ΡΕΥΜΑΤΙΚΑ ΝΟΣΗΜΑΤΑ & ΝΕΥΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΔΕΣΠΟΙΝΑ ΚΑΡΑΣΑΒΒΙΔΟΥ ΙΑΤΡΟΣ-ΝΕΦΡΟΛΟΓΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ ΠΑΘΟΛΟΓΙΑΣ

Αυτοάνοσες παθήσεις Ανοσολογική απόκριση Αντιγόνα – αντισώματα Τύπος 1 (αλλεργική-αναφυλακτική αντίδραση) Τύπος 2 (κυτταροτοξική πχ φάρμακα) Τύπος 3 (ανοσοσυμπλέγματα-παθήσεις) Αυτοαντισώματα Όχι στο αίμα, ναι στα όργανα

Αυτοάνοσες παθήσεις Παθήσεις Θυρεοειδίτιδα, ΣΕΛ, σαρκοείδωση, Ρ.Α, σκληροδερμία, αγγειίτιδα Φλεγμονή συνδετικού ιστού Υφέσεις-εξάρσεις Συνήθως γυναίκες Ανοσοσφαιρίνες-αντισώματα ειδικά σε κάθε νόσο & κάθε όργανο

Αυτοάνοσες παθήσεις Ρ.Α. Συστηματική πάθηση Αρθρώσεις συμμετρικά Άλλα όργανα πχ πνεύμονες Φλεγμονώδης αντίδραση (αντισώματα) Ινώδης ιστός-αγκυλώσεις Μετά τα 40 κυρίως γυναίκες

Αυτοάνοσες παθήσεις Κλινική εικόνα Πρωινή δυσκαμψία μικρών αρθρώσεων Στη συνέχεια μεσαίες και μεγάλες Περιορισμός κινήσεων Παραμορφώσεις Καύσος-άλγος Οίδημα (εξίδρωμα)-μικροί όζοι

Αυτοάνοσες παθήσεις Άλλες βλάβες Στους χιτώνες των οφθαλμών Οζίδια-πλευρίτιδα (πνεύμονες, υπεζοκώτα) Καρδιά (αρτηρίτιδα, περικαρδίτιδα) Νευρικό σύστημα-νευρίτιδες Γενικά: πυρετός, απώλεια βάρους, καταβολή, αναιμία

Τι είναι ο συστηματικός ερυθηματώδης λύκος; Ο συστηματικός ερυθηματώδης λύκος είναι μια χρόνια φλεγμονώδης αυτοάνοση πάθηση, που χαρακτηρίζεται από ένα ευρύτατο φάσμα κλινικών εκδηλώσεων και από την παρουσία στο αίμα μιας πληθώρας αυτοαντισωμάτων.

Τα αυτοαντισώματα αυτά στρέφονται κατά συστατικών του ίδιου του οργανισμού που βρίσκονται μέσα ή έξω από τα κύτταρα ή πάνω στις κυτταρικές μεμβράνες και ευθύνονται για την πρόκληση των ποικίλων κλινικοεργαστηριακών εκδηλώσεων της νόσου.

Η νόσος προσβάλλει όλες τις ηλικίες, αλλά είναι συχνότερη στις γυναίκες ηλικίας 20-40 ετών. Η αναλογία γυναικών προς άνδρες είναι περίπου 9:1, ενώ η αναλογία αυτή στα παιδιά και στους ηλικιωμένους είναι 3:1. Με βάση τα ευρήματα της πρώτης πανελλήνιας επιδημιολογικής έρευνας για τις ρευματικές παθήσεις που πραγματοποιήθηκε από το Ελληνικό Ίδρυμα Ρευματολογίας στο γενικό πληθυσμό της χώρας μας, ο επιπολασμός της νόσου, δηλ. η συχνότητά της, ανέρχεται στο 0,5‰ των ενηλίκων.

συνέχεια Φωτοευαισθησία, δηλ. εμφάνιση εξανθήματος στα ακάλυπτα μέρη του δέρματος αμέσως μετά από την έκθεσή τους στον ήλιο. Τριχόπτωση που μπορεί να έχει τη μορφή της λεγόμενης διάχυτης αλωπεκίας. Εξελκώσεις (πληγές) μέσα στη στοματική κοιλότητα.

συνέχεια Πλευρίτιδα που οφείλεται σε φλεγμονή του υπεζωκότα, δηλ. της διπλής μεμβράνης που το ένα της πέταλο περιβάλλει τους πνεύμονες και το άλλο καλύπτει την εσωτερική επιφάνεια του θωρακικού τοιχώματος σχηματίζοντας έτσι ανάμεσα στα δύο πέταλα την υπεζωκοτική κοιλότητα. Η πλευρίτιδα εκδηλώνεται με πόνο πλευριτικού τύπου στο θωρακικό τοίχωμα, δηλ. ο πόνος γίνεται εντονότερος κατά την εισπνοή και το βήχα, και μπορεί να συνοδεύεται ή όχι από συλλογή υγρού στην υπεζωκοτική κοιλότητα η οποία είναι συνήθως αμφοτερόπλευρη

συνέχεια Διόγκωση λεμφαδένων, ήπατος ή σπλήνα. Αγγειίτιδα, που οφείλεται σε φλεγμονή στο τοίχωμα μικρών αγγείων και συνήθως εκδηλώνεται με διάφορες δερματικές βλάβες, όπως εδώ στα χέρια 

συνέχεια Διάφορες γαστρεντερικές εκδηλώσεις, όπως κοιλιακοί πόνοι και έμετος. Φαινόμενο Raynaud. Εντοπίζεται συνήθως στα δάκτυλα των χεριών και σπανιότερα των ποδιών, εμφανίζεται κατά την έκθεση σε ψύχος ή σε κατάσταση έντονης ψυχολογικής φόρτισης (stress) και παρουσιάζει δύο ή τρεις φάσεις: την πρώτη που χαρακτηρίζεται από έντονη ωχρότητα (άσπρισμα) τμήματος ενός ή περισσότερων δακτύλων, τη δεύτερη φάση, μετά από λίγα λεπτά, που χαρακτηρίζεται από μελάνιασμα των ίδιων τμημάτων των δακτύλων και την τρίτη που χαρακτηρίζεται από ερυθρότητα επίσης των ίδιων τμημάτων των δακτύλων

Ποια είναι τα συμπτώματα και τα κλινικά σημεία του συστηματικού ερυθηματώδους λύκου; Ο συστηματικός ερυθηματώδης λύκος μπορεί  να προσβάλλει οποιοδήποτε όργανο ή σύστημα του ανθρώπου και γι’ αυτό χαρακτηρίζεται από ένα ευρύτατο φάσμα συμπτωμάτων και κλινικών σημείων.

Αυτοάνοσες παθήσεις Διάγνωση Ανοσολογικός έλεγχος-ρευματοειδής παράγων Παράγεται από τα Β’ λεμφοκύτταρα Καταστροφή των αρθρώσεων Χρόνια (υφέσεις και εξάρσεις) 10% αναπηρία 5% πλήρης ύφεση

Αυτοάνοσες παθήσεις Θεραπεία Αντιφλεγμονώδη-μη στεροειδή Ασπιρίνη-κορτικοειδή Γαστροπροστασία Ανοσοκατασταλτικά-παρενέργειες Χειρουργείο Γενικά μέτρα (ανάπαυση κτλ)

συνέχεια Περικαρδίτιδα που οφείλεται σε φλεγμονή του περικαρδίου, δηλ. της διπλής μεμβράνης που περιβάλλει την καρδιά και σχηματίζει ανάμεσα στα δύο πέταλά της την περικαρδιακή κοιλότητα. Η περικαρδίτιδα εκδηλώνεται με πόνο στο μέσο του στέρνου ο οποίος επιδεινώνεται κατά την εισπνοή και την κατάκλιση σε ύπτια θέση, αλλά μπορεί να εκδηλώνεται μόνο με συλλογή υγρού στην περικαρδιακή κοιλότητα.

Αυτοάνοσες παθήσεις Σ.Ε.Λ. Εκφύλιση της μεσοκυττάριας ουσίας Καταστροφή ενδοθηλίου των μικρών αγγείων Νόσημα κολλαγόνου Κληρονομική προδιάθεση Λύκος=13ος αιώνας λόγω των διαβρωτικών αντιδράσεων του δέρματος Αντισώματα-καταστροφή δέρματος

Αυτοάνοσες παθήσεις Κλινική εικόνα Πυρετός, αδιαθεσία, εύκολη κόπωση Απώλεια βάρους, καταβολή Κόκκινα εξανθήματα στη μύτη και τα ζυγωματικά Συνδετικός ιστός σπλάχνων (νεφρά,νεύρα,αγγεία) Νεφρική ανεπάρκεια, πολυνευρίτιδα Αίμα: μείωση όλων των κυττάρων Διόγκωση λεμφαδένων

Αυτοάνοσες παθήσεις Διάγνωση Από την κλινική εικόνα Ανίχνευση ειδικών φαγοκυττάρων λύκου Αντισώματα (αντί-DNA) Θεραπεία: αντιφλεγμονώδη, κορτικοειδή Αποφυγή έκθεσης στον ήλιο (φωτοευαισθησία) Ψυχολογική υποστήριξη

Αυτοάνοσες παθήσεις Σαρκοείδωση-σκληροδερμία Σκλήρυνση ιστών-κολλαγόνου Πνεύμονες, καρδιά, νεφροί Σκληρό δέρμα (πρόσωπο, χέρια) Οισοφάγος: δυσκαταποσία Αντισώματα (κοκκιώματα) Θεραπεία: κορτιζόνη, ανοσοκατασταλτικά

Παθήσεις του Ν.Σ Α.Ε.Ε. Πολύ συχνή αιτία θανάτου στην 3η ηλικία Αιφνίδια-αρτηριοσκλήρυνση Προδιάθεση: Α.Υ, Σ.Δ, καρδιοπάθειες, κάπνισμα, παχυσαρκία, υπερλιπιδαιμία, αντισυλληπτικά, κληρονομική προδιάθεση Ισχαιμικά: έμφρακτο, έμβολο Αιμορραγικά

Παθήσεις του ΝΣ Κλινική εικόνα Ανάλογα με την περιοχή-ημισφαίρια Κινητικές διαταραχές: αντίθετη πλευρά, ημιπληγία Αισθητικές: ημιπάρεση, πάρεση Διαταραχές λόγου-αφασία Διαταραχές ισορροπίας, βάδισης κτλ

Παθήσεις του ΝΣ Εξετάσεις-πορεία CT-MRI Ανάλογα με τη βαρύτητα-δυσπλασία ή όχι Αιμάτωμα-βασικά γάγγλια Υπαραχνοειδής αιμορραγία: κεφαλαλγία, αυχενική δυσκαμψία Χειρουργική επέμβαση-ενδαγγειακή-εμβολισμός

Παθήσεις του ΝΣ Διαταραχές Ειδικές κεφαλαγίες: υπαραχνοειδής, όγκοι, αυχενική σπονδύλωση, παραρινοκολπίτιδες, οξύ υδροκέφαλο Ημικρανίες: κοινή, νευραλγία τριδύμου

Παθήσεις του ΝΑ Επιληψία Διαταραχή ηλεκτρικής δραστηριότητας 50% (όγκος, αγγειακή δυσπλασία, τραύμα, υπογλυκαιμία, υπονατραιμία, υπασβεσταιμία, ναρκωτικά) 50% ιδιοπαθής-όχι σαφές αίτιο Γενικευμένη-εστιακή Grand mal- petit mal Tονική- κλωνική φάση

Παθήσεις του ΝΑ Κλινική εικόνα Αφαίρεση προσοχής Απώλεια αισθήσεων Απώλεια ούρων Σπασμοί (κρίσεις Jackson) Κροταφικοί-δευτορπαθείς

Παθήσεις του ΝΑ Εξετάσεις Η.Ε.Γ. (όχι πάντα ευρήματα) CT-MRI (αποκλεισμός όγκων) Θεραπεία: ειδικά αντιεπιληπτικά Ιδιοπαθής: καλή πρόγνωση Δευτεροπαθής: ανάλογα με την έκβαση της αιτίας

Παθήσεις του ΝΑ Parkinson Προσβάλλει κυρίως 60-80 χρόνων Ειδικός τρόμος, δυσκαμψία Χαρακτηριστικό: «οδοντωτού τροχού» Βραδυκινησία Ανέκφραστο προσωπείο Θεραπεία: ειδικά φάρμακα, σπανιότατα χειρουργείο

Παθήσεις του ΝΣ Πολυεστιακές νόσοι Πολλαπλή σκλήρυνση κατά πλάκας Κληρονομικά-εκφυλιστικά νοσήματα Νόσος του κινητικού νευρώνα Φακωματώσεις

Παθήσεις του ΝΑ Σκλήρυνση κατά πλάκας Απομυελινωτική νόσος Συχνή μεταξύ 20-40% Διάσπαρτες βλάβες στη λευκή ουσία κυρίως του νωτιαίου μυελού (πλάκες) Αιτία: όχι σαφής (ιός;) Ανοσοποιητικό: προδιάθεση;

Παθήσεις του ΝΑ Εκδηλώσεις Διαταραχές όρασης, αιμωδίες, ημιπάρεση, αστάθεια, ίλιγγος, κόπωση, κεφαλαλγία, κατάθλιψη, επιληπτικές κρίσεις Υφέσεις-εξάρσεις (ώσεις) MRI- πλάκες Οπτικά προκλητά δυναμικά Θεραπεία: αναλγητικά, αντιεπιληπτικά, κορτικοειδή, ιντερερόνη

Παθήσεις του ΝΑ Νόσος Charcot 50-60 χρόνων Βλάβη κινητικού νευρώνα Νωτιαίος μυελός-εγκέφαλος-μύες Εικόνα: ατροφία μυών, δυσκαταποσία, διαταραχές ούρησης Επιβίωση: 3-5