ΙΙ. Ο ΜΙΝΩΙΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΕΠΟΧΗ ΤΟΥ ΧΑΛΚΟΥ ΙΙ. Ο ΜΙΝΩΙΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

Ο μινωικός πολιτισμός Άνθισε στην Κρήτη την εποχή του Χαλκού. Κατά την 3η και 2η χιλιετία έφτασε σε πολύ υψηλό επίπεδο κοινωνικής και οικονομικής οργάνωσης και καλλιτεχνικής παραγωγής. Ονομάστηκε «μινωικός» από το βασιλιά της Κνωσού Μίνωα. Ήρθε στο φως στις αρχές του 20ου αι. με τις ανασκαφές του αρχαιολόγου Άρθουρ Έβανς.

Από τις αρχές της 3ης χιλιετίας: Ο πληθυσμός της Κρήτης βαθμιαία αυξάνεται. Η γεωργία και η κτηνοτροφία γίνονται πιο συστηματικές. Οι κάτοικοι οργανώνονται σε μικρούς οικισμούς.

Ανάπτυξη εμπορίου Οι Μινωίτες έχουν επαφή με άλλες περιοχές του Αιγαίου και της Ανατολικής Μεσογείου: Κυκλάδες, Κύπρο και Αίγυπτο. Εξάγουν στις χώρες αυτές λάδι, κρασί, ξυλεία, λίθινα αγγεία, ίσως υφάσματα και δέρματα. Εισάγουν από αυτές μέταλλα και άλλες πρώτες ύλες για κατασκευή όπλων, εργαλείων και καλλιτεχνημάτων, όπως χαλκό από την Κύπρο και άργυρο από τις Κυκλάδες.

Περίοδος πρώτων ανακτόρων Από την ανάπτυξη του εμπορίου μερικοί οικισμοί αποκτούν μεγαλύτερη έκταση και πλούτο. Έτσι περί το 2.000 π.Χ. εμφανίζονται τα πρώτα ανάκτορα. Γύρω τους αναπτύσσονται μεγαλύτεροι οικισμοί που μπορούν να χαρακτηριστούν πόλεις: η Κνωσός, η Φαιστός, τα Μάλια, η Ζάκρος. Το 1.700 π.Χ. Καταστρέφονται από σεισμό, αλλά ξαναχτίζονται πιο επιβλητικά.

Περίοδος νέων ανακτόρων (1700-1450 π.Χ.) Είναι η ακμή του μινωικού πολιτισμού. Την εποχή αυτή οι Μινωίτες κυριαρχούν στο Αιγαίο. Ιδρύουν αποικίες (Κύθηρα, Ρόδος) Έχουν στενή σχέση με την ηπειρωτική Ελλάδα, επηρεάζοντας το μυκηναϊκό πολιτισμό που τότε κάνει την εμφάνισή του.

Τα ανάκτορα (1) Είναι μεγάλα συγκροτήμα κτηρίων: αποτελούνται από πολλές πτέρυγες δωματίων. Ήταν η κατοικία του άρχοντα της ευρύτερης περιοχής.

Τα ανάκτορα (2) Εκεί συγκεντρωνόταν η παραγωγή και τα εμπορεύματα για να διατεθούν στο εσωτερικό του νησιού ή στο εξωτερικό. Είναι κέντρα κατασκευής πολύτιμων αντικειμένων και καλλιτεχνημάτων. Είναι θρησκευτικά κέντρα, όπου μαζευόταν πλήθος κόσμου με την ευκαιρία διαφόρων τελετών. Η θεά των φιδιών

Τα ανάκτορα (3) Είναι, δηλαδή, διοικητικά, οικονομικά, θρησκευτικά και καλλιτεχνικά κέντρα της περιοχής στην οποία βρίσκονται. Ζούσε, κυκλοφορούσε και εργάζονταν σε αυτά μεγάλος αριθμός αξιωματούχων, υπαλλήλων και τεχνιτών.

Τα ανάκτορα (4) Αγροικίες ή επαύλεις συγκέντρωναν τη γεωργική και κτηνοτροφική παραγωγή της περιοχής τους έλεγχαν τη διακίνηση των προϊόντων για λογαριασμό των ανακτόρων. Συγκεντρωτικό, λοιπόν, με κέντρο τα ανάκτορα το πολιτικό, διοικητικό, οικονομικό σύστημα της μινωικής Κρήτης. Η Αίθουσα του θρόνου

Χαρακτηριστικά των ανακτόρων Χαρακτηριστικά των ανακτόρων Έχουν προσανατολισμό στον άξονα βορρά-νότου. Έχουν μία ορθωγώνια κεντρική αυλή. Γύρω της αναπτύσσονται οι πτέρυγες των δωματίων. Ήταν πολυώροφα, είχαν μεγάλες κλίμακες, φωταγωγούς, σύστημα ύδρευσης και αποχέτευσης. Αρκετοί χώροι τους έφεραν τοιχογραφίες. Δεν ήταν οχυρωμένα.

Γραφή (1) Γύρω στο 1700 π.Χ. η ανάπτυξη του εμπορίου και η περίπλοκη διοικητική και κοινωνική οργάνωση οδήγησε στη χρήση ενός συστήματος γραφής. Αυτή μοιάζει με τα ιερογλυφικά (Δίσκος της Φαιστού).

Γραφή (2) Αργότερα χρησιμοποιείται νέο σύστημα γραφής: η Γραμμική Γραφή Α’ . Είναι συλλαβική, δηλαδή κάθε σημείο αντιστοιχούσε σε μία συλλαβή. Υπήρξε πρότυπο για την ανάπτυξη της μυκηναϊκής γραφής. Σημεία της Γραμμικής Α’ έχουν βρεθεί σε αγγεία ή σε πινακίδες απογραφής εμπορευμάτων. Δεν έχει ακόμα αποκρυπτογραφηθεί. Πινακίδα με Γραμμική Α’

Εποχή νέων ανακτόρων (1700-1450 π.Χ.) Εποχή νέων ανακτόρων (1700-1450 π.Χ.) Οι Μινωίτες κυριαρχούν με τα πλοία τους στο Αιγαίο. Η εμπορική δραστηριότητα είναι τώρα πιο έντονη. Ιδιαίτερη ζήτηση σε όλο το Αιγαίο έχουν τα έργα της καλλιτεχνικής δημιουργίας (μεταλλοτεχνία, λιθοτεχνία, κοσμηματοτεχνία).

Ανακτορική Αρχιτεκτονική

Το τέλος των μινωικών ανακτόρων (1) Το τέλος των μινωικών ανακτόρων (1) Γύρω στο 1450 π.Χ. μάλλον σεισμός καταστρέφει τα ανάκτορα, εκτός της Κνωσού. Η εξασθένιση της πολιτικής και της διοικητικής οργάνωσης που ξεκινούσε από τα ανάκτορα δίνουν την ευκαιρία στους Μυκηναίους να καταλάβουν την Κνωσό.

Το τέλος των μινωικών ανακτόρων (2) Το τέλος των μινωικών ανακτόρων (2) Οι Μυκηναίοι κυριαρχούν στην Κρήτη ως το 1370 π.Χ., οπότε το ανάκτορο της Κνωσού καταστρέφεται οριστικά. Έκτοτε η Κρήτη αποτελεί επαρχία το μυκηναϊκού κόσμου διατηρώντας όμως κάποια ιδιαίτερα χαρακτηριστικά.

ΤΕΛΟΣ Επιμέλεια: Ελένη Νασιώτη, ΠΕ02