Φυσικές Καταστροφές

Ομάδες μαθητών Ομάδα Α: Έκρηξη ηφαιστίου Ομάδα Β: Πλυμμήρες Ομάδα Α: Έκρηξη ηφαιστίου Ομάδα Β: Πλυμμήρες 1)Κωστούρου Ιωάννα 1)Κουτσάκης Θοδωρής 2)Αλεξανδρίδης Γεώργιος 2)Αλμπανίδης Λεωνίδας 3)Κατεχαλίδου Ιωάννα 3)Αλμπάνης Βασίλης 4)Λουλούδης Χρήστος 4)Καζλαράκης Ιωάννη Ομάδα Γ: Σεισμοί Ομάδα Δ: Πυρκαγιές 1)Τερζίδου Μαρία 1)Μπαϊράμ Μπιργκιούλ 2)Μητράκα Μαρία 2)Κούκκου Κατερίνα 3)Μαυρουδή Αγγελική 3)Γεωργιάδου Ραφαέλα 4)Χαναγκιάν Κάρεν 4)Βασιλειάδης Χρήστος Υπεύθυνος Καθηγητής: Βασιλειάδης Χρήστος

Περιεχόμενα 1.1 Λίγα λόγια για τους σεισμούς 1ο Κεφάλαιο: Σεισμοί 1.1 Λίγα λόγια για τους σεισμούς 1.2 Τι κάνουμε σε περίπτωση σεισμού 1.2.1 Πριν το σεισμό 1.2.2 Κατά την διάρκεια του σεισμού 1.2.3 Μετά τον σεισμό 2ο Κεφάλαιο: Πλημμύρες 2.1 Λίγα λόγια για τις πλημμύρες 2.2 Πρόληψη πλημμύρων 2.3 Κατά την διάρκεια της πλημμύρας 3ο Κεφάλαιο: Έκρηξη Ηφαιστείου 3.1 Λίγα λόγια για τα ηφαίστεια 3.2 Τι κάνουμε σε περίπτωση έκρηξης ηφαιστείου 4ο Κεφάλαιο: Πυρκαγιές 4.1Λίγα λόγια για τις πυρκαγιές 4.2Τρόποι προετιμασίας για τις πυρκαγιές

ΣΕΙΣΜΟΣ

Σεισμός Σεισμός είναι η αισθητή ανατάραξη της επιφάνειας ενός ουράνιου σώματος λόγω απότομων μετακινήσεων μαζών, που συνοδεύεται από σεισμικά κύματα που μεταφέρουν την ενέργεια του σεισμού. Σε πλανήτες με στερεό φλοιό, όπως η Γη, οι σεισμοί προκαλούν ανατάραξη της επιφάνειας του φλοιού και ο σεισμός γίνεται έτσι αισθητός από τους ανθρώπους. Ο σεισμός ορίζεται και σε άλλα ουράνια σώματα όπως η Σελήνη, ο Άρης και ο Ήλιος, σε κάποιο άλλο άστρο, πλανήτη  ή δορυφόρο πλανήτη, σε ένα αστέρα νετρονίων κλπ.

Σεισμός Ο σεισμός στον πλανήτη μας συνήθως προκαλείται από ξαφνική απελευθέρωση συσσωρευμένης ενέργειας στον φλοιό της Γης. Τον αντιλαμβανόμαστε στην επιφάνειά της καθώς μέρος της ενέργειας μεταφέρεται εκεί με τα σεισμικά κύματα. Τα κύματα αυτά διαδίδονται στον φλοιό με ταλαντώσεις των πετρωμάτων και φθάνοντας στην επιφάνεια προκαλούν τις αναταράξεις του εδάφους που αισθανόμαστε. Τα σεισμικά κύματα προκαλούν με τις ταλαντώσεις και διαφορές ηλεκτρικού δυναμικού στα πετρώματα του φλοιού καθώς οδεύουν μέσα από αυτά.

Σεισμός Άλλη μια εκδήλωση των σεισμών, που προκαλείται από τη μετακίνηση των πετρωμάτων της λιθόσφαιρας, είναι η δημιουργία τσουνάμι στη θάλασσα όταν ο σεισμός είναι υποθαλάσσιος και έχει αποτέλεσμα ικανή κατακόρυφη ανάταξη του βυθού. Οι περισσότεροι σεισμοί σχετίζονται με τον τεκτονικό χαρακτήρα της Γης και ονομάζονται τεκτονικοί σεισμοί. Ένας σεισμός όμως μπορεί να οφείλεται και στο απότομο γλίστρημα ενός παγετώνα.

Μέτρα Προστασίας

Πριν τον σεισμό Στερεώστε γερά στους τοίχους τα ράφια και τις βιβλιοθήκες. Απομακρύνετε από τις πόρτες τα ψηλά έπιπλα που μπορούν να ανατραπούν και να εμποδίσουν την έξοδο. Βιδώστε καλά στους τοίχους το θερμοσίφωνα και τις δεξαμενές καυσίμων και νερού. Τοποθετείστε τα βαριά αντικείμενα στα χαμηλότερα ράφια. Απομακρύνετε τα βαριά αντικείμενα πάνω από κρεβάτια και καναπέδες. Στερεώστε καλά τα φωτιστικά σώματα και τους ανεμιστήρες οροφής.

Πριν τον σεισμό Προσδιορίστε καλά προφυλαγμένους χώρους σε κάθε δωμάτιο του σπιτιού: -  κάτω από ανθεκτικά γραφεία ή τραπέζια. -  μακριά από γυάλινες επιφάνειες και βιβλιοθήκες. -  μακριά από εξωτερικούς τοίχους. Ελέγξτε τη σωστή λειτουργία του δικτύου παροχής ηλεκτρικού ρεύματος και φυσικού αερίου.

Πριν τον σεισμό Ενημερώστε τα μέλη της οικογένειας για το πώς κλείνουν οι γενικοί διακόπτες ηλεκτρικού, νερού και φυσικού αερίου και για τα τηλέφωνα έκτακτης ανάγκης (112, 199, 166, 100 κλπ.)

Πριν τον σεισμό Προμηθευτείτε με: Α) φορητό ραδιόφωνο Β) μπαταρίες Γ) φακό Δ) βαλιτσάκι πρώτων βοηθειών Ε) νερό Στ) σφυρίχτρα

Πριν τον σεισμό Έξω από το σπίτι Επιλέξτε ένα ασφαλή χώρο συνάντησης μετά το σεισμό ο οποίος να βρίσκεται: -  μακριά από κτίρια και δέντρα -  μακριά από τηλεφωνικά και ηλεκτρικά καλώδια.

Όταν γίνεται σεισμός Αν είστε μέσα στο σπίτι Διατηρείστε την ψυχραιμία σας. Καλυφθείτε κάτω από κάποιο ανθεκτικό έπιπλο (τραπέζι, γραφείο, θρανίο), γονατίστε και κρατήστε με τα χέρια σας το πόδι του. Αν δεν υπάρχει ανθεκτικό έπιπλο, γονατίστε στο μέσον του δωματίου, μειώνοντας όσο γίνεται το ύψος σας και προστατέψτε με τα χέρια το κεφάλι και τον αυχένα σας. Απομακρυνθείτε από μεγάλες γυάλινες επιφάνειες (παράθυρα, γυάλινα χωρίσματα) ή έπιπλα και αντικείμενα που μπορεί να σας τραυματίσουν.

Όταν γίνεται σεισμός Αν είστε μέσα στο σπίτι Μην προσπαθήσετε να απομακρυνθείτε από το σπίτι. Μην βγείτε στο μπαλκόνι.

Όταν γίνεται σεισμός Αν είστε σε ψηλό κτίριο Απομακρυνθείτε από τζάμια και εξωτερικούς τοίχους.

Όταν γίνεται σεισμός Αν είστε σε χώρο ψυχαγωγίας, εμπορικό κέντρο ή μεγάλο κατάστημα Διατηρείστε την ψυχραιμία σας. Μείνετε στο χώρο μέχρι να τελειώσει η δόνηση. Μην παρασυρθείτε από το πανικόβλητο πλήθος που κινείται άτακτα προς τις εξόδους γιατί κινδυνεύετε να ποδοπατηθείτε.

Όταν γίνεται σεισμός Αν βρίσκεστε μέσα στο αυτοκίνητο Καταφύγετε σε ανοιχτό χώρο και σταματήστε με προσοχή το αυτοκίνητο ώστε να μην εμποδίζει την κυκλοφορία. Αποφύγετε να περάσετε από σήραγγες, γέφυρες ή υπέργειες διαβάσεις.

Μετά τον σεισμό Αν είστε μέσα στο σπίτι Προετοιμαστείτε για τυχόν μετασεισμούς. Ελέγξτε προσεκτικά τον εαυτό σας και τους γύρω σας για πιθανούς τραυματισμούς. Αν υπάρχουν βαριά τραυματισμένοι μην τους μετακινείτε. Εκκενώστε το κτίριο από το κλιμακοστάσιο (μην χρησιμοποιείτε τον ανελκυστήρα), αφού πρώτα κλείσετε τους διακόπτες του ηλεκτρικού ρεύματος, του φυσικού αερίου και του νερού.

Μετά τον σεισμό Αν είστε μέσα στο σπίτι Καταφύγετε σε ανοιχτό και ασφαλή χώρο. Ακολουθείστε τις οδηγίες των Αρχών και μην δίνετε σημασία σε φημολογίες. Μην χρησιμοποιείτε άσκοπα το αυτοκίνητό σας ώστε να μην γίνετε εμπόδιο στο έργο των συνεργείων διάσωσης. Χρησιμοποιείστε το σταθερό ή κινητό τηλέφωνό σας σε εξαιρετικές περιπτώσεις, γιατί προκαλείται υπερφόρτωση των τηλεφωνικών δικτύων. Αποφύγετε να μπείτε στο σπίτι σας αν βλέπετε βλάβες, κομμένα καλώδια, διαρροή υγραερίου ή φυσικού αερίου.

Πως να αντιδράσετε σε επερχόμενο τσουνάμι Αν βρίσκεστε σε περιοχή παραθαλάσσια με χαμηλό υψόμετρο: Παρότι δεν προκαλούν τσουνάμι όλοι οι σεισμοί μείνετε σε εγρήγορση. Παρατηρείστε αν υπάρχει σημαντική αύξηση ή πτώση της στάθμης του ύδατος, γεγονός που αποτελεί φυσική προειδοποίηση. Απομακρυνθείτε από τη θάλασσα και κατευθυνθείτε σε περιοχές της ενδοχώρας με μεγαλύτερο υψόμετρο. Ένα τσουνάμι μικρού μεγέθους σε ένα σημείο της ακτής μπορεί να μεταβληθεί σε μεγάλο τσουνάμι, σε απόσταση χιλιομέτρων. Μείνετε μακριά από την ακτή. Το τσουνάμι δεν αποτελείται μόνο από ένα μόνο κύμα αλλά από μια σειρά από κύματα οπότε επιστρέψτε μόνο αφού ενημερωθείτε από τις αρμόδιες Aρχές ότι δεν υπάρχει κίνδυνος. Μην πλησιάζετε τις ακτές για να παρακολουθήσετε ένα επερχόμενο τσουνάμι. Όταν το δείτε ίσως είναι αργά για να το αποφύγετε.

Πλημμύρες

Πλημμύρες Ως πλημμύρα ορίζεται η υπερχείλιση επιπλέον νερού, που καλύπτει την ξηρά. Η οδηγία της ΕΕ για τις πλημμύρες ορίζει μια πλημμύρα ως προσωρινή κάλυψη από νερό εδάφους το οποίο υπό φυσιολογικές συνθήκες δεν καλύπτεται από νερό.  Κατά την έννοια του «ρέοντος νερού», ο όρος πλημμύρα μπορεί επίσης να εφαρμοστεί στην εισροή της παλίρροιας. 

Πλημμύρες Οι πλημμύρες μπορεί να προκύψουν από τον όγκο νερού μέσα σε ένα σώμα του ύδατος, όπως ένα ποτάμι ή λίμνη, η οποία υπερχειλίζει ή σπάει τα αναχώματα, με αποτέλεσμα το νερό να διαφύγει από τα συνήθη όριά του. Αντιθέτως, το μέγεθος της λίμνης ή άλλου φορέα του νερού που ποικίλλει ανάλογα με τις εποχιακές αλλαγές στις βροχοπτώσεις και στα χιόνια που λιώνουν, δεν είναι μια σημαντική πλημμύρα, εκτός αν τέτοιες διαρροές νερού θέσουν σε κίνδυνο τις εκτάσεις που χρησιμοποιούνται από τον άνθρωπο, όπως ένα χωριό, μια πόλη ή άλλη κατοικημένη περιοχή.

Πλημμύρες Οι πλημμύρες συχνά προκαλούν ζημιές σε σπίτια και επιχειρήσεις, εφόσον έχουν τοποθετηθεί σε φυσικές περιοχές κατάκλυσης των ποταμών. Ενώ οι ζημίες από τις πλημμύρες μπορεί να έχουν σχεδόν εξαλειφθεί με την απομάκρυνση του ανθρώπου από τους ποταμούς και άλλους φορείς του νερού, ωστόσο ανέκαθεν οι άνθρωποι έχουν ζήσει και εργαστεί κοντά στο νερό για να αναζητήσουν τροφή και να αξιοποιήσουν τα οφέλη της φθηνής και εύκολης μετακίνησης και το εμπόριο, με το να είναι κοντά στο νερό. Το γεγονός ότι οι άνθρωποι συνεχίζουν να κατοικούν περιοχές που απειλούνται με ζημίες από πλημμύρες, είναι απόδειξη ότι η αξία του να ζουν κοντά στο νερό υπερβαίνει το κόστος των επαναλαμβανόμενων περιοδικών πλημμυρών.

Κύριες αιτίες των πλημμυρικών φαινομένων Οι ανθρώπινες δραστηριότητες και ειδικότερα οι παρεμβάσεις του ανθρώπου πάνω στις φυσικές διεργασίες, έχουν μεταβάλλει πλήρως τις συνθήκες απορροής των νερών της βροχής, αλλά και τις οδούς που αυτό ‘’έμαθε ‘’ να κινείται εδώ και εκατομμύρια χρόνια πάνω στην επιφάνεια της γης και από εκεί μέσα στο έδαφος και στον παράκτιο χώρο. Ως κύριες αιτίες των πλημμυρικών φαινομένων θεωρούνται η αστικοποίηση, οι γεωργικές πρακτικές και η αποδάσωση. Με τις αλλεπάλληλες πυρκαγιές που συμβαίνουν κάθε χρόνο και τις αναμενόμενες κλιματικές μεταβολές, ο κίνδυνος πλημμυρικών φαινομένων με τα συνεπακόλουθά τους, δημιουργούν πρόσθετες απειλές για την κοινωνία και το περιβάλλον. Ποταμοί, χείμαρροι και ρέματα, στη φυσική τους κατάσταση, χωρίς τις ανθρωπογενείς παρεμβάσεις και άλλα αίτια, αποτελούν ουσιώδη συστατικά του υδρογραφικού δικτύου κάθε περιοχής.

Πρόληψη για τις πλημμύρες

Πρόληψη για τις πλημμύρες Σε περιοχές, στις οποίες υφίστανται όντως κίνδυνοι για ζημιές από πλημμύρες, οφείλουν να εκπονήσουν χάρτες επικινδυνότητας και χάρτες κινδύνων πλημμύρας, στους οποίους θα αποτυπώνονται οι αρνητικές συνέπειες των πλημμυρών (σε πληθυσμό, εγκαταστάσεις, κλπ.).

Πρόληψη για τις πλημμύρες Σε περιοχές κοντά στην θάλασσα πρέπει να καταρτισθούν σχέδια διαχείρισης των κινδύνων πλημμύρας. Τα σχέδια διαχείρισης πρέπει να περιλαμβάνουν μέτρα για τη μείωση της πιθανότητας πλημμύρας και τον περιορισμό των πιθανών της επιπτώσεων. Τα σχέδια αυτά θα καλύπτουν μεν όλες τις φάσεις του κύκλου διαχείρισης των κινδύνων πλημμύρας αλλά θα εστιάζονται ιδίως στην πρόληψη (όπως πρόληψη των ζημιών από πλημμύρες, με την αποφυγή κατασκευής οικιών και βιομηχανιών σε περιοχές που απειλούνται σήμερα ή που θα απειληθούν στο μέλλον από πλημμύρες ή προσαρμογή των μελλοντικών αναπτυξιακών προγραμμάτων στους κινδύνους πλημμύρας), την προστασία (με την λήψη μέτρων μείωσης της πιθανότητας πλημμυρών ή/και περιορισμού των επιπτώσεων των πλημμυρών σε συγκεκριμένες τοποθεσίες όπως π.χ. με αποκατάσταση κατακλυζόμενων περιοχών και υγροτόπων) και την ετοιμότητα (π.χ. μέσω της παροχής οδηγιών στο κοινό σχετικά με το τι πρέπει να κάνει σε περίπτωση πλημμύρας).

Πρόληψη για τις πλημμύρες Τα βήματα για την πρόγνωση των πλημμυρών με τις νέες τεχνολογίες (συστήματα on line έγκυρης και έγκαιρης προειδοποίησης, ραντάρ, GIS, δορυφορικές φωτογραφίες), έχουν προχωρήσει σημαντικά.

Πρόληψη για τις πλημμύρες Αν κατοικείτε σε περιοχή που κατά το παρελθόν είχε προβλήματα με πλημμύρες Σε περίπτωση που ενημερωθείτε για την εκδήλωση έντονης βροχόπτωσης στην περιοχή σας: Βεβαιωθείτε ότι τα φρεάτια έξω από το σπίτι σας δεν είναι φραγμένα και οι υδρορροές λειτουργούν κανονικά. Περιορίστε τις μετακινήσεις σας και αποφύγετε την εργασία και την παραμονή σε υπόγειους χώρους.

ΚΑΤΑ ΤΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΤΗΣ ΠΛΗΜΜΥΡΑΣ

ΚΑΤΑ ΤΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΤΗΣ ΠΛΗΜΜΥΡΑΣ Αν είστε μέσα σε κτίριο Εγκαταλείψτε υπόγειους χώρους και μετακινηθείτε σε ασφαλές υψηλό σημείο

ΚΑΤΑ ΤΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΤΗΣ ΠΛΗΜΜΥΡΑΣ Αν βρίσκεστε σε ανοικτό χώρο Μην διασχίσετε χείμαρρο πεζή ή με αυτοκίνητο. Μείνετε μακριά από ηλεκτροφόρα καλώδια. Εγκαταλείψτε το αυτοκίνητό σας αν έχει ακινητοποιηθεί καθώς ενδέχεται να παρασυρθεί ή να πλημμυρίσει. Μην πλησιάζετε σε περιοχές όπου έχουν σημειωθεί κατολισθήσεις.

ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΠΛΗΜΜΥΡΑ

ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΠΛΗΜΜΥΡΑ Αν βρίσκεστε σε ανοικτό χώρο Μείνετε μακριά από περιοχές που έχουν πλημμυρίσει ή είναι επικίνδυνες να ξαναπλημμυρίσουν τις επόμενες ώρες.  -  η πλημμύρα ενδέχεται να έχει μεταβάλει τα χαρακτηριστικά γνώριμων περιοχών και τα νερά να έχουν παρασύρει μέρη του δρόμου, των πεζοδρομίων κλπ.  -  εγκυμονούν κίνδυνοι από σπασμένα οδοστρώματα, περιοχές με επικίνδυνη κλίση, λασποροές κλπ.  -  τα νερά ενδέχεται να είναι μολυσμένα αν έχουν παρασύρει μαζί τους απορρίμματα, αντικείμενα και νεκρά ζώα. Προσέξτε να μην εμποδίζετε τα συνεργεία διάσωσης. Μην πλησιάζετε σε περιοχές που έχουν σημειωθεί κατολισθήσεις και πτώσεις βράχων. Ελέγξτε αν το σπίτι ή ο χώρος εργασίας σας κινδυνεύει από πτώση βράχων.

ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΠΛΗΜΜΥΡΑ Προσπαθήστε να βρείτε σταθερό έδαφος. Αν πρέπει οπωσδήποτε να βαδίσετε ή να οδηγήσετε σε περιοχές που έχουν πλημμυρίσει Προσπαθήστε να βρείτε σταθερό έδαφος. Αποφύγετε νερά που ρέουν. Αν βρεθείτε μπροστά σε δρόμο που έχει πλημμυρίσει σταματήστε και αλλάξτε κατεύθυνση. Αποφύγετε τα λιμνάζοντα νερά. Ενδέχεται να αποτελέσουν καλούς αγωγούς ηλεκτρικού ρεύματος καθώς κρύβουν υπόγεια καλώδια ή διαρροές από εγκαταστάσεις. Ακολουθείστε πιστά τις οδηγίες των αρμόδιων Αρχών.  

ΤΙ ΝΑ ΚΑΝΕΤΕ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΖΗΜΙΩΝ

ΤΙ ΝΑ ΚΑΝΕΤΕ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΖΗΜΙΩΝ Πριν αρχίσετε τις διαδικασίες αποκατάστασης Θυμηθείτε ότι οι κίνδυνοι από την πλημμύρα δεν υποχωρούν αμέσως μετά την απόσυρση των υδάτων. Βεβαιωθείτε από τις Αρχές ότι η περιοχή που βρίσκεται το σπίτι ή ο χώρος εργασίας σας είναι πλέον ασφαλής και κατόπιν επιστρέψτε σε αυτήν ειδικά αν έχει προηγηθεί εκκένωση. Κλείστε την τροφοδοσία του ηλεκτρικού ρεύματος, ακόμα και αν στην περιοχή σας έχει διακοπεί το ηλεκτρικό ρεύμα. Κλείστε την παροχή νερού, για το ενδεχόμενο βλάβης στο δίκτυο ύδρευσης.

ΤΙ ΝΑ ΚΑΝΕΤΕ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΖΗΜΙΩΝ Για να εξετάσετε ένα κτίριο που έχει πλημμυρίσει Φορέστε κλειστά παπούτσια ώστε να αποφύγετε τραυματισμούς από αντικείμενα ή ανωμαλίες στο έδαφος που κρύβουν τα νερά. Εξετάστε τους τοίχους, τις πόρτες, τις σκάλες και τα παράθυρα. Εξετάστε τα δίκτυα του ηλεκτρικού ρεύματος, ύδρευσης και αποχέτευσης. 

ΗΦΑΙΣΤΕΙΑ

Τι είναι το ηφαίστειο; Ηφαίστειο είναι η ανοιχτή δίοδος από το εσωτερικό της Γης (ή άλλου γεωειδούς ουράνιου σώματος) που επιτρέπει την εκροή ή έκρηξη ρευστών πετρωμάτων και αερίων από το εσωτερικό (μανδύας) στην επιφάνεια του στερεού φλοιoύ με τη μορφή λάβας. Η δραστηριότητα αυτή οδηγεί στη δημιουργία ενός βουνού, το οποίο στην καθημερινή γλώσσα ονομάζουμε ηφαίστειο. Τα ηφαίστεια μελετά ένας ιδιαίτερος κλάδος της επιστήμης της Γεωλογίας, η Ηφαιστειολογία.

Πόση δύναμη έχει ένα ηφαίστειο; Κατά την έκρηξη, ένα ηφαίστειο έχει τόση δύναμη που μπορεί να εκτοξεύσει στάχτη στον ουρανό σε ύψους 40 χιλιομέτρων, δηλαδή όση είναι η απόσταση του μαραθωνίου που τρέχουν οι αθλητές. Η στάχτη συχνά κρύβει τον ήλιο κάνοντας τη μέρα νύχτα και προκαλώντας πτώση της θερμοκρασίας

Πόσο καυτή είναι η λάβα ; Η λάβα που ξεχύνεται από τον κρατήρα κατά την έκρηξη, κυλάει στις πλαγιές του ηφαιστείου σαν πύρινο ποτάμι καίγοντας τα πάντα στη διαδρομή της. Η θερμοκρασία της λάβας φτάνει 7 με 13 φορές μεγαλύτερη από τη θερμοκρασία του νερού που βράζει, δηλαδή έως 1300 βαθμούς Κελσίου, λιώνοντας ακόμα και ατσάλι.

Πότε είναι ενεργό; Ο καπνός που κάποιες φορές βγαίνει από την κορυφή ενός ηφαιστείου είναι συχνά πρώτο σημάδι ότι το ηφαίστειο είναι ενεργό ή ότι ένα μη ενεργό ηφαίστειο «ξύπνησε». Το στρογγυλό βαθούλωμα στην κορυφή του ηφαιστείου από το οποίο βγαίνει η λάβα ονομάζεται κρατήρας.

Υπάρχουν ηφαιστειολόγοι; Ηφαιστειολόγοι είναι οι επιστήμονες που μελετούν τα ηφαίστεια. Όταν το έργο τους είναι επικίνδυνο, χρησιμοποιούν ρομπότ

Τι είναι οι βόμβες λάβας; Οι μεγάλες πέτρες από λάβα που εκτοξεύονται από τα ηφαίστεια λέγονται, και αυτές, βόμβες. Μπορεί να φτάσουν σε μέγεθος όσο ένα σπίτι! Υπάρχουν και στην Ελλάδα ηφαίστεια; Η σημερινή μορφή του νησιού Σαντορίνης οφείλεται στη μεγάλη έκρηξη το ηφαιστείου της περίπου 3.600 χρόνια πριν, στο τέλος της προϊστορικής εποχής του χαλκού.

Υποβρύχια ηφαίστεια 9 στα 10 ηφαίστεια εκτιμάται ότι είναι υποθαλάσσια, βρίσκονται δηλαδή κάτω από τις θάλασσες, στο βυθό. Από υποθαλάσσια ηφαίστεια σχηματιστήκαν πολλά νησιά. Τα νησιά αυτά λέγονται ηφαιστειογενή

Ποιο ζώο αισθάνεται την έκρηξη; Πολλοί άνθρωποι έχουν σωθεί από το αγαπημένο τους κατοικίδιο. Τα ζώα, ιδιαίτερα οι γάτες, προαισθάνονται όταν ένα κοντινό ηφαίστειο είναι έτοιμο να εκραγεί γιατί είναι πολύ πιο ευαίσθητα στις αλλαγές της πίεσης που προηγούνται της έκρηξης

Τι καλό κάνουν τα ηφαίστεια; Τα ηφαίστεια είναι μια πολύτιμη πηγή θερμότητας για παραγωγή ηλεκτρισμού και ενέργειας για εργοστάσια. Δημιουργούν επίσης φυσικά θερμαινόμενες λίμνες, συχνά με θεραπευτικές ιδιότητες για τον άνθρωπο, ενώ η λάβα καθορίζει το έδαφος και αποτελεί εξαιρετικό λίπασμα.

ΠΡΙΝ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΚΡΗΞΗ

ΠΡΙΝ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΚΡΗΞΗ Να είστε προετοιμασμένοι για τα φαινόμενα που συνοδεύουν τις ηφαιστειακές εκρήξεις, όπως, εκτίναξη αναβλημάτων, πυροκλαστικές ροές (συμπυκνωμένη ηφαιστειακή τέφρα που κινείται με μεγάλες ταχύτητες), λασποροές, κατολισθήσεις, σεισμούς, έκλυση τοξικών αερίων, πτώση ηφαιστειακής στάχτης και τσουνάμι. Εάν κατοικείτε σε περιοχή κοντά σε ηφαίστειο καταστρώστε οικογενειακό σχέδιο εκκένωσης και επιλέξτε κατάλληλη οδό διαφυγής σύμφωνα με τις οδηγίες των Αρχών.

ΚΑΤΑ ΤΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΤΗΣ ΕΚΡΗΞΗΣ

ΚΑΤΑ ΤΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΤΗΣ ΕΚΡΗΞΗΣ Εάν βρεθείτε σε μικρή απόσταση από την έκρηξη: Απομακρυνθείτε άμεσα και κινηθείτε σε περιοχές με σχετικά υψηλό υψόμετρο, διότι είναι πολύ πιθανό να συμβούν εκτινάξεις αναβλημάτων, ροές λάβας και πυροκλαστικές ροές καθώς και έκλυση τοξικών αερίων. Ακολουθήστε πιστά τις οδηγίες εκκένωσης της περιοχής που δίδονται από τις Αρχές.

Εάν βρεθείτε σε ικανή απόσταση από την έκρηξη αλλά υπάρχει πτώση ηφαιστειακής τέφρας

Εάν βρίσκεστε σε κλειστό χώρο Ενημερωθείτε από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης και το διαδίκτυο σχετικά με το αν πρέπει να εκκενώσετε την περιοχή ή να παραμείνετε εντός στεγασμένων χώρων. Κλείστε όλες τις πόρτες και τα παράθυρα. Τοποθετήστε βρεγμένες πετσέτες κάτω από τις πόρτες και σφραγίστε με κολλητική ταινία πόρτες και παράθυρα που δεν κλείνουν αεροστεγώς Εάν πάσχετε από χρόνια αναπνευστικά προβλήματα, μείνετε μέσα και αποφύγετε την άσκοπη έκθεση στην ηφαιστειακή τέφρα. Φορέστε μάσκα μιας χρήσεως για να προστατευθείτε από την ηφαιστειακή τέφρα που τυχόν έχει εισχωρήσει στον εσωτερικό χώρο.

Εάν βρίσκεστε σε κλειστό χώρο Εάν αισθανθείτε ερεθισμό στα μάτια, την μύτη ή τον λαιμό απομακρυνθείτε αμέσως από την περιοχή, διότι ο ερεθισμός αυτός οφείλεται πιθανότατα στην παρουσία τοξικών αερίων. Όταν βρεθείτε σε περιοχή χωρίς υψηλή συγκέντρωση τοξικών αερίων ο ερεθισμός παύει να υφίσταται. Αν μπορείτε αποφύγετε την οδήγηση. Η ηφαιστειακή τέφρα δημιουργεί προβλήματα στους κινητήρες εσωτερικής καύσης και κάνει το οδόστρωμα ιδιαιτέρα ολισθηρό. Εάν η οδήγηση είναι απαραίτητη, οδηγείτε με μειωμένη ταχύτητα, ανεβασμένα παράθυρα και χωρίς κλιματισμό. Χρησιμοποιήστε προβολείς ομίχλης και άφθονο υγρό στους υαλοκαθαριστήρες. Εάν βρίσκεστε σε παράκτια περιοχή μετακινηθείτε προς περιοχές με υψηλότερο υψόμετρο καθώς διάφορα φαινόμενα που συνοδεύουν μια ηφαιστειακή έκρηξη μπορεί να προκαλέσουν θαλάσσια κύματα βαρύτητας (τσουνάμι).  

Εάν βρίσκεστε σε ανοιχτό χώρο Φορέστε μακριά ρούχα, προστατευτικά γυαλιά ασφαλείας και μάσκα μιας χρήσεως για να προστατευθείτε από την ηφαιστειακή τέφρα. Προσπαθήστε να καλυφθείτε σε στεγασμένο χώρο. Εάν αυτό δεν είναι δυνατό, καλύψτε το κεφάλι σας για να προστατευθείτε από πτώση ηφαιστειακών υλικών μεγαλύτερου μεγέθους. Αν μπορείτε αποφύγετε την οδήγηση, διαφορετικά οδηγείτε σύμφωνα με τις οδηγίες που δόθηκαν παραπάνω.

ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΕΚΡΗΞΗ

ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΕΚΡΗΞΗ Παραμείνετε σε στεγασμένο χώρο, ιδιαίτερα αν υπάρχει χρόνιο αναπνευστικό πρόβλημα. Συνεχίστε να φοράτε προστατευτικά γυαλιά ασφαλείας καθώς και μάσκα μιας χρήσης. Συνεχίστε να φοράτε μακριά ρούχα. Καθαρίστε τις στέγες, των σπιτιών από την ηφαιστειακή τέφρα, η οποία μπορεί να γίνει πολύ βαριά και να προκαλέσει καταπτώσεις. Καθαρίστε τους εξωτερικούς και εσωτερικούς χώρους των σπιτιών από την ηφαιστειακή τέφρα. 

Πυρκαγιά

Πυρκαγιά Φωτιά, πυρά ή πυρ είναι η καύση που συνοδεύεται από φλόγα. Πρόκειται για  χημική αντίδραση κατά την οποία εκλύεται έντονα θερμότητα και κατά το φαινόμενο συντηρείται φλόγα, ως ορατό αποτέλεσμα της εξώθερμης αντίδρασης.

Πυρκαγιά Το υλικό που αντιδρά κατά την καύση ονομάζεται καύσιμο. Όταν αυτό είναι εύφλεκτο (αναφλέγεται, «αρπάζει» εύκολα) συνήθως έχουμε φλόγα και άρα φωτιά. Μια φωτιά ξεκινά όταν ένα εύφλεκτο καύσιμο υλικό, υπό την παρουσία οξυγόνου ή κάποιου άλλου οξειδωτικού παράγοντα, βρεθεί σε κατάλληλη θερμοκρασία. Αυτό το κατώφλι θερμοκρασίας ονομάζεται «θερμοκρασία ανάφλεξης» ή σημείο ανάφλεξης, και είναι διαφορετικό για κάθε υλικό. Μια φωτιά μπορεί να ξεκινήσει από μια σπίθα, άλλη φωτιά (φούρνου, τζακιού κλπ), μια έκρηξη, ένα αναμμένο σπίρτο ή τσιγάρο, πηγές έντονης θερμικής ακτινοβολίας όπως ο ήλιος, ένα αναμμένο ηλεκτρικό σίδερο, ένας λαμπτήρας πυράκτωσης κλπ.

ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΤΕΙΤΕ

Αν βρίσκεστε στην ύπαιθρο Μην καίτε σκουπίδια ή ξερά χόρτα και κλαδιά κατά τους θερινούς μήνες. Μην ανάβετε υπαίθριες ψησταριές στα δάση ή σε χώρους που υπάρχουν ξερά χόρτα το καλοκαίρι. Αποφύγετε εργασίες που ενδέχεται να προκαλέσουν πυρκαγιά (π.χ. οξυγονοκολλήσεις, χρήση τροχού ή άλλου εργαλείου που δημιουργεί σπινθήρες). Μην πετάτε αναμμένα τσιγάρα. Μην αφήνετε τα σκουπίδια στο δάσος. Υπάρχει κίνδυνος ανάφλεξης. Σεβαστείτε τα απαγορευτικά πρόσβασης σε περιόδους υψηλού κίνδυνου.

Αν το σπίτι σας βρίσκεται μέσα ή κοντά σε δάσος Δημιουργείστε μια αντιπυρική ζώνη γύρω από το σπίτι καθαρίζοντας σε ακτίνα τουλάχιστον 10 μέτρων τα ξερά χόρτα και φύλλα, τις πευκοβελόνες και τα κλαδιά. Κλαδέψτε τα δένδρα μέχρι το ύψος των 3 μέτρων, ανάλογα με την ηλικία και την κατάστασή τους. Απομακρύνετε τα ξερά κλαδιά από τα δένδρα και τους θάμνους. Μην αφήνετε τα κλαδιά των δένδρων να ακουμπούν στους τοίχους, τη στέγη και τα μπαλκόνια του σπιτιού. Κλαδέψτε τα αφήνοντας απόσταση τουλάχιστον 5 μέτρων από το σπίτι. Αραιώστε τη δενδρώδη βλάστηση έτσι ώστε τα κλαδιά του ενός δένδρου να απέχουν τουλάχιστον 3 μέτρα από τα κλαδιά του άλλου. Για ακόμη μεγαλύτερη προστασία απομακρύνουμε τη δενδρώδη και θαμνώδη βλάστηση γύρω από το κτίσμα σε απόσταση τουλάχιστον 10 μέτρων εφόσον οι εργασίες καθαρισμού της φυσικής βλάστησης που επιβάλλονται για την προστασία των κτιρίων δεν προσκρούουν σε καμία περίπτωση στις διατάξεις της δασικής νομοθεσίας.

Μην τοποθετείτε πλαστικές υδρορροές ή σωλήνες στους τοίχους του σπιτιού. Μην τοποθετείτε παραθυρόφυλλα από εύφλεκτα υλικά στα παράθυρα και τις μπαλκονόπορτες. Φροντίστε ώστε τα καλύμματα στις καμινάδες και τους αεραγωγούς του σπιτιού να είναι από άφλεκτο υλικό ώστε να μην διεισδύσουν σπίθες. Μην αποθηκεύετε εύφλεκτα αντικείμενα κοντά στο σπίτι. Τοποθετείτε τα καυσόξυλα σε κλειστούς και προφυλαγμένους χώρους. Μην κατασκευάζετε ακάλυπτες δεξαμενές καυσίμου κοντά στο σπίτι. Προμηθευτείτε τους κατάλληλους πυροσβεστήρες και φροντίζετε για τη συντήρησή τους. Εξοπλιστείτε με σωλήνα ποτίσματος με μήκος ανάλογο της περιοχής που θέλετε να προστατεύσετε. Εξοπλιστείτε με μια δεξαμενή νερού, μια απλή αντλία που λειτουργεί χωρίς ηλεκτρικό ρεύμα και ένα σωλήνα νερού.

Μόλις αντιληφθείτε μια πυρκαγιά Τηλεφωνήστε ΑΜΕΣΩΣ στην Πυροσβεστική Υπηρεσία (τηλ.199) και δώστε σαφείς πληροφορίες για: - την τοποθεσία και το ακριβές σημείο που βρίσκεστε, - την τοποθεσία, το ακριβές σημείο και την κατεύθυνση της πυρκαγιάς. - το είδος της βλάστησης που καίγεται.

ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΤΕΙΤΕ Την ώρα της πυρκαγιάς

Αν η πυρκαγιά πλησιάζει στο σπίτι σας Διατηρείστε την ψυχραιμία σας. Μεταφέρετε όλα τα εύφλεκτα υλικά από τον περίγυρο του κτιρίου σε κλειστούς και προφυλαγμένους χώρους. Κλείστε όλες τις διόδους (καμινάδες, παράθυρα, πόρτες κλπ.) έτσι ώστε να μην διεισδύσουν οι καύτρες στο εσωτερικό του σπιτιού. Κλείστε τις παροχές φυσικού αερίου και υγρών καυσίμων μέσα και έξω από το σπίτι. Μαζέψτε τις τέντες στα μπαλκόνια και στα παράθυρα.

Διευκολύνετε την πρόσβαση πυροσβεστικών οχημάτων ανοίγοντας την πόρτα του κήπου. Τοποθετείστε σκάλα στην εξωτερική πλευρά του σπιτιού, αντίθετα από την κατεύθυνση της πυρκαγιάς ώστε να υπάρχει η δυνατότητα άμεσης πρόσβασης στη στέγη. Συνδέστε τους σωλήνες ποτίσματος και απλώστε τους ώστε να καλύπτεται η περίμετρος του σπιτιού. Αν η ορατότητα είναι μειωμένη, ανάψτε τα εσωτερικά και τα εξωτερικά φώτα του για να γίνεται ορατό μέσα από τους καπνούς

Μόλις περάσει η πυρκαγιά Βγείτε από το σπίτι και σβήστε αμέσως τις μικροεστίες που απομένουν. Ελέγξτε για τουλάχιστον 48 ώρες, ανά τακτά χρονικά διαστήματα, την περίμετρο και τους εξωτερικούς χώρους του σπιτιού για το ενδεχόμενο αναζωπυρώσεων.

Αν η πυρκαγιά έχει φτάσει στο σπίτι σας

Αν η πυρκαγιά έχει φτάσει στο σπίτι σας Μην εγκαταλείπετε το κτίριο εκτός αν η διαφυγή σας είναι πλήρως εξασφαλισμένη. Μην μπαίνετε μέσα σε αυτοκίνητο. Η πιθανότητα επιβίωσης σε ένα σπίτι κατασκευασμένο από άφλεκτα υλικά είναι πολύ μεγαλύτερη από εκείνη σε ένα αυτοκίνητο που βρίσκεται σε καπνούς και φλόγες

Αν παραμείνετε στο σπίτι: - Κλείστε καλά τις πόρτες και τα παράθυρα. - Φράξτε τις χαραμάδες με βρεγμένα πανιά για να μην μπει μέσα ο καπνός. - Απομακρύνετε τις κουρτίνες από τα παράθυρα. - Μεταφέρετε στο εσωτερικό των δωματίων τα έπιπλα που βρίσκονται κοντά στα παράθυρα και τις εξωτερικές πόρτες. - Κλείστε τις ενδιάμεσες πόρτες για να επιβραδύνετε την εξάπλωση της πυρκαγιάς. - Γεμίστε την μπανιέρα, τους νιπτήρες και τους κουβάδες με εφεδρικό νερό. - Συγκεντρωθείτε όλοι μαζί σε ένα δωμάτιο. - Φροντίστε να υπάρχει φακός και εφεδρικές μπαταρίες μαζί σας σε περίπτωση διακοπής ηλεκτρικού ρεύματος. Αν το σπίτι σας είναι ξύλινο αναζητείστε καταφύγιο σε κτιστό σπίτι. Αν διαταχθεί εκκένωση της περιοχής ακολουθείστε πιστά τις οδηγίες των Αρχών και τις διαδρομές που θα σας δοθούν.