ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ Εφαρμογή της Διαδικασίας «Επιχειρηματικής Ανακάλυψης» στους τομείς: «Πολιτισμός – Τουρισμός - Πολιτιστικές/Δημιουργικές Βιομηχανίες» ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ Διαμόρφωση Εθνικής Στρατηγικής Έρευνας & Τεχνολογίας Στρατηγική Ευφυούς Εξειδίκευσης – Επιχειρηματική Ανακάλυψη Προγραμματική Περίοδος 2014-2020 Ι.Σταμέλου

Πολιτισμός – Τουρισμός - Πολιτιστικές/Δημιουργικές Βιομηχανίες Αποτελούν κύριους τομείς προτεραιότητας της Εθνικής Στρατηγικής της χώρας. Η Ελλάδα είναι η 12η χώρα στον κόσμο με τα περισσότερα Μνημεία Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς. Kατέχει την 31η θέση στον Δείκτη Ταξιδιωτικής και Τουριστικής Ανταγωνιστικότητας, καθιστώντας τον τουρισμό ως έναν από τους σημαντικούς ανταγωνιστικούς τομείς της εθνικής οικονομίας σε διεθνές επίπεδο. Διαθέτει δυναμικές δημιουργικές βιομηχανίες, οι οποίες εμφάνισαν ανθεκτικότητα στην οικονομική ύφεση, παρουσιάζοντας μάλιστα προοπτικές περαιτέρω ανάπτυξης. Επιχειρηματική Ανακάλυψη στους τομείς ΠΤΔΒ / www.gsrt.gr 30 Σεπ. 2016

Πολιτισμός – Τουρισμός - Πολιτιστικές/Δημιουργικές Βιομηχανίες Ο Πολιτισμός αποτελεί κύριο πυλώνα της βιώσιμης ανάπτυξης και βάση για την ανάπτυξη του Τουρισμού. Ο πολλαπλασιαστής των δημόσιων επενδύσεων πολιτισμού στην Ελλάδα είναι ιδιαίτερα μεγάλος, προσεγγίζοντας το 3.5, δεδομένου ότι ‘...σχετίζονται στενά με οικονομικές δραστηριότητες που συνδέονται με τον τουρισμό’ (Deloitte - 2014). O πολιτιστικός τουρισμός αποτελεί ισχυρό ‘niche market’ (εξειδικευμένη αγορά) και εκτιμάται ότι συνεισφέρει οικονομικά κατά 7-10% στο σύνολο του τουρισμού της χώρας. Επιχειρηματική Ανακάλυψη στους τομείς ΠΤΔΒ / www.gsrt.gr 30 Σεπ. 2016

Πολιτισμός – Τουρισμός - Πολιτιστικές/Δημιουργικές Βιομηχανίες Παράλληλα, οι δημιουργικές βιομηχανίες διαδραματίζουν κεντρικό ρόλο στην αναπτυξιακή προοπτική και την ανταγωνιστικότητα της χώρας. Είναι φορείς συγκριτικού πλεονεκτήματος που δεν μπορεί να αντιγραφεί και πρωτοπόροι βιομηχανικών αλλαγών. Οι τομείς του πολιτισμού και του τουρισμού αποτελούν σημαντικό πεδίο ζήτησης για τις δημιουργικές βιομηχανίες. H διάδραση των συγκεκριμένων τομέων και η ανάδειξη και μεγιστοποίηση της προστιθέμενης αξίας τους μέσω παρεμβάσεων Ε&ΤΑ, μπορεί να συμβάλει ουσιαστικά στην αλλαγή του αναπτυξιακού μοντέλου της χώρας. Επιχειρηματική Ανακάλυψη στους τομείς ΠΤΔΒ / www.gsrt.gr 30 Σεπ. 2016

ΕΣΠΑ 2007-2013: Χρηματοδότηση έργων Ε&Τ στους τομείς ΠΤΔΒ Τα έργα αφορούσαν κυρίως στον τομέα Πολιτισμού και έμμεσα στον Τουρισμό και στην Δημιουργική Βιομηχανία. Επιχειρηματική Ανακάλυψη στους τομείς ΠΤΔΒ / www.gsrt.gr 30 Σεπ. 2016

ΕΣΠΑ 2007-2013: Χρηματοδότηση έργων Ε&Τ στους τομείς ΠΤΔΒ Χαρακτηριστικό της Προγραμματικής Περιόδου 2007-2014 ήταν ότι οι παρεμβάσεις: δεν είχαν τομεακή διάσταση, δεν υπήρχε θεματική προτεραιοποίηση, δεν αναδεικνύοντο μέσω διαβουλεύσεων της επιχειρηματικής και επιστημονικής κοινότητας, αποτύπωναν κυρίως τα επιστημονικά ενδιαφέροντα των ακαδημαϊκών και ερευνητικών φορέων και δεν αντανακλούσαν τις πραγματικές ανάγκες και απαιτήσεις της αγοράς Επιχειρηματική Ανακάλυψη στους τομείς ΠΤΔΒ / www.gsrt.gr 30 Σεπ. 2016

Νέα Προγραμματική Περίοδος 2014-2020 Διαμόρφωση μιας νέας στρατηγικής, της Εθνικής Στρατηγικής Ε&Κ για την Έξυπνη Εξειδίκευση (Research and Innovation Strategy for Smart Specialization-RIS3), μέσω της οποίας επιδιώκεται η αντιμετώπιση των αδυναμιών του παρελθόντος μέσω της εφαρμογής της διαδικασίας της «Επιχειρηματικής Ανακάλυψης». Σκοπός της Εθνικής Στρατηγικής Ε&Κ για την Έξυπνη Εξειδίκευση (RIS3) είναι η εστιασμένη παραγωγική ανασυγκρότηση της χώρας με βασικό πυλώνα την Έρευνα, την Τεχνολογική Ανάπτυξη και την Καινοτομία. Επιχειρηματική Ανακάλυψη στους τομείς ΠΤΔΒ / www.gsrt.gr 30 Σεπ. 2016

Έξυπνη Εξειδίκευση στην Έρευνα και στην Καινοτομία Η πρώτη άσκηση Επιχειρηματικής Ανακάλυψης πραγματοποιήθηκε την περίοδο 2013-2015 και με βάση τα αποτελέσματα των διαβουλεύσεων διαμορφώθηκαν οι 9 προτεραιότητες της Στρατηγικής της Έξυπνης Eξειδίκευσης για τους τομείς Πολιτισμού-Τουρισμού-Δημιουργικών Βιομηχανιών Επιχειρηματική Ανακάλυψη στους τομείς ΠΤΔΒ / www.gsrt.gr 30 Σεπ. 2016

Έξυπνη Εξειδίκευση στην Έρευνα και στην Καινοτομία Μερικές από τις διαπιστώσεις από την διαβούλευση της α’ φάσης: Σημαντική «προσφορά» νέας γνώσης και υπηρεσιών για την ποιοτική αναβάθμιση του πολιτιστικού και τουριστικού προϊόντος από πλευράς Ερευνητικών Κέντρων, Ακαδημαϊκών Ιδρυμάτων, αλλά και πολλών δημιουργικών επιχειρήσεων. Περιορισμένη η ζήτηση για νέα γνώση από τις επιχειρήσεις του κλάδου (ακόμα και από κλάδους με υψηλή καινοτομική δραστηριότητα, π.χ. υπηρεσίες). Επιχειρηματική Ανακάλυψη στους τομείς ΠΤΔΒ / www.gsrt.gr 30 Σεπ. 2016

Έξυπνη Εξειδίκευση στην Έρευνα και στην Καινοτομία Οι νέες τεχνολογίες, οι καινοτόμες μεθοδολογίες, εφαρμογές αναγνωρίζονται ως κυρίαρχα «εργαλεία» για: την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας των συγκεκριμένων τομέων και την προώθηση της καινοτομικής επιχειρηματικότητας, τον εμπλουτισμό και τη διαφοροποίηση του πολιτιστικού και τουριστικού προϊόντος (εμπλουτισμός των εμπειριών και την ενεργή συμμετοχή των επισκεπτών), την ανάπτυξη της πολιτιστικής και τουριστικής βιομηχανίας της χώρας. Επιχειρηματική Ανακάλυψη στους τομείς ΠΤΔΒ / www.gsrt.gr 30 Σεπ. 2016

Έξυπνη Εξειδίκευση στην Έρευνα και στην Καινοτομία Η διαβούλευση της Πλατφόρμας ΠΤΔΒ εστιάστηκε κατά το προηγούμενο διάστημα κυρίως στον Τουρισμό, δίνοντας σημαντικά αποτελέσματα που αναδεικνύουν την αλληλεπίδραση Τουρισμού–Πολιτισμού. Στόχος επομένως στη 2η φάση ήταν: η περαιτέρω εξειδίκευση των προτεραιοτήτων του τομέα που αποτυπώνονται στην Εθνική Στρατηγική Ε&Κ για την Έξυπνη Εξειδίκευση, με παράλληλη επέκταση της διαδικασίας στο χώρο των Δημιουργικών Βιομηχανιών. Επιχειρηματική Ανακάλυψη στους τομείς ΠΤΔΒ / www.gsrt.gr 30 Σεπ. 2016

Μεθοδολογία Προσδιορισμού Προτεραιοτήτων Λόγω της πολυπλοκότητας και της ευρύτητας των Δημιουργικών Βιομηχανιών αποφασίστηκε η συγκρότηση τριών Ομάδων Εργασίας στους τομείς: Οπτικοακουστικά – Κινηματογράφος, Τεχνολογικές Εφαρμογές, Σχεδιασμός (Design) – Παραγωγή καινοτόμων πολιτιστικών προϊόντων. Επιχειρηματική Ανακάλυψη στους τομείς ΠΤΔΒ / www.gsrt.gr 30 Σεπ. 2016

Μεθοδολογία Προσδιορισμού Προτεραιοτήτων Οι τομείς αυτοί: αποτελούν πρόκληση για συνέργειες με το οικοσύστημα Πολιτισμού –Τουρισμού, χαρακτηρίζονται από τη δυνατότητα ανάπτυξης δραστηριοτήτων Ε&Τ και έχουν δυνατότητες αξιοποίησης ερευνητικών αποτελεσμάτων. Επιχειρηματική Ανακάλυψη στους τομείς ΠΤΔΒ / www.gsrt.gr 30 Σεπ. 2016

Μεθοδολογία Προσδιορισμού Προτεραιοτήτων Στις 3 Ομάδες Εργασίας συμμετείχαν συνολικά 72 μέλη, εκπρόσωποι του οικοσυστήματος ΠΤΔΒ από τον επιχειρηματικό, τον Ακαδημαϊκό χώρο, τα Ερευνητικά Κέντρα και από φορείς διαμόρφωσης πολιτικής: ΑΝΑΛΟΓΙΑ ΣΥΜΜΕΤΕΧΟΝΤΩΝ 34 ΕΚΠΡΟΣΩΠΟΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ 4 EKΠΡΟΣΩΠΟΙ ΜΟΥΣΕΙΩΝ, 4 ΚΟΙΝΩΦΕΛΩΝ ΙΔΡΥΜΑΤΩΝ/ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΩΝ ΚΟΜΒΩΝ 7 ΑΕΙ/18 Ε.Κ. 5 ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ Επιχειρηματική Ανακάλυψη στους τομείς ΠΤΔΒ / www.gsrt.gr 30 Σεπ. 2016

Μεθοδολογία Προσδιορισμού Προτεραιοτήτων Σκοπός των εργασιών κάθε Ομάδας ήταν η περαιτέρω εξειδίκευση των προτεραιοτήτων που έθεσε η Εθνική Στρατηγική Ε& Τ για την Έξυπνη Εξειδίκευση των τομέων ΠΤΔΒ. Ζητήθηκε από τα μέλη η συμπλήρωση πρότυπου ερωτηματολογίου, με προτάσεις παρεμβάσεων (προτεραιοτήτων): που αντανακλούν τα συγκριτικά πλεονεκτήματα και τις ανάγκες κάθε κλάδου και μπορούν, τεκμηριωμένα, να συμβάλουν στην παραγωγή καινοτομίας και στην περαιτέρω ανάπτυξη τους. Επιχειρηματική Ανακάλυψη στους τομείς ΠΤΔΒ / www.gsrt.gr 30 Σεπ. 2016

Μεθοδολογία Προσδιορισμού Προτεραιοτήτων Κριτήρια Επιλογής Προτεραιοτήτων που θέτει η Εθνική Στρατηγική Ε&Κ για την Έξυπνη Εξειδίκευση. Ανάδειξη μέσω της επιχειρηματικής Ανακάλυψης Ύπαρξη κρίσιμης μάζας επιχειρήσεων Ύπαρξη αξιόλογου ερευνητικού δυναμικού Σημαντικές οικονομικές και κοινωνικές επιπτώσεις Τεχνολογική Αναβάθμιση του τομέα/κλάδου Εξαγωγική Δραστηριότητα Επιχειρηματική Ανακάλυψη στους τομείς ΠΤΔΒ / www.gsrt.gr 30 Σεπ. 2016

Μεθοδολογία Προσδιορισμού Προτεραιοτήτων Η διαδικασία ήταν δυναμική, περιλάμβανε και διαβουλεύσεις των μελών των ομάδων με το ευρύτερο οικοσύστημα ΠΤΔΒ. Κύρια ζητούμενα: Ανάδειξη των πραγματικών προκλήσεων του μέλλοντος για κάθε τομέα (διεθνείς τάσεις, νέες τεχνολογίες, αναδυόμενες αγορές κλπ). Εξεύρεση νέων επιχειρηματικών ευκαιριών, οι οποίες, μέσω της αξιοποίησης της νέας γνώσης, μπορούν να οδηγήσουν στην δημιουργία ανταγωνιστικών, καινοτομικών προϊόντων / υπηρεσιών, υψηλής προστιθέμενης αξίας που μπορούν να προσελκύσουν το ενδιαφέρον της εγχώριας και διεθνούς αγοράς. Επιχειρηματική Ανακάλυψη στους τομείς ΠΤΔΒ / www.gsrt.gr 30 Σεπ. 2016

Αποτελέσματα Επιχειρηματικής Ανακάλυψης Συνολικά συγκεντρώθηκαν 32 ερωτηματολόγια που περιλάμβαναν 144 προτάσεις παρεμβάσεων (προτεραιότητες): 40 από την Ομάδα Οπτικοακουστικών 71 από την Ομάδα Τεχνολογικών Εφαρμογών 33 από την Ομάδα Σχεδίου (Design) Επιχειρηματική Ανακάλυψη στους τομείς ΠΤΔΒ / www.gsrt.gr 30 Σεπ. 2016

Αποτελέσματα Επιχειρηματικής Ανακάλυψης Η επεξεργασία και η κατηγοριοποίηση των προτεραιοτήτων πραγματοποιήθηκε από τρεις ολιγομελείς υποομάδες υποσύνολα των Ομάδων Εργασίας. Οι προτεραιότητες κατηγοριοποιήθηκαν, ανάλογα με: το «κοινό» στο οποίο στοχεύουν και τον σκοπό που υπηρετούν Επιχειρηματική Ανακάλυψη στους τομείς ΠΤΔΒ / www.gsrt.gr 30 Σεπ. 2016

Αποτελέσματα Επιχειρηματικής Ανακάλυψης Πραγματοποιήθηκαν συνολικά περισσότερες από 10 συναντήσεις των μελών των τριών ομάδων και περισσότερες από 25 συναντήσεις των υποομάδων. Στη συνέχεια, ακολούθησαν, πολύωρες, κοινές συσκέψεις των Ομάδων Εργασίας Οπτικοακουστικών, Τεχνολογικών Εφαρμογών και Design, ώστε να αρθούν τυχόν επικαλύψεις και να οριστικοποιηθεί ο συνολικός πίνακας των προτεινομένων προτεραιοτήτων. Επιχειρηματική Ανακάλυψη στους τομείς ΠΤΔΒ / www.gsrt.gr 30 Σεπ. 2016

Αποτελέσματα Επιχειρηματικής Ανακάλυψης Ομαδοποίηση των προτεραιοτήτων Ε&ΤΑ των τομέων ΠΤΔΒ σε 4 περιοχές παρέμβασης: Ενίσχυση και υποστήριξη επιχειρήσεων, φορέων και επαγγελματιών που δραστηριοποιούνται στο χώρο ΠΤΔΒ. Βελτίωση της εμπειρίας του τελικού χρήστη. Προώθηση της συνέργειας των τομέων Πολιτισμού, Τουρισμού και Δημιουργικών Βιομηχανιών με άλλους θεματικούς τομείς. Δημιουργία αλυσίδων αξίας στους τομείς Πολιτισμού-Τουρισμού- Πολιτιστικών/Δημιουργικών Βιομηχανιών. Επιχειρηματική Ανακάλυψη στους τομείς ΠΤΔΒ / www.gsrt.gr 30 Σεπ. 2016

Αποτελέσματα Επιχειρηματικής Ανακάλυψης Οι συγκεκριμένες παρεμβάσεις αποτελούν ουσιαστική πρόκληση για την Ε&Τ&Κ και αναμένεται να συμβάλουν: στην διάδραση και αναβάθμιση του συμπλέγματος Πολιτισμός-Τουρισμός-Δημιουργικές Βιομηχανίες, στην προώθηση της συνεργασίας όλων των εταίρων και πόρων που συνθέτουν το συγκεκριμένο οικοσύστημα και στην ανάπτυξη της επιχειρηματικότητας στην παραγωγή προϊόντων και υπηρεσιών υψηλής προστιθέμενης αξίας με δυνατότητες διείσδυσης σε νέες αγορές Επιχειρηματική Ανακάλυψη στους τομείς ΠΤΔΒ / www.gsrt.gr 30 Σεπ. 2016

Αποτελέσματα Επιχειρηματικής Ανακάλυψης Οι συγκεκριμένες παρεμβάσεις αποτελούν ουσιαστική πρόκληση για την Ε&Τ&Κ και αναμένεται να συμβάλουν: στην ανίχνευση νέων επιχειρηματικών ευκαιριών, στην ενθάρρυνση της καινοτομικότητας κατά μήκος των αλυσίδων αξίας των τομέων, στη διεύρυνση των αλυσίδων αξίας σε εφαπτόμενους κλάδους και την προώθηση διατομεακών συνεργειών με τομείς όπου η χώρα διαθέτει ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα (π.χ. αγροδιατροφή, μεταφορές, περιβάλλον). Επιχειρηματική Ανακάλυψη στους τομείς ΠΤΔΒ / www.gsrt.gr 30 Σεπ. 2016

Ευχαριστώ για την προσοχή σας! Πληροφορίες: www.gsrt.gr Δρ. Ι.Σταμέλου :if.stamelou@gmail.com Επιχειρηματική Ανακάλυψη στους τομείς ΠΤΔΒ / www.gsrt.gr 30 Σεπ. 2016