σχολικοσ εκφοβισμοσ - επιθετικοτητα Βασιλόπουλος Φ. Στέφανος Παιδαγωγικό Τμήμα Δ. Ε. Πανεπιστήμιο Πατρών

Ορισμός επιθετικότητας Ως επιθετικότητα ορίζεται η συμπεριφορά εκείνη που σκοπό έχει να πλήξει ή να προξενήσει βλάβη σε κάποιον. Επομένως, πράξεις όπως η βιαιοπραγία, η κατασυκοφάντηση ή η κλοπή περιουσίας συνιστούν επιθετικές συμπεριφορές, εφόσον στόχο έχουν να ζημιώσουν σωματικά, ηθικά ή υλικά ένα άλλο πρόσωπο. παρορμητική Επιθετικότητα συντελεστική

Ψυχαναλυτική οπτική

Θεωρία της ματαίωσης Η ματαίωση οδηγεί πάντα σε κάποια μορφή επιθετικότητας. Η ισχύς της επιθετικότητας είναι ευθέως ανάλογη προς την ισχύ της προηγηθείσας ματαίωσης. Η τέλεση επιθετικών πράξεων απελευθερώνει ενέργεια, η οποία μειώνει την ετοιμότητα για περαιτέρω επιθετικότητα (υπόθεση της κάθαρσης). Όταν παρεμποδίζεται η εκδήλωση της επιθετικότητας, τότε αναλαμβάνουν δράση οι μηχανισμοί μεταβίβασης. Σ’ αυτή την περίπτωση είτε γίνονται αντικείμενο επίθεσης πρόσωπα και αντικείμενα άλλα από αυτά που προκάλεσαν τη ματαίωση, είτε εμφανίζονται άλλες μορφές αντίδρασης (υποκατάσταση αντίδρασης, π.χ., το να πάει κανείς μια βόλτα για να ξεθυμάνει).

Μοντέλο Crick & Dodge, 1994

Helfritz-Sinville, & Stanford, 2014

Σχολικός εκφοβισμός Μορφή επιθετικής συμπεριφοράς όπου: (α) παρατηρούνται δυναμικά και επαναλαμβανόμενα μοτίβα λεκτικής, σωματικής ή διαδικτυακής άσκησης βίας που κατευθύνονται από έναν ή περισσότερους μαθητές προς τους πιο αδύναμους συμμαθητές τους. (β) Οι συμπεριφορές αυτές γίνονται συνειδητά και ηθελημένα από την πλευρά του θύτη με στόχο να προκαλέσουν σωματική, λεκτική ή ψυχολογική κακοποίηση (γ) Ανάμεσα στο θύτη και το θύμα υπάρχει μια αντικειμενική ή υποκειμενική διαφορά ισχύος. (Olweus, 1993)

Αιτίες Ατομικά χαρ/κά (π.χ. φύλο, ηληκία, σωματομετρικά δεδομένα, ευαισθησία, άγχος, αυτοεκτίμηση, ευθιξία) Οικογενειακό περιβάλλον (π.χ. έλλειψη επικοινωνίας, συγκρούσεις, διαταραγμένες σχέσεις) Το σχολικό κλίμα

Ο ρόλος των θεατών – παρατηρητών (α) Σε αυτούς που γενικά έχουν θετική στάση απέναντι στον εκφοβισμό (οπαδοί). (β) Σε αυτούς που, χωρίς να εμπλέκονται άμεσα, υποδαυλίζουν τον σχολικό εκφοβισμό (παθητικοί θύτες ή υποστηρικτές). (γ) Σε αυτούς που αρέσκονται να παρακολουθούν επεισόδια εκφοβισμού, (παθητικοί/εν δυνάμει θύτες ή παθητικοί υποστηρικτές). (δ) Σε αυτούς που ούτε εμπλέκονται, ούτε παίρνουν θέση υπέρ οποιουδήποτε. (αμέτοχοι/παθητικοί θεατές).

Ο ρόλος των θεατών – παρατηρητών α) αυτοί που δε συμφωνούν με την πράξη του εκφοβισμού ή που θα ήθελαν να συμπαρασταθούν στο θύμα, αλλά τελικά δεν το κάνουν (δυνητικοί υπερασπιστές του θύματος) και (β) αυτοί που αποδοκιμάζουν έμπρακτα το φαινόμενο του εκφοβισμού ή τάσσονται φανερά υπέρ του θύματος και προσπαθούν να το προστατέψουν (υπερασπιστές)

Ψυχοεκπαιδευτική Παρέμβαση Ευαισθητοποίηση των μαθητών ως προς το σχολικό εκφοβισμό και τις συνέπειές του Τόνωση της αυτό-εκτίμησης των μαθητών, κυρίως μέσα από αλτρουιστικές πράξεις Εκμάθηση τρόπων αποτελεσματικής αντιμετώπισης εκφοβιστικών συμπεριφορών Προώθηση της επικοινωνίας και των διαπροσωπικών σχέσεων μεταξύ των μαθητών Εκμάθηση στρατηγικών αυτό-ελέγχου της συμπεριφοράς και διαχείρισης του θυμού Ανάπτυξη κοινωνικών δεξιοτήτων

Ψυχοεκπαιδευτική Παρέμβαση Προώθηση της ενσυναίσθησης και της συμπόνιας προς τον συνάνθρωπο Γνωστική αναδόμηση και αντίληψη διαπροσωπικών καταστάσεων από άλλη οπτική γωνία Εκπαίδευση των μαθητών πάνω στον ρόλο του παρατηρητή, ώστε να παρεμβαίνουν ενεργά υπέρ του θύματος Εμπλοκή και εκπαίδευση των γονέων πάνω στο φαινόμενο του σχολικού εκφοβισμού και της θυματοποίησης