Ιστορία & Θεωρία Αρχιτεκτονικής ιι

Χριστιανικά μνημεία μέχρι το 313μ.Χ. Ο χριστιανισμός και η χριστιανική τέχνη ξεκινά τα βήματά του τους τρείς πρώτους μ.Χ. αιώνες Η τέχνη των πρώτων χριστιανών δεν διέφερε από τη ρωμαϊκή τέχνη της εποχής παρότι η κοινωνική της λειτουργία άλλαξε. Η αλλαγή της κοσμοθεωρίας που έφερε ο Χριστιανισμός θα έχει αργότερα σοβαρά επακόλουθα στην τέχνη και την αρχιτεκτονική. Η χριστιανική λατρεία τους τρεις πρώτους αιώνες είχε άμεση σχέση με το Μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας και με την τιμή προς τους μάρτυρες της πίστεως. Οι χριστιανικές κοινότητες συγκεντρώνονταν σε ιδιωτικές οικίες και μετείχαν σε γεύματα (αγάπαι) όπου γίνονταν η Θεία Ευχαριστία σε ανάμνηση της Θυσίας του Χριστού. Πάνω στους Τάφους των μαρτύρων, κατά την επέτειο του θανάτου τους, συγκεντρώνονταν επίσης για να τιμήσουν τη μνήμη τους. Αντίθετα από τα αρχαία ιερά, τώρα έπρεπε όλοι να μπούν μέσα στο ναό και να συμμετάσχουν σε μια ιερή πράξη υπαγορευόμενη από ιερούς κανόνες. ΤΟ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟ ΑΠΟΚΤΑ ΜΕΓΑΛΗ ΣΗΜΑΣΙΑ ΜΝΗΜΕΙΑ Α) ταφικά μνημεία (κατακόμβες, κοιμητήρια, μαρτύρια) Β) χώροι λατρείας των πρώτων χριστιανών

ΤΑΦΟΙ ΥΠΟΓΕΙΟΙ και ΛΑΞΕΥΤΟΙ ΣΤΟ ΠΟΡΩΔΕΣ ΕΔΑΦΟΣ Λαξεύονταν στον βράχο σε σχήμα λάρνακος πάνω από την οποία διαμορφωνόταν ένα τόξο. ΑΡΚΟΣΟΛΙΑ .

. ΚΟΙΝΟΤΙΚΑ ΥΠΟΓΕΙΑ ΚΟΙΜΗΤΗΡΙΑ (ΚΑΤΑΚΟΜΒΕΣ) Κατακόμβη της Via Latina, Ρώμη Κατακόμβη Αγίου Καλλίστου, Ρώμη

3.ΥΠΕΡΓΕΙΑ ΚΟΙΜΗΤΗΡΙΑ & ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΑ ΜΑΥΣΩΛΕΙΑ 4. ΜΑΡΤΥΡΙΑ – κτήρια μικρά (κιβώρια) ή μεγάλα τα οποία στέγαζαν τον τάφο ενός μάρτυρα με σύμβολο τον σταυρό. ΙΧΘΥΣ

ΧΩΡΟΙ ΛΑΤΡΕΙΑΣ ΤΩΝ ΧΡΙΣΤΙΑΝΩΝ ΜΕΧΡΙ ΤΟ 313μ. Χ ΧΩΡΟΙ ΛΑΤΡΕΙΑΣ ΤΩΝ ΧΡΙΣΤΙΑΝΩΝ ΜΕΧΡΙ ΤΟ 313μ.Χ. ευκτήρια, πήραν το όνομα «εκκλησία» από την αρχή.

Η ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΚΑΤΆ ΤΗΝ ΠΑΛΑΙΟΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟ Το μεγάλο οικουμενικό κράτος που διαμόρφωσε ο Μέγας Κωνσταντίνος είναι άμεσα συνδεδεμένο με την πρωτεύουσά του, με το θεσμό του αυτοκράτορα και με τη Χριστιανική Θρησκεία. Το δυτικό ρωμαϊκό κράτος διαλύεται από τους Γότθους και Ούνους, ενώ η Ανατολή ανασυντάσσεται και ξεπερνάει τη θρησκευτική κρίση. Παύει να υπάρχει αυτοκράτορας στη Ρώμη Οι βυζαντινοί αυτοκράτορες Κωνσταντίνος και Θεοδόσιος είναι αυτοί που δημιούργησαν τις δυνατότητες της επιβίωσής του αλλά και τα κίνητρα για μια νέα πολιτιστική και οικονομική ακμή. Η χριστιανική θρησκεία θριαμβεύει. Συστήνονται οι έδρες των Πατριαρχών. ΤΑ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΑ ΕΡΓΑ ΕΚΤΟΣ ΑΠΌ ΤΟ Ε{ΠΙΔΙΩΚΟΜΕΝΟ ΓΟΗΤΡΟ ΤΗΣ ΠΡΩΤΕΥΟΥΣΑΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΚΟΥ ΜΕΓΑΛΕΙΟΥ ΕΞΕΦΡΑΖΑΝ ΚΑΙ ΤΟ ΠΝΕΥΜΑ ΤΗΣ ΑΝΑΝΕΩΣΗΣ ΑΠΌ ΤΟΝ ΘΡΙΑΜΒΕΥΟΝΤΑ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΣΜΟ.

Η ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΚΑΤΆ ΤΗΝ ΠΑΛΑΙΟΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟ Η σημασία των καθαρά ελληνικών καταβολών στην παλαιοχριστιανική τέχνη είναι πολυσήμαντη και ουσιαστική. Βασικά χαρακτηριστικά κατά Μιχελή: (σε αντιπαράθεση με εκείνων της ελληνικής αρχιτεκτονικής) Η στροφή προς τα έσω. Η κλίμακα Η γραφικότητα της μορφής. Ο δυναμισμός της σύνθεσης

Η ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΚΑΤΆ ΤΗΝ ΠΑΛΑΙΟΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟ Η στροφή προς τα έσω. Η κλίμακα Η γραφικότητα της μορφής. Ο δυναμισμός της μορφής .

κλίτος (& εγκάρσιο κλίτος) Η ΒΑΣΙΛΙΚΗ Η καταγωγή του τύπου α) από την εξέλιξη των ρωμαϊκών βασιλικών β) από τα μαρτύρια και τα νεκρικά παρεκκκλήσια των κατακομβών γ) από τον «αιγύπτιον οίκον» των ρωμαϊκών μεγάρων δ) από το στεγασμένο atrium της παλιάς ρωμαϊκής οικίας ε) από τα μεταγενέστερα ρωμαϊκά σπίτια με περιστύλιο κλίτος (& εγκάρσιο κλίτος) Α.πεντάκλιτες βασιλικές Ρώμης Β.μονόκλιτο ή τρίκλιτο εγκάρσιο κλίτος Γ.μέσα στο εγκάρσιο κλίτος εισχωρούν οι κιονοστοιχίες της βασιλικής κατά 90 μοίρες Δ.4 ισχυρά στηρίγματα που σχηματίζουν τετράγωνο Ε. σταυρικές βασιλικές.

Η ΒΑΣΙΛΙΚΗ τα μέρη: κόγχη πρόπυλα νάρθηκας τρίβηλο διακονικό κυρίως ναός

ΤΑ ΠΕΡΙΚΕΝΤΡΑ ΚΤΗΡΙΑ Ναοί Βαπτιστήρια Ταφικά μνημεία Κυκλικό σχήμα . αφετηρία η ελληνική αρχιτεκτονική : θόλοι Τονισμός του ύψους και δίδεται ένα αίσθημα συγκέντρωσης και ηρεμίας. .

Οκταγωνικό σχήμα Αγιος Γεώργιος στην Εσρα Συρίας .

Τρικογχα και τετράκογχα κτήρια Βόσρα Συρίας .

Σταυροειδή κτήρια Οσιος Δαυίδ - Θεσσαλονίκη

Παλαιοχριστιανική εποχή Υλικά και τρόποι δομής ρωμαϊκή παράδοση εγκατάλειψη των χυτών υλικών ελαφρά τούβλα

Παλαιοχριστιανική εποχή μορφές και στοιχεία κιονόκρανα (επιθήματα) παραστάδες και πεσσοί κοσμήτες στέγες (ξύλινες) οροφές θύρες& βήλα παράθυρα Αγία Τράπεζα κιβώριον σύνθρονο φράγμα πρεσβυτερίου (θωράκια & μήλον) σολέα άμβων

Παλαιοχριστιανικά κιονόκρανα α) απλοποιημένα κορινθιακά β) θεοδοσιανά δίζωνα

Θεοδοσιανό κιονόκρανο Θεοδοσιανό κιονόκρανο

κιβώριο

Φράγμα πρεσβυτερίου θωράκια & μήλα

Παλαιοχριστιανικό φράγμα πρεσβυτερίου

Σύνθρονο (Κατονταπολιανή Πάρου)

Αμβων (Αχειροποίητος Θεσσαλονίκης)

Ροτόντα Θεσσαλονίκης

Αχειροποίητος - Θεσσαλονίκη

Αχειροποίητος - Θεσσαλονίκη

Αχειροποίητος – Θεσσαλονίκη Αχειροποίητος – Θεσσαλονίκη

Αχειροποίητος – Θεσσαλονίκη Αχειροποίητος – Θεσσαλονίκη

Οσιος Δαυίδ - Θεσσαλονίκη

Βασιλική του Αγίου Δημητρίου - Θεσσαλονίκη Βασιλική του Αγίου Δημητρίου - Θεσσαλονίκη

Βασιλική Βασιλική του Αγίου Δημητρίου Θεσσαλονίκη Βασιλική Βασιλική του Αγίου Δημητρίου Θεσσαλονίκη

Βασιλική Βασιλική του Αγίου Δημητρίου Θεσσαλονίκη Βασιλική Βασιλική του Αγίου Δημητρίου Θεσσαλονίκη

Βασιλική του Αγίου Δημητρίου Θεσσαλονίκη Βασιλική του Αγίου Δημητρίου Θεσσαλονίκη

. Βασιλική Βασιλική του Αγίου Δημητρίου Θεσσαλονίκη

Αρχαιολογικός χώρος των Φιλίππων

Βασιλική των Φιλίππων

Βασιλική στο Λέχαιο Κορίνθου

Βασιλική στο Λέχαιο Κορίνθου

Βασιλική του Αγίου Αχιλλέιου στις Πρέσπες

Βασιλική του Αγίου Αχιλλέιου στις Πρέσπες

Αγιος Απολλινάριος Ραβέννα Αγιος Απολλινάριος Ραβέννα

Αγιος Απολλινάριος Ραβέννα Αγιος Απολλινάριος Ραβέννα

Αγιος Απολλινάριος Ραβέννα Αγιος Απολλινάριος Ραβέννα

Αγιος Απολλινάριος Ραβέννα Αγιος Απολλινάριος Ραβέννα

Αγιος Βιτάλιος -Ραβέννα

Αγιος Βιτάλιος -Ραβέννα

Αγιος Βιτάλιος -Ραβέννα

Αγιος Βιτάλιος -Ραβέννα