Το Νερό και ο Άνθρωπος: Μια αειφόρος σχέση Ζωής 2ο Γ Υ Μ Ν Α Σ Ι Ο Τ Ρ Ι Κ Α Λ Ω Ν ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ Το Νερό και ο Άνθρωπος: Μια αειφόρος σχέση Ζωής ΤΡΙΚΑΛΑ 2015-2016

Παιδαγωγική ομάδα Ρομπότη Σταματία – ΠΕ 19 (συντονίστρια) Αλεξίου Θεοδόσιος – ΠΕ 01 Μουτογεώργος Δημήτριος – ΠΕ 06 Χασάκογλου Μαρία – ΠΕ 02

Περιβαλλοντική Ομάδα Μαθητών ΑΓΟΡΙΑ ΚΟΡΙΤΣΙΑ Αποστόλου Κων/νος Βούτσας Αθανάσιος Βουτσιλάς Αθανάσιος Ζάχος Οδυσσέας Τσίνας Ευάγγελος Γκανάς Δημήτριος Δούγγαρης Ελευθέριος Ιακωβάκης Δημήτριος Κόγιας Αλέξανδρος Μπακάλης Μάριος Μπλέτσας Χρήστος Μπουκουβάλας Βασίλειος Παπαευθυμίου Δημήτριος Πέτρου Πασχάλης Σουλεϊμάνης Ιωάννης Τσιακμάκης Παναγιώτης Χατζής Αλέξανδρος Γ1 Γ2 Γ4 Β1 Β2 Β3 Β4 Αργυροπούλου Αποστολία Γιδάρη Κωνσταντίνα Γιδάρη Μαρίνα Γκουγκουστάμου Θεοδώρα Ζολώτα Στεφανία Κασιώλα Παυλίνα Κέφου Ραφαηλία Κόκκα Ευρύκλεια Κωστοπούλου Φωτεινή Λιάμπα Ζωή Μεσδανίτη Όλγα Μπατσικώστα Ευαγγελία Αντύρα Ελισσάβετ Βουτσελά Ιωάννα-Μαρία Γιώτα Άννα Μαρία Γκαντιά Ειρήνη Κοντογιάννη Όλγα – Μαρία Ξάνθου Χαρίκλεια Ζάχου Ιωάννα Καραγεώργου Σοφία Γ3

ΣKOΠΟΙ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ Να ενημερωθούν οι μαθητές για το ρόλο του νερού Να συνειδητοποιήσουν τη διαχρονική σχέση του ανθρώπου με το νερό Να ευαισθητοποιηθούν και να υιοθετήσουν στάση ζωής που θα συμβάλλει στον περιορισμό της σπατάλης και στην προστασία της ποιότητας του νερού Να έρθουν σε επαφή με τις θεμελιακές δομές, σχέσεις και λειτουργίες των φυσικών οικοσυστημάτων και να κατανοήσουν τη σπουδαιότητά του Να κατανοήσουν τη σχέση φυσικού περιβάλλοντος και ανθρώπου

ΣΤΟΧΟΙ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ Η ευαισθητοποίηση και ενεργοποίηση του μαθητή σε θέματα προστασίας του περιβάλλοντος, οικολογικής ισορροπίας και βιώσιμης ανάπτυξης. Η ενημέρωση και κατανόηση της αναγκαιότητας για αειφορική χρήση των υδάτινων πόρων. Διεπιστημονική προσέγγιση του θέματος και ένταξη του περιβαλλοντικού προγράμματος στην εκπαιδευτική διαδικασία Άνοιγμα του σχολείου στη φύση και την κοινωνία για τα προβλήματα του περιβάλλοντος.

ΜΙΑ ΜΑΤΙΑ ΣΤΟ ΠΑΡΕΛΘΟΝ Από πολύ παλιά ο άνθρωπος χρησιμοποιούσε το νερό για ζωτικές, ως προς την επιβίωσή του, παραδοσιακές χρήσεις. Ως σύμβολο ζωής, ήταν αντικείμενο λατρείας και στοιχείο δοξασίας και έμπνευσης στους μύθους όλων των λαών. Όταν ο άνθρωπος ζούσε από το κυνήγι, κατοικούσε σε περιοχές κοντά στο νερό, στις οποίες πήγαιναν τα θηράματα του για να ξεδιψάσουν. Αργότερα με την καλλιέργεια του εδάφους, συνειδητοποίησε ότι το νερό είναι απόλυτα αναγκαίο για τις σοδειές του, γεγονός που μαρτυρείται από τα ερείπια παλαιών αρδευτικών δικτύων, που αξιοποιούσαν με κάθε δυνατό μέσο τη μέγιστη δυνατή χρήση του διαθέσιμου νερού. Με τη συγκρότηση των κοινωνικών ομάδων και την εγκαθίδρυση των μόνιμων οικισμών, δημιουργήθηκε ένας ανταγωνισμός για την κατοχή του επιθυμητού ζωτικού χώρου που χαρακτηριζόταν από την αφθονία του γλυκού νερού και επομένως από την επάρκεια της τροφής. Εξάλλου, το νερό ως μέσο μεταφοράς, καλύπτοντας την ανάγκη της ανταλλαγής των προϊόντων και του εμπορίου, μετέτρεψε την ανθρώπινη αυτή δραστηριότητα σε συντελεστή οικονομικής και πολιτιστικής προόδου.

Οι πρώτοι ανθρώπινοι οικισμοί κτίστηκαν κοντά σε λίμνες (λιμναίοι), ενώ όλοι οι μεγάλοι πολιτισμοί της αρχαιότητας αναπτύχθηκαν σε περιοχές με συνεχείς βροχοπτώσεις που ευνοούσαν τη γεωργία, ή σε παράκτιες περιοχές ή κοντά σε ποτάμια, λίμνες και πηγές. Η συνειδητοποίηση ότι το νερό ήταν κι εξακολουθεί να είναι βασική προϋπόθεση για την ανάπτυξη του πολιτισμού καθρεφτίζεται στις λαϊκές δοξασίες, στη μυθολογία και στις θρησκείες.  Οι αρχαιότεροι πολιτισμοί που στήριξαν την ανάπτυξή τους στο νερό είναι οι εξής: Ο αιγυπτιακός στην κοιλάδα του Νείλου. Ο ασσυριακός ανάμεσα στον Τίγρη και τον Ευφράτη. Ο ινδικός στην κοιλάδα του Ινδού ποταμού. Ο κινεζικός στις όχθες του Κίτρινου ποταμού. Ακόμα και ο αρχαίος ελληνικός πολιτισμός αναπτύχθηκε κοντά στο νερό και συγκεκριμένα στο Αιγαίο.

ΤΟ ΝΕΡΟ ΣΤΙΣ ΘΡΗΣΚΕΙΕΣ Το νερό έχει μεγάλη σημασία για τις περισσότερες θρησκείες. Συμβολίζει την αναγέννηση και την κάθαρση της ψυχής. Στο Χριστιανισμό το νερό είναι κάθαρση. Απ’ τη βάπτιση ο πιστός απαλλάσσεται από το προπατορικό αμάρτημα. Αναγεννιέται πνευματικά και ευλογείται από το Άγιο Πνεύμα. Οι πιστοί πίνουν με ευλάβεια το αγιασμένο νερό. Στο Βουδισμό το νερό χρησιμοποιείται στις κηδείες. Γεμίζουν ένα δοχείο ώσπου να ξεχειλίσει και αυτό συμβολίζει το πέρασμα από τον έναν στον άλλο κόσμο. Οι Ιάπωνες πιστεύουν πως η Γη δημιουργήθηκε από μια σταγόνα που έπεσε από το Χάος. Πολλοί ποταμοί σε αρχαίους πολιτισμούς όπως της Ινδίας , της Κίνας κλπ. θεοποιήθηκαν και λατρεύτηκαν απ’ τους ανθρώπους. Στην ελληνική μυθολογία, οι αρχαίοι Έλληνες τιμούσαν τα νερά σαν θεότητες. Οι αρχαίοι Έλληνες φιλόσοφοι μίλησαν κι αυτοί για το νερό. Ο Αναξιμένης μιλά για το νερό σαν μορφή ενέργειας. Ο Θαλής από τη Μίλητο της Μ. Ασίας διδάσκει ότι αυτό το υγρό ήταν η αρχή του κόσμου. Ο Αριστοτέλης μίλησε για το νερό ως ένα από τα τέσσερα στοιχεία της ζωής.

ΤΟ ΝΕΡΟ ΣΤΗΝ ΠΑΡΑΔΟΣΗ Η αδυναμία του ανθρώπου να εξηγήσει αυτά που συμβαίνουν γύρω του τον οδήγησε να δημιουργήσει παράλογα πιστεύω για να εμποδίσει το κακό. Όταν μια γυναίκα πήγαινε να γεννήσει, έριχναν νερό για να κυλίσει το μωρό σαν νεράκι. Όταν έφευγε κάποιος ταξίδι έριχναν νερό πίσω του για να κυλάει ο δρόμος σαν νερό. Υπάρχει η δοξασία πως το νερό κάποιες ώρες κοιμάται. Τότε δεν πρέπει να μιλήσεις για να μη συμβεί κάτι κακό. Σε πολλές περιοχές της Ελλάδας υπάρχουν έθιμα που συνδέονται με το νερό. Το πρωί της Πρωτοχρονιάς πήγαιναν στη βρύση της γειτονιάς και γέμιζαν τις στάμνες με καινούριο αγιοβασιλιάτικο νερό. Για να καλοπιάσουν τη νεράιδα ή το ξωτικό που κατοικούσε στις πηγές πρόσφεραν σπόρους και γλυκά. Σε πολλά μέρη πάλι, όταν υπήρχε λειψυδρία λόγω ανομβρίας, οι κάτοικοι της υπαίθρου έντυναν ένα μικρό παιδί κυρίως σα «βερβερίτσα» και το περιέφεραν στο χωριό παρακαλώντας να βρέξει για να σωθούν οι σοδειές.

ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΟΜΩΣ ΤΟ ΝΕΡΟ; Το νερό είναι ένας απ’ τους πολυτιμότερους ανανεώσιμους φυσικούς πόρους, ο οποίος έχει ουσιαστική σημασία για τη ζωή, διότι αποτελεί βασικό συστατικό όλων των οργανισμών και σπουδαίο φορέα ενέργειας. Το νερό είναι πανταχού παρόν στον πλανήτη μας, αφού συναντάται στους ωκεανούς, στην ατμόσφαιρα και στο έδαφος. Ως «μπλε μαργαριτάρι» χαρακτήρισαν τη Γη οι πρώτοι αστροναύτες, κοιτάζοντάς την απ’ το διάστημα. Αποκαλείται δε πολλές φορές με το όνομα «Γαλάζιος Πλανήτης», καθώς το 74% της επιφάνειάς της καλύπτεται από θάλασσα, ενώ μόλις το 26% από ξηρά. Η ίδια η ζωή γεννήθηκε κι έτσι εξαρτάται άμεσα απ’ το νερό. Σύμφωνα με την επικρατέστερη επιστημονική θεωρία, τα πρώτα βιομόρια σχηματίστηκαν στα βάθη των πρωτόγονων ωκεανών πριν από περίπου 3,5 δισεκατομμύρια χρόνια! Όλοι οι ζωικοί οργανισμοί αντλούν την καταγωγή τους από κείνα τα αρχέγονα οργανικά μόρια. Η ζωή, λοιπόν, εξελίχθηκε και διαμορφώθηκε από τις ιδιότητες του μέσου στο οποίο γεννήθηκε. Το νερό αποτελεί βασικό συστατικό των κυττάρων. Το «πράσινο θαύμα» της ζωής, η χλωρίδα, στηρίζεται στο νερό. Είναι ενδεικτικό ότι περίπου το 60% της μάζας ενός δέντρου είναι νερό. Αλλά και η πανίδα είναι άρρηκτα δεμένη μ’ αυτό, αφού το ποσοστό του νερού στους ζωικούς οργανισμούς κυμαίνεται μεταξύ 65% και 80%.

Όλες οι μορφές νερού βρίσκονται σε αέναη κίνηση, αλληλομετατρέπονται η μία στην άλλη και ενώνονται με τον υδρολογικό κύκλο, που ζωντανεύει από τον ήλιο εδώ και εκατομμύρια χρόνια. Σ' αυτόν τον ατέλειωτο κύκλο συμμετέχουν ποτάμια, λίμνες, παγόβουνα, υπόγεια νερά και ωκεανοί. Το νερό ανακυκλώνεται συνεχώς και σταθερά με τις διαδικασίες της εξάτμισης - συμπύκνωσης και με την επίδραση της βαρύτητας.

ΠΟΤΑΜΟΙ – ΛΙΜΝΕΣ - ΔΕΛΤΑ ΠΟΤΑΜΩΝ - ΒΙΟΤΟΠΟΙ

ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΕΙΚΟΝΑ ΤΗΣ ΔΙΑΘΕΣΙΜΟΤΗΤΑΣ ΝΕΡΟΥ Η Ευρώπη είναι το μόνο μέρος που έχει όσα αποθέματα νερού χρειάζεται, τουλάχιστον προς το παρόν. Σε πολλές χώρες που βρίσκονται υπό ανάπτυξη, το μεγαλύτερο πρόβλημα που αντιμετωπίζουν οι κάτοικοι είναι η έλλειψη καθαρού και πόσιμου νερού. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας εκτιμά πως το 80% των ασθενειών που εμφανίζονται στις τριτοκοσμικές χώρες οφείλεται στην έλλειψη καθαρού και πόσιμου νερού, και στην αδυναμία επεξεργασίας και διάθεσης των λυμάτων. Κάθε μία ώρα, στον πλανήτη μας, περίπου 1000 παιδιά πεθαίνουν από διάρροια, εξαιτίας του νερού. Σε πολλές χώρες η ανεπάρκεια νερού αυξάνεται, και θα έχει επακόλουθα όχι μόνο στα νοικοκυριά, αλλά και γενικά στην οικονομία. Σε ορισμένες πόλεις η ανεπάρκεια θα είναι τέτοια, ώστε οι βιομηχανίες θα χρειάζονται κάποιες συνεχείς εποχιακές προσαρμογές του τρόπου λειτουργίας τους, ανάλογα με τη διαθεσιμότητα νερού. Ο βαθμός μείωσης του διαθέσιμου νερού είναι ανησυχητικός. Αν συνυπολογίσουμε τη μείωση αποθεμάτων, τη ρύπανση, την άνιση κατανομή του νερού ανάμεσα στις χώρες και τις περιοχές, θα δούμε πως η παροχή καθαρού νερού για την κάλυψη των αναγκών του αυξανόμενου πληθυσμού της γης γίνεται ολοένα και πιο δύσκολη.

Η ΕΠΙΡΡΟΗ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ Οι ανθρωπογενείς δραστηριότητες επεμβαίνουν καθοριστικά στην ποιότητα και στην ποσότητα του διαθέσιμου νερού, με το να αλλοιώνουν και να υποβαθμίζουν τις φυσικές του ιδιότητες, ενώ κάθε έτος ελαττώνεται η διαθεσιμότητα του νερού για να εξυπηρετήσει πρόσθετες πλουτοπαραγωγικές δραστηριότητες και χρήσεις. Στα περισσότερα ποτάμια που περνούν από περιοχές με έντονες ανθρώπινες δραστηριότητες, επηρεάζεται η ποιότητα και η περιεκτικότητα του νερού, αλλά και ο υδρολογικός κύκλος. Η άρδευση π.χ. καθώς επεκτείνεται, θα αυξήσει το βαθμό εξατμισοδιαπνοής, θα μειώσει την περιεκτικότητα και θα αλλάξει την ποιότητα του νερού στις επιφάνειες. Στην πραγματικότητα, η βασική ιδέα ενός σταθερού υδρολογικού κύκλου που εξαγνίζει, καθαρίζει τα νερά της γης, είναι πλέον αμφισβητήσιμη. Είναι αλήθεια πως ο υδρολογικός κύκλος συνεχίζεται, αλλά η βροχή, για παράδειγμα, μπορεί να γίνει όξινη. Εξαιτίας του αυξανόμενου πληθυσμού και των βιομηχανικών και γεωργικών ρύπων που καταλήγουν στα νερά ή στην ατμόσφαιρα (π.χ. απόβλητα, αέρια καύσης, εντομοκτόνα κλπ), επηρεάζεται σημαντικά ο υδρολογικός κύκλος.

ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΟΙΚΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ

ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΩΝ ΥΔΑΤΙΝΩΝ ΠΟΡΩΝ Το νερό είναι ένας «ευαίσθητος» και περιορισμένος φυσικός πόρος, απαραίτητος για τη διατήρηση της ζωής, την ανάπτυξη και το περιβάλλον. Κατά συνέπεια, η ορθολογική διαχείριση ανανεώσιμων φυσικών πόρων όπως του νερού περιλαμβάνει την εξοικονόμηση και την αποφυγή της εξάντλησης, αλλά και την προστασία από τη ρύπανση και την υποβάθμιση. Αναφορικά με τη διαχείριση των υδάτινων πόρων το μοντέλο της αειφόρου ανάπτυξης διέπεται από κάποιες βασικές αρχές, όπως: α) Το νερό είναι πηγή ζωής. Υπόγεια ύδατα, θάλασσες, λίμνες και ποτάμια πρέπει να προστατεύονται διεθνώς. Αρκετές περιοχές της Γης χρειάζονται ιδιαίτερη μέριμνα για να έχουν επάρκεια νερού. β) Χρειάζεται ιδιαίτερη μέριμνα από κάθε χώρα για να έχει επάρκεια και καλής ποιότητας υδάτινο πλούτο. Οι υδρεύσεις των πόλεων, οι αρδεύσεις και οι αντλήσεις απαιτούν πολλή προσοχή. Προσοχή να μη γίνεται ο υδάτινος πλούτος μιας χώρας αποδέκτης διαφόρων απορριμμάτων όπως χημικά λιπάσματα κλπ. γ) Πρέπει να σεβόμαστε τον υδάτινο πλούτο μας. Δεν πετάμε απερίσκεπτα τα πάσης φύσεως σκουπίδια μας στη θάλασσα, τη λίμνη ή το ποτάμι, δεν χρησιμοποιούμε πολλά απορρυπαντικά και αυτά που χρησιμοποιούμε προσέχουμε να είναι φιλικά προς το περιβάλλον. Τέλος, δεν κάνουμε σπατάλη νερού.

ΣΥΓΧΡΟΝΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΥΔΑΤΙΝΩΝ ΠΟΡΩΝ ΣΥΓΧΡΟΝΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΥΔΑΤΙΝΩΝ ΠΟΡΩΝ 1) Μετεωρική Αύξηση της Παγκόσμιας Κατανάλωσης Νερού – Λειψυδρία 2) Εκτεταμένες Ξηρασίες 3) Ερημοποίηση 4) Ρύπανση και Μόλυνση των Υδάτων, επιφανειακών και υπογείων 5) Ευτροφισμός και η Όξινη Βροχή 6) Αλάτωση ή Υφαλμύρωση των Υπόγειων Υδροφορέων 7) Πτώση της Στάθμης Ποταμών και Λιμνών, ή και η Εξαφάνισή τους, λόγω της Υπεράντλησης Ύδατος 8) Υποβάθμιση ή Εξαφάνιση Υγροβιοτόπων και Δέλτα Ποταμών 9) Αποξήρανση Λιμνών για τη Δημιουργία Αγροτεμαχίων και Βοσκοτόπων 10) Δημιουργία Φραγμάτων και Τεχνητών Λιμνών σε Κοίτες Ποταμών 11) Εκτροπή Ποταμών 12) Απώλειες κατά τη Μεταφορά και Διανομή Νερού 13) Χρήση Μολυσμένου Νερού και Σχετικές Ασθένειες στον Άνθρωπο

ΛΕΙΨΥΔΡΙΑ - ΕΡΗΜΟΠΟΙΗΣΗ

ΜΟΡΦΕΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ

ΕΥΤΡΟΦΙΣΜΟΣ Δημιουργείται με το συνεχή εμπλουτισμό των υδάτων με θρεπτικά στοιχεία. Η ύπαρξη όλων αυτών των απαραίτητων θρεπτικών υλικών στο νερό προκαλεί υπέρμετρη ανάπτυξη των φυτικών κυρίως οργανισμών με διατάραξη της υπάρχουσας ισορροπίας . Δραστηριότητες οι οποίες προκαλούν το φαινόμενο του ευτροφισμού αποτελούν : Η χρήση των λιπασμάτων στα χωράφια (νιτρικά φωσφορικά άλατα), η χρήση των απορρυπαντικών (Φωσφορικά άλατα), η διοχέτευση λυμάτων.

ΟΞΙΝΗ ΒΡΟΧΗ Το φαινόμενο της όξινης βροχής παρουσιάζεται όταν το νερό της βροχής έχει πολύ αυξημένες όξινες ιδιότητες, δηλαδή pH 5 ή και μικρότερο, λόγω οξέων τα οποία βρίσκονται στην ατμόσφαιρα. Τα καυσαέρια των αυτοκινήτων, τα αέρια (κυρίως θείο και άζωτο), που εκπέμπουν τα εργοστάσια παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος και άλλες βιομηχανίες, αναμειγνύονται με το νερό και το κάνουν όξινο. Τo φαινόμενο της όξινης βροχής συναντάται κυρίως σε περιοχές με έντονη βιομηχανική ανάπτυξη ή αυξημένη χρήση συμβατικών καυσίμων όταν δεν λαμβάνονται μέτρα περιορισμού των αερίων εκπομπών. Η όξινη βροχή επηρεάζει τα διάφορα οικοσυστήματα, με αποτέλεσμα ολόκληρα δάση να καταστρέφονται καθώς τα δέντρα δεν αντέχουν το όξινο pH.

Η όξινη βροχή είναι βλαβερή για τους ανθρώπους και τα ζώα, τα φυτά, τα ποτάμια, τις λίμνες και τους οργανισμούς που ζουν εκεί. Η όξινη βροχή νεκρώνει τα πάντα και ρυπαίνει το πόσιμο νερό, που καταναλώνουν οι άνθρωποι και τα ζώα. Επίσης, διαβρώνει τα πετρώματα, τα πολιτιστικά μνημεία και περιουσιακά στοιχεία των πολιτών. Η όξινη βροχή : ￭ προκαλεί οξίνιση στο νερό των λιμνών και των ποταμών ￭ προκαλεί την καταστροφή δέντρων σε μεγάλα ύψη (π.χ. κόκκινα έλατα) ￭ προκαλεί την καταστροφή πολλών ευαίσθητων εδαφών στα δάση ￭ επιταχύνει την φθορά των οικοδομικών υλικών και χρωμάτων (κτίρια, αγάλματα και γλυπτά) ￭ βλάπτει την υγεία του ανθρώπου.

ΤΕΧΝΗΤΕΣ ΛΙΜΝΕΣ ΚΑΙ ΜΕΓΑΛΑ ΦΡΑΓΜΑΤΑ Η δημιουργία των τεχνητών λιμνών συνδέεται με την κατασκευή σοβαρών τεχνικών έργων σε επιλεγμένες θέσεις ποτάμιων κοιλάδων, όπως είναι τα μεγάλα φράγματα και την ύπαρξη ανάντη αυτών λεκάνης πλήρωσης. Τέτοιες θέσεις αφθονούν στη χώρα μας λόγω του πολύπλοκου ανάγλυφου που διαθέτει. Προϋποθέτει επίσης και την ικανότητα των ποταμών να πληρούν τις λεκάνες αυτές κατά την διάρκεια εκδήλωσης πλημμυρικών φαινομένων. Τέτοια φαινόμενα ευνοούνται επίσης από τους κλιματικούς χαρακτήρες της χώρας μας.

ΧΡΗΣΕΙΣ ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ ΑΣΤΙΚΗ: Οι οικιακές χρήσεις του νερού είναι πολλές και ποικίλες όπως: ΜΑΓΕΙΡΙΚΗ ΑΤΟΜΙΚΗ ΥΓΙΕΙΝΗ ΠΟΤΙΣΜΑ ΚΗΠΟΥ ΠΛΥΣΙΜΟ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΟΥ

ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ Ο τομέας της βιομηχανίας είναι ένας ακόμη σημαντικός καταναλωτής νερού. Η παρασκευή των βιομηχανικών προϊόντων προϋποθέτει τη χρήση νερού. Εκτός αυτού, απαιτείται νερό για την παραγωγή ενέργειας, κατά κύριο λόγο ηλεκτρικής, για τη λειτουργία των μηχανημάτων και των συστημάτων ψύξης.

ΓΕΩΡΓΙΚΗ Οι γεωργικές καλλιέργειες συνιστούν τον μεγαλύτερο και άρα πιο σπάταλο καταναλωτή νερού. Η σπατάλη αυτή, που υπολογίζεται ότι φτάνει στο 70 -80% της χρήσης του νερού, οφείλεται στα προβλήματα που υπάρχουν σε σχέση με τους τρόπους άρδευσης των αγροτικών καλλιεργειών.

ΜΕΤΡΗΣΕΙΣ ΦΥΣΙΚΟΧΗΜΙΚΩΝ ΠΑΡΑΜΕΤΡΩΝ ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ Είναι πολύ σημαντικό για τον καθορισμό της ποιότητας του νερού να πραγματοποιούνται από τους αρμόδιους φορείς μετρήσεις παραμέτρων όπως το pH (ενεργός οξύτητα), η Αγωγιμότητα, η σκληρότητα, η θερμοκρασία κλπ. οι οποίοι καθορίζουν το βαθμό που το νερό είναι καλής ποιότητας και ακίνδυνο για την υγεία των ανθρώπων. Τέτοιες μετρήσεις βέβαια αλλά με λιγότερη ακρίβεια μπορεί να κάνει οποιοσδήποτε χρησιμοποιώντας έτοιμα απλά κιτ μετρήσεων όπως πεχαμετρικές λωρίδες ή πιο ...σύνθετα όπως ειδικά υγρά ή και ειδικούς ψηφιακούς μετρητές για πιο ακριβή αποτελέσματα.

ΑΠΛΕΣ ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΗΣΗΣ ΝΕΡΟΥ ΑΠΛΕΣ ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΗΣΗΣ ΝΕΡΟΥ   στο σπίτι: Αρχικά θα νιώσετε ότι “είστε έξω από τα νερά σας’’ αλλά στη συνέχεια θα συνηθίσετε και θα γίνει τρόπος ζωής! - Όταν βουρτσίζετε τα δόντια σας βεβαιωθείτε ότι δεν έχετε τη βρύση ανοιχτή. Με προσεκτική χρήση νερού, ξοδεύονται περίπου 2lt ενώ με ανοικτή βρύση 20lt - Το ίδιο και όταν ξυρίζεστε. Στο ξύρισμα με προσεκτική χρήση νερού, καταναλώνονται έως 3lt νερού ενώ με ανοικτή βρύση: 25lt - Βεβαιωθείτε ότι το καζανάκι της τουαλέτας δεν τρέχει. Ειδάλλως καλέστε έναν υδραυλικό να το επιδιορθώσει άμεσα. - Περιμένετε το πλυντήριο ρούχων να γεμίσει για να πλύνετε τα ρούχα σας και χρησιμοποιείστε το πρόγραμμα εξοικονόμησης νερού εάν υπάρχει. Με το οικονομικό πρόγραμμα χρησιμοποιούνται έως 130l t νερού ενώ με το μεγάλο πρόγραμμα 300lt. Το ίδιο ισχύει και για το πλυντήριο πιάτων. - Ελέγξτε όλες τις βρύσες του σπιτιού εάν στάζουν και επιδιορθώστε αυτές. Με αυτή την πράξη μπορείτε να σώσετε 1.600 λίτρα νερού μηνιαίως ανά βρύση.

- Μειώστε τη χρονική διάρκεια του ντους - Μειώστε τη χρονική διάρκεια του ντους. Με το ντους κλειστό όταν σαπουνίζεστε ξοδεύονται έως 40lt νερού ενώ όταν κάνετε μπάνιο σε γεμάτη μπανιέρα: 180lt και όταν κάνετε ντους με το νερό να τρέχει: 120lt νερού. Ετησίως 21.000 λίτρα νερού ανά άτομο υπολογίζεται ότι ξοδεύονται στο ντους. - Όταν πλένετε το αυτοκίνητό μόνοι σας, μην αφήνετε το λάστιχο να τρέχει. Χρησιμοποιείστε ένα κουβά που έχετε γεμίσει με νερό και το λάστιχο για το ξέβγαλμα. Έτσι, έχετε οικονομία σε νερό σε σύγκριση με το λάστιχο, έως 85%. - Για το πότισμα του κήπου χρησιμοποιείτε αυτόματα συστήματα ποτίσματος. - Πλένετε πάντα τα φρούτα και τα λαχανικά στο νεροχύτη που έχετε γεμίσει κατά το ήμισυ με νερό και μην αφήνετε τη βρύση άσκοπα ανοιχτή. ‘Έτσι θα εξοικονομήσετε περίπου 33 έως 48 λίτρα. - Για να ξεπλύνετε τα πιάτα μην αφήνετε το νερό να τρέχει άσκοπα στο νεροχύτη. Προσπαθήστε να κλείνετε τη βρύση ή χρησιμοποιείστε το δεύτερο νεροχύτη εάν υπάρχει για το ξέβγαλμα. Με πλύσιμο και ξέβγαλμα στη λεκάνη ξοδεύεται περίπου 25lt νερό ενώ με ανοιχτή βρύση έως και 150lt.   στο σχολείο: - Μην πετάτε διαφόρων ειδών απορρίμματα στη λεκάνη της τουαλέτας, χρησιμοποιώντας το καζανάκι άσκοπα. - Μην αφήνετε τη βρύση ανοιχτή, όταν πλένετε τα χέρια σας.

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΕΠΙΣΚΕΨΗ ΣΤΟ ΚΠΕ ΑΡΑΧΘΟΥ Η περιβαλλοντική ομάδα του 2ου Γυμνασίου Τρικάλων στα πλαίσια του προγράμματος επισκέφθηκε στις 4 και 5 Απριλίου 2016 το ΚΠΕ Αράχθου. Την πρώτη μέρα του προγράμματος η ομάδα επισκέφθηκε τις εγκαταστάσεις του ΚΠΕ Αράχθου στην Κόπραινα Άρτας και τον ομώνυμο Φάρο και μέσα από το πρόγραμμα του ΚΠΕ «Περπατώντας στο δρόμο που χάραξε ο Άραχθος» ενημερώθηκε με βιντεοπροβολή, βιωματικές δράσεις και παιχνίδια για την περιοχή και τον υδροβιότοπο στις εκβολές του Αράχθου στον Αμβρακικό κόλπο με τα εκατοντάδες είδη πουλιών, τη βιοποικιλότητα και την τεράστια οικολογική του σημασία.

Τη δεύτερη μέρα η ομάδα ξεναγήθηκε στις εγκαταστάσεις του τεχνητού φράγματος Πουρναρίου Άρτας και στον υδροηλεκτρικό σταθμό παραγωγής ενέργειας όπου είδαν σε πραγματικό χρόνο τη λειτουργία του και την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, κατανοώντας έτσι βιωματικά τις ανθρώπινες παρεμβάσεις στη φύση και στη ροή των ποταμών. Η επίσκεψη έκλεισε με την επίσκεψη στο φημισμένο Γεφύρι της Άρτας όπου μαθητές και καθηγητές θαύμασαν την απαράμιλλη τέχνη και μαστοριά με την οποία κατασκευάστηκε το γεφύρι και ενημερώθηκαν από το προσωπικό του ΚΠΕ για τη σημασία του για την περιοχή.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Αβδελλή Θεολογία, «Το Πολύτιμο Νερό», www.medies.net/ uploaded_files/aqua2006/abstract Αειφόρος Ανάπτυξη, www.environ-develop.ntua.gr/uploads Αειφόρος Κατανάλωση, www.xanthi.ilsp.gr/schools/data/text/ aiforoskatanal.htm Βιώσιμη Ανάπτυξη, www.ekke.gr/estia/gr_pages/F_synerg/Solon/Biws_Anapt_Poiot_Zwhs Βουτυράκης Μανόλης, «Αειφόρος Ανάπτυξη και Νερό», www.ecocrete.gr Το Νερό στη Μεσόγειο. Για την Ενίσχυση της Εκπαίδευσης, για το Περιβάλλον και την Αειφορία και την Προώθηση της Ολοκληρωμένης Διαχείρισης των Υδάτινων Πόρων, www.medies.net/uploaded_files/publications Ευρωπαϊκό Περιφερειακό Έγγραφο (European Regional Document) σχετικά με το 5ο Παγκόσμιο Φόρουμ για το Νερό, www.ewp.eu/wp-content/uploads/2009/04/Hellada.pdf Μυλόπουλος Ιωάννης, «Η Διαχείριση των Υδατικών Πόρων στην Εποχή της Αειφορίας», www.geo.aegean.gr/greek/files/sinedria Nερό για τη Ζωή, Νερό για τη βιώσιμη Ανάπτυξη, www.ydravlikos.gr/portal Νερό και Αειφορία, www.pacinst.org/topics/water_and_sustainability Νικολάου Κώστας, «Το Νερό στον Κόσμο», permaculture.gr Οργανόπουλος Ιωάννης, «Αειφορία-Αειφόρος Ανάπτυξη: Αναγκαιότητα-Ορισμοί», users.sch.gr/organopoulos/genika/ aeiforia_aeiforos_anaptyxi Παπαϊακώβου Ιάκωβος, «Πράσινη Πολιτική-Αειφόρος Ανάπτυξη» Χαρτζουλάκης Κ. – Μπερτάκη Μ., «Ορθολογική Διαχείριση του Νερού Ύδρευσης: Αναγκαιότητα για Αειφόρο Αγροτική Ανάπτυξη», www.envifriendly.tuc.gr/gr/docs/activities/25052009

Τ Ε Λ Ο Σ ΕΥΧΑΡΙΣΤΟΥΜΕ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΑΣ ΚΑΙ ΜΗΝ ΞΕΧΝΆΜΕ.... ΕΥΧΑΡΙΣΤΟΥΜΕ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΑΣ ΚΑΙ ΜΗΝ ΞΕΧΝΆΜΕ.... «ΦΡΟΝΤΙΖΟΥΜΕ ΓΙΑ ΤΟ ΝΕΡΟ ΣΗΜΕΡΑ ΓΙΑ ΝΑ ΜΗ ΜΑΣ ΛΕΙΨΕΙ ΑΥΡΙΟ»