Διαχείριση Αποθεμάτων ΔΙΑΛΕΞΗ 4 Διαχείριση Αποθεμάτων

Διαχείριση Αποθεμάτων Τα αποθέματα μιας επιχείρησης μπορούν να ειδωθούν είτε ως λογιστικό μέγεθος, οπότε προκύπτει η σχετική κατηγοριοποίηση με βάση το γενικό λογιστικό σχέδιο, δηλαδή η ομαδοποίηση σε εμπορεύματα, αναλώσιμα, πρώτες ύλες, είδη συσκευασίας, έτοιμα και ημι- έτοιμα προϊόντα, είτε μέσω της θεωρίας διαχείρισης αποθεμάτων, δηλαδή της θεώρησης που επιτρέπει την επίτευξη αποτελεσματικής διαχείρισης των πεπερασμένων οικονομικών πόρων της μονάδας όταν οι τελευταίοι εξαιτίας της επένδυσης σε αποθέματα δεσμεύονται με τρόπο που απομειώνει σημαντικά την ρευστότητα της επιχείρησης.

Διαχείριση Αποθεμάτων Με βάση ένα σύστημα διαχείρισης αποθεμάτων τα τυχόν αποθέματα μιας επιχείρησης ή ενός οργανισμού δύνανται να κατηγοριοποιηθούν ως ακολούθως : α) εποχιακά αποθέματα β) αποθέματα κύκλου γ) αποθέματα αποσύνδεσης δ) αποθέματα ασφαλείας ε) διερχόμενα αποθέματα

Διαχείριση Αποθεμάτων Σημείωση (1): Η ενδελεχής λογιστική παρακολούθηση των αποθεμάτων καταλήγει αναποποδράστως στην φυσική κατηγοριοποίηση τους, ενώ η παρακολούθηση στα πλαίσια οποιασδήποτε διοικητικής διαχείρισης κατατείνει στην στοιχειώδη οικονομική ομαδοποίηση τους. Σημείωση (2) : Πέρα από τις πέντε βασικές κατηγορίες αποθεμάτων με βάση ένα οποιοδήποτε σύστημα διαχείρισης δυνητικά μπορεί να δημιουργηθούν δύο πρόσθετες κατηγορίες.

Διαχείριση Αποθεμάτων Αποθέματα που εξυπηρετούν στρατηγικούς – μακροπρόθεσμους στόχους της επιχείρησης. Η εν λόγω κατηγορία σπάνια συναντάται στην πράξη μιας και εξ’ ορισμού τα αποθέματα συγκαταλέγονται στο κυκλοφοριακά ενεργητικά περιουσιακά στοιχεία της επιχείρησης και ως εκ τούτου πρόθεση της επιχείρησης είναι να τα χρησιμοποιήσει άμεσα. Αποθέματα που προσβλέπουν σε κερδοσκοπική συμπεριφορά προκειμένου η επιχείρηση να επιτύχει βραχυπρόθεσμα κέρδη κυρίως από την αναμενόμενη αυξομείωση των τιμών τους. Μια οποιαδήποτε κερδοσκοπική συμπεριφορά ερείδεται στην προσδοκία αναφορικά με την μελλοντική εξέλιξη των τιμών των αποθεμάτων.

Διαχείριση Αποθεμάτων Τα εποχιακά αποθέματα δημιουργούνται προκειμένου να ικανοποιούν τυχόν εποχιακές μεταβολές που παρατηρούνται στην ζήτηση. Τα εποχιακά αποθέματα ονομάζονται και αποθέματα πρόβλεψης. Τα αποθέματα κύκλου όντας η πιο σημαντική κατηγορία διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο σ’ ένα σύστημα διαχείρισης αποθεμάτων. Πρακτικά πρόκειται για την συνήθη ποσότητα αποθεμάτων που παραγγέλνονται κάθε φορά συνυπολογίζοντας τα σταθερά κόστη που συνοδεύουν κάθε παραγγελία, όπως για παράδειγμα τα κόστη παραγγελίας και μεταφοράς τα οποία δεν εξαρτώνται από τον αριθμό των τεμαχίων που παραγγέλνονται, τις τυχόν εκπτώσεις που παρέχονται από τους προμηθευτές της επιχείρησης για μεγάλες παραγγελίες, το χρηματοοικονομικό κόστος που προκύπτει από την διατήρηση αποθεμάτων.

Διαχείριση Αποθεμάτων Σημείωση : Ο συνυπολογισμός των σταθερών πηγών κόστους παραπέμπει στην επίτευξη οικονομιών κλίμακος, στην εντατική δηλαδή αξιοποίηση συλλήβδην των σταθερών πηγών κόστους με τρόπου που θα αμβλύνει το ανά μονάδα σταθερό κόστος. Τα αποθέματα αποσύνδεσης δημιουργούνται προκειμένου να εξαλείψουν με έμμεσο τρόπο τις διακυμάνσεις στους ρυθμούς παραγωγής που παρατηρούνται μεταξύ δύο διαδοχικών σταδίων της ιδίας παραγωγικής διαδικασίας.

Διαχείριση Αποθεμάτων Έστω για παράδειγμα δύο σταθμοί εργασίας Α και Β οι οποίοι ενυπάρχουν εντός της ίδιας παραγωγικής διαδικασίας. Καθ’ ένας από αυτούς παρουσιάζει τα ακόλουθα δεδομένα αναφορικά με τον μέσο χρόνο επεξεργασίας των τεμαχίων, την σχετική διακύμανση και την αντίστοιχη τυπική απόκλιση. Να σημειωθεί ότι τα τεμάχια επεξεργάζονται πρώτα στον σταθμό Α και μετά στον σταθμό Β.

Διαχείριση Αποθεμάτων Β Μέσος Χρόνος 10 Διακύμανση 25 Τυπική Απόκλιση 5

Διαχείριση Αποθεμάτων Αν η επεξεργασία στον σταθμό Α ολοκληρωθεί πιο γρήγορα από εκείνη στο Β τότε ο σταθμός Α είναι υποχρεωμένος να κρατήσει το τεμάχιο και να μην το προωθήσει στο Β. Το αντίστροφο ισχύει όταν ο σταθμός Β ολοκληρώσει πιο γρήγορα την επεξεργασία του τεμαχίου από τον Α. Σε αμφότερες τις περιπτώσεις υπάρχει νεκρός χρόνος μεταξύ των διαδικασιών με αποτέλεσμα η πραγματοποιηθείσα συνολική παραγωγική δυναμικότητα των σταθμών Α και Β να υπολείπεται της δυνητικής. Το πρόβλημα επιλύεται με την διατήρηση αποθεμάτων αποσύνδεσης τα οποία εκμηδενίζουν την πιθανότητα αναμονής αυξάνοντας τον ρυθμό παραγωγής και συνεπώς την παραγωγικότητα.

Διαχείριση Αποθεμάτων Συνεπώς όταν ο χρόνος επεξεργασίας κάθε σταθμού είναι στοχαστικό μέγεθος, δηλαδή ένα μέγεθος του οποίου η πραγματοποίηση συνδέεται με πιθανότητες, τότε η διατήρηση αποθεμάτων αποσύνδεσης καθίσταται αδήρητη προϋπόθεση αριστοποίησης /βελτιστοποίησης της παραγωγικής δυναμικότητας.

Διαχείριση Αποθεμάτων Τα αποθέματα ασφαλείας δημιουργούνται προκειμένου να αντισταθμίσουν τον στοχαστικό χαρακτήρα της ζήτησης και της παραγωγής. Η παραγγελία ενός μεγάλου αριθμού τεμαχίων ενέχει κόστη πλεονάσματος, δηλαδή κόστη που σχετίζονται με την πιθανότητα τα σχετικά αποθέματα να παραμείνουν αδιάθετα ή αχρησιμοποίητα. Από την άλλη μεριά η προσπάθεια να απομειωθούν τα κόστη πλεονάσματος, διά της παραγγελίας ενός μικρού αριθμού τεμαχίων, συνδέεται με ιδιαίτερα κόστη που είναι γνωστά ως κόστη ελλείψεως, δηλαδή κόστη απώλειας κερδοφορίας από την μη ικανοποίηση της εκδηλωθείσας ζήτησης.

Διαχείριση Αποθεμάτων Στην περίπτωση που κατά την κρίση των διοικούντων της επιχείρησης το κόστος εκ της ελλείψεως υπερκεράζει το αντίστοιχο κόστος πλεονάσματος η επιχείρηση θα προτιμήσει να συσσωρεύσει αποθέματα αναλαμβάνοντας τον σχετικό κίνδυνο, δηλαδή τα συνοδευόμενα κόστη της αποθεματοποίησης. Το υπερβάλλον των αποθεμάτων σε σχέση με την αναμενόμενη ζήτηση μιας συγκεκριμένης χρονικής περιόδου συνιστά το απόθεμα ασφαλείας της περιόδου.

Διαχείριση Αποθεμάτων Το διερχόμενο απόθεμα ισοδυναμεί με την κατά μέσο όρο παραγωγική δυναμικότητα μιας μεταποιητικής επιχείρησης στον πραγματικά ημερήσιο λειτουργικό χρόνο της επιχείρησης. Έστω για παράδειγμα ένα εργοστάσιο το οποίο ημερήσια μπορεί να παράγει 1000 προϊόντα κατά μέσο όρο. Η παραγωγή ενός προϊόντος απαιτεί 12 ώρες και ο πραγματικός λειτουργικός του εργοστασίου είναι 12 ώρες. Το διερχόμενο απόθεμα είναι ίσο με 1000 * 12/24 = 500 προϊόντα.