Συστηματικός Ερυθηματώδης Λύκος Στέφανος Πατεράκης Ρευματολογία

Τι είναι ο συστηματικός ερυθηματώδης λύκος; Ο συστηματικός ερυθηματώδης λύκος είναι μια χρόνια φλεγμονώδης αυτοάνοση πάθηση, που χαρακτηρίζεται από ένα ευρύτατο φάσμα κλινικών εκδηλώσεων και από την παρουσία στο αίμα μιας πληθώρας αυτοαντισωμάτων.

Τα αυτοαντισώματα αυτά στρέφονται κατά συστατικών του ίδιου του οργανισμού που βρίσκονται μέσα ή έξω από τα κύτταρα ή πάνω στις κυτταρικές μεμβράνες και ευθύνονται για την πρόκληση των ποικίλων κλινικοεργαστηριακών εκδηλώσεων της νόσου.

Η νόσος προσβάλλει όλες τις ηλικίες, αλλά είναι συχνότερη στις γυναίκες ηλικίας 20-40 ετών. Η αναλογία γυναικών προς άνδρες είναι περίπου 9:1, ενώ η αναλογία αυτή στα παιδιά και στους ηλικιωμένους είναι 3:1. Με βάση τα ευρήματα της πρώτης πανελλήνιας επιδημιολογικής έρευνας για τις ρευματικές παθήσεις που πραγματοποιήθηκε από το Ελληνικό Ίδρυμα Ρευματολογίας στο γενικό πληθυσμό της χώρας μας, ο επιπολασμός της νόσου, δηλ. η συχνότητά της, ανέρχεται στο 0,5‰ των ενηλίκων.

Ποια είναι τα συμπτώματα και τα κλινικά σημεία του συστηματικού ερυθηματώδους λύκου; Ο συστηματικός ερυθηματώδης λύκος μπορεί  να προσβάλλει οποιοδήποτε όργανο ή σύστημα του ανθρώπου και γι’ αυτό χαρακτηρίζεται από ένα ευρύτατο φάσμα συμπτωμάτων και κλινικών σημείων.

Στα κυριότερα συμπτώματα και κλινικά σημεία της νόσου περιλαμβάνονται: Στα κυριότερα συμπτώματα και κλινικά σημεία της νόσου περιλαμβάνονται: Αρθραλγίες, δηλ. αίσθηση πόνου στις αρθρώσεις. Αρθρίτιδα, δηλ. φλεγμονή στις αρθρώσεις, που εκδηλώνεται με πόνο και άλλα σημεία φλεγμονής, όπως η διόγκωση, η θερμότητα και η ευαισθησία στην πίεση των αρθρώσεων Διάφορες δερματικές βλάβες, όπως π.χ. το χαρακτηριστικό εξάνθημα στο πρόσωπο, που μοιάζει με πεταλούδα, ο δισκοειδής ερυθηματώδης λύκος, ο υποξύς δερματικός ερυθηματώδης λύκος κ.ά

συνέχεια Φωτοευαισθησία, δηλ. εμφάνιση εξανθήματος στα ακάλυπτα μέρη του δέρματος αμέσως μετά από την έκθεσή τους στον ήλιο. Τριχόπτωση που μπορεί να έχει τη μορφή της λεγόμενης διάχυτης αλωπεκίας. Εξελκώσεις (πληγές) μέσα στη στοματική κοιλότητα.

συνέχεια Προσβολή των νεφρών που εκδηλώνεται με παρουσία ερυθρών αιμοσφαιρίων ή κυλίνδρων ερυθροκυτταρικών ή άλλων στη γενική ούρων ή λευκώματος πάνω από 0,5 γραμμ. στα ούρα 24ώρου. Προσβολή του κεντρικού ή περιφερικού νευρικού συστήματος.

συνέχεια Πλευρίτιδα που οφείλεται σε φλεγμονή του υπεζωκότα, δηλ. της διπλής μεμβράνης που το ένα της πέταλο περιβάλλει τους πνεύμονες και το άλλο καλύπτει την εσωτερική επιφάνεια του θωρακικού τοιχώματος σχηματίζοντας έτσι ανάμεσα στα δύο πέταλα την υπεζωκοτική κοιλότητα. Η πλευρίτιδα εκδηλώνεται με πόνο πλευριτικού τύπου στο θωρακικό τοίχωμα, δηλ. ο πόνος γίνεται εντονότερος κατά την εισπνοή και το βήχα, και μπορεί να συνοδεύεται ή όχι από συλλογή υγρού στην υπεζωκοτική κοιλότητα η οποία είναι συνήθως αμφοτερόπλευρη

συνέχεια Περικαρδίτιδα που οφείλεται σε φλεγμονή του περικαρδίου, δηλ. της διπλής μεμβράνης που περιβάλλει την καρδιά και σχηματίζει ανάμεσα στα δύο πέταλά της την περικαρδιακή κοιλότητα. Η περικαρδίτιδα εκδηλώνεται με πόνο στο μέσο του στέρνου ο οποίος επιδεινώνεται κατά την εισπνοή και την κατάκλιση σε ύπτια θέση, αλλά μπορεί να εκδηλώνεται μόνο με συλλογή υγρού στην περικαρδιακή κοιλότητα.

συνέχεια Διάφορες γαστρεντερικές εκδηλώσεις, όπως κοιλιακοί πόνοι και έμετος. Φαινόμενο Raynaud. Εντοπίζεται συνήθως στα δάκτυλα των χεριών και σπανιότερα των ποδιών, εμφανίζεται κατά την έκθεση σε ψύχος ή σε κατάσταση έντονης ψυχολογικής φόρτισης (stress) και παρουσιάζει δύο ή τρεις φάσεις: την πρώτη που χαρακτηρίζεται από έντονη ωχρότητα (άσπρισμα) τμήματος ενός ή περισσότερων δακτύλων, τη δεύτερη φάση, μετά από λίγα λεπτά, που χαρακτηρίζεται από μελάνιασμα των ίδιων τμημάτων των δακτύλων και την τρίτη που χαρακτηρίζεται από ερυθρότητα επίσης των ίδιων τμημάτων των δακτύλων

συνέχεια Διόγκωση λεμφαδένων, ήπατος ή σπλήνα. Αγγειίτιδα, που οφείλεται σε φλεγμονή στο τοίχωμα μικρών αγγείων και συνήθως εκδηλώνεται με διάφορες δερματικές βλάβες, όπως εδώ στα χέρια 

Είναι όμως σημαντικό να τονιστεί ότι δεν προσβάλλονται όλα τα όργανα σε όλους τους ασθενείς, γι’ αυτό και η πάθηση ποικίλλει από ασθενή σε ασθενή σε ό,τι αφορά την κλινική της έκφραση, τη βαρύτητα και την έκτασή της.

Ποια είναι η πορεία και η πρόγνωση του συστηματικού ερυθηματώδους λύκου; Μέχρι πριν από λίγα χρόνια η πορεία του συστηματικού ερυθηματώδους λύκου ήταν σοβαρή και η πρόγνωσή του δυσμενής. Σήμερα, χάρις στις σύγχρονες θεραπευτικές δυνατότητες η δυσμενής πρόγνωση έχει ανατραπεί, αφού μπορεί πλέον να επιτευχθεί πλήρης έλεγχος των κλινικών εκδηλώσεων αλλά και ύφεση της νόσου με την εφαρμογή του κατάλληλου για κάθε ασθενή με βάση τις κλινικές εκδηλώσεις της νόσου του θεραπευτικού σχήματος.