ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΗ ΠΑΙΔΕΙΑ Είναι ο κλάδος της αγωγής που ασχολείται με την θρησκευτική εκπαίδευση ως διεπιστημονικής, διαθρησκειακής και βιωματικής προσέγγισης του φαινομένου της θρησκείας, αφού έχει να κάνει με την αγωγή που ασκεί η κάθε θρησκεία. Απευθύνεται κυρίως σε φοιτητές Παιδαγωγικών Τμημάτων αφού πρέπει να γνωρίσουν το ιστορικό, κοινωνικό και θεολογικό πλαίσιο με βάση το οποίο διαμορφώνονται οι πρακτικές εκπαίδευσης των θρησκειών. Στην Ελλάδα ο βασικός πυρήνας της Θ.Α. πρέπει να είναι ο Χριστιανισμός και γύρω απ’ αυτόν να παρουσιάζονται και τα στοιχεία των άλλων θρησκειών και Ομολογιών. Διεπιστημονικά η Θ.Α. έχει στενή σχέση με όλες τις Επιστήμες, επειδή στοιχεία της συνδέονται με εκείνα των άλλων Επιστημών. Δεν οφείλει να παραμένει μια στείρα γνώση, αλλά να περνάει και στη βιωματική προσέγγιση, αφού αποτελεί κύριο στοιχείο της Παράδοσής μας.
ΟΡΟΙ ΣΧΕΤΙΚΟΙ ΜΕ ΤΗΝ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΗ ΠΑΙΔΕΙΑ Κατήχηση: (κατά + ηχώ) = ηχώ δυνατά, διδάσκω δια ζώσης, διδάσκω με βάση την προφορική επανάληψη. Έργο των πρωτοχριστιανικών χρόνων με εκκλησιαστικό χαρακτήρα. Σήμερα περιφρονημένο και παρεξηγημένο χρησιμοποιείται κυρίως στον Ρωμαιοκαθολικό ευρωπαϊκό χώρο για όλες τις ηλικίες εκτός της βρεφικής. Θρησκευτική αγωγή: συνδέει ένα κοσμικό (αγωγή) και ένα θρησκευτικό στοιχείο. Το δεύτερο στοιχείο δεν αναφέρεται στον εκκλησιαστικό χαρακτήρα της αγωγής και απέχει πολύ απ’ αυτόν. Χρησιμοποιείται από τους Προτεστάντες, αλλά και από Ρωμαιοκαθολικούς. Διεύρυνση του όρου σε Ηθική και Θρησκευτική αγωγή αποτελεί τη διάσπαση από το βιωματικό μέρος που αφορά την χριστιανική ζωή και πίστη.
Χριστιανική αγωγή: Περιορίζεται σε σχέση με τον προηγούμενο όρο στις τρεις ομολογίες του Χριστιανισμού. Αυτός χρησιμοποιείται από Παιδαγωγούς των θεολογικών Σχολών και είναι ταυτόσημος με την ορθόδοξη αγωγή. Κατηχητική: Πρόκειται για όρο ιερό και εκκλησιαστικό. Θρησκευτική Παιδαγωγική: Συνώνυμη με την Θρησκευτική Παιδεία Χριστιανική Παιδαγωγική: Μέρος της Θρησκευτικής παιδαγωγικής. Σημαίνει ακόμη και την Παιδαγωγική που έχει σκοπό και αφόρμηση και βαθύτερο νόημα την χριστιανική ζωή και αλήθεια. Κατηχητική Παιδαγωγική: Είναι η συνάντηση της Κατηχητικής Θεολογίας με την παιδαγωγική Επιστήμη, ως μια προσπάθεια εξισορρόπησης του παρελθόντος με το παρόν. Επιστήμη της χριστ. Αγωγής: Συνώνυμη της Χριστιανικής Παιδαγωγικής
ΔΟΓΜΑΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΚΑΤΗΧΗΤΙΣΜΟΣ Αμφισβήτηση του μαθήματος επιχειρήθηκε με την δικαιολογία ότι προωθεί το ραγιαδισμό, το φρονηματισμό, τη θεοκρατία, τον κατηχητισμό και τον δογματισμό. Η αμφισβήτηση έχει να κάνει επίσης με τις ώρες διδασκαλίας, και τον τρόπο διδασκαλίας του Θ.Μ. Δόγμα σημαίνει την αλήθεια που εκφράζεται για την χριστιανική πίστη. Στην πολιτική και την φιλοσοφία είναι οι θεωρίες που δεν τίθενται υπό καμία αμφισβήτηση. Δογματικός είναι όποιος δεν δέχεται αμφισβήτηση των απόψεων του και αυτός που θεωρεί ότι με την λογική μπορεί να εξηγήσει τα πάντα. Δογματισμό επιδεικνύουν πρώτα απ’όλους εκείνοι που αμφισβητούν το Θ.Μ. με ιδεολογήματα, τα οποία θεωρούν αλάνθαστα. Ο ρασιοναλισμός απολυτοποιεί την λογική και υποτιμά τις άλλες λειτουργίες της ανθρώπινης ύπαρξης. Η αγωγή δεν πρέπει να είναι άσχετη με τις παραδόσεις της κοινωνίας, την πολιτιστική και κοινωνική ταυτότητα της.