6-13. ΟΓΚΟΜΕΤΡΗΣΕΙΣ ΜΕ ΙΩΔΙΚΟ ΚΑΛΙΟ Το ιωδικό κάλιο, ένα οξειδωτικό αντιδραστήριο μέτριας οξειδωτικής ισχύος, μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τον ογκομετρικό προσδιορισμό πολλών αναγωγικών ουσιών, όπως του δισθενούς κασσιτέρου και του ασκορβικού οξέος. Σε μετρίως όξινα διαλύματα (HCl 0,1 – 1 M) τα ιωδικά ιόντα ανάγονται σε ιόντα ιωδίου ΙΟ3- + 6e- + 6H+ ↔ I- + 3H2O Eo = + 1, 85 V Η πρώτη περίσσεια ΙΟ3- , αμέσως μετά το ισοδύναμο σημείο, αντιδρά με τα ιόντα Ι- που έχουν παραχθεί, υπό σχηματισμό ιωδίου, ΙΟ3- + 5Ι- + 6H+ ↔ 3I2 + 3H2O Το τελικό σημείο της ογκομετρήσεως καθορίζεται από την πρώτη, μόνιμη εμφάνιση ιωδίου στο διάλυμα, που ανιχνεύεται είτε με εκχύλιση σε οργανικό διαλύτη (π.χ. χλωροφόρμιο, τετραχλωράνθρακα, εξάνιο), είτε με δείκτη άμυλο.
12-13. OΓKOMETΡIKOΣ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΑΣΚΟΡΒΙΚΟΥ ΟΞΕΟΣ Το ασκορβικό οξύ (βιταμίνη C), C6H8O6, είναι η πρώτη βιταμίνη που παρασκευάσθηκε συνθετικά. Είναι απαραίτητη για την κανονική αύξηση και διατήρηση ζωντανών οργανισμών που δεν μπορούν να τη συνθέσουν, όπως του ανθρώπινου οργανισμού. Απαντά στα φρούτα και στα λαχανικά. Η έλλειψή της προκαλεί στον άνθρωπο σκορβούτο (αλλοιώσεις και αιμορραγίες των ούλων, του δέρματος, των βλεννογόνων). Έχει αναγωγικές και όξινες ιδιότητες (Κα1 = 6,8x10-5, Κα2 = 2,7x10-12), που οφείλονται στην ενολική ομάδα [-C(ΟΗ)=(OH)C-]. Ο προσδιορισμός του βασίζεται στον ισχυρό αναγωγικό του χαρακτήρα, που είναι η πλέον σημαντική του ιδιότητα, αφού ο ρόλος του ως βιταμίνης σχετίζεται με τις αναγωγικές του ιδιότητες:
Δεϋδροασκορβικό οξύ ασκορβικό οξύ C6H6O6 + 2e- + 2H+ ↔ C6H8O6 Eo = + 0,390 V Δεϋδροασκορβικό οξύ ασκορβικό οξύ ΟΓΚΟΜΕΤΡΗΣΗ ΤΟΥ ΑΣΚΟΡΒΙΚΟΥ ΟΞΕΟΣ ΜΕ ΙΩΔΙΚΟ ΚΑΛΙΟ - ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΜΕΘΟΔΟΥ Τα ασκορβικό οξύ ογκομετρείται με πρωτογενές πρότυπο διάλυμα ιωδικού καλίου σε μετρίως όξινο με υδροχλωρικό οξύ περιβάλλον, παρουσία δείκτη αμύλου: IO3- + 3C6H8O6 ↔ I- + 3C6H6O6 + 3H2O αντίδραση ογκομετρήσεως IO3- +5Ι- +6H+ ↔ 3I2 + 3H2O ενδεικτική αντίδραση