Τα χαρακτηριστικά της κλασικής επιστημονικής κουλτούρας Τεκμήρια από τον «Διάλογο»

Η επιστημονική κουλτούρα είναι κυρίως κοινωνική… Εξελίσσεται κατασκευάζοντας «Λόγο» στο πλαίσιο της σχέσης του «ΕΓΩ» (μέλος της κοινότητας) και των «ΑΛΛΩΝ» (επίσης μέλη της κοινότητας). Ο «Λόγος» (η θεματική του) αναπαριστά το φυσικό «άλλο» στη σχέση του με το «εγώ» (νοήμων, έλλογος άνθρωπος). Σχηματικά: ΕΓΩ ΑΛΛΟΙ Λόγος άλλο Αναπαράσταση

Η επιστημονική κουλτούρα είναι κυρίως κοινωνική… Στόχος της εσωτερικής σχέσης «ΕΓΩ» – «ΑΛΛΟΙ» η Συμφωνία για τις αναπαραστάσεις του «άλλου» με αφορμή τη Διαφωνία (τα μέλη της κοινότητας συμφωνούν να αμφιβάλουν, να διαχειρίζονται «πολεμικά» αλλά με αρχές τις διαφωνίες τους, μέχρι να συμφωνήσουν: ο Λόγος της Συμφωνίας είναι ο επιστημονικός Λόγος που προβάλλεται από την κοινότητα) Σκοπός της επιστημονικής κοινότητας: η «διάκρισή» της έναντι «άλλων» κοινοτήτων (μέσω του Λόγου που κατασκευάζει… της διάκρισής του από τον καθημερινό Λόγο… κ.λπ.)

Αρχές διαλόγου που παράγει τον επιστημονικό λόγο Οι επιστήμονες κατασκευάζουν αναπαραστάσεις του «φυσικού άλλου» λογικά (και τις φέρνουν στον μεταξύ τους διάλογο)… Οι επιστήμονες κατασκευάζουν αναπαραστάσεις του «φυσικού άλλου» εμπειρικά (και τις φέρνουν στον μεταξύ τους διάλογο)… Οι επιστήμονες παρεμβαίνουν στο κοινωνικό «ΑΛΛΟ» (τους συνομιλητές τους στην κοινότητα) για να διαφωνήσουν… Οι επιστήμονες παρεμβαίνουν στο κοινωνικό «ΑΛΛΟ» (τους συνομιλητές τους στην κοινότητα) για να συμφωνήσουν… Οι επιστήμονες παρεμβαίνουν στο «φυσικό άλλο» για να κατασκευάσουν «πειράματα» (είτε με Λόγο, είτε με φυσική δράση αποκόπτουν φυσικά γεγονότα από το σύνολό τους και τα προβάλλουν προς τούτοις)…

Αρχές διαλόγου που παράγει τον επιστημονικό λόγο Χρησιμοποιούν τα «πειράματα» στον διάλογό τους ως εμπειρικά επιχειρήματα υπέρ της άποψής τους… Χρησιμοποιούν τα «πειράματα» στον διάλογό τους ως λογικά επιχειρήματα υπέρ της άποψής τους… Αποδέχονται όλοι: Τις ίδιες / κοινές αρχές λογικής… Τις ίδιες κατηγορίες που διχοτομούν τις αναπαραστάσεις τους για το φυσικό άλλο… Τη γραμμική αιτιότητα…

ΣΑΓΚΡΕΤΟ Αν δεν θέλουμε να ξαναρχίσουμε όπως χθες, ας επανέλθουμε στο θέμα μας, σας παρακαλώ… Ο Σιμπλίκιο να αρχίσει να μας παραθέτει τις δυσκολίες που πιστεύει πως αντιτίθενται σ΄ αυτή την καινούργια διευθέτηση του κόσμου. Οργανώνουμε τον διάλογο…

ΣΙΜΠΛΙΚΙΟ … ο Αριστοτέλης απορρίπτει την κίνηση της γης με τα παρακάτω λόγια: «Πρώτα απ’ όλα, αν η γη κινείται, είτε γύρω απ’ τον εαυτό της αν είναι τοποθετημένη στο κέντρο, είτε σε κύκλο αν είναι απομακρυσμένη από το κέντρο, είναι αναγκαίο αυτή η κίνηση να είναι βίαιη γιατί δεν είναι φυσική για τη γη· αν της προσιδίαζε, θα την είχαν επίσης όλα της τα μέρη: ωστόσο κάθε μέρος της κινείται σε ευθεία γραμμή προς το κέντρο. Επειδή είναι βίαιη και υπερφυσική, (η κίνηση αυτή) δεν μπορεί να είναι αιώνια. Όμως η τάξη του κόσμου είναι αιώνια, επομένως…

ΣΙΜΠΛΙΚΙΟ Ότι ισχύει για το όλο ισχύει και για τα μέρη και αντίστροφα (λογική/εμπειρική αρχή) Τα μέρη τις γης κινούνται «φυσικά» προς ή από το κέντρο σε ευθείες γραμμές (εμπειρική διαπίστωση) Άρα και η γη θα μπορούσε να κινηθεί φυσικά μόνο σε ευθείες γραμμές προς ή από το κέντρο (λογικό συμπέρασμα) Άρα αν η γη κινείται, είτε γύρω απ’ τον εαυτό της αν είναι τοποθετημένη στο κέντρο, είτε σε κύκλο αν είναι απομακρυσμένη από το κέντρο, η κίνηση αυτή είναι βίαιη (λογικό συμπέρασμα) Οι φυσικές κινήσεις είναι αιώνιες και οι βίαιες προσωρινές (λογική αρχή) Άρα η περιστροφική ή η κυκλική κίνηση της γης δεν υφίστανται (λογικό συμπέρασμα)

ΣΙΜΠΛΙΚΙΟ «… η κίνηση των μερών και του όλου κατευθύνεται από τη φύση της προς το κέντρο του σύμπαντος, και γι’ αυτό το λόγο η γη είναι ακίνητη και το κέντρο της συμπίπτει με το κέντρο του σύμπαντος». Η γη θα μπορούσε να κινηθεί φυσικά μόνο σε ευθείες γραμμές προς ή από το κέντρο, αν ήταν εκτός κέντρου (λογικό συμπέρασμα) Δεν έχει βεβαιωθεί καμιά κίνηση της γης σε ευθεία προς ή από το κέντρο (εμπειρική διαπίστωση) Άρα η γη είναι στο κέντρο (λογικό συμπέρασμα)

ΣΑΛΒΙΑΤΙ … Τα επιχειρήματα που παρουσίασες είναι δύο ειδών: τα μεν αναφέρονται μόνο σε επίγεια φαινόμενα και δεν έχουν σχέση με τα άστρα. Τα άλλα προέρχονται από φαινόμενα και παρατηρήσεις του ουρανού… Είναι λοιπόν σωστό, αν συμφωνείτε, να εξετάσουμε πρώτα αυτά που προέρχονται από τις εμπειρίες στη γη. Θα δούμε στη συνέχεια το άλλο είδος των επιχειρημάτων… Ότι ακολουθεί στηρίζεται σε αυτή τη διχοτόμηση του «φυσικού άλλου» (γεγονότα στους ουρανούς έναντι γεγονότων επί γης), που αποδέχονται και οι συνομιλητές… Γιατί;;;

Ακολουθεί εργασία (η 1η ομαδική) Ανάλυση περιεχομένου του αποσπάσματος «Για την κίνηση Γης… επιχειρήματα από τα γήινα φαινόμενα», με στόχο να αναδειχθούν τα θεμελιώδη χαρακτηριστικά της κλασικής επιστημονικής κουλτούρας, όπως τα προβάλει ο Γαλιλαίος μέσω του «Διαλόγου»