Χειρονομίες και μαθησιακή διαδικασία Ψηφιακές τεχνολογίες στην εκπαίδευση

Ιδεοκαταιγισμός Τι είναι οι χειρονομίες; Τι σχέση μπορεί να έχουν με τη μαθησιακή διαδικασία; Τι σχέση μπορεί να έχουν με τη χρήση ψηφιακών εργαλείων;

Οι χειρονομίες χειρονομία η [xironomía] Ο25 : 1α.κίνηση των χεριών που συνοδεύει την ομιλία για να την κάνει πιο εκφραστική ή που αποτελεί, χωρίς λόγια, τρόπο συνεννόησης ή έκφρασης: Mιλούσε ήρεμα χωρίς πολλές χειρονομίες. Mε χειρονομίες προσπαθούσε από μακριά να μου δώσει να καταλάβω αυτό που ήθελε. Οι κωφάλαλοι συνεννοούνται συχνά με χειρονομίες. β. (άσεμνη) ~, ανήθικη κίνηση με το χέρι, που γίνεται για να προκαλέσει σεξουαλικά. 2. (μτφ.) αξιέπαινη πράξη: H δωρεά του είναι μια ευγενική / συγκινητική / ωραία ~ προς την πόλη μας / τους συνανθρώπους μας κτλ. || ~ καλής θελήσεως, ενέργεια που δείχνει διάθεση συνεννόησης και συνδιαλλαγής. [λόγ. < αρχ. χειρονομία (στη σημ. 1)] http://www.greek-language.gr/greekLang/index.html Κινήσεις του χεριού (από τον καρπό και κάτω) Στενά συγχρονισμένες με τη ροή του λόγου Εκτυλίσσονται χωροχρονικά, ολιστικές, μη αποσυνδέσιμες

Κατηγοριοποιήσεις του είδους και των λειτουργιών που επιτελούν οι χειρονομίες McNeil, 1992 Εικονικές χειρονομίες (iconic gestures) Iconic-physical, iconic-symbolic (Edwards, 2003) Μεταφορικές χειρονομίες (metaphoric gestures) Δεικτικές χειρονομίες (deixis) Χειρονομίες ‘ρυθμού’ (beat)

Εξωτερική επικοινωνιακή διάσταση

Εσωτερική-γνωστική διάσταση των χειρονομιών

Ο ρόλος των χειρονομιών Επηρεάζουν τις νοερές αναπαραστάσεις των ομιλητών (Alibali et al., 2000) Εμπλέκονται στο νοερό σχεδιασμό του μηνύματος πριν διατυπωθεί λεκτικά Συμβάλλουν στην οργάνωση και κωδικοποίηση πληροφοριών Παρέχουν ένα ερμηνευτικό πλαίσιο (McNeil, 2000) Σηματοδοτούν τη δυσκολία και συμβάλλουν στην επεξεργασία των μηνυμάτων

Χειρονομίες και χωρικές σχέσεις Πληροφορίες σχετικά με: Tη χωρική διευθέτηση Το σχήμα Την ταχύτητα Το ρυθμό Χρήση εικονικών και αναπαραστασιακών χειρονομιών

Χειρονομίες και διδακτική Ο ρόλος των χειρονομιών κατά την κατασκευή συλλογικών νοημάτων στα πλαίσια των ομάδων (Reynolds & Reeves, 2002) Πλούσια πηγή δεδομένων, εφάμιλλη της γλώσσας (Mc Neil, 2000) Μέσο ανάδειξης υποσυνείδητων παραγόντων κατά τη διαδικασία κατασκευής νοημάτων

Χειρονομίες και διδακτική των μαθηματικών Νέα είδη χειρονομιών και νέες λειτουργίες (McNeil, 2000) Χειρονομίες και ‘ενσώματες’ μεταφορές Αρίθμηση (Edwards, 2003) Κατανόηση γραφημάτων Επίλυση προβλήματος (Herbert & Pierce, 2007)

Οι χειρονομίες ως σημεία-σύμβολα στα πλαίσια κοινωνικών πρακτικών ‘Μια χειρονομία είναι σαφώς το αρχικό σημείο –σύμβολο στο οποίο περιέχεται η μελλοντική γραφή του παιδιού, όπως ακριβώς περιέχεται μια μελλοντική βελανιδιά στο σπόρο. Η χειρονομία είναι γραφή στον αέρα και το γραπτό σημείο-σύμβολο είναι πολύ συχνά απλώς μια καθορισμένη χειρονομία (Vygotsky, 1997, p. 133)

Οι χειρονομίες ως σημεία-σύμβολα στα πλαίσια κοινωνικών πρακτικών Ως σύμβολα με την ίδια βαρύτητα με τα παραδοσιακά αλφαριθμητικά σύμβολα Ως μέσο αντικειμενοποίησης της γνώσης (Radford, 2003) Θεμελιώνουν την κατασκευή της γνώσης στα περικείμενα Επιτρέπουν κάποιο βαθμό γενικότητας Ως ‘διεπιφάνεια’ μεταξύ ενσώματων και κοινωνικών πτυχών της διαδικασίας μάθησης (Kim et al., 2010)

Είδη χειρονομιών και σημείο εστίασης Περικείμενο: Δεικτικές χειρονομίες Νοερές εικόνες: Αφηρημένες χειρονομίες Εικονικός χώρος και εικονικές χειρονoμίες (Sabena et al, 2009, Yoo et al., 2009)

Παράδειγμα: Εικονικός χώρος, δυναμικές αναπαραστασιακές χειρονομίες και σημειωτική διαμεσολάβηση Πόσο πρέπει να στρίψει ο δείκτης του 1ου χρονομέτρου για να βρεθεί στην ίδια θέση με το δείκτη του 2ου Χρονομέτρου; Δείχνει τη θέση των 180ο Δείχνει τη θέση των 90ο Κάνει πρόσθεση ‘μισή ώρα συν 90 μοίρες’ ενώ δείχνει τη θέση των 90 μοιρών. Δείχνει τη θέση των 270ο Σκέφτεται

Χειρονομίες και κίνηση στο χώρο και το χρόνο Οι χειρονομίες ως ένα είδος κίνησης στο χώρο Κίνηση στο χώρο και ανάπτυξη νοημάτων (Noble et al, 2001, Arzarello & Robutti, 2001, Ferrara & Nemirovsky, 2005).

Χειρονομίες και ψηφιακές τεχνολογίες Νέα είδη χειρονομιών: Ιχνηλασία με το ποντίκι ή σύρσιμο ‘θερμών’ σημείων στα περιβάλλοντα Δυναμικής Γεωμετρίας (Kaput, 2005) Χειρονομίες και κατασκευή γεωμετρικών αναπαραστάσεων στα περιβάλλοντα Γεωμετρίας της Χελώνας (Clements & Burns, 2000, Kynigos & Latsi, 2007, Λάτση, 2010, Morgan & Alshwaikh, 2009)

Οι χειρονομίες ως εργαλεία σημειωτικής διαμεσολάβησης Χρήση χειρονομιών και πλοήγηση της χελώνας Χρήση χειρονομιών και κατασκευή τρισδιάστατων γραφικών αντικειμένων

Παράδειγμα δυναμικών αναπαραστασιακών χειρονομιών

Παράδειγμα αφηρημένων δεικτικών χειρονομιών και πλοήγηση της χελώνας

Παράδειγμα στατικών αναπαραστασιακών χειρονομιών

Παράδειγμα δυναμικών αναπαραστασιακών χειρονομιών

Χειρονομίες και μαθησιακή διαδικασία Χειρονομίες και μαθησιακά περικείμενα Μεταβατική αναπαραστασιακή λειτουργία μεταξύ πραγματικών και υπολογιστικά διαχειρίσιμων αντικειμένων Ένα πλαίσιο οπτικού/εικονικού συλλογισμού, το οποίο έδινε έμφαση στη δομή των οπτικών εικόνων Γεφύρωση μαθηματικών και αισθησιοκινητικής εμπειρίας μέσα από τη μεταφορά της χελώνας Σημείο εστίασης και χειρονομίες Πλοήγηση της χελώνας και δυναμικές αναπαραστασιακές χειρονομίες Ως εξωτερικοί παρατηρητές του τρισδιάστατου χώρου: στατικές αναπαραστασιακές και αφηρημένες δεικτικές

Θέματα για συζήτηση και προβληματισμό Χειρονομίες και μαθησιακή διαδικασία Χειρονομίες μαθητών και καθηγητών Πλαίσιο, περικείμενο, γνωστικό αντικείμενο και χρήση χειρονομιών Προφορικός λόγος και χειρονομίες Χώρος και χειρονομίες Οπτικοποίηση, εξεικόνιση (visualisation) και χειρονομίες Χειρονομίες και ενσώματες μεταφορές