Ο ΧΟΡΟΣ ΩΣ ΦΥΣΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ ΜΑΘΗΜΑ 323 Ο ΧΟΡΟΣ ΩΣ ΦΥΣΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ Φυσιολογικές ανταποκρίσεις κατά την εκτέλεση Ελληνικών Παραδοσιακών χορών Διδάσκουσα Πίτση Αθηνά, PhD ΠΡΟΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ

Φυσιολογικές ανταποκρίσεις Άμεση αντίδραση του οργανισμού σ’ ένα κινητικό ερέθισμα, σε μεμονωμένο πρόγραμμα άσκησης Μεταβάλλεται: Η δραστηριότητα της καρδιάς Ο ρυθμός της αναπνοής Ο πνευμονικός αερισμός Η κατανάλωση οξυγόνου Η θερμοκρασία του σώματος και του δέρματος Η δραστηριότητα των μυών ……

καρδιακή συχνότητα-κατανάλωση οξυγόνου ένταση της άσκησης απαιτούμενη ενέργεια (kcal/kg/min) καρδιακή συχνότητα (HR) πρόσληψη οξυγόνου (VO2)

η επιβάρυνση – ένταση εκφράζεται: συγκεκριμένη τιμή της καρδιακής συχνότητας ποσοστό της μέγιστης τιμής της (%HR max) ποσοστό της μέγιστης πρόσληψης οξυγόνου (%VO2 max) το ποσό των καταναλισκόμενων θερμίδων

Κατανάλωση Οξυγόνου - Καρδιακή Συχνότητα Διερευνάται αν μία κινητική δραστηριότητα πληροί τις προϋποθέσεις ποιότητας μιας μορφής άσκησης για βελτίωση της λειτουργίας του καρδιοαναπνευστικού συστήματος (ACSM, 2006) Προσδιορίζεται αν μία κινητική δραστηριότητα είναι ήπια, μέτρια ή έντονη 50% - 85% VO2max 65%-90% της HRmax (ACSM, 2006)

Ενέργεια απαραίτητη για την πραγματοποίηση κάθε χορευτικής κίνησης ενεργοποίηση του νευρομυϊκού συστήματος αύξηση του μεταβολισμού αύξηση της ενεργοποίησης του καρδιοαναπνευστικού συστήματος πρόσληψη οξυγόνου, απαραίτητο στην παραγωγή της απαιτούμενης ενέργειας. η ενέργεια επιστρατεύεται από τους μύες για να πραγματοποιηθούν οι χορευτικές κινήσεις

ΧΟΡΟΣ Ο χορός στις περισσότερες μορφές του έχει θετική επίδραση στην καρδιοαναπνευστική ικανότητα ενός χορευτή η οποία σχετίζεται με την ένταση, τη συχνότητα, τη διάρκεια και τον τύπο του χορού (Davidson 1984).

Καρδιακή Συχνότητα: 179 beats/min (γυναίκες) 172 beats/min (άντρες)

“Hambo” Σουηδικός χορός Mέγιστη πρόσληψη οξυγόνου (VO2 max): 2.5 l/min ή 42.8 ml/kg/min (γυναίκες) 3.7 l/min ή 53.2 ml/kg/min (άντρες) Κατανάλωση οξυγόνου (VO2): 38.5 ml/kg/min (γυναίκες) 37.3 ml/kg/min (άντρες) Οι γυναίκες: 90% της VO2max Οι άντρες: 70% της VO2max Wigaeus and Kilbom, 1980

Mike Erison B.P.E.Recreation Programmer City of Mississauga Community Services Department

Η κίνηση θεμελιώδες συστατικό του Ελληνικού παραδοσιακού χορού μονές-διπλές αναπηδήσεις δυναμικές στηρίξεις σκιρτήματα γλιστρήματα μονές-διπλές αιωρήσεις βαθιά καθίσματα στροφές και πλήθος άλλων κινήσεων Ζωγράφου, (1999) συνοδεία μουσικής χρήση χώρου - χρόνου

ο μέσος όρος της καρδιακής συχνότητας ατόμων ηλικίας 19-23 ετών κυμάνθηκε από 126-170 παλμούς ανά λεπτό1 Ζωναράδικος στο 63% Καλαματιανός στο 65%, Τσάμικος στο 67%, Μπάλλος στο 72% Πεντοζάλης στο 86% 1 Ζωγράφου και Χρυσόβουλος, 1989

Μορφολογικά και φυσιολογικά χαρακτηριστικά Χαρακτηριστικά Γυναίκες n=8 Άντρες Σύνολο n=16 Ηλικία (έτη) 45,13±3,44 46,5±4,44 45,81±3,9 Ύψος (cm) 160,38±4,03 177,75±4,98 169,06±9,98 Βάρος (kg) 65,06±7,36 86,81±12,73 75,94±15,07 Δ.Σ.Μ. 25,32±2,95 27,51±4,14 26,41±3,65 Κ.Σ.max (beats/min) 181±7,29 183,75±10,29 182,38±8,73 VO2max (L/min) 2,1±0,21 3,28±0,38 2,69±0,68 VO2max (ml/kg/min) 32,53±4,73 38,28±5,37* 35,4±5,72

Οι περιοχές και οι αντιπροσωπευτικοί τους χοροί ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΧΟΡΟΙ ΘΡΑΚΗ Σ. Συγκαθιστός Μπαϊντούσκα Ζωναράδικος Κ. ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ Τρεχάτος-Ράικος Έντεκα Γκάιντα ΗΠΕΙΡΟΣ Μπεράτι Πωγωνίσιο Ζαγορίσιος ΘΕΣΣΑΛΙΑ Αηδόνι-Τασιά Στα τρία ΠΟΝΤΟΣ Διπάτ Τικ Κότσαρι ΑΙΓΑΙΟ Ικαριώτικος Συρτομπάλλος Ζερβός Καρπάθου ΚΡΗΤΗ Πεντοζάλι Σούστα Συρτός ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΣ Τσάμικος Καλαματιανός Τσακώνικος

Παραδοσιακός χορός Δεδομένα Παραδοσιακός χορός Δεδομένα Γαλανού, (2002), Μεταπτυχιακή διατριβή 15

Καρδιακή συχνότητα 100 – 157 beat/min Πίτση, (2008), Καρδιακή Συχνότητα και Πρόσληψη Οξυγόνου Ατόμων Μέσης Ηλικίας κατά την Εκτέλεση Ελληνικών Παραδοσιακών Χορών 100 – 157 beat/min

επιβάρυνση ως ποσοστό της μέγιστης καρδιακής συχνότητας (%HRmax) 55% - 86% HRmax 65%-90% της HRmax (ACSM 1998) Πίτση, (2008)

Κατανάλωση οξυγόνου 10,63 - 26,14 ml/kg/min Πίτση, (2008)

επιβάρυνση ως ποσοστό της μέγιστης πρόσληψης οξυγόνου (%VO2max) 30,3 -75,9% VO2max 50%-85% VO2max (ACSM 1998) Πίτση, (2008)

Παραδοσιακός χορός - Δεδομένα 50% Γαλανού, (2002), Μεταπτυχιακή διατριβή 20

Παραδοσιακός χορός -Δεδομένα 60% Γαλανού, (2002), Μεταπτυχιακή διατριβή 21

Ομαδοποίηση των χορών Ήπιοι Μέτριοι Έντονοι 55-63% HRmax 30-43% VO2max Πωγωνίσιος Ζωναράδικος Μπαϊντούσκα Μπεράτι Hπείρου Ζαγορίσιος Σ. Συγκαθιστός Στα τρία Αηδόνι-Τασιά Ικαριώτικος Μπεράτι Θεσσ. Ζερβός Καρπάθου Τρεχάτος-Ράικος Τσακώνικος Γκάιντα Έντεκα Τικ Καλαματιανός Κότσαρι Διπάτ Τσάμικος Πεντοζάλης Χανιώτικος Σούστα Κρήτης Συρτομπάλλος Πίτση, (2008) ACSM(1998): 50%-85%VO2max 60%-90% HRmax

Θερμίδες (Kcal/kg/min) Πίτση, (2002), Μεταπτυχιακή διατριβή

το μέγεθος του σώματος Οι θερμίδες που καταναλώνονται με την κίνηση του σώματος εξαρτώνται κυρίως από: το μέγεθος του σώματος το είδος της άσκησης την ένταση της άσκησης

Συγκρίσιμες αερόβιες δραστηριότητες ψυχαγωγίας Θερμίδες (kcal/min) Ήπιοι άντρες-γυναίκες Μέτριοι Έντονοι 5,29 - 4,0 (kcal/min) 7,4 - 5,5 10,24 - 7,7 Συγκρίσιμες αερόβιες δραστηριότητες ψυχαγωγίας Τοξοβολία Μπιλιάρδο Γκολφ Μποουλίνγκ Ιστιοπλοΐα Howley & Franks (1997) Περπάτημα Επ.αντισφαίριση Βόλεϊ Τζόκινγκ Ποδηλασία Ιππασία Μπάσκετ -Κωπηλασία Μοντέρνος- Αερόβ. χορός. Κοινωνικός χορός Ποδόσφαιρο- Τρέξιμο Κολύμπι- Θαλάσσιο σκι Κανόε-καγιάκ Τένις –Κρίκετ

Καρδιακή συχνότητα-Περιοχές 112 – 142 beat/min α α α α, β α, β α, β α, β α p<0,05 από την Κρήτη β p<0,05 από Θράκη, Αιγαίο, Μακεδονία Πίτση, (2002)

επιβάρυνση ως ποσοστό της μέγιστης καρδιακής συχνότητας (%ΗRmax) 61 -78% Hrmax 65%-90% HRmax (ACSM 1998) α p<0,05 από την Κρήτη β p<0,05 από Θράκη, Αιγαίο, Μακεδονία Πίτση, (2002)

Κατανάλωση οξυγόνου - Περιοχές 13 έως 22 ml/kg/min α,β,γ,δ α,β,γ,δ α,β,γ,δ α,β,γ,δ α α p<0,05 από την Ήπειρο γ p<0,05 από την Πελοπόννησο β p<0,05 από τη Θεσσαλία δ p<0,05 από τον Πόντο Πίτση, (2002), Μεταπτυχιακή διατριβή

επιβάρυνση ως ποσοστό της μέγιστης πρόσληψης οξυγόνου (%VO2max) 40 - 64% VO2max 50%-85% VO2max (ACSM 1998) α, β, γ, δ α, β, γ, δ α, β, γ, δ α, β, γ, δ α α p<0,05 από την Ήπειρο β p<0,05 από τη Θεσσαλία δ p<0,05 από τον Πόντο γ p<0,05 από την Πελοπόννησο Πίτση, (2002)

Θερμίδες (Kcal/kg/min)-Περιοχές α, β, γ, δ α, β, γ, δ α, β, γ, δ α, β, γ, δ α α p<0,05 από την Ήπειρο β p<0,05 από τη Θεσσαλία δ p<0,05 από τον Πόντο γ p<0,05 από την Πελοπόννησο Πίτση, (2002)

Ομαδοποίηση των περιοχών βάσει της συνολικής επιβάρυνσης των αντιπροσωπευτικών χορών τους ΠΕΡΙΟΧΕΣ % VO2max 40-45 60-64 %HR max 61-65 72-78 ΘΡΑΚΗ 60% 72% ΗΠΕΙΡΟΣ 40 % 61 % ΘΕΣΣΑΛΙΑ 43 % 63 % ΑΙΓΑΙΟ 73,6 % Κ. ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ 73,7 % ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΣ 44 % 64 % ΠΟΝΤΟΣ 45 % 65 % ΚΡΗΤΗ 78 %

Ελληνικός χορός και χρόνιες προσαρμογές Η Επίδραση Ελληνικών Παραδοσιακών Χορών στη Σύσταση Σώματος Ενήλικων Γυναικών ο δείκτης μάζας σώματος (ΒΜΙ) βελτιώθηκε κατά 2.5% μείωση του ποσοστού σωματικού λίπους κατά 5.3% μείωση της σωματικής μάζας κατά 2.5% Γεντή και οι συν., 2009

Ελληνικοί Παραδοσιακοί Χοροί και Λειτουργική Ικανότητα Ηλικιωμένων Ατόμων1 η άσκηση όχι μόνο μέσο βελτίωσης της φυσικής κατάστασης, αλλά και μέσο διατήρησης και βελτίωσης λειτουργικής τους ικανότητας υπήρξε σημαντική βελτίωση της δύναμης και της αντοχής των κάτω άκρων της δυναμικής ισορροπίας και της αντοχής στην κόπωση της κινητικής ικανότητας και του χρόνου αντίδρασης 1 Δενάζη, Μαυροβουνιώτης, Kουϊδή, Δεληγιάννης, 2009

Σύνοψη Η επιβάρυνση που προκαλούν οι Ελληνικοί χοροί ποικίλει από χαμηλή έως υψηλή και δεν διαφέρει ανάμεσα σε άντρες και γυναίκες 8 από τους 24 χορούς προκαλούν υψηλή επιβάρυνση (61-75% VO2max, 74-86% HRmax) στην καρδιοαναπνευστική λειτουργία ατόμων μέσης ηλικίας Οι 9 από τους 24 χορούς προκαλούν μέτρια επιβάρυνση (46-59 % VO2max, 64-69 % HRmax) και μπορούν να αποτελέσουν κατάλληλο μέσο άσκησης για ειδικές κατηγορίες πληθυσμού

Οι 7 από τους 24 χορούς προκαλούν πολύ χαμηλή επιβάρυνση(30-43 % VO2max,55-63% HRmax) χωρίς τη δυνατότητα βιολογικών προσαρμογών, κατάλληλη ίσως για ηλικιωμένα άτομα Ο διαφορετικός βαθμός επιβάρυνσης που προκαλούν οι χοροί συμβάλλει στην ορθότερη δομή προγραμμάτων άσκησης με παραδοσιακό χορό (αργοί-μέτριοι-γρήγοροι) Χοροί ίδιου βαθμού επιβάρυνσης αλλά διαφορετικής προέλευσης παρέχουν τη δυνατότητα ποικιλίας προγραμμάτων άσκησης με χορό, συμβάλλοντας στη διατήρηση του ενδιαφέροντος των συμμετεχόντων

Σύνοψη Ο βαθμός της επιβάρυνσης που προκαλούν οι εξετασθέντες χοροί εξαρτάται κατά κανόνα από την περιοχή προέλευσής τους Οι περιοχές διαφοροποιούνται μεταξύ τους σημαντικά ως προς την επιβάρυνση που προκαλούν οι αντιπροσωπευτικοί τους χοροί.

Συμπέρασμα Οι Ελληνικοί Παραδοσιακοί Χοροί χαρακτηρίζονται ως μια αερόβια δραστηριότητα που, εκτός από την ευχαρίστηση,την ψυχαγωγία και τη διαπαιδαγώγηση που προσφέρουν, μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως εναλλακτική μορφή άσκησης, αφού η επιβάρυνση που προκαλούν αρκετοί από αυτούς βρίσκεται μέσα στα προκαθορισμένα όρια ποιότητας μιας άσκησης και μπορούν να συγκριθούν με την επιβάρυνση σημαντικού αριθμού άλλων αερόβιων δραστηριοτήτων

Σας ευχαριστώ