ΣΧΟΛΙΚΗ ΓΝΩΣΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ Τα αναλυτικά προγράμματα, τα σχολικά βιβλία και η οργάνωση της σχολικής γνώσης

Αναλυτικά Προγράμματα και κοινωνικός έλεγχος Σύμφωνα με τα αναλυτικά προγράμματα -η γνώση είναι κάθετα και οριζόντια οριοθετημένη. Όλα τα προγράμματα χαρακτηρίζονται από τη δυνατότητα ελέγχου από την κεντρική εξουσία και τα περιθώρια πρωτοβουλίας παρέμβασης τόσο του δασκάλου, όσο και των μαθητών είναι ελάχιστα. Με τον τρόπο αυτό εξασφαλίζεται ο κοινωνικός έλεγχος.

Σχολικά εγχειρίδια και εξεταστικό σύστημα Η γνώση παρέχεται συνήθως από ένα και μοναδικό σχολικό εγχειρίδιο, το οποίο συντάσσεται υπό την εποπτεία ειδικής επιτροπής του Υπουργείου Παιδείας και αποτελεί την υλοποίηση των στόχων του αναλυτικού προγράμματος. Οι ενδο-σχολικές εξετάσεις όσο και οι πανελλήνιες βασίζονται στο σχολικό εγχειρίδιο. Με τον τρόπο αυτό οι γνώσεις που παρέχει το σχολικό εγχειρίδιο γίνονται υποχρεωτικές και μοναδικές για τον μαθητή.

Η κατάκτηση της σχολικής γνώσης και η επίδραση στην συμπεριφορά των μαθητών Η σχολική γνώση πρέπει να κατακτηθεί εξατομικευμένα και ανταγωνιστικά. Οι εξετάσεις δεν είναι τίποτε άλλο από υιοθέτηση από μέρους των μαθητών μίας ανταγωνιστικής συμπεριφοράς. Όποιος γράψει καλύτερα περνάει και αφήνει πίσω τους άλλους. Οι φράσεις «καλύψτε το γραπτό σας», «μη μιλάτε μεταξύ σας», δείχνουν ακριβώς την επιβολή από μέρους του συστήματος, μίας ανταγωνιστικής και εξατομικευμένης συμπεριφοράς την οποία υποχρεωτικά πρέπει να υιοθετήσουν οι μαθητές, εάν θέλουν να «προοδεύσουν στη ζωή τους».

Ο θεσμός της συνεργασίας των μαθητών ως μέσο κοινωνικής αγωγής. Η ατομική εργασία, η ανταγωνιστικότητα στις εξετάσεις, το ένα και μοναδικό εγχειρίδιο για την μετάδοση της γνώσης, το απαραβίαστο αναλυτικό πρόγραμμα οδηγούν τους έλληνες μαθητές σε μία συμπεριφορά αποτρεπτική προς τη συνεργασία και την αλληλοβοήθεια. Επομένως η κοινωνική αγωγή μέσα από τη διδασκαλία και τις ομαδικές εργασίες δεν είναι θεσμοθετημένη.

Πρωτοβουλίες των εκπαιδευτικών μέσα από τις μεθόδους διδασκαλίας. Μέσα στα πλαίσια της σχετικής αυτονομίας της σχολικής μονάδας, ο έλληνας εκπαιδευτικός έχει την ελευθερία να επιλέξει τη μέθοδο με την οποία θα διδάξει. Επομένως η επιλογή μεθόδων που προωθούν την ομαδική εργασία καλύπτει εν μέρει το μεγάλο κενό της ανυπαρξίας θεσμοθετημένης κοινωνικής αγωγής μέσα από την διδασκαλία, όπως αναφέραμε παραπάνω.

Πανελλήνιες εξετάσεις και ισοπεδωτική ομοιομορφία Ο εκπαιδευτικός ο οποίος αναλαμβάνει να διδάξει μαθήματα πανελληνίων εξετάσεων χάνει κάθε δυνατότητα πειραματισμού στην μεθοδολογία διδασκαλίας του μαθήματός του, καθώς οι χρονικές δεσμεύσεις αλλά και η ομοιομορφία στην οργάνωση της συγκεκριμένης «ύλης» και οι «σαφείς» μεθοδολογικές οδηγίες, προκειμένου να ολοκληρωθεί η «ύλη» έως τις εξετάσεις του αφαιρούν κάθε δικαίωμα πρωτοβουλίας και παρέμβασης.