Μουσικά Σύνολα Τα είδη τραγουδιών και η θρησκευτική μουσική στον Μεσαίωνα και την Αναγέννηση

Είδη τραγουδιών Μορφή καντιλένας → επωδικές μορφές Μπαλάντα Έχει εισαγωγή και τρεις στροφές με επωδό Ροντώ Κυκλικό τραγούδι Μονοφωνική μορφή Με χορωδιακή επωδό Σχήμα: Α-Β Virelai Μορφή ΑΒΒΓΑ. Α και Γ μπορεί να έχουν την ίδια μελωδία

Φρότολα (frottola= μικρό φρούτο) Σύντομο ερωτικό τραγούδι για 4 φωνές Κυριαρχεί η αντίστιξη Η μελωδία βρίσκεται στη σοπράνο Καλλιεργήθηκε στην Β. Ιταλία Ως μορφή έχει πιθανόν προέλευση από το λαϊκό χορευτικό τραγούδι Συνθέτες: Marco Cara, Bartolomeo Tromboncino.

Βιλανέλλα (Villanella Villano=χωρικός) Παρουσιάζεται ως αντίστοιχο είδος της Φρότολα στην Ν. Ιταλία. Τρίφωνη ομοφωνική σύνθεση. Παράλληλες τρίφωνες συγχορδίες που σχηματίζουν 5ες και 8ες παράλληλες. Αργότερα γίνεται πιο περίτεχνο, προστίθεται μια 4η φωνή και έρχεται πιο κοντά στο μαδριγάλι.

Chanson - Vaudeville Γαλλία αρχές 16ου αιώνα Τετράφωνη σύνθεση τύπου μοτέτου με την κύρια μελωδία στον tenor Κυρίως ομοφωνικό Το Vaudeville αποτελεί παραφθορά του Chanson

Ballata Έχει 2-3 φωνές Κυριαρχεί του μαδριγαλιού Έχεις τρεις τύπους: 2 φωνές cantus και tenor με οργανικό contratenor 3 φωνές φωνητικές Ένας τραγουδιστής που συνοδεύεται από 2 οργανικές φωνές

Μαδριγάλι Στην Ιταλία εισήχθη από τους Γαλλοφλαμανδούς συνθέτες (Adrian Willaert, Jacques Arcadelt) Είναι κομμάτι σύντομο με ερωτικό και σαρκαστικό περιεχόμενο. Αργότερα επεκτάθηκε και σε άλλα θέματα θρησκευτικά και ηθικοπλαστικά. Έχει περίτεχνη μορφή. Δεν χρησιμοποιεί cantus firmus. Είναι στην πιο συνηθισμένη του μορφή πεντάφωνο. Ο συνθέτης που συνέβαλε στην καθιέρωση της μορφής του μαδριγαλιού ήταν ο Jacques Arcadelt.

Caccia Έχει θέμα το κυνήγι. Αργότερα χρησιμοποιήθηκαν και ερωτικά και άλλα ποιήματα. Έχει δύο μέρη και ένα μικρό ριτορνέλλο. Βασίζεται στον κανόνα. Οι δύο φωνές απαντούν η μία στην άλλη, ενώ η τρίτη αποτελεί το μπάσο.

Θρησκευτική μουσική - Λειτουργία (ordinarium) Τα μέρη της λειτουργίας: Kyrie Gloria Credo Sanctus Agnus Dei Αρχικά χρησιμοποιούσαν κοινό cantus firmus σε όλα τα μέρη. Σε κάποιες περιπτώσεις χρησιμοποιούσαν ως cantus firmus κοσμικό τραγούδι σε μεγάλες αξίες. Χρησιμοποιούσαν ακόμα και κοσμικό κείμενο ταυτόχρονα με το θρησκευτικό.

Παλεστρίνα Η εξέλιξη των θρησκευτικών φωνητικών ειδών φτάνει στο απόγειο της με τον Παλεστρίνα (Giovanni Pierluigi da Palestrina 1525-1594). Καθιερώνεται το στυλ Παλεστρίνα που συνδέεται με την a capella πολυφωνική μουσική. Εκφράζει μια νεωτερική αντίληψη για την αρμονία (συγχορδίες). Έγραψε 93 Λειτουργίες και 179 μοτέτα.

Τεχνική του coro spezzato Εναλλαγή δύο τετράφωνων χορωδιών Η αλλαγή αυτή συμβαίνει: Σε κάθε στίχο Σε κάθε εννοιολογική ενότητα ή λέξη μέσα στο στίχο Ο Willaert ανέπτυξε αυτή την τεχνική. Επέκταση ακουστικού χορού Χρησιμοποιήθηκαν έως και 4 χορωδίες → Αρχή κοντσερτάντε: 1ος χορός (concertante), 2ος κύριος, 3ος υψηλός, 4ος χαμηλός

Πολύπλοκη πολυφωνία Η φωνητική μουσική φτάνει στα άκρα με πολύπλοκες συνθέσεις: Ο Φλαμανδός Ζακ Όκεγκεμ γράφει για 36 φωνές στο έργο Deo gratias. Ο Ζοσκεν ντε Πρε για 24 στο Qui habitat. Στη Βενετία καθιερώνεται η γραφή για 8, 12 ή και περισσότερες φωνές.

Πολύπλοκη πολυφωνία Η πολύπλοκη αντιστικτική επεξεργασία των φωνών προκάλεσε την αντίδραση της εκκλησίας που με Σύνοδο θέλησε να απαγορεύσει την πολυφωνία από την εκκλησία. Ο Πάπας Παύλος Δ΄ ανέθεσε στον Παλεστρίνα να συνθέσει μια λειτουργία που θα σέβεται το κείμενο. Ο Παλεστρίνα συνέθεσε τη Λειτουργία του Πάπα Μαρκέλου, η οποία εγκρίθηκε δίνοντας τη δυνατότητα συνέχισης της ύπαρξης της πολυφωνικής μουσικής στην εκκλησία.

Χορικό (Choral) Β΄μισό 16ου αιώνα στην Γερμανία. Βασιζόταν στο λαϊκό τραγούδι. Ακολουθεί το πρότυπο του Ιταλικού Μαδριγαλιού. Το έψαλλε μονοφωνικά το εκκλησίασμα ή πολυφωνικά το έψαλλαν οι ψάλτες. Ο Λούθηρος πληθαίνει τα Χορικά που προορίζονται για τους πιστούς και τα οποία ερμήνευαν μονοφωνικά.