" θεμελίωσή του. Το πέτρινο γεφύρι της Άρτας, είναι το πιο ξακουστό στην Ελλάδα και αυτό βέβαια το χρωστάει στο θρύλο για τη "θυσία της γυναίκας του πρωτομάστορα", που η λαϊκή μούσα τον έκανε τραγούδι. Ο λόγος κατασκευής του συγκεκριμένου γεφυριού ήταν η επικοινωνία των ανθρώπων,που ζούσαν στις απέναντι όχθες του ποταμού Αράχθου.

Περιεχόμενο του έργου Πολλοί μάστορες προσπαθούν μάταια να χτίσουν το γεφύρι της Άρτας, κάθε πρωί το κτίζουν αλλά αυτό το βράδυ γκρεμίζεται. Μπροστά στην απογοήτευσή τους ένα πουλί – αγγελιοφόρος που εμφανίζεται ως από μηχανής θεός δίνει τη λύση: για να θεμελιωθεί το γεφύρι πρέπει να θυσιαστεί η γυναίκα του πρωτομάστορα. Ο ίδιος νιώθει απέραντη λύπη και βρίσκεται σε αδιέξοδο, μπροστά στο κοινωνικό καθήκον και την συζυγική αγάπη.Αποφασίζει να υπακούσει στην εντολή και με διαμεσολαβητή το πουλί καλεί τη γυναίκα του να έρθει στο γεφύρι. Εκείνη πρόσχαρη ανταποκρίνεται στο κάλεσμα του συζύγου της ο οποίος με αφορμή ότι έχει χάσει το δακτυλίδι του, την αναγκάζει να κατεβεί στα θεμέλια, προκειμένου να το ψάξει και να ικανοποιήσει το σύζυγό της. Από το σημείο αυτό ξεκινά το στοίχειωμα της γυναίκας, η οποία μόλις συνειδητοποιεί την απάτη, παραπονείται για τη μοίρα τόσο της ίδιας όσο και των αδελφών της και οργισμένη εκστομίζει κατάρα. Όταν όμως θυμάται τον αδελφό της και το πιθανό πέρασμά του από το γεφύρι, αμέσως μετατρέπει την κατάρα σε ευχή.

Τα βασικά πρόσωπα του δημοτικού τραγουδιού Πρωτομάστορας: υπεύθυνος για την κατασκευή του γεφυριού, αγαπάει πολύ την γυναίκα του, υπερτερεί το κοινωνικό συμφέρον σε αντίθεση με την ζωή της γυναίκας του Πουλί: δίνει άμεση λύση στο πρόβλημα ως αναφορά την κατασκευή του γεφυριού, μετατρέπει το μήνυμα που του λέει ο πρωτομάστορας,μεταφέρει το αλλαγμένο μήνυμα στην γυναίκα Γυναίκα: δέχεται να πάει στο χώρο κατασκευής του γεφυριού,δείχνει προθυμία στο να πιάσει το δαχτυλίδι,δέχεται το στοίχειωμα,αγαπάει πολύ τον αδερφό και τον σύζυγό της

Μια παραλαγή του τραγουδιού,βασισμένη σε αληθινά γεγονότα Η ιστορική έρευνα διατυπώνει ότι ο θρύλος αυτός έκρυβε πολλά χρόνια μια ιστορική αλήθεια για την περιοχή της Άρτας και γενικότερα της Ηπείρου. Όταν χρειάστηκε να περάσει από τη περιοχή μεγάλη δύναμη τουρκικού στρατού ζητήθηκε η βοήθεια των κατοίκων για τη δημιουργία μιας γέφυρας. Τότε προστρέξανε πάρα πολλοί δηλώνοντας ότι γνωρίζουν να κτίζουν, προκειμένου να κερδίσουν κάποια εύνοια. Όταν όμως έμαθαν οι κάτοικοι το σκοπό για τον οποίο θα πέρναγε το τουρκικό ασκέρι πήγαιναν τη νύχτα και γκρέμιζαν ότι την προηγούμενη οι ίδιοι είχαν φτιάξει. Όταν οι Τούρκοι ζήτησαν να μάθουν γιατί αργεί τόσο πολύ το έργο εκείνοι απάντησαν ότι τελικά είναι στοιχειωμένο το μέρος πιστεύοντας ότι οι Τούρκοι ή δεν θα περνούσαν ή ότι θα επέστρεφαν. Τότε ο τούρκος διοικητής (πουλάκι) διέταξε τη σύλληψη του Πρωτομάστορα και της γυναίκας του και τη θανάτωσή τους. Τότε φοβούμενοι όλοι οι άλλοι εμπλεκόμενοι Έλληνες για τη τύχη που θα τους περίμενε, έσπευσαν και ολοκλήρωσαν το γεφύρι συνοδεύοντας με κατάρες το τουρκικό ασκέρι. Μετά όμως την εθνεγερσία του 1821 και αναμένοντας την απελευθέρωσή τους από τον ελληνικό στρατό (αδελφό στη ξενιτιά) οι προηγούμενες κατάρες έγιναν ευχές.

Το γεφύρι της Άρτας στην σημερινή εποχή

Το λαογραφικό μουσείο του γεφυριού Άρτας