Τι είναι η Κοινωνική Εργασία; Ορισμοί Κοινωνικής Εργασίας Τελώνη Δήμητρα – Δώρα

Εφαρμοσμένη Κοινωνική Επιστήμη «Οι κοινωνικές επιστήμες ασχολούνται με τη δράση του ανθρώπου στο κοινωνικό περιβάλλον και την αλληλεπίδρασή του με αυτό» (Καλλινικάκη,2011:22) Κοινωνική Εστιάζει τη μελέτη στην αλληλεπίδραση ατόμων/ομάδων/κοινοτήτων με ως προς τις κοινωνικές και πολιτισμικές πλευρές Εφαρμοσμένη «η πρακτική αξιοποίηση των θεωρητικών δεδομένων» (Μπαμπινιώτης, 1998 στο Καλλινικάκη, 2011:22)

Με την διττή της ιδιότητα η Κ. Ε Με την διττή της ιδιότητα η Κ.Ε. προϋποθέτει την κατανόηση του «άλλου» σε συνάρτηση με την δυναμική και εξελισσόμενη αλληλεπίδραση με το περιβάλλον (κοινωνίες διαρκώς μεταβάλλονται) για: Εξασφάλιση ευημερίας (ατόμων/ομάδων/κοινοτήτων) Κοινωνικών δικαιωμάτων Συνηγορία για την επίτευξη αλλαγών στις πολιτικές και κοινωνικές συνθήκες (φτώχεια, περιθωριοποίηση, κοινωνικός αποκλεισμός, στίγμα, κοινωνική ανισότητα) Βασικό στοιχείο η διερεύνηση των προσωπικών αντιλήψεων, συναισθημάτων των κ.λ.

Άσκηση (ατομική) διερεύνησης προσωπικών αντιλήψεων Καταγράψτε τις φράσεις – κλισέ που κυριαρχούν για τους Φτωχούς Μετανάστες/ Πρόσφυγες Ρομά Ποιες από αυτές χρησιμοποιείτε στην καθημερινότητά σας; Ποια τα συναισθήματά σας για τις ομάδες αυτές; Παρατηρείτε να έχετε επηρεαστεί από τις κυρίαρχες αντιλήψεις των media/ κοινωνίας σε σχέση με αυτές τις ομάδες πληθυσμού; Τι πραγματικά γνωρίζουμε για τις συγκεκριμένες πληθυσμιακές ομάδες; Ποια τα κοινωνικά/πολιτικά αίτια των προβλημάτων τους;

Πέντε βασικά στοιχεία στην σφαίρα του «κοινωνικού ρόλου» της Κ.Ε. Κοινωνική θέση (τοποθέτηση ατόμου στο κοινωνικό σύστημα) Κοινωνική ένταξη (από την πλευρά του ατόμου/ομάδας και της κοινωνίας. Πώς η κοινωνία αποδέχεται ή μη μια κοινωνική ομάδα) Κοινωνική αλλαγή (διαφορά από προγενέστερες καταστάσεις της κοινωνικής διάρθρωσης, δομών, θεσμών) Κοινωνική ανάγκη (η πίεση που δημιουργεί η έλλειψη απαραίτητου στοιχείου για την ζωή ρευστή έννοια) Κοινωνικό πρόβλημα (μια υφιστάμενη κατάσταση που «παρεκκλίνει» από εκείνη που προτιμάται με βάση συγκεκριμένες αρχές (Καλλινικάκη, 2011:27)

Η Κ.Ε. δεν θέτει μόνο ερωτήματα για τα κοινωνικά προβλήματα αλλά δρα-παρεμβαίνει Έχει άμεση σχέση με την Κοινωνική Πολιτική Έχει διεπιστημονική θεωρητική βάση (ψυχολογία, κοινωνιολογία, πολιτικές και οικονομικές επιστήμες, κοινωνική πρόνοια, ψυχιατρική) Πρέπει να είναι ενήμερη για τις κοινωνικές και οικονομικές πολιτικές (πώς?), πολιτικές ιδεολογίες, οικονομική κατάσταση, εθνική και ευρωπαϊκή νομοθεσία. Γνωρίζει τις εξελίξεις της θεωρίας και πρακτικής σε εθνικό και διεθνές επίπεδο

Προβλήματα που διαχειρίζεται η Κ.Ε. Φτώχεια/κοινωνική ανέχεια/κοιν. Αποκλεισμός Κοινωνική κατασκευή Κοινοτικό περιβάλλον Προβλήματα που απορρέουν από τις οικονομικές/κοινωνικές συνθήκες Κάλυψη ή μη αναγκών από κρατικές παροχές, ΕΣΥ, πολιτικές υγείας, παιδείας  Άμεση συνάρτηση με τις πολιτικές χώρας/Ε.Ε. και των επιπτώσεών τους στους ανθρώπους που ζητούν την βοήθεια της Κ.Ε.

Ρόλοι Κοινωνικού Λειτουργού Διευκολυντής (facilitator)για επίτευξη στόχων Θυροφύλακας (gatekeeper) Ρυθμιστής (regulator) έλεγχος μη αποδεκτών συμπεριφορών για πρόληψη-αποτροπή βλάβης σε εαυτό ή άλλους Υποστηρικτής (upholder) δικαιωμάτων, κοινωνικών και ανθρωπίνων Συνήγορος (advocator) υπέρ της αλλαγής (Καλλινικάκη, 2011:44)

Ορισμοί Κοινωνικής Εργασίας 1917 Μ.Richmond ΚΕΑ «η Κ.Ε. με άτομα είναι η τέχνη μέσω της οποίας επιτυγχάνεται καλύτερη προσαρμογή στις σχέσεις ανδρών-γυναικών» »

Ορισμοί (συνέχεια) 1929 Midford Conference «η συνεισφορά της Κ.Ε. είναι σημαντική στην αντιμετώπιση κοινωνικών προβλημάτων όπως η φτώχεια, η αναπηρία και η εγκατάλειψη παιδιών και στην ανάπτυξη της ικανότητας του ατόμου για αυτοσυντήρηση στις υπάρχουσες κοινωνικές συνθήκες, ενώ παράλληλα βοηθά το άτομο να αναγνωρίσει τις ανάγκες του και να αξιοποιήσει τις πηγές της κοινότητας

Ορισμοί (συνέχεια) 1950 ΟΗΕ «το σύνολο των ενεργειών που σχεδιάζονται να προσφέρουν βοήθεια στην επίλυση προβλημάτων τα οποία εμποδίζουν άτομα, οικογένειες και ομάδες να επιτύχουν ένα ελάχιστο επιθυμητό κριτήριο-επίπεδο κοινωνικής και οικονομικής τους ευημερίας. Είναι μια κοινωνική ενέργεια που δεν συντελείται από ιδιώτες για προσωπικό όφελος, αλλά από κυβερνητικές ή μη κυβερνητικές οργανώσεις….Είναι μια ενέργεια διασύνδεσης δικτύωσης μέσω της οποίας μειονεκτούντα άτομα, οικογένειες και ομάδες βοηθιούνται να εντοπίσουν τις διαθέσιμες για τις ανάγκες τους πηγές της κοινότητας»

Ορισμοί (συνέχεια) 1974 Goldstein «η Κ.Ε. είναι μια μορφή παρέμβασης, η οποία ενδυναμώνει, διατηρεί και επαυξάνει τα μέσα με τα οποία οι άνθρωποι ατομικά και συλλογικά αντιμετωπίζουν τις αποκλίσεις της κοινωνικής λειτουργικότητάς τους. Το άτομο είναι ενεργό, δρων ον και σε αλληλεπίδραση με το κοινωνικό περιβάλλον του, μια εν κινήσει δύναμη»

Ορισμοί (συνέχεια) 2004 IASSW & IFSW «το επάγγελμα της Κ.Ε. προάγει την κοινωνική αλλαγή, την επίλυση προβλημάτων στις ανθρώπινες σχέσεις και την ενδυνάμωση και απελευθέρωση των ανθρώπων για την διασφάλιση της ευημερίας τους. Χρησιμοποιώντας θεωρίες της ανθρώπινης συμπεριφοράς και των κοινωνικών συστημάτων, παρεμβαίνει στο επίπεδο της αλληλεπίδρασης των ατόμων με το περιβάλλον τους. Οι αρχές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και της κοινωνικής δικαιοσύνης είναι θεμελιώδεις στην κοινωνική εργασία»

Ορισμοί (συνέχεια) 2014 διαθέσιμο στο http://ifsw.org/get-involved/global-definition-of-social-work/ « Η Κοινωνική Εργασία είναι εφαρμοσμένο επάγγελμα αλλά και ακαδημαϊκό πεδίο που προωθεί την κοινωνική αλλαγή και ανάπτυξη, την κοινωνική συνοχή και την ενδυνάμωση και απελευθέρωση των ανθρώπων. Οι αρχές της κοινωνικής δικαιοσύνης, των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, της συλλογικής ευθύνης και του σεβασμού της διαφορετικότητας είναι κεντρικές στην κοινωνική εργασία, η οποία θεμελιώνεται από τις θεωρίες της κοινωνικής εργασίας, των κοινωνικών επιστημών, των ανθρωπιστικών επιστημών και τη γηγενή γνώση και συνδέει ανθρώπους και δομές για να αντιμετωπίσουν τις προκλήσεις της ζωής αλλά και να ενισχύσει την ευημερία τους. Ο παραπάνω ορισμός μπορεί να διευρυνθεί σε εθνικό ή/και σε περιφερειακό επίπεδο».

Άσκηση Κριτική ανάλυση των ορισμών της Κ.Ε. διαχρονικά. Συγκεκριμένα, να γίνει συσχέτιση των ορισμών με τα κοινωνικο-πολιτικά γεγονότα της εκάστοτε χρονικής περιόδου (context).