Διαδίκτυο και κίνδυνοι Γενικό Νοσοκομείο Άργους Κοΐνης Αριστοτέλης Κλινικός Ψυχολόγος, Μ.Α., Μ.Sc, Ph.D
Θετικά χαρακτηριστικά του Internet Μετάδοση πληροφοριών με ιλιγγιώδεις ταχύτητες Αξιοποίηση του internet για: μορφωτικούς σκοπούς εκπαιδευτικούς σκοπούς παιχνίδια αύξησης επιδεξιοτήτων θετική ανάπτυξη κοινωνικότητας
Θετικά χαρακτηριστικά του Internet Επικοινωνία Άμεση Αμφίδρομη Ιντερνετοφιλία Δημιουργία εικονικών «χώρων», εικονικών «κοινοτήτων» Ενεργοποίηση γνωστικών λειτουργιών όπως: παρατηρητικότητα οπτικοκινητικός συντονισμός
Η υπερβολή, σε οποιαδήποτε δραστηριότητα μπορεί να επισκιάσει τα σημαντικά οφέλη και να δημιουργήσει προβλήματα.
… …η υπερβολική χρήση του Internet… μπορεί να επιφέρει συμπτώματα όπως: Κοινωνική Απόσυρση- Απομόνωση και μείωση του χρόνου δραστηριοτήτων με φίλους και οικογένεια Παραμέληση των υποχρεώσεων- σχολείο μαθήματα Μεταβολή της συμπεριφοράς- ευερεθιστότητα, επιθετικότητα Αδιαφορία για πράγματα που τον/την ευχαριστούσαν Πονοκέφαλοι και ξηρότητα οφθαλμών
Internet Addiction- Εξάρτηση Είναι η ενασχόληση με το Ίντερνετ για άντληση ικανοποίησης που συνοδεύεται με αύξηση του χρόνου παραμονής
Internet Addiction- Εξάρτηση Η χρήση του διαδικτύου γίνεται με τρόπο τυραννικά καταναγκαστικό και επηρεάζει αρνητικά τη λειτουργικότητα του ατόμου σε όλα τα επίπεδα Η χρήση γίνεται με τρόπο παρορμητικό και τελετουργικό και για συγκεκριμένα προγράμματα του διαδικτύου. Η χρήση συνεχίζεται παρά την επίγνωση των καταστροφικών συνεπειών της Ο χρήστης αισθάνεται εκνευρισμό, δυσφορία θλίψη, δυσαρέσκεια. Το αναζητά του λείπει. Ίδιος χρόνος παραμονής στο Διαδίκτυο επιφέρει μειωμένο αίσθημα ικανοποίησης
Διαγνωστικά κριτήρια- εξάρτηση από το διαδίκτυο Συμπτώματα Συνδρόμου Απόσυρσης (ψυχοκινητική διέγερση, εκούσια και ακούσια κίνηση δακτυλογράφησης των δακτύλων του χεριού, άγχος, έμμονη σκέψη για το Internet, όνειρα για το Internet) Χρήση Διαδικτύου προκειμένου να αποφευχθούν τα συμπτώματα απόσυρσης Παραμονή on-line για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα από το προτιθέμενο Griffiths M., 2000, Cyberpsychol Behav 3:537 -550
Πολυπαραγοντικό φαινόμενο Το φαινόμενο της εξάρτησης του ανθρώπου από ουσίες, συμπεριφορές, είναι πολυπαραγοντικό με διαστάσεις, κοινωνικές, οικονομικές, πολιτισμικές, ψυχολογικές. Η εξάρτηση από το διαδίκτυο είναι ένα ιστορικό φαινόμενο άμεσα συνδεδεμένο με τη κρίση της παγκοσμιοποίησης. 9
Θεωρία του Olivenstein για τις εξαρτήσεις Εξάρτηση Στην εγκατάσταση της εξάρτησης συμβάλλουν και οι 3 συνιστώσες το μέσο είναι το διαδίκτυο που κατασκευάζεται με τέτοιο τρόπο ώστε να είναι ελκυστικό και εθιστικό η ύπαρξή του από μόνη της δεν αρκεί για την εγκατάσταση της εξάρτησης.. Η προσωπικότητα με μεγάλα ελλείμματα στη ταυτότητα ,το φαντασιακό και το συμβολικό. Η κοινωνικοπολιτισμική στιγμή το πλαίσιο της οικογένειας, της κοινωνίας και του πολιτισμού μέσα στο οποίο πραγματοποιείται σε μια συγκεκριμένη χρονική στιγμή η συνάντηση Κοινωνικο-πολιτισμική στιγμή προσωπικότητα 10
Η εγκατάσταση της εξάρτησης δεν γίνεται ποτέ τυχαία. Πάντα υπάρχουν λόγοι, προσωπικοί, οικογενειακοί, κοινωνικοί που στη διαλεκτική τους διαμορφώνουν το πλαίσιό της. 11
Προσωπικότητα του χρήστη Έλλειμμα κοινωνικοποίησης Μοναχικότητα Ανασφάλεια Αδράνεια Παραίτηση Δυσκολία στην λεκτική έκφραση Δυσκολία στην έκφραση των συναισθημάτων Δυσκολία στη διαχείριση των ματαιώσεων
Συχνά υπάρχει συνοσηρότητα με: κατάθλιψη κοινωνική φοβία αγχώδεις διαταραχές διάσπαση προσοχής υπερκινητικότητα διαταραχή ελέγχου- παρορμήσεων
Κοινωνικο-πολιτισμική στιγμή Κουλτούρα της κατανάλωσης Κρίση της οικογένειας-διαζύγιο Υπεραπασχόληση των γονέων Ανεργία Πιέσεις από ΜΜΕ Μετανάστευση- πολυπολυτισμικές κοινωνίες Ανταγωνισμός Εξατομίκευση Έλλειψη επικοινωνίας Μοναξιά Αποξένωση
Δυσλειτουργία στην οικογένεια Έλλειψη επικοινωνίας Συγκρούσεις Δομή οικογένειας Δυσλειτουργία στην οικογένεια Έλλειψη επικοινωνίας Συγκρούσεις Αδυναμία τήρησης των ορίων
Μέσο εξάρτησης- Διαδίκτυο Ηλεκτρονικά παιχνίδια Chats Rooms- «εικονικοί χώροι» Facebook- «κοινωνική δικτύωση» Τζόγος- τυχερά παιχνίδια Πορνογραφικές ιστοσελίδες
Συμπεράσματα από την έρευνα που πραγματοποιήθηκε από την Μονάδα Εφηβικής Υγείας στην Ελλάδα Χώρα Internet Addiction Υψηλού Κινδύνου Πηγή Νορβηγία 1,98% 8,68% Johansson et al., 2004, Scand J Psychology Ελλάδα 1 % 12,8% Μονάδα Εφηβικής Υγείας (Μ.Ε.Υ.) Κορέα 14% 37,9% Kim et al., 2006, Int J Nursing Studies Κίνα 2,4% 22% Sao et al., 2007, Child: Care, Health and Development
Πως πρέπει να δράσουν οι γονείς Κρατήστε τον Η/Υ σε κοινόχρηστους χώρους- όπως σαλόνι. Αφιερώστε χρόνο να μάθετε τη χρήση του Ίντερνετ Περιηγηθείτε μαζί με τα παιδιά σας Διδάξτε στο παιδί σας την υπεύθυνη χρήση των πηγών του Διαδικτύου Συζητήστε για τους κινδύνους του Ίντερνετ με τα παιδιά σας
Πως πρέπει να δράσουν οι γονείς Ιδιαίτερη προσοχή όταν βρίσκονται στα chat – rooms διότι πέρα από την ηλεκτρονική συνάντηση με φίλους, είναι χώροι οι οποίοι περιτριγυρίζονται από δράστες Καθοδηγήστε τα παιδιά σας ώστε να μην εκθέτουν προσωπικά στοιχεία- όνομα τηλέφωνο, δ/ση οικίας- σχολείου Να μην δίνουν φωτογραφίες μέσω διαδικτύου Να μην απαντούν ή ανταλλάσουν μηνύματα με αισχρό περιεχόμενο
Πως πρέπει να δράσουν οι γονείς Πληροφορήστε τα ότι, ό,τι τους λένε στο διαδίκτυο μπορεί να μην είναι αλήθεια Μην αφήσετε ποτέ να συναντηθούν με άτομα που γνώρισαν στο Ίντερνετ Μιλήστε για την σεξουαλική θυματοποίηση μέσω του Ίντερνετ
Πως πρέπει να δράσουν οι γονείς Εγκαταστήστε λογισμικό φίλτρο ή γονεϊκό έλεγχο που απαγορεύει την πρόσβαση σε επικίνδυνου περιεχομένου ιστοσελίδες Καταγγείλτε και ενημερώστε αρμόδιους φορείς όταν τα παιδιά σας βρίσκονται σε κίνδυνο
Που να απευθυνθείτε Τμήμα Ηλεκτρονικού Εγκλήματος της Ασφάλειας, τηλ: 1890 (ccu@ath.forthnet.gr) Ελληνικός Κόμβος Ασφαλούς Διαδικτύου (www.saferinternet.gr) Καταγγελίες για ιστοχώρους Safe Line (www.safeline.gr)