Όλγα Χρ. Σίσκου RN, MSc, PhD ΔΙΕΘΝΗ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΥΓΕΙΑΣ: ΜΑΘΗΜΑ 3ο α) Αποδοτικότητα β) Αποτελεσματικότητα Όλγα Χρ. Σίσκου RN, MSc, PhD

Η ΜΕΛΕΤΗ ΤΩΝ ΔΑΠΑΝΩΝ ΥΓΕΙΑΣ Ο υπολογισμός και η ανάλυση των δαπανών υγείας γίνεται για να απαντήσουμε σε τρία ερωτήματα: Η ανάλυση της μακροοικονομικής αποδοτικότητας. Ξοδεύουμε για την υγεία όσα πρέπει για να αποκομίσουμε το όφελος που χρειαζόμαστε ως κοινωνία; Ο εντοπισμός των παραγόντων που ευθύνονται για την αύξηση του κόστους. Σε ποιο βαθμό οι διαφορές στη χρηματοδότηση και τον τρόπο παροχής υπηρεσιών εξηγούν τη διαφορά στις δαπάνες; Η διαχρονική αύξηση των δαπανών δικαιολογείται από το αποτέλεσμα ή απλώς σημαίνει ότι αυξάνουμε τιμές και εισοδήματα;

ΟΙ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ΣΤΟ ΕΠΙΠΕΔΟ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΣΤΙΣ ΔΑΠΑΝΕΣ Η υγεία του πληθυσμού έχει βελτιωθεί σημαντικά με τη συνδρομή της οικονομικής και κοινωνικής ανάπτυξης, της προόδου της ιατρικής, αλλά και των συντονισμένων προσπαθειών για την προαγωγή της υγείας και την πρόληψη της αρρώστιας. Η επιθυμητή αυτή πρόοδος έγινε με σημαντικό κόστος, δηλαδή με σχεδόν τριπλασιασμό του ποσοστού του ΑΕΠ που διαθέτουν οι χώρες του ΟΟΣΑ για την υγεία, το μεγαλύτερο μέρος του οποίου αφορά δημόσια δαπάνη

Η μακροοικονομική αποδοτικότητα Η αποδοτικότητα στην Οικονομική Επιστήμη ορίζεται ως ο λόγος του κόστους (εκφρασμένο σε χρηματικές μονάδες) προς το παραγόμενο προϊόν (εκφρασμένο σε φυσικές μονάδες π.χ νοσηλευθέντες ασθενείς, χειρουργεία, εργαστηριακές εξετάσεις, ημέρες νοσηλείας κλπ ). Συνεπώς, όσο χαμηλότερο είναι το κόστος ανά μονάδα προϊόντος, τόσο υψηλότερη θεωρείται η αποδοτικότητα Η έννοια του αποδεκτού σχετίζεται με τη συμβολή του συστήματος υγείας στη συνολική κοινωνική ευημερία σε σχέση με άλλους τομείς της οικονομίας, δηλαδή του ποσοστού εκείνου που «αντέχει» η οικονομία και η κοινωνία Το συνολικό ύψος των δαπανών υγείας επηρεάζει την ανταγωνιστικότητα και την κοινωνική συνοχή

ΣΧΕΣΗ ΔΑΠΑΝΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΑΕΠ Παρατηρείται, δηλαδή, το φαινόμενο, καθώς αυξάνει το εισόδημα σε μία χώρα, να αυξάνει και το ποσοστό του ΑΕΠ που διατίθεται για την υγεία. Αυτό δείχνει ότι στην «κοινωνική και πολιτική συζήτηση» για την κατανομή του οφέλους της οικονομικής προόδου στις χώρες της Δύσης, η υγεία εξασφάλισε αυξημένο μερίδιο, καθώς οι ανάγκες και οι δυνατότητες της ιατρικής και της βιοϊατρικής τεχνολογίας έθεταν τις δικές τους προτεραιότητες.

H μικροοικονομική αποδοτικότητα Συνίσταται στην επιλογή του μείγματος των υπηρεσιών υγείας που μεγιστοποιεί τόσο την ποιότητα της συνολικής φροντίδας υγείας όσο και την ικανοποίηση των χρηστών, πάντοτε ανάλογα με το δαπανώμενο ποσοστό του ΑΕΠ (αποδοτικότητα κατανομής). Επιπροσθέτως, θα πρέπει να ελαχιστοποιείται το κόστος ανά μονάδα προϊόντος (παραγωγική αποδοτικότητα). Ακόμη, θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη όχι μόνο τα πλεονεκτήματα που αποκτά ο άρρωστος αλλά και εκείνα που αποκτούν τα μέλη της κοινωνίας, τα οποία πιθανώς επηρεάζονται από την κατάσταση του ασθενούς (εξωτερικότητες – externalities). Επιπλέον, θα πρέπει να επιδιώκεται και η δυναμική αποδοτικότητα, δηλαδή εκείνη η τεχνολογική και οργανωτική αναβάθμιση η οποία οδηγεί μακροχρόνια στην αύξηση της αποδοτικότητας των διατιθέμενων πόρων.

Eννοιολογική αποσαφήνιση της Αποτελεσματικότητας Η αποτελεσματικότητα, που εκφράζεται από το βαθμό στον οποίο βελτιώνεται η υγεία του πληθυσμού. Το δυσκολότερο, όμως, στην εκτίμηση της αποτελεσματικότητας των συστημάτων υγείας είναι η συσχέτιση του αποτελέσματος, δηλαδή κάποιου μέτρου της υγείας του πληθυσμού, με τη λειτουργία του συστήματος υγείας. Αυτό γίνεται ακόμη δυσκολότερο αν σκεφθούμε ότι υπάρχουν πολλοί άλλοι παράγοντες που διαμορφώνουν το επίπεδο υγείας μίας κοινωνίας πέρα από τη λειτουργία του συστήματος υγείας. Άλλωστε, τα μεγαλύτερα οφέλη στο προσδόκιμο ζωής σημειώθηκαν στη φάση της επιδημιολογικής μετάβασης, πριν την εμφάνιση των οργανωμένων συστημάτων υγείας όπως τα γνωρίζουμε σήμερα

Δείκτες μέτρησης των αποτελεσμάτων υγείας (1/15) Το προσδόκιμο ζωής   Οι συνηθέστεροι δείκτες με τους οποίους μετρούμε την υγεία ενός πληθυσμού είναι το προσδόκιμο ζωής στη γέννηση, ή στην ηλικία των 65 ετών. Το προσδόκιμο ζωής σε μία χώρα επηρεάζεται από πολλούς παράγοντες, οι κυριότεροι από τους οποίους είναι οικονομικοί, κοινωνικοί και περιβαλλοντικοί. Το σύστημα υγείας είναι ένας, μόνο από τους παράγοντες αυτούς και, μάλιστα, δεν φαίνεται, στις περισσότερες περιπτώσεις, να είναι ο σπουδαιότερος.

Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΟΥ ΠΡΟΣΔΟΚΙΜΟΥ ΖΩΗΣ ΚΑΤΑ ΤΗ ΓΕΝΝΗΣΗ (2/15) Πηγή: OECD, Health Statistics

Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΟΥ ΠΡΟΣΔΟΚΙΜΟΥ ΖΩΗΣ ΤΩΝ ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΣΤΗΝ ΗΛΙΚΙΑ ΤΩΝ 65 (3/15) Πηγή: OECD, Health Statistics

Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΟΥ ΠΡΟΣΔΟΚΙΜΟΥ ΖΩΗΣ ΤΩΝ ΑΝΔΡΩΝ ΣΤΗΝ ΗΛΙΚΙΑ ΤΩΝ 65 (4/15) Πηγή: OECD, Health Statistics

Δείκτες μέτρησης των αποτελεσμάτων υγείας(5/9) Η βρεφική θνησιμότητα  Η βρεφική θνησιμότητα μετράει την πιθανότητα ενός βρέφους να ζήσει πέρα από την ηλικία του ενός έτους, και επηρεάζεται τόσο από τις κοινωνικοοικονομικές συνθήκες όσο και από την αποτελεσματικότητα της παρεχόμενης φροντίδας υγείας Η κρίσιμη 20ετία ήταν μεταξύ 1960 και 1980, όταν η βρεφική θνησιμότητα υποδιπλασιάστηκε. Προφανώς, ο κύριος λόγος για τη βελτίωση ήταν η έντονη οικονομική ανάπτυξη που ακολούθησε το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Μάλιστα, οι Μεσογειακές χώρες έδειξαν τη μεγαλύτερη βελτίωση, στο διάστημα αυτό, έχοντας, όμως, ξεκινήσει από πολύ χειρότερα επίπεδα. Ενδιαφέρον παρουσιάζει η αδιάλειπτη υπεροχή των Σκανδιναβικών χωρών.

Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΒΡΕΦΙΚΗΣ ΘΝΗΣΙΜΟΤΗΤΑΣ ΑΝΑ 1.000 ΒΡΕΦΗ (6/15) Πηγή: OECD, Health Statistics

Δείκτες μέτρησης των αποτελεσμάτων υγείας (7/9) Τα Χαμένα Χρόνια Ζωής (ΧΧΖ)   Ένας άλλος δείκτης που, ως ένα βαθμό, αντικατοπτρίζει στην αποτελεσματικότητα των συστημάτων υγείας και κοινωνικής προστασίας είναι τα χαμένα χρόνια ζωής (ΧΧΖ) (potential years of life lost). Τα ΧΧΖ υπολογίζονται όταν αφαιρέσουμε από το «θεωρητικό όριο» των 70 ετών την ηλικία στην οποία συμβαίνει ο (κάθε) θάνατος και εκφράζεται ως αριθμός χαμένων ετών ζωής / 100.000 άνδρες ή γυναίκες. Έτσι, ένας θάνατος στην ηλικία των 20 ετών μας δίνει 50 ΧΧΖ. Ο δείκτης μετράει την πρόωρη θνησιμότητα που αποκαλείται και «αποφεύξιμη θνησιμότητα» (avoidable mortality). Με την ταχεία μείωση της βρεφικής θνησιμότητας και την αύξηση του προσδόκιμου ζωής δεν είναι παράξενο ότι η πρόωρη θνησιμότητα στις χώρες του ΟΟΣΑ μειώθηκε στο μισό κατά τα τελευταία σαράντα χρόνια. Η βελτίωση στα ΧΧΖ είναι σημαντική στο διάστημα της 45ετίας με μείωση από τα επίπεδα των 10.000 ΧΧΖ / 100.000 κατοίκους σε κάτω από το μισό, δηλαδή περίπου 4.000 ΧΧΖ. Η μεγαλύτερη βελτίωση παρουσιάζεται στις Μεσογειακές χώρες που ξεπερνούν τα επίπεδα των χωρών της Κεντρικής Ευρώπης μετά το 1980, αλλά και στις Σκανδιναβικές και τις Αγγλοσαξονικές χώρες.

Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΩΝ ΧΑΜΕΝΩΝ ΧΡΟΝΩΝ ΖΩΗΣ ΑΝΑ 100.000 ΓΥΝΑΙΚΩΝ (8/15) Πηγή: OECD, Health Statistics

Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΩΝ ΧΑΜΕΝΩΝ ΧΡΟΝΩΝ ΖΩΗΣ ΑΝΑ 100.000 ΑΝΔΡΩΝ (9/15) Πηγή: OECD, Health Statistics

Δείκτες μέτρησης των αποτελεσμάτων υγείας (10/15) Θνησιμότητα από Καρδιαγγειακά Νοσήματα Παρά τις σημαντικές μειώσεις στις τελευταίες δεκαετίες, οι καρδιαγγειακές παθήσεις παραμένουν η κύρια αιτία θανάτου στις περισσότερες χώρες του ΟΟΣΑ, καθώς ευθύνονται για το 1/3 όλων των θανάτων το 2013. Οι θάνατοι από ισχαιμική καρδιοπάθεια μειώθηκαν σχεδόν σε όλες τις χώρες του ΟΟΣΑ περίπου κατά 45% από το 1990, συμβάλλοντας στην αύξηση του προσδόκιμου ζωής κυρίως των ανδρών. Η μείωση της κατανάλωσης καπνού συνέβαλε σημαντικά προς αυτή την κατεύθυνση Τα ΑΕΕ είναι υπεύθυνα για περίπου 7% όλων των θανάτων το 2013.

ΙΣΧΑΙΜΙΚΗ ΚΑΡΔΙΟΠΑΘΕΙΑ ΘΝΗΣΙΜΟΤΗΤΑ ΑΠΟ ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΕΣ ΠΑΘΗΣΕΙΣ (11/15)   ΙΣΧΑΙΜΙΚΗ ΚΑΡΔΙΟΠΑΘΕΙΑ ΟΕΜ ΑΕΕ 1993 2003 2013 Αυστραλία 239,3 148,9 .. 148,3 78,8 102,8 72,8 Καναδάς 213,5 149,4 108,1 68,1 76,3 57,2 Ιρλανδία 316 195,8 231,6 111,3 129,1 82,2 Ην. Βασίλειο 284 179,4 97,6 169,1 82 38,1 122,1 103,6 52,6 Νέα Ζηλανδία 272,8 195,3 156,5 101,7 117 86,1 Αγγλοσαξονικές 265,1 173,8 162,7 88,4 109,5 80,4 Αυστρία 224,8 194,3 139,5 119 80,1 47 138,4 92 48,5 Βέλγιο 128,9 111,4 90,7 67,1 37 107,4 77,2 50,7 Τσεχία 396,1 263,3 260 191,4 100,9 57 260,1 212,7 96,7 Γαλλία 84,3 67,7 53,8 77,9 57,7 Γερμανία 231 182,5 115,2 75,4 49,2 134,8 85 52,1 Ουγγαρία 356,5 341,2 297,4 159,6 104,9 58,3 243,1 198,9 118,4 Λουξεμβούργο 150,8 126,5 65,6 72,4 51,4 31,5 157,4 99 46,3 Ολλανδία 172,1 104,7 49,8 131,6 75,8 30,5 104,8 79,8 51,2 Πολωνία 146,5 176,9 106,4 105,7 38,6 113,7 141,5 86,4 Σλοβακία 361,5 445,3 157,1 51,5 143,1 132,8 Ελβετία 154,8 125,6 82,4 81,5 57,6 37,1 Κεντρικής Ευρώπης 218,8 194,5 119,1 72,6 43,6 142,0 112,2 65,3 Σουηδία 256,6 172,6 156,4 97,9 50,2 103,5 84,9 54,6 Φινλανδία 328,1 238,7 153,9 209,3 121,1 150,9 94,9 64,7 Νορβηγία 233,3 149,1 78,4 158,4 49,1 127,5 81 49 Δανία 278,8 141,4 70,6 67 31,9 114,7 95,5 54,3 Ισλανδία 255,8 174,2 161 85,5 98 77,6 Σκανδιναβικές 270,5 175,2 101,9 171,3 93,8 46,5 118,9 86,8 55,7 Ισπανία 89,9 55,9 71,7 55,8 28,1 126,4 83,5 44,9 Πορτογαλία 115,5 89,6 50,5 83,4 62,9 33,4 312,2 182,3 88,1 Ελλάδα 125 126,9 83 197,8 183,8 105,9 Ιταλία 118 84,1 67,9 50 32,2 140,2 99,6 67,2 Μεσογειακές 119,2 106,1 68,4 62,7 36,3 194,2 137,3 76,5 ΗΠΑ 237,4 188,5 109,2 73,3 61,6 Πηγή: OECD, Health Statistics

ΘΝΗΣΙΜΟΤΗΤΑ ΑΠΟ ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΕΣ ΠΑΘΗΣΕΙΣ: ΘΑΝΑΤΟΙ ΑΠΟ ΙΣΧΑΙΜΙΚΗ ΚΑΡΔΙΟΠΑΘΕΙΑ 1990-2013 (12/15) Πηγή: OECD, Health Statistics

ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΩΝ ΠΑΘΗΣΕΩΝ (13/15) Πηγή: OECD, Health Statistics

Δείκτες μέτρησης των αποτελεσμάτων υγείας (14/15) Θνησιμότητα από Νεοπλάσματα Ο καρκίνος αποτελεί τη 2η αιτία θανάτου μετά τα καρδιαγγειακά νοσήματα στις περισσότερες χώρες του ΟΟΣΑ Σχεδόν 25% των θανάτων το 2013 οφείλονται στον καρκίνο (έναντι 15% το 1960) Οι γενετικοί παράγοντες επιδρούν μόνο για το 5-10% των θανάτων από καρκίνο, ενώ οι περιβαλλοντικοί παράγοντες έχουν μεγαλύτερη επίδραση

ΘΝΗΣΙΜΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΕΠΙΠΤΩΣΗ ΚΑΡΚΙΝΟΥ (15/15) Πηγή: OECD, Health Statistics

ΠΑΡΑΘΕΣΗ ΕΥΡΗΜΑΤΩΝ ΑΠΟ ΤΗ ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΤΗΣ ΣΧΕΣΗΣ ΜΕΤΑΞΥ ΔΑΠΑΝΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΜΕ ΥΓΕΙΟΝΟΜΙΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΚΑΙ ΑΠΟΔΟΣΗ ΤΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΥΓΕΙΑΣ Εκπόνηση μελετών Εργαστήριο Οργάνωσης και Αξιολόγησης Υπηρεσιών Υγείας-Τμήμα Νοσηλευτικής ΕΚΠΑ

Οι αναλύσεις που διενεργήθηκαν Διερεύνηση της σχέσης δημοσίων δαπανών υγείας με: ι) προσδόκιμο ζωής κατά τη γέννηση και στην ηλικία των 65 ετών, ιι) αυτοεκτίμηση της κατάστασης υγείας και ιιι) δυνητικά χαμένα χρόνια ζωής Διερεύνηση της σχέσης φαρμακευτικών δαπανών με : ι) αποτελέσματα υγείας ιι) άλλες κατηγορίες δαπανών υγείας ιιι) την επίδραση των επαγγελματιών υγείας στη διαμόρφωσή τους

H Mεθοδολογία Οι αναλύσεις αφορούν τις χώρες της Ευρωζώνης το διάστημα 2003-2010 (οπότε και είναι διαθέσιμα αναλυτικά οικονομικά δεδομένα σύμφωνα με το System of Health Accounts) Ως στατιστικά σημαντικές θεωρήθηκαν οι σχέσεις στις οποίες βρέθηκε p<0,05, ενώ ως οριακά στατιστικά σημαντικές οι σχέσεις στις οποίες βρέθηκε 0,2<p<0,05 Η ανάλυση των δεδομένων πραγματοποιήθηκε με το στατιστικό πακέτο IBM SPSS 19.0.

H Mεθοδολογία (2/2) Πραγματοποιήθηκαν Πολυμεταβλητές Γραμμικές Παλινδρομήσεις (από τις οποίες προέκυψε ο συντελεστής b) για δεδομένα σειρών, όπου συσχετίστηκαν: α) η φαρμακευτική δαπάνη με επιλεγμένους κλινικούς δείκτες β) η φαρμακευτική δαπάνη με τις υπόλοιπες κατηγορίες δαπανών γ) η φαρμακευτική δαπάνη με τους προμηθευτές υγείας (γιατρούς και φαρμακοποιούς). Στις πολυπαραγοντικές αναλύσεις εξουδετερώθηκε η συγχυτική επίδραση της κατανάλωσης αλκοόλ, της ανεργίας και του κατά κεφαλήν ΑΕΠ. Σε ορισμένες περιπτώσεις πραγματοποιήθηκαν και Διμεταβλητές Αναλύσεις (για το έτος 2010) ώστε να φαίνεται η συμπεριφορά της κάθε χώρας με διακριτό τρόπο. Κατά τις διμεταβλητές αναλύσεις υπολογίστηκε ο συντελεστής συσχέτισης του Pearson και δημιουργήθηκαν τα αντίστοιχα διαγράμματα σκεδασμού.

1/5: Σχέση Τρέχουσας Δημόσιας Δαπάνης Υγείας με Προσδόκιμο Ζωής (Ανδρών & Γυναικών): 2010 Δημόσια Τρέχουσα Δαπάνη και Προσδόκιμο Ζωής Ανδρών. Pearson = 0,67 (p=0,02) Δημόσια Τρέχουσα Δαπάνη και Προσδόκιμο Ζωής Γυναικών. Pearson = 0,51 (p=0,09) Όσο πιο κοντά στη μονάδα είναι το αποτέλεσμα του Pearson, τόσο πιο ισχυρή η συσχέτιση 8 = Αυστρία / 17 = Βέλγιο / 26 = Εσθονία / 35 = Φινλανδία / 44 = Γαλλία / 53 = Γερμανία / 62 = Ελλάδα / 80 = Ολλανδία / 89 = Πορτογαλία / 98 = Σλοβακία / 107 = Σλοβενία / 116 = Ισπανία

2/5:Σχέση Δημόσιας Φαρμακευτικής με Προσδόκιμο Ζωής (Ανδρών & Γυναικών): 2010 Δημόσια Φαρμακευτική και Προσδόκιμο Ζωής Ανδρών. Pearson = 0,77 (p=0,003) Δημόσια Φαρμακευτική και Προσδόκιμο Ζωής Γυναικών. Pearson = 0,54 (p=0,07) 8 = Αυστρία / 17 = Βέλγιο / 26 = Εσθονία / 35 = Φινλανδία / 44 = Γαλλία / 53 = Γερμανία / 62 = Ελλάδα 80 = Ολλανδία / 89 = Πορτογαλία / 98 = Σλοβακία / 107 = Σλοβενία / 116 = Ισπανία

3/5: Σχέση Τρέχουσας Δημόσιας Δαπάνης Υγείας με Χαμένα Χρόνια Ζωής ανά 100.000 (Ανδρών & Γυναικών): 2010 Άνδρες Pearson = - 0,78 (p=0,003) Γυναίκες Pearson = - 0,5 (p=0,1) 7 = Aυστρία / 25 = Eσθονία / 34 = Φινλανδία / 43 = Γαλλία / 52 = Γερμανία / 61 = Ελλάδα 70= Λουξεμβούργο / 79 = Ολλανδία / 88 = Πορτογαλία / 97 = Σλοβακία / 106 = Σλοβενία / 115 = Ισπανία

4/5:Σχέση Δημόσιας Φαρμακευτικής με Χαμένα Χρόνια Ζωής ανά 100 4/5:Σχέση Δημόσιας Φαρμακευτικής με Χαμένα Χρόνια Ζωής ανά 100.000 Ανδρών & Γυναικών: 2010 Γυναίκες Pearson = - 0,41 (p=0,21) Άνδρες Pearson = - 0,71 (p=0,01) 7 = Aυστρία / 25 = Eσθονία / 34 = Φινλανδία / 43 = Γαλλία / 52 = Γερμανία / 61 = Ελλάδα / 70= Λουξεμβούργο / 79 = Ολλανδία / 88 = Πορτογαλία / 97 = Σλοβακία / 106 = Σλοβενία / 115 = Ισπανία

Σύνοψη Αποτελεσμάτων Διμεταβλητών Αναλύσεων Η δημόσια φαρμακευτική και η τρέχουσα συνολική κατά κεφαλήν δαπάνη (σε ευρώ), σχετίζονται θετικά με το προσδόκιμο ζωής κατά τη γέννηση και των ανδρών και των γυναικών: ο συντελεστής συσχέτισης του Pearson λαμβάνει μεγαλύτερες τιμές όταν η ανάλυση αφορά τη σχέση μεταξύ της δημόσιας φαρμακευτικής και προσδόκιμου ζωής συγκριτικά με τις τιμές που λαμβάνει ο ίδιος συντελεστής όταν η ανάλυση αφορά τη σχέση τρέχουσας δημόσιας δαπάνης και προσδόκιμου ζωής το προσδόκιμο ζωής των ανδρών εμφανίζει υψηλότερη συσχέτιση με τις δαπάνες από ότι των γυναικών. Η δημόσια τρέχουσα κατά κεφαλήν δαπάνη υγείας (σε ευρώ) σχετίζεται αρνητικά ισχυρά με τα χαμένα χρόνια ζωής ανά 100.000 ανδρών και οριακά με τα χαμένα χρόνια ζωής ανά 100.000 γυναικών Η δημόσια φαρμακευτική κατά κεφαλήν δαπάνη σχετίζεται αρνητικά με τα χαμένα χρόνια ζωής ανά 100.000 ανδρών

Τα ευρήματα των πολυμεταβλητών αναλύσεων Δεν προέκυψε κάποια στατιστικά σημαντική ή οριακή σχέση μεταξύ του προσδόκιμου ζωής και των χαμένων χρόνων ζωής με τις δημόσιες κατά κεφαλήν δαπάνες σε ευρώ. Bρέθηκε η ύπαρξη οριακά στατιστικά σημαντικής σχέσης μεταξύ δημοσίων δαπανών υγείας κατά κεφαλή και της αυτοεκτίμησης της κατάστασης της υγείας από τους άνδρες και τις γυναίκες, όπως και του προσδόκιμου ζωής των γυναικών στην ηλικία των 65 ετών. Αντίθετα, βρέθηκε στατιστικά σημαντική σχέση μεταξύ δημοσίων δαπανών υγείας κατά κεφαλήν και του προσδόκιμου ζωής των ανδρών στην ηλικία των 65 ετών.

Διερεύνηση της σχέσης μεταξύ δαπανών υγείας και υγειονομικών αποτελεσμάτων και της απόδοσης του συστήματος υγείας Δεδομένα από δείκτη ΕHCI Διενέργεια διμεταβλητών αναλύσεων λόγω έλλειψης πλήρους χρονολογικής σειράς δείκτη ΕHCI (Διαθέσιμος μόνο για:2005, 2006, 2007, 2008, 2009, 2012, ενώ για το 2012 δεν υφίστανται οικονομικά δεδομένα) Τα αποτελέσματα των αναλύσεων μπορούν να αξιοποιηθούν ως υποθέσεις εργασίας που χρήζουν περαιτέρω διερεύνησης στο μέλλον

Δικαιώματα Ασθενών (175 βαθμοί) ΠΕΝΤΕ ΑΞΟΝΕΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΤΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΥΓΕΙΑΣ: Δικαιώματα Ασθενών (175 βαθμοί) Προσβασιμότητα- Χρόνοι Αναμονής (250 βαθμοί) Υγειονομικά Αποτελέσματα-Εκβάσεις (300 βαθμοί) 4) Εύρος Παρερχομένων Υπηρεσιών (175 βαθμοί) 5) Φαρμακευτική Φροντίδα (100 βαθμοί) ΣΥΝΟΛΙΚΑ= 1.000 Βαθμοί 38

39

Ποια η επίδραση της φαρμακευτικής κατανάλωσης και δη της δημόσιας στη διαμόρφωση της κατάστασης της υγείας των πολιτών? Θετική σύμφωνα με τη βιβλιογραφία. Ενδεικτικά αποτελέσματα μελετών: Α) Caliskan (2009 -Applied Economics Letters) : διερεύνηση σχέσης μεταξύ φαρμακευτικής δαπάνης και προσδόκιμου ζωής, σε 21 χώρες του ΟΟΣΑ την περίοδο 1985-2002: η ιδιωτική φαρμακευτική δαπάνη σχετίζεται θετικά στατιστικά σημαντικά με το προσδόκιμο ζωής των γυναικών και των ανδρών στα 40, 60 και 65. Η δημόσια φαρμακευτική δαπάνη σχετίζεται στατιστικά σημαντικά με το προσδόκιμο ζωής των γυναικών στα 40 και στα 60 και των ανδρών στα 60 και 65 Β) Liu et al (2008 – Annals of Pharmacotherapy) : διερεύνηση σχέσης φαρμακευτικής δαπάνης με ι) δυνητικά χαμένα χρόνια ζωής και ιι) προσδόκιμο ζωής στα 65 και 80 έτη για άνδρες και γυναίκες, την περίοδο 1985-2001 σε 14 βιομηχανικές περιοχές (Αυστραλία, Καναδάς, Δανία, Φινλανδία, Γαλλία, Γερμανία, Ιαπωνία, Μεξικό, Ολλανδία, Νέα Ζηλανδία, Νορβηγία, Ελβετία, Ην. Βασίλειο και ΗΠΑ) : βρέθηκε ισχυρή συσχέτιση της φαρμακευτικής δαπάνης με τους παραπάνω κλινικούς δείκτες Γ) Cremieux et al. (2005- Ηealth Economics) : διερεύνηση σχέσης φαρμακευτικής δαπάνης με παιδική θνησιμότητα και προσδόκιμο ζωής στα 65, σε πέντε περιφέρειες του Καναδά, την περίοδο 1981-1998: βρέθηκε ισχυρή συσχέτιση μεταξύ φαρμακευτικής και κλινικών αποτελεσμάτων και μάλιστα η δαπάνη για φάρμακα είχε μεγαλύτερη επίδραση στο προσδόκιμο ζωής από ότι η δαπάνη για άλλες μορφές υπηρεσιών υγείας Δ) ΜiIler & Frech (2000- PharmacoEconomics): Διερεύνηση σχέσης μεταξύ φαρμακευτικής δαπάνης και προσδόκιμου ζωής κατά τη γέννηση, στην ηλικία των 40 και των 60 σε 21 χώρες του ΟΟΣΑ: βρέθηκε στατιστικά σημαντική θετική επίδραση και ιδιαίτερα για τα άτομα μέσης ηλικίας

Ποια η σχέση της φαρμακευτικής δαπάνης στη διαμόρφωση της συνολικής τρέχουσας δαπάνης υγείας και της δαπάνης σε άλλες κατηγορίες φροντίδας Σε κάποιο βαθμό υπάρχει σχέση υποκατάστασης άλλων υπηρεσιών υγείας από τη φαρμακευτική περίθαλψη Α) Σύμφωνα με το European Parliament, Directorate-General for Internal Policies, 2011 παρότι το κατά κεφαλήν ΑΕΠ και οι κατά κεφαλήν δαπάνες συνδέονται μεταξύ τους, εντούτοις κάποιες χώρες μέλη της ΕΕ, που καταγράφουν σχετικά υψηλή φαρμακευτική δαπάνη δεν εμφανίζουν και τις υψηλότερες συνολικές δαπάνες υγείας. Β) Οι Gemmil M., Thomson S., Mossialos (2008- International Journal for Equity in Health): διενήργησαν ανασκόπηση 23 μελετών για τη διερεύνηση της επίδρασης των χρεώσεων των συνταγογραφούμενων φαρμάκων με τη χρήση άλλων υπηρεσιών. Κατέληξαν ότι η μείωση της φαρμακευτικής δαπάνης σχετίζεται με: α) μεγαλύτερη συχνότητα εισαγωγών στο νοσοκομείο, β) με μεγαλύτερη συχνότητα εισαγωγών σε δομές μακροχρόνιας νοσηλευτικής φροντίδας και γ) με τη χρήση επειγουσών υπηρεσιών ψυχικής υγείας Γ) Οι Cremieux et al. (2007-PharmacoEconomics) διερεύνησαν τη σχέση μεταξύ φαρμακευτικής δαπάνης και της δαπάνης που κατευθύνεται σε άλλες μορφές υπηρεσιών υγείας, στον Καναδά την περίοδο 1980-2002. Βρήκαν ότι αυξάνοντας τη δαπάνη για φάρμακα μειώνονται οι δαπάνες για άλλες υγειονομικές δραστηριότητες

Τα αποτελέσματα των Πολυπαραγοντικών Αναλύσεων Φαρμακευτικές Δαπάνες και Κλινικοί Δείκτες Με την εξουδετέρωση της επίδρασης των συγχυτών δεν προέκυψε κάποια στατιστικά σημαντική σχέση μεταξύ της δημόσιας φαρμακευτικής δαπάνης με κλινικούς δείκτες Αντίθετα, προέκυψαν στατιστικά σημαντικές σχέσεις μεταξύ της συνολικής (εξωνοσοκομειακής) φαρμακευτικής δαπάνης με υγειονομικά αποτελέσματα

Τα αποτελέσματα των Πολυπαραγοντικών Αναλύσεων Συνολική Φαρμακευτική Δαπάνη και Κλινικοί Δείκτες η αύξηση της κατά κεφαλήν συνολικής (εξωνοσοκομειακής) φαρμακευτικής δαπάνης (US $ PPPs) κατά 10% σχετίζονταν: α) με αύξηση του προσδόκιμου ζωής κατά τη γέννηση για τους άνδρες κατά 0,41% (p=0,07) β) με αύξηση του προσδόκιμου ζωής στα 65 έτη για τους άνδρες κατά 2,35% (p=0,004) και γ) με αύξηση του προσδόκιμου ζωής κατά τη γέννηση για τις γυναίκες κατά 0,37% (p=0,03) δ) με μείωση των δυνητικών χαμένων ετών ζωής για τις γυναίκες κατά 8,2%

Τα αποτελέσματα των Πολυπαραγοντικών Αναλύσεων Σχέση Φαρμακευτικής Δαπάνης και Συνολικής Δαπάνης Υγείας α) η αύξηση της δημόσιας φαρμακευτικής δαπάνης ως ποσοστό της δημόσιας τρέχουσας δαπάνης κατά 10% σχετίζονταν με μείωση της δημόσιας τρέχουσας δαπάνης ως ποσοστό του ΑΕΠ κατά 2,8% (p<0,001) και β) η αύξηση της συνολικής (εξωνοσοκομειακής) φαρμακευτικής δαπάνης ως ποσοστό της τρέχουσας συνολικής δαπάνης υγείας κατά 10% σχετίζονταν με μείωση της συνολικής τρέχουσας δαπάνης ως ποσοστό του ΑΕΠ κατά 3,3% (p= 0,045).

Τα αποτελέσματα των Πολυπαραγοντικών Αναλύσεων Σχέση Εξωνοσοκομειακής και Φαρμακευτικής Δαπάνης αύξηση της συνολικής κατά κεφαλήν δαπάνης για εξωνοσοκομειακή φροντίδα υγείας κατά 10% σχετίζονταν: α) με μείωση της δημόσιας κατά κεφαλήν φαρμακευτικής δαπάνης κατά 1,32% (p=0,001) και β) με μείωση της συνολικής κατά κεφαλήν φαρμακευτικής δαπάνης κατά 0,93% (p<0,0001)

Τα αποτελέσματα των Πολυπαραγοντικών Αναλύσεων Σχέση Φαρμακευτικής Δαπάνης και Επαγγελματιών Υγείας Η αύξηση των φαρμακοποιών ανά 100.000 κατοίκους κατά 10% σχετίζονταν με αύξηση της συνολικής κατά κεφαλήν φαρμακευτικής δαπάνης κατά 0,93% (p=0,07)

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΙΚΑ Το ύψος των δημοσίων δαπανών είναι πολιτική απόφαση, οπότε δεν έχει νόημα η συσχέτιση αυτών των δαπανών με την αποτελεσματικότητα της φαρμακευτικής φροντίδας. Αντίθετα, το εύρημα ότι η φαρμακευτική φροντίδα συνολικά σχετίζεται θετικά με το επίπεδο της υγείας και με τη συγκράτηση της συνολικής τρέχουσας δαπάνης υγείας πρέπει να επηρεάσει τις πολιτικές αποφάσεις ως προς την κάλυψη από τη δημόσια ασφάλιση. Θα πρέπει ωστόσο να ληφθεί υπόψη ότι η ακρίβεια των αποτελεσμάτων θα ενισχυθεί περαιτέρω εάν οι ανωτέρω αναλύσεις επιχειρηθούν με δεδομένα μεγαλύτερης χρονολογικής σειράς, ώστε να είναι πιο εμφανείς οι επιπτώσεις της περιστολής των φαρμακευτικών δαπανών στα αποτελέσματα υγείας του πληθυσμού.