Φροντίδα παιδιού με νευρολογικά προβλήματα Παιδιατρική Νοσηλευτική 2015-2016

Φροντίδα παιδιού με επιληψία Παιδιατρική Νοσηλευτική 2015-2016

Παιδιατρική Νοσηλευτική 2015-2016 Εισαγωγή Χρόνια νευρολογική κατάσταση η οποία χαρακτηρίζεται από επιληπτικούς σπασμούς που συχνά υποτροπιάζουν Ως επιληπτική κατάσταση ορίζεται η αθέλητη κατά κρίσεις μεταβολή στην κινητικότητα, την αισθητικότητα, τη συμπεριφορά & τη συνείδηση Επίπτωση της επιληψίας => 1% σε παιδιά ηλικίας 15 χρόνων Η.Π.Α => 30-60 περιπτώσεις /100.000 πληθυσμού => 150.000-325.000 παιδιά 40% έχει ανάγκη ιατρικής παρακολούθησης ελέγχου των σπασμών Παιδιατρική Νοσηλευτική 2015-2016

Ταξινόμηση των σπασμών Εστιακοί Απλοί Σύνθετοι Γενικευμένοι Τονικοκλονικοί Αφαιρέσεις Μυοκλονικοί Κλονικοί Τονικοί Οι εστιακές κρίσεις ανάλογα με τη περιοχή του φλοιού που εμπλέκεται διαχωρίζονται σε: Κινητικές Αισθητικές Αισθητηριακές εκδηλώσεις Παιδιατρική Νοσηλευτική 2015-2016

Ταξινόμηση των σπασμών Ετσι, μπορεί να συμβαίνουν κλονικές συσπάσεις μιας μυικής ομάδας στο πρόσωπο, σε ένα ακρο, χωρίς να εχουμε απώλεια συνείδησης Η αισθητική χαρακτηρίζεται από παραισθήσεις όπως αιμωδία ενός άκρου, ενώ η αισθητηριακή με οσφρητικές, οπτικές και ακουστικές ψευδαισθήσεις Στους σύνθετους σπασμούς επηρεάζεται το επίπεδο συνείδησης ,το παιδί παρουσιάζει σύγχυση, διακόπτεται η επικοινωνία και συχνά επαναλαμβάνει στερεοτύπες κινήσεις. Οι γενικευμένοι σπασμοί είναι επεισόδια με απώλεια συνείδησης συνήθως χωρίς καμία προειδοποίηση, η διάρκεια τους είναι μερικά δευτερόλεπτα Τονική φάση Κλονική φάση Παιδιατρική Νοσηλευτική 2015-2016

Ταξινόμηση των σπασμών Ως Status Epilepticus χαρακτηρίζονται οι σπασμοί που διαρκούν περισσότερο από 30 λεπτά ή επαναλαμβάνονται συχνά με ή χωρίς διαταραχή του επιπέδου συνείδησης στο μεσοδιάστημα των κρίσεων. Οι αφαιρέσεις είναι κρίσεις που χαρακτηρίζονται από σύντομη απώλεια της συνείδησης χωρίς απώλεια του τόνου Κινητικές εκδηλώσεις (ανοιγοκλείσιμο των βλεφάρων, στροφή της κεφαλής ή προσήλωση του βλέμματος) Διακοπή της δραστηριότητας του παιδιού & της ομιλίας Παιδιατρική Νοσηλευτική 2015-2016

Παιδιατρική Νοσηλευτική 2015-2016 Αιτιολογία 70%- 75% => Ιδιοπαθής Υποκείμενη νευρολογική διαταραχή (όγκοι ,τραύματα κεφαλής, λοιμώξεις ΚΝΣ, μεταβολική διαταραχή, υποξαιμική – ισχαιμική βλάβη, σε παρατεταμένους πυρετικούς σπασμούς) Οι σπασμοί γενικά στο 90-95% των περιπτώσεων δεν διαρκούν περισσότερο από 5-10 λεπτά, σταματούν χωρίς θεραπεία και δεν φαίνεται να ασκούν δυσμενή επίδραση στον οργανισμό Είναι αποτέλεσμα αυτόματης ελεκτρικής εκφόρτισης ενός αριθμού υπερδιεγερμένων εγκεφαλικών κυττάρων Αυτά τα κύτταρα διεγείρονται από περιβαλλοντικά ή σωματικά αίτια: Συναισθηματικό στρες Άγχος Κόπωση Λοίμωξη εταβολικές διαταραχές Γενετικοί παράγοντες Δευτεροπαθές σύμπτωμα μιας υποκείμενης νόσου ή κατάστασης (τραύμα, λοίμωξη, υπογλυκαιμία, ενδοκρινικές διαταραχές, τοξίκωση, όγκοι ή άλλες βλάβες οργάνων) Παιδιατρική Νοσηλευτική 2015-2016

Παιδιατρική Νοσηλευτική 2015-2016 Συμπτωματολογία Η διάρκεια των σπασμών είναι ιδιαίτερα σημαντική καθώς η αναπνευστική λειτουργία επηρεάζεται, ιδιαίτερα κατά την τονική φάση των σπασμών Ο βασικός μεταβολικός ρυθμός αυξάνει κατά τη διάρκεια της κορύφωσης των σπασμών Ανάλογα αυξάνουν οι απαιτήσεις σε οξυγόνο και γλυκόζη Κατά τη διάρκεια ενός επεισοδίου σπασμών, το παιδί ενδεχομένως να είναι ωχρό ή κυανωτικό ως αποτέλεσμα υποξαιμίας ή υπογλυκαιμίας Παιδιατρική Νοσηλευτική 2015-2016

Διάγνωση της επιληψίας Λεπτομερές ιστορικό («μάρτυρα» του επεισοδίου) Κλινική & νευρολογική εξέταση Εργαστηριακό έλεγχο (Αιματολογικός & βιοχημικός έλεγχος) Σε περίπτωση αντισπασμωδικής αγωγή έλεγχος του επιπέδου του φαρμάκου στον ορό Οσφυονωτιαία παρακέντηση Ηλεκτροεγκεφαλογράφημα (ΗΕΓ) Απεικονιστικός έλεγχος Αξονική ή μαγνητική τομογραφία Αγγειογραφία Παιδιατρική Νοσηλευτική 2015-2016

Παιδιατρική Νοσηλευτική 2015-2016 Βασικές ερωτήσεις 1 Παραπονέθηκε το παιδί ότι δεν ένιωθε «καλά» ή αισθάνθηκε περίεργα πριν την εμφάνιση των σπασμών; 2 Ανέφερε το παιδί πονοκέφαλο, ναυτία ή μυικό πόνο; Έκανε εμετό; 3 Είχε υποστεί κάποιο ατύχημα, πτώση ή τραύμα πριν εμφανίσει σπασμους; 4 Έγινε λήψη κάποιου φαρμακου ή άλλης χημικής ουσίας πριν το επεισόδιο; 5 Ήταν το παιδί άρρωστο ή εμφάνισε πυρετό πριν από το επεισόδιο; 6 Παρατηρήσατε κάτι ιδιαίτερο στις κινήσεις του; Ήταν σε υπερδιέγερση πριν το επεισόδιο; 7 Παραπονέθηκε το παιδί για διαταραχές στην όραση; 8 Οι κόρες των ματιών του ήταν σε διαστολή; Είχε εστιασμένο το βλέμμα προς μια κατεύθυνση; 9 Εμφάνιζε επεισόδια ακράτειας ούρων ή κοπράνων; 10 Πόση διάρκεια είχε το επεισόδιο; 11 Πότε άρχισε το παιδί να συνέρχεται; 12 Εμφάνισε σημεία λήθαργου, κόπωσης ή έλλειψης συντονισμού; 13 Οι κινήσεις αφορούσαν ένα μέρος του κορμού, ένα άκρο ή όλο το σώμα; 14 Τραυματίστηκε το παιδί κατά τη διάρκεια του επεισοδίου; 15 Εμφάνισε ωχρή, κυανωτική ή εξέρυθρη χροιά δέρματος; 16 Έχασε τις αισθήσεις του; Παιδιατρική Νοσηλευτική 2015-2016

Βασικές αρχές αντιμετώπισης Βασικές αρχές αντιμετώπισης Άμεση & αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση συμβάλλει στον καλύτερο έλεγχο των σπασμών Ο νοσηλευτής χρειάζεται: Απαραίτητες γνώσεις αναφορικά με τις ενέργειες που πρέπει να ακολουθήσει σε περίπτωση σπασμών Να γνωρίζει καλά τις δόσεις και τις λεπτομέρειες για τη χορήγηση των αντιεπιληπτικών φαρμάκων Οι γονείς οφείλουν να γνωρίζουν καλά τις πρώτες βοήθειες που πρέπει να δώσουν στο παιδί τους σε περίπτωση σπασμών Οι βασικοί στόχοι της αντιμετώπιση είναι: α) διατήρηση επαρκούς καρδιοαναπνευστικής λειτουργίας, β) άμεση διακοπή των σπασμών, γ) αναζήτηση και αντιμετώπιση του αιτιολογικού παράγοντα δ) πρόληψη των υποτροπών και ε) ψυχοσυναισθηματική στήριξη της οικογένειας Παιδιατρική Νοσηλευτική 2015-2016

Αντιμετώπιση επεισοδίου σπασμών στο Τ.Ε.Π Οι γενικές οδηγίες στο προσωπικό υγείας προκειμένου να αντιμετωπίσουν άμεσα και σωστά το παιδί με σπασμούς στο Τ.Ε.Π. συνοψίζονται στα παρακάτω: Διατηρήστε την ψυχραιμία σας Παρακολουθήστε τη συμπεριφορά του παιδιού για να μπορείτε να περιγράψετε: το επίπεδο συνείδησης, τις εστιακές ή γενικευμένες κινήσεις, τονικές ή κλονικές συσπάσεις καθώς προ και τα μετά-εκκριτικά συμπτώματα. Σημειώστε την ώρα. Προστατέψτε το παιδί από τραυματισμό, απομακρύνετε αντικείμενα που μπορεί να προκαλέσουν τραυματισμό Τοποθετήστε το παιδί σε πλάγια ή ημιπρηνή θέση για να διατηρηθούν ανοικτοί οι αεροφόροι οδοί και να αποφευχθεί η πνιγμονή. Καθαρίστε το στόμα από εκκρίματα (αν είναι ανοικτό) Διατηρήστε την αναρρόφηση κοντά στο παιδί σε περίπτωση που εμφανίσει υπερέκκριση ή κάνει έμετο Παιδιατρική Νοσηλευτική 2015-2016

Αντιμετώπιση επεισοδίου σπασμών στο Τ.Ε.Π Μη χρησιμοποιείτε βίαια ή σκληρά αντικείμενα για να ανοίξετε το στόμα του παιδιού Χορηγήστε με τη βοήθεια μάσκας οξυγόνου ως απάντηση στις αυξημένες απαιτήσεις σε αυτό Παρακολουθήστε με τη βοήθεια παλμικού οξύμετρου και καρδιαναπνευστικού μόνιτορ τα ζωτικά σημεία του παιδιού Εκτιμήστε τακτικά το επίπεδο συνείδησης του Τοποθετήστε ΕΦ γραμμή για την περίπτωση που απαιτηθεί η χορήγηση υγρών ή φαρμάκων Μη προσπαθείτε να περιορίσετε τις κινήσεις του ασθενή υπάρχει κίνδυνος τραυματισμού και κακώσεων. Χορηγήστε τουλάχιστον διαζεπάμη από το ορθό αν οι σπασμοί διαρκούν περισσότερο από 5 λεπτά. Χορηγήστε βεζοδιαζεπίνες όπως διαζεπάμη, λοραζεπάμη ή μιδαζολάμη. Εάν δεν ανταποκριθεί επαναλάβετε τη δόση. Φαινυτοϊνη ή φαινοβαρβιτόλη θα χορηγηθεί έαν τα επεισόδια σπαμών επιμένουν. Παιδιατρική Νοσηλευτική 2015-2016

Νοσηλευτικές διαγνώσεις Οι συνήθεις νοσηλευτικές διαγνώσεις σχετιζόμενες με το παιδί με επιληπτικούς σπασμούς είναι: Αναποτελεσματικό αναπνευστικό έργο εξαιτίας της μειωμένης αναπνευστικής προσπάθειας κατά την τονική φάση των σπασμών. Αναποτελεσματικός καθαρισμός των αεραγωγών σχετιζόμενη με αδυναμία ελέγχου των εκκρίσεων κατά τη διάρκεια των σπασμών. Αυξημένος κίνδυνος εισρόφησης σχετιζόμενος με το μειωμένο επίπεδο συνείδησης και τον πιθανό έμετο. Αυξημένος κίνδυνος τραυματισμού σχετιζόμενος με τους σπασμούς Παιδιατρική Νοσηλευτική 2015-2016

Νοσηλευτικές διαγνώσεις Οι συνήθεις νοσηλευτικές διαγνώσεις σχετιζόμενες με το παιδί με επιληπτικούς σπασμούς είναι (συν): Διαταραχή της εικόνας σώματος σχετιζόμενη με την απώλεια ελέγχου της λειτουργίας του εντέρου και της ουροδόχου κύστεως κατά τη διάρκεια των σπασμών. Άγχος σχετιζόμενο με τις ψυχοσυναισθηματικές παραμέτρους των επεισοδίων σπασμών. Έλλειμμα γνώσεων (γονέων) σχετιζόμενο με την αντιμετώπιση των σπασμών Έλλειμμα γνώσεων (γονέων) σχετιζόμενο με την αντιεπηλιπτική φαρμακευτική αγωγή Αλλαγή των ενδοοικογενειακών δομών σχετιζόμενη με την φροντίδα παιδιού με χρόνιο νόσημα Παιδιατρική Νοσηλευτική 2015-2016

Εξασφάλιση επαρκούς καρδιοαναπνευστικής λειτουργίας Η διατήρηση επαρκούς καρδιοαναπνευστικής λειτουργίας επιτυγχάνεται με: Την εκτίμηση της βατότητας των αεραγωγών και την εξασφάλιση επαρκούς αερισμού: α) ασφαλής τοποθέτηση και μεταφορά του ασθενούς, τοποθέτηση της κεφαλής σε έκταση, έλξη της κάτω γνάθου, β) διάνοιξη των αεραγωγών, αναρρόφηση των εκκρίσεων, των εμεσμάτων και του γαστρικού περιεχομένου, γ) όχι βίαιη διάνοιξη του στόματος και τοποθέτηση δακτύλων και σκληρών αντικειμένων, όταν οι μασητήρες είναι συσπασμένοι, για να αποφευχθεί ο τραυματισμός δ) χορήγηση Ο2 100% με μάσκα, ambu, ενδοτραχειακή διασωλήνωση ή/και μηχανική υποστήριξη ανάλογα με την ένταση των σπασμών ώστε να διατηρείται SaO2 μεγαλύτερη από 95% Παιδιατρική Νοσηλευτική 2015-2016

Εξασφάλιση επαρκούς καρδιοαναπνευστικής λειτουργίας Την εκτίμηση της καρδιακής λειτουργίας: α)μέτρηση σφύξεων, αρτηριακής πίεσης, χορήγηση υγρών και πολλές φορές και ινότροπων φαρμάκων και β) παρακολούθηση και αντιμετώπιση διαταραχών των ζωτικών λειτουργιών που πρέπει να γίνεται περιοδικά όσο διαρκούν οι σπασμοί Τη μέτρηση της θερμοκρασίας: Ο πυρετός αυξάνει τις μεταβολικές ανάγκες των νευρικών κυττάρων και πρέπει να αντιμετωπίζεται με αντιπυρετικά, μπάνιο ή ψυχρές περιτυλίξεις Παιδιατρική Νοσηλευτική 2015-2016

Εξασφάλιση επαρκούς καρδιοαναπνευστικής λειτουργίας Τη σύντομη αντικειμενική και νευρολογική εξέταση: α) αναγνώριση του είδους των κρίσεων (η σωστή καταγραφή του τύπου των σπασμών σε κάθε στιγμή, των συμπτωμάτων και των ευρημάτων από τα άλλα συστήματα βοηθούν στη αντιμετώπισή τους) β) διάγνωση και αντιμετώπιση υποκείμενης νόσου (το ιστορικό επιληψίας δεν αποκλείει την ύπαρξη εγκεφαλίτιδας) γ) αναγνώριση των προδιαθεσικών παραγόντων και αντιμετώπιση των επιπλοκών. Λεπτομερές ιστορικό λαμβάνεται μετά την αντιμετώπιση του επεισοδίου Παιδιατρική Νοσηλευτική 2015-2016

Προστασία από τραυματισμούς Βίαιοι σπασμοί => Επιπρόσθετα μέτρα ασφαλείας Δεν πρέπει να λαμβάνεται κανένα μέτρο περιορισμού του παιδιού Χωροθέτηση επίπλων Κάλυψη μεταλλικών μερών κρεβατιού - ειδικές θήκες επένδυσης από μαλακό απορροφητικό υλικό Συχνά επεισόδια σπασμών συστήνεται η χρήση ειδικών προστατευτικών κρανών για την πρόληψη κρανιοεγκεφαλικών κακώσεων Παιδιατρική Νοσηλευτική 2015-2016

Χορήγηση φαρμακευτικής αγωγής Η επιλογή του κατάλληλου αντισπασμωδικού φαρμάκου εξαρτάται από: Την αποτελεσματικότητα Την ευκολία Την ασφάλεια χορήγησης Την πιθανή τοξικότητα Για την καλύτερη αντιμετώπιση του επεισοδίου εφαρμόζονται πρωτόκολλα που περιλαμβάνουν διαδοχικά στάδια Παιδιατρική Νοσηλευτική 2015-2016

Παιδιατρική Νοσηλευτική 2015-2016 Στάδιο 1Ο Έλεγχος Glucose με dextrostik: Αν Glu < 60 mg% => ΕΦ διάλυμα γλυκόζης 25% 2ml/kgΒΣ bolus Αν ΔΕΝ υπάρχει υπογλυκαιμία => κλύσμα διαζεπάμης (stesolid) Δόση = 0,5mg/kg ΒΣ Μέγιστη δόση:10mg και 20mg σε μεγαλύτερα παιδιά. Τοποθέτηση φλεβοκαθετήρα: Λήψη αίματος για εργαστηριακές εξετάσεις Μεταβολικό Βιοχημικό Απεικονιστικό έλεγχο Χορήγηση υγρών και φαρμάκων Ισότονα διαλύματα Υγρά συντήρησης για την αποφυγή εγκεφαλικού οιδήματος Παιδιατρική Νοσηλευτική 2015-2016

Παιδιατρική Νοσηλευτική 2015-2016 Στάδιο 2Ο Αν 5΄ ΜΕΤΑ την τοποθέτηση του κλύσματος διαζεπάμης οι σπασμοί συνεχίζονται (διάρκεια σπασμών >10 λεπτά) χορηγείται: Διαζεπάμη IV 0,1-Ο,3mg/kg ΒΣ σε έγχυση σε 2-5 λεπτά Μέγιστη δόση = 10mg ή Μιδαζολάμη IV 0,15-0,3 mg/kgΒΣ σε έγχυση σε 2-3 λεπτά Μέγιστη δόση = 5mg Λοραζεπάμη IV 0,05-0,1 mg/kgΒΣ σε έγχυση σε 2-5 λεπτά Μέγιστη δόση = 4mg Παιδιατρική Νοσηλευτική 2015-2016

Παιδιατρική Νοσηλευτική 2015-2016 Στάδιο 3Ο Ανεξάρτητα από την επίτευξη διακοπής ή όχι των σπασμών χορηγείται: Φαινυντοίνη: Δόση φόρτισης = 15-20 m/k ΒΣ σε διάλυμα Nacl 0,9% έγχυση σε 20’ Μέγιστη ημερήσια δόση = 150mg Επί διακοπής των σπασμών 12-24 ώρες μετά τη φόρτιση, συνέχιση με Βαλπροϊκό Νάτριο σε δόση συντήρησης 20-30 mg/kg ΒΣ διαιρεμένη σε 2 δόσεις ή Βαλπροϊκό Νάτριο: Δόση φόρτισης = 15 mg/kg ΒΣ έγχυση σε 3-10 λεπτά Επί διακοπής των σπασμών 12-24 ώρες μετά τη φόρτιση, συνέχιση με Βαλπροϊκό Νάτριο σε δόση συντήρησης 20-30 mg/kg ΒΣ διαιρεμένη σε 2-3 δόσεις Παιδιατρική Νοσηλευτική 2015-2016

Παιδιατρική Νοσηλευτική 2015-2016 Στάδιο 4Ο ΜΕΘ Αν οι σπασμοί συνεχίζονται (διάρκεια σπασμών >45 λεπτά) => ΜΕΘ Φαινοβαρβιτάλη: Δόση φόρτισης = 15-20 mg/kg ΒΣ IV σε 25 λεπτά Μέγιστη ημερήσια δόση 150mg Ο ρυθμός χορήγησης δεν πρέπει να υπερβαίνει τα 2mg/kg/min Επί διακοπής των σπασμών 12-24 ώρες μετά τα φόρτιση συνέχιση με Φαινοβαρβιτάλη σε δόση συντήρησης 3-5mg/kg ΒΣ ΙV διαιρεμένη σε 2-4 δόσεις * H Φαινοβαρβιτάλη χορηγείται μόνο ενδονοσοκομειακά Άπνοια ή καρδιοαναπνευστική καταστολή => διασωλήνωση Παιδιατρική Νοσηλευτική 2015-2016

Παιδιατρική Νοσηλευτική 2015-2016 Στάδιο 5Ο Αν οι σπασμοί συνεχίζονται (διάρκεια σπασμών 60min): Συνεχής έγχυση Διαζεπάμης IV (50mg σε 250ml 0,9% Nacl D/W 5%) Ρυθμό 1ml/ kg ΒΣ/ώρα ή 2mg/kg ΒΣ/ώρα ή Συνεχής έγχυση Μιδαζολάμης IV σε δόσεις: Νεογνά πρόωρα: 0,03mg/kg ΒΣ/ώρα Νεογνά τελειόμηνα: 0,06mg/kg ΒΣ/ώρα Βρέφη-παιδιά:0,06-1mg/kg ΒΣ/ώρα Έγχυση Πεντοβαρβιτάλης IV σε: Αρχική δόση 5mg/ kg έγχυση σε 1-2ώρες Συνεχής έγχυση σε δόση 0,5-5mg/kg ΒΣ/ώρα (μέχρι καταστολής του ΗΕΓ) Παιδιατρική Νοσηλευτική 2015-2016

Παιδιατρική Νοσηλευτική 2015-2016 ΣΤΑΔΙΟ 6Ο Αν οι σπασμοί δεν ελέγχονται απαιτείται: Γενική αναισθησία με αλοθάνη Νευρομυϊκός αποκλεισμός Παιδιατρική Νοσηλευτική 2015-2016

Παιδιατρική Νοσηλευτική 2015-2016 Πρόληψη υποτροπών Ο καλύτερος τρόπος πρόληψης των υποτροπών των σπασμών σήμερα επιτυγχάνεται με την χορήγηση κατάλληλης φαρμακευτικής αγωγής Η δοσολογία ρυθμίζεται σύμφωνα με αποτελέσματα των επιπέδων των φαρμάκων και με εργαστηριακή παρακολούθηση. Γονείς Πρώτες βοήθειες Ενημέρωση των γονέων ( αιτιολογία, την πρόγνωση και την φαρμακευτική αγωγή ) Συμμόρφωση στη θεραπευτική αγωγή Προσαρμογή του παιδιού Νοσηλευτές Ενημέρωση Εκπαίδευση Ιατρονοσηλευτικό προσωπικό Άμεση αντιμετώπιση επεισοδίου σπασμών Πρώτες βοήθειες στο παιδί Υποστήριξη οικογένειας Παιδιατρική Νοσηλευτική 2015-2016

Φροντίδα στην κοινότητα Εκπαίδευση του παιδιού και της οικογένειας του στην λήψη της αγωγής Ενίσχυση του αυτοελέγχου και της ανεξαρτησίας του παιδιού με στόχο την εξασφάλιση μιας καλύτερης ποιότητας ζωής Ο κοινοτικός νοσηλευτής: Ρόλο κάθε φαρμάκου Το μηχανισμό δράσης προγραμματισμό των δόσεων του φαρμάκου Προσαρμογή στην καθημερινότητα του παιδιού Ο σχολικός νοσηλευτής: Ενημερωμένος για την αγωγή του παιδιού Τον τρόπο αντιμετώπισης των σπασμών στο σχολείο Περιορισμένη συμμετοχή σε αθλητικές δραστηριότητες που απαιτούν έντονη σωματική επαφή πάντα υπό αυστηρή επιτήρηση Ειδικές κατασκηνώσεις Παιδιατρική Νοσηλευτική 2015-2016

Παιδιατρική Νοσηλευτική 2015-2016 «Το κλειδί για την επιτυχή προσαρμογή και αποδοχή των περιορισμών της νόσου είναι να δοθεί έμφαση στις δυνατότητες του παιδιού και όχι στις αδυναμίες που οφείλονται στη νόσο» Παιδιατρική Νοσηλευτική 2015-2016

Λοιμώξεις Κεντρικού Νευρικού Συστήματος Μηνιγγίτιδα Φλεγμονή των μηνίγγων Εγκεφαλίτιδα Φλεγμονή του εγκεφαλικού παρεγχύματος Μηνιγγοεγκεφαλίτιδα

ΜΗΝΙΓΓΙΤΙΔΑ Μηνιγγίτιδα ονομάζεται η φλεγμονή των μηνίγγων (σκληρής, χοριοειδούς και αραχνοειδούς)

Μορφές μηνιγγίτιδας Άσηπτη (ιογενής) Μικροβιακή (μηνιγγιτιδόκοκκος, αιμόφιλος της ινφλουένζας, πνευμονιόκοκκος, λιστέρια, φυματιώδης μηνιγγίτιδα)

ΙΟΓΕΝΗΣ ΜΗΝΙΓΓΙΤΙΔΑ Αιτιολογία 17/100.000 1-4 χρόνων 17/100.000 1-4 χρόνων 25/100.000 < 5 χρόνων Αιτιολογία Το 80% οφείλεται σε εντεροϊούς και μεταδίδεται με την εντερο-στοματική οδό Ο άνθρωπος αποτελεί το μοναδικό ξενιστή Χρόνος επώασης 3-10 ημέρες

Θεραπεία Υποστηρικτική συμπτωματική αγωγή Χορήγηση αντιϊκών παραγόντων, ιντερφερόνη-α, γ-σφαιρίνη Ειδική αγωγή κατά ιών με pleconaril. To φάρμακο εμποδίζει την προσκόλληση του ιού στο κύτταρο. Ικανοποιητική δράση στο σύνολο των εντεροϊών. Χορηγείται για 7 ημέρες

ΜΙΚΡΟΒΙΑΚΗ ΜΗΝΙΓΓΙΤΙΔΑ

ΜΙΚΡΟΒΙΑΚΗ ΜΗΝΙΓΓΙΤΙΔΑ ΜΙΚΡΟΒΙΑΚΗ ΜΗΝΙΓΓΙΤΙΔΑ Είναι νόσος των παιδιών τα οποία μολύνονται είτε από ενήλικες ασυμπτωματικούς φορείς είτε από άτομο που νοσεί. Η μετάδοση γίνεται μέσω μικροσταγονιδίων

ΠΑΘΟΓΕΝΕΙΑ ΜΙΚΡΟΒΙΑΚΗΣ ΜΗΝΙΓΓΙΤΙΔΑΣ Αποικισμός ρινοφάρυγγα από παθογόνα βακτήρια Εισβολή αυτών στην συστηματική κυκλοφορά Ενδοαγγειακή επιβίωση – Διάσπαση αιματοεγκεφαλικού φραγμού Διείσδυση και πολλαπλασιασμός στον υπαραχνοειδή χώρο Μηχανισμοί άμυνας – Φλεγμονώδης αντίδραση ξενιστή Ιστική βλάβη – Καταστροφή νευρώνων

Κλινικά σημεία μικροβιακής μηνιγγίτιδας Περισσότερο ειδικά Προβολή πρόσθιας πηγής Αυχενική δυσκαμψία 67-99% Φωτοφοβία-σύγχυση Αιμορραγικό εξάνθημα Μη ειδικά Πυρετός (>38 οC) 85-99% Κεφαλαλγία Έμετοι 18-59% Μεταβολή της συμπεριφοράς (υπνηλία, ευερεθιστότητα) 34-65% Άρνηση λήψης τροφής ή θηλασμού Άλγος στις αρθρώσεις ή στην οσφύ

Όψιμα Shock Γενικευμένο αιμορραγικό εξάνθημα Σπασμοί (<1 έτους) 20-30% Εστιακά νευρολογικά σημεία 7-28% Κώμα 6-12%

Σημεία αυχενικής δυσκαψίας Σημείο Brudzinski Κάμψη του αυχένα σε ένα παιδί με μηνιγγίτιδα που είναι ξαπλωμένο σε ύπτια θέση, προκαλεί αντανακλαστική κάμψη των γονάτων και των ισχίων Σημείο Kernig Με το παιδί σε ύπτια θέση και τα γόνατα σε κάμψη, κάμπτεται το κάτω άκρο στην άρθρωση του ισχίου, ώστε ο μηρός να είναι σε κάθετη θέση προς το σώμα. Κατόπιν γίνεται προσπάθεια ευθειασμού του σε κάμψη ευρισκόμενου γόνατος. Σε παρουσία μηνιγγικού ερεθισμού, ο ευθειασμός του γόνατος είναι αδύνατος και οποιαδήποτε προσπάθεια έκτασης προκαλεί πόνο

Σημείο Kernig Σημείο Brudzinski

Διαγνωστικές εξετάσεις Οσφυνωτιαία παρακέντηση Γενική αίματος - αύξηση λευκών αιμοσφαιρίων Καλλιέργεια αίματος και επιχρίσματος ρινοφάρυγγα Έλεγχος ηλεκτρολυτών-υπονατριαιμία - υποχλωριαιμία λόγω της παράδοξης έκκρισης αντιδιουρητικής ορμόνης

Διαγνωστικές εξετάσεις Οσφυονωτιαία παρακέντηση Σήμερα είναι δυνατή η ανίχνευση γενετικού υλικού του ιού στο ΕΝΥ

Προετοιμασία του παιδιού για την παρακέντηση Ενημέρωση παιδιού & γονέων Τοπική αναισθησία πριν την παρακέντηση Τοποθέτηση του παιδιού σε πλάγια θέση με κεκαμμένα τα γόνατα και την κεφαλή Προετοιμασία του υλικού παρακέντησης Απολύμανση της περιοχής με άσηπτη τεχνική Συλλογή του εγκεφαλονωτιαίου υγρού σε αποστειρωμένα γυάλινα φιαλίδια Μετά την ολοκλήρωση της παρακέντησης το παιδί τοποθετείται σε πρηνή θέση για μείωση των επιπλοκών (πονοκέφαλος, πόνος στη σπονδυλική στήλη)

Αντενδείξεις οσφυονωτιαίας παρακέντησης Αν ο ασθενής βρίσκεται σε λήθαργο ή κώμα Παρατεταμένοι σπασμοί Αν υπάρχουν σημεία εγκολεασμού Σταδιακή έκπτωση του επιπέδου συνείδησης Οίδημα οπτικών θηλών Αλλαγές στο αντανακλαστικό της κόρης Επί υποψίας εγκεφαλικής μάζας

Παρακολούθηση για σημεία καταπληξίας Πτώση της αρτηριακής πίεσης Κακή περιφερική κυκλοφορία Σημαντική ταχυκαρδία >180 σφύξεις/min Μειωμένη διούρηση <1ml/kg/h

Θεραπεία Άμεση χορήγηση αντιβιοτικών και υποστηρικτική αγωγή του παιδιού πριν ακόμη φτάσει στο νοσοκομείο Φάρμακα εκλογής σήμερα για έναρξη της θεραπείας είναι οι κεφαλοσπορίνες 3ης γενιάς (κεφτριαξόνη 100mg/kg/24h σε δύο δόσεις και κεφοταξίμη 100-200mg/kg/24h)

ΘΕΡΑΠΕΙΑ Penicilline εφάπαξ 100.000 IU/kg και στη συνέχεια Αμπικιλλίνη (200-400mg/Kg) σε 4-6 δόσεις ενδοφλέβια Chloramrhenicol εφάπαξ 30mg/kg και στη συνέχεια (75 -100mg/kg/24h) Decadron 0,6 mg/kg/24h σε 4 δόσεις (η δράση της κυρίως οφείλεται στην ελάττωση της σύνθεσης των κυτοκινών που προάγουν τη φλεγμονή) Χορήγηση υγρών (NaCI 0,9% για τη διατήρηση της αρτηριακής πίεσης σε φυσιολογικά επίπεδα)

ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΔΙΑΓΝΩΣΗ Αδυναμία διατήρησης επαρκούς οξυγόνωσης λόγω μειωμένου επιπέδου συνείδησης ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ Monitoring παιδιού Τοποθέτηση φλεβοκαθετήρα ΑΙΤΙΟΛΟΓΗΣΗ Στενή παρακολούθηση του παιδιού για άπνοια ή βραδυκαρδία. Η μείωση των αναπνοών και σφυγμού και αύξηση της συστολικής πίεσης αποτελούν σημεία αυξημένης ενδοκράνιας πίεσης Για την άμεση χορήγηση υγρών και φαρμάκων

ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΔΙΑΓΝΩΣΗ Κίνδυνος λοίμωξης σχετιζόμενος με παθογόνα μικρόβια στο εγκεφαλονωτιαίο υγρό ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ Χορήγηση αντιβιοτικών και κορτικοστεροειδών Παρακολούθηση ΖΣ, ενδοκράνιας πίεσης Χορήγηση rifampin ΑΙΤΙΟΛΟΓΗΣΗ Αντιμετώπιση εγκεφαλικού οιδήματος Πρώιμη αναγνώριση επιπλοκών Προφύλαξη από πλήθος παθογόνα μικρόβια υπεύθυνα για μηνιγγίτιδα

ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΔΙΑΓΝΩΣΗ Κίνδυνος υπερθερμίας λόγω της λοίμωξης ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ Ωριαίος έλεγχος θερμοκρασίας του παιδιού Χορήγηση αντιπυρετικών Διατήρηση δροσερού περιβάλλοντος Μη φαρμακευτικά μέτρα αντιμετώπισης πυρετού ΑΙΤΙΟΛΟΓΗΣΗ Διαπίστωση υπερπυρεξίας Αντιμετώπιση πυρετού Απώλεια θερμότητας λόγω ακτινοβολίας Επιπλέον μέτρα αντιμετώπισης πυρετού

ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΔΙΑΓΝΩΣΗ Αυξημένος κίνδυνος τραυματισμού ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ Λήψη προφυλακτικών μέτρων για σπασμούς Σύνδεση παιδιού με monitor Δημιουργία ασφαλούς περιβάλλοντος Τοποθέτηση παιδιού σε σωστή θέση σώματος Αποφυγή μέτρων περιορισμού Καταγραφή κινήσεων σώματος σε περίπτωση σπασμών ΑΙΤΙΟΛΟΓΗΣΗ Αντιμετώπιση επιπλοκών σε περίπτωση σπασμών Πρώιμη αναγνώριση διαταραχών Προστασία του ασθενούς από τραυματισμό Πρόληψη τραυματισμών από πτώση και από την επιληπτική δραστηριότητα Ο περιορισμός ή η βίαιη μετακίνηση του παιδιού μπορεί να προκαλέσει τραυματισμό Καθορισμός τύπου σπασμών

ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΔΙΑΓΝΩΣΗ Πόνος ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ Περιορισμός των παρεμβάσεων Τοποθέτηση σε θέση άνεσης Διατήρηση ήρεμου περιβάλλοντος Διατήρηση χαμηλού φωτισμού όλο το 24ωρο ΑΙΤΙΟΛΟΓΗΣΗ Οι συνεχείς παρεμβάσεις αυξάνουν την ανησυχία και περιορίζουν την άνεση Επιτρέπεται στο παιδί να λάβει θέση ανακούφισης, συνήθως θέση υπερέκτασης κεφαλής Ο θόρυβος αυξάνει την ανησυχία του παιδιού Το ημίφως προκαλεί ηρεμία και δεν προκαλεί το φόβο (λόγω σκότους)

ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΔΙΑΓΝΩΣΗ Διαταραχή εγκεφαλικής αιμάτωσης ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ Εκτίμηση νευρολογικής κατάστασης ανά 2-4 ώρες και καταγραφή της Έλεγχος ισοζυγίου υγρών Αναπλήρωση απωλειών υγρών κατά 2/3 Μέτρηση περιμέτρου κεφαλής ανά βάρδια ΑΙΤΙΟΛΟΓΗΣΗ Αναγνώριση πρώιμων σημείων αυξημένης ενδοκρανιακής πίεσης Θετικό ισοζύγιο μπορεί να αυξήσει την ενδοκράνια πίεση Συντηρητική αναπλήρωση υγρών για απορρόφηση οιδήματος Πρώιμη αναγνώριση αύξησης της περιμέτρου κεφαλής λόγω εγκεφαλικού οιδήματος ή υδροκέφαλου

ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΔΙΑΓΝΩΣΗ Διαταραχή κοινωνικής επαφής ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ Εκπαίδευση γονέων και επισκεπτών για τη λήψη μέτρων προφύλαξης από τη λοίμωξη Ενθάρρυνση γονέων για τη συμμετοχή στις καθημερινές δραστηριότητες του παιδιού Παροχή μέσων ψυχαγωγίας προσαρμοσμένων στην ηλικία του παιδιού Παροχή επαρκούς ανάπαυσης του παιδιού ΑΙΤΙΟΛΟΓΗΣΗ Η επαφή του παιδιού με τους γονείς και τους σημαντικούς «άλλους» θα ενισχύσει συναισθηματικά και θα καλύψει τις κοινωνικές ανάγκες του παιδιού Αίσθηση ασφάλειας του παιδιού και συναισθηματική ενίσχυση των γονέων Τεχνικές απόσπασης προσοχής και ψυχαγωγίας Ενίσχυση της ανάρρωσης

ΠΡΟΛΗΨΗ Περιλαμβάνει: Την απομόνωση του ασθενούς Τη χημειοπροφύλαξη Την ενεργετική ανοσοποίηση με εμβολιασμούς Η απομόνωση του ασθενούς στο νοσοκομείο πρέπει να διαρκεί 24 ώρες μετά την έναρξη της θεραπείας

Η χημειοπροφύλαξη συμβάλλει στον εφησυχασμό των ατόμων της κοινότητας Η χορήγηση του φαρμάκου εφ’ όσον κρίνεται πρέπει να είναι έγκαιρη και να γίνεται μόνο σε άτομα με αυξημένο κίνδυνο (οικογενειακό περιβάλλον, προσωπικό βρεφονηπιακών σταθμών) Χορηγείται ριφαμπικίνη σε 4 συνολικά δόσεις των 10 mg/kg Β.Σ/12ωρο (σύνολο: 40 mg/kg Β.Σ) Στα βρέφη χορηγούνται 4 δόσεις των 5 mg/kg Β.Σ

Μία με δυο εβδομάδες μετά τη χημειοπροφύλαξη λαμβάνεται καλλιέργεια του φαρυγγικού εκκρίματος, το αποτέλεσμα της οποίας καθορίζει την περαιτέρω αντιμετώπιση Σημειώνεται ότι το 20% των ατόμων που υποβάλλονται σε χημειοπροφύλαξη συνεχίζουν να είναι φορείς του μηνιγγιτιδόκοκκου Το ίδιο σχήμα χημειοπροφύλαξης με ριφαμπικίνη εφαρμόζεται και στα άρρωστα παιδιά μετά το τέλος της θεραπείας τους, πριν βγουν από το νοσοκομείο και αποσκοπεί στην εκρίζωση του μηνιγγιτιδοκόκκου από το φάρυγγα Είναι προφανές ότι εφ’ όσον ο μηνιγγιτιδόκοκκος δεν ζει για πολύ έξω από τον ανθρώπινο οργανισμό, η απολύμανση αντικειμένων ή χώρων (π.χ. σχολείων) είναι άσκοπη και αντιεπιστημονική

Χημειοπροφύλαξη πρέπει να χορηγείται σε: Α. Όλα τα μέλη της οικογένειας του ασθενούς. Ο κίνδυνος να νοσήσει άλλο μέλος στην οικογένεια ανέρχεται σε 0,4-1% που είναι 500-1000 φορές μεγαλύτερος από τον κίνδυνο που διατρέχει ο γενικός πληθυσμός σε περίοδο που δεν υπάρχει επιδημία Β. Όλο το προσωπικό και τα παιδιά βρεφονηπιακών σταθμών ή κλειστών ιδρυμάτων, αν νοσήσει ένα απ’ αυτά Γ. Παιδιά στο σχολείο, αν δυο τουλάχιστον απ’ αυτά εκδηλώσουν τη νόσο. Στην περίπτωση, που ένα μόνο παιδί εκδηλώσει τη νόσο, χημειοπροφύλαξη πρέπει να δοθεί στα παιδιά που έχουν στενή σχέση μαζί του (π.χ. κάθονται στο ίδιο θρανίο) Δ. Γιατρούς και νοσηλευτικό προσωπικό μόνο αν έλθουν σε επαφή στόμα με στόμα με ασθενή

Προγράμματα εμβολιασμού Από το 1994 εφαρμόζεται στη χώρα μας το εμβόλιο κατά του αιμόφιλου της ινφλουέντζας τύπου b. Πριν τη έναρξη του εμβολιασμού από 14 περιπτώσεις /100.000 παιδιών σήμερα υπολογίζεται σε 0,1 περίπτωση /100.000 παιδιά Το συζευγμένο εμβόλιο για το μηνιγγιτιδόκοκκο τύπου C - Είναι εμβόλιο δραστικό και ασφαλές. Εξασφαλίζει ανοσία σε 90% των εμβολιαζόμενων - Oι περιπτώσεις μηνιγγίτιδας από οροομάδα C έχουν μειωθεί από 63% το 1997 σε 6,2% το 2002 Εμβόλιο για το πνευμονιόκοκκο το πρώτο συζευγμένο με πρωτεΐνη (Prevenar) είναι 7δύναμο και κυκλοφόρησε στην Αμερική από το 2000 με εντυπωσιακά αποτελέσματα Μειώθηκε η πνευμονιοκοκκική νόσος κατά 87% σε παιδιά κάτω του 1 έτους και 75% σε παιδιά <5 ετών

Προγράμματα εμβολιασμού Μια δόση τετραδύναμου συζευγμένου αντιμηνιγγιτιδοκοκκικού εμβολίου συνιστάται σε όλους τους εφήβους ηλικίας 11-18 χρονών, που δεν το έχουν λάβει προηγουμένως. Σε παιδιά ηλικίας 2-10 χρονών, που βρίσκονται σε αυξημένο κίνδυνο για μηνιγγιτιδοκοκκική λοίμωξη, συνιστάται η χορήγηση τετραδύναμου συζευγμένου εμβολίου αντί του τετραδύναμου πολυσακχαρικού Committee of Infectious Diseases 2008

ΠΡΟΓΝΩΣΗ Ακόμα και όταν εφαρμόζεται η κατάλληλη θεραπεία με αντιβιοτικά, η θνητότητα της μηνιγγίτιδας στα παιδιά είναι σημαντική: 8% της μηνιγγίτιδας από αιμόφιλο influenza 15% της μηνιγγιτιδοκοκκικής 25% της πνευμονιοκοκκικής

Επιπλοκές Κώφωση λόγω φλεγμονώδους καταστροφής του κοχλία Τοπική αγγειίτιδα που μπορεί να οδηγήσει σε παράλυση κρανιακών νεύρων Υποσκληρίδια συλλογή Υδροκέφαλος Εγκεφαλικό απόστημα

ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΠΑΙΔΙΟΥ ΜΕ ΚΡΑΝΙΟΕΓΚΕΦΑΛΙΚΕΣ ΚΑΚΩΣΕΙΣ (ΚΕΚ) Παιδιατρική Νοσηλευτική 2015-2016

Παιδιατρική Νοσηλευτική 2015-2016 Παιδικά Ατυχήματα Η.Π.Α 8.000 θάνατοι παιδιών ανά έτος λόγω τροχαίων 2.000.000 περίπου εισήχθησαν για νοσηλεία 100.000 παιδιά με μόνιμα νευρολογικά προβλήματα ΕΥΡΩΠΗ 70.000 θάνατοι 2.000.000 τραυματίες ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ 300.000 θάνατοι 8.000.000 τραυματίες 1:3 Ευρωπαίους παθαίνει τροχαίο ατύχημα 1:100 χάνει τη ζωή του 1:3 των νεκρών και τραυματιών είναι παιδιά Παιδιατρική Νοσηλευτική 2015-2016

Στοιχεία για κακώσεις στη βρεφική ηλικία (ΗΠΑ 2001-2004) Ηλικία: <12 μηνών 1.314.000 βρέφη για μη θανατηφόρες, μη προκλητές κακώσεις 1 βρέφος/1,5 λεπτό Κύριο αίτιο: πτώσεις (55,2% αγόρια) Συχνότερη διάγνωση: εκδορά/σοβαρή θλάση (26,7%) Κεφαλή/τράχηλος: εκδορά/σοβαρή θλάση, ρήξη ιστού, ξένο σώμα, διατιτραίνουσες κακώσεις >1/3 (37,2%) των καταγμάτων βραχίονας ή άκρα χείρα Όλες οι ηλικίες κρεβάτι 2 μηνών κάθισμα αυτοκινήτου 12 μηνών σκάλες CDC, National Center for Injury Prevention & Control, USA 2008 Παιδιατρική Νοσηλευτική 2015-2016

Παιδιατρική Νοσηλευτική 2015-2016 Εισαγωγικά Οι κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις αποτελούν το συχνότερο τραυματισμό μετά από ένα τροχαίο ατύχημα ή άλλου είδους ατύχημα στην παιδική ηλικία Μηχανισμοί πλήξης Άμεση πλήξη Έμμεση πλήξη Διατιτραίνοντα τραύματα Οι περιοχές του σώματος που υφίστανται κάκωση κατά σειρά συχνότητας είναι: Κεφαλή 51 % Άνω και κάτω άκρα 38,8% Θώρακας 4,5% Κοιλία 4,5% Το 75% των παιδιών με πολλαπλά τραύματα έχει ΚΕΚ και το 80% των θανάτων σχετίζεται με βαριά ΚΕΚ Παιδιατρική Νοσηλευτική 2015-2016

Παιδιατρική Νοσηλευτική 2015-2016 TBI in the United States TBIs by Sex* *Rates are for age group and sex per 100,000 persons* In almost every age group, TBI rates are higher for males than females. * Average annual rates, 1995-2001; ED visits, hospitalizations, and deaths combined Παιδιατρική Νοσηλευτική 2015-2016

Παιδιατρική Νοσηλευτική 2015-2016 TBI in the United States TBIs by Cause* *Rates are by age group and cause per 100,000 persons.* Falls are the leading cause of TBI; rates are highest among those ages 0 to 4 and those age 75 and older. * Average annual rates, 1995-2001; ED visits, hospitalizations, and deaths combined Παιδιατρική Νοσηλευτική 2015-2016

Παιδιατρική Νοσηλευτική 2015-2016

Διαφορές παιδιών – ενηλίκων Μυοσκελετικό σύστημα Ευένδοτο κρανίο (Σύγκλιση ραφών 6-18 μήνα) Μεγάλο κεφάλι σε σχέση με το υπόλοιπο σώμα Χαλαρή μυοσκελετική υποστήριξη του τραχήλου Ζελατινώδης σύσταση του εγκεφάλου Αεροφόροι κόλποι Κατά τη γέννηση μόνο ιγμόρεια Λοιποί κόλποι μετά τον 6ο μήνα Ανοσοποιητικό Ενεργοποίηση ανοσοποιητικού συστήματος μετά τον 6ο μήνα Θερμορρυθμιστικό Μη καλή ανάπτυξη θερμορυθμίσεως από τον υποθάλαμο Ανάπτυξη ιδρωτοποιών αδένων μετά τον 6ο μήνα Ισοζύγιο Δυσαναλογία επιφάνειας σώματος Διαφορετικές ανάγκες αναπλήρωσης υγρών ανά ηλικία Νεογνά 150 ml/kgr Βρέφη 100 ml/kgr Παιδιά – Ενήλικες 50 ml/kgr Παιδιατρική Νοσηλευτική 2015-2016

Κρανιοεγκεφαλικές Κακώσεις Θεωρείται όποιος τραυματισμός περιλαμβάνει: Τριχωτό κεφαλής Κρανίο Εγκέφαλο Συχνότερες κακώσεις: Διάσειση Εγκεφαλική θλάση Κατάγματα Γραμμικά Συμπιεστικά Επιπλεγμένα Βάσης κρανίου Συχνότερες επιπλοκές: Αυξημένη ενδοκράνια πίεση Επί ή υποσκληρίδια αιμορραγία Εγκεφαλικό οίδημα Παιδιατρική Νοσηλευτική 2015-2016

Παιδιατρική Νοσηλευτική 2015-2016 Τραυματικές ΚΕΚ Η βλάβη του εγκεφάλου σε ΚΕΚ διακρίνεται σε: Πρωτοπαθή Συμβαίνει την ώρα του τραυματισμού Κατάγματα κρανίου Ενδοεγκεφαλική αιμορραγία Εξωπαρεγχυματικές βλάβες Επισκληρίδιο αιμάτωμα Υποσκληρίδιο αιμάτωμα, Υπαραχνοειδής αιμορραγία Ενδοπαρεγχυματικές βλάβες Διάχυτη κάκωση Φλοιώδης θλάση Κάκωση στελέχους Ενδοκοιλιακή αιμορραγία Δευτεροπαθή Οφείλεται σε έλλειψη Ο2 στα κύτταρα του εγκεφάλου και στη δημιουργία εγκεφαλικού οιδήματος Τραυματική ισχαιμία Διάχυτο εγκεφαλικό οίδημα Αγγειακές βλάβες Παιδιατρική Νοσηλευτική 2015-2016

Παιδιατρική Νοσηλευτική 2015-2016 Κατάγματα Κρανίου Παιδιατρική Νοσηλευτική 2015-2016

Παιδιατρική Νοσηλευτική 2015-2016 Πρωτοπαθείς βλάβες Επίσκληρίδιο Αιμάτωμα Υποσκληρίδιο Αιμάτωμα Εγκεφαλικό Αιμάτωμα TRAINER: A HEMATOMA IS A BLOOD CLOT THAT FORMS BETWEEN THE SKULL AND THE LINING OF THE BRAIN (DURA). CAN CAUSE FAST CHANGES IN THE PRESSURE INSIDE THE BRAIN. EMERGENCY SURGERY MAY BE NEEDED, DEPENDING ON THE SIZE OF THE CLOT. Παιδιατρική Νοσηλευτική 2015-2016

Παιδιατρική Νοσηλευτική 2015-2016 Επισκληρίδιο & Υποσκληρίδιο Αιμάτωμα Παιδιατρική Νοσηλευτική 2015-2016 ALL-NET Pediatric Critical Care Textbook - Source: LifeART EM Pro (1998) Lippincott Williams & Wilkins. www.med.ub.es/All-Net/english/neuropage/trauma/head-8htm

Παιδιατρική Νοσηλευτική 2015-2016 Δευτεροπαθείς βλάβες Αυξημένες κοιλότητες Εγκεφαλικό Οίδημα Οίδημα (εγκεφαλικός ιστός) TRAINER: EDEMA, OR THE SWELLING OF BRAIN TISSUE, HAPPENS AS A RESULT OF A PRIMARY INJURY HYDROCEPHALUS: WHEN THE FLOW OF CEREBROSPINAL FLUID IS BLOCKED, THIS CAUSES THE OPEN SPACES, OR VENTRICLES, TO BECOME ENLARGED. CAN CAUSE INCREASED INTRACRANIAL PRESSURE OFTEN REFERRED TO AS “FLUID ON THE BRAIN” Παιδιατρική Νοσηλευτική 2015-2016

Θεωρία των Monro-Kellie Vενδοκράνιος=Vεγκεφάλου+Vαίματος +Vcsf Παιδιατρική Νοσηλευτική 2015-2016

Εγκεφαλική Αιματική Ροή Παιδιατρική Νοσηλευτική 2015-2016

Παιδιατρική Νοσηλευτική 2015-2016 Νευρωνική Ανταπόκριση στον τραυματισμό Πρωτοπαθής μηχανική βλάβη & δευτερογενής υποξαιμική-ισχαιμική βλάβη Φλεγμονή Ca+ ATP Γαλακτικό Οξέωση Γλυκόζη NMDA O2 - Οίδημα Γλουταμίνη Κυκλοοξυγενάση Λιποοξυγενάση Αραχιδονικό οξύ Λευκοτριένια Θρομβίνη Προσταγλανδίνες Υγρό Παιδιατρική Νοσηλευτική 2015-2016

ΑΜΕΣΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΗΝ ΠΡΩΤΗ ΩΡΑ ΑΠO ΤΟΝ ΤΡΑΥΜΑΤΙΣΜΟ Παιδιατρική Νοσηλευτική 2015-2016

Παιδιατρική Νοσηλευτική 2015-2016 Αντιμετώπιση Η αντιμετώπιση του παιδιού με ΚΕΚ πρέπει να αρχίζει την ώρα του τραυματισμού για την πρόληψη των επιπλοκών A. Airway Αεραγωγοί & έλεγχος αυχένα B. Breathing Αναπνοή & αναπνευστική υποστήριξη C. Circulation Κυκλοφορία & έλεγχος αιμορραγίας D. Disability Νευρολογική εκτίμηση & πρόληψη βλάβης E. Exposure Έκθεση – εξέταση όλου του σώματος - θερμοκρασίας Παιδιατρική Νοσηλευτική 2015-2016

Νοσηλευτικές ενέργειες Προσέγγιση με ασφάλεια Εξασφάλιση της βατότητας των αεραγωγών Διάνοιξη αεραγωγών, αερισμός, αναρρόφηση εκκρίσεων Έλεγχος αναπνευστικής προσπάθειας Άμεση χορήγηση Ο2 Ακινητοποίηση της Α.Μ.Σ.Σ. Χορήγηση υγρών Παιδιατρική Νοσηλευτική 2015-2016

1ο ΣΤΑΔΙΟ Πρώτη εκτίμηση Ανάνηψη των ζωτικών του λειτουργιών Παιδιατρική Νοσηλευτική 2015-2016

Εκτίμηση αναπνευστικής λειτουργίας Αναπνευστική Προσπάθεια Αναπνευστική συχνότητα Επικουρικοί μύες Εισολκές Αναπνευστικοί ήχοι Έλεγχος αποτελεσματικότητας αναπνοής Εργώδης αναπνοή Συμμετρική ή μη έκπτυξη θώρακα Χρώμα βλεννογόνων / χροιά δέρματος Επίπεδο συνείδησης Παιδιατρική Νοσηλευτική 2015-2016

Νοσηλευτικές ενέργειες Χορήγηση Ο2 100% με μάσκα ή ambu Τοποθέτηση ρινογαστρικού καθετήρα (αποσυμφόρηση) Τοποθέτηση σε κατάλληλη θέση (διατήρηση διάνοιξης αεραγωγών) Προστασία της αυχενικής μοίρας της σπονδυλικής στήλης Ενδοτραχειακή διασωλήνωση Παιδιατρική Νοσηλευτική 2015-2016

Παιδιατρική Νοσηλευτική 2015-2016 Κακώσεις θώρακα Κατά την εκτίμηση του αναπνευστικού θα πρέπει να αναλογιστούμε πιθανές κακώσεις θώρακα που χρήζουν επείγουσας αντιμετώπισης Πνευμοθώρακας υπό τάση Ανοικτός πνευμοθώρακας Διπλά κατάγματα πλευρών Παιδιατρική Νοσηλευτική 2015-2016

Εκτίμηση του κυκλοφορικού Καρδιακή συχνότητα Έντονη ταχυκαρδία Σχετική βραδυκαρδία Συστολική ΑΠ (μη ειδικό σημείο στα παιδιά) Μείωση Τριχοειδική επαναιμάτωση (ΦΤ=1-2 sec) Αυξανόμενος >4-5 sec Αναπνευστική συχνότητα Ταχύπνοια Εμφάνιση δέρματος Ωχρότητα Νευρολογική εικόνα Επηρεασμένο επίπεδο συνείδησης Παιδιατρική Νοσηλευτική 2015-2016

Νοσηλευτικές ενέργειες Έγκαιρη αναγνώριση Συνεχής εκτίμηση Έλεγχος για αιμορραγικές εστίες Χορήγηση Ο2 100% Εξασφάλιση φλεβικής οδού 2 περιφερικές γραμμές ή 1 περιφερική & 1 κεντρική γραμμή ή Ενδοοστική προσπέλαση Χορήγηση υγρών Κρυσταλλοειδή (10 ml/kg + 10 ml/kg) Επανεκτίμηση μετά από χορήγηση κάθε δόσης Αίμα (Ο Rhesus(-) Αρχικά χωρίς διασταύρωση (σε μεγάλες αιμορραγίες) Παιδιατρική Νοσηλευτική 2015-2016

Παιδιατρική Νοσηλευτική 2015-2016 Νευρολογική εκτίμηση Αlert Εγρήγορση Voice response Ανταπόκριση στα φωνητικά ερεθίσματα Pain response Ανταπόκριση στα επώδυνα ερεθίσματα Unresponsiveness Μηδενική ανταπόκριση σε κάθε ερέθισμα Επιπλέον Κόρες οφθαλμών: Μέγεθος Ισοκορία Αντίδραση στο φως Παιδιατρική Νοσηλευτική 2015-2016

Παιδιατρική Νοσηλευτική 2015-2016 Εκτίμηση Παρακολούθηση 24-48 ώρες Σταθεροποίηση Monitoring Τεκμηρίωση: Αιτίου Τρόπου Συνθηκών τραυματισμού Εκτίμηση για τραυματισμό νωτιαίου μυελού Τοποθέτηση ουροκαθετήρα Χορήγηση αναλγησίας με τη σταθεροποίηση του παιδιού Παραμονή γονιών κοντά στο παιδί Παιδιατρική Νοσηλευτική 2015-2016

2ο ΣΤΑΔΙΟ Λεπτομερειακή εξέταση 2ο ΣΤΑΔΙΟ Λεπτομερειακή εξέταση Αναπνευστική λειτουργία Αξιολόγηση Κυκλοφορία Νευρολογική κατάσταση Παιδιατρική Νοσηλευτική 2015-2016

Ολοκληρωμένη κλινική εξέταση Έλεγχος του επιπέδου συνείδησης Επισκόπηση όλου του σώματος για εντοπισμό εκδορών και τραυμάτων Κλινική επανεξέταση της θωρακικής κοιλότητας Κλινική εξέταση των μακρών οστών και της πυέλου για αναζήτηση τυχόν καταγμάτων Λεπτομερή κλινική εξέταση της κοιλίας Παιδιατρική Νοσηλευτική 2015-2016

ΚΛΙΜΑΚΑ ΠΑΙΔΙΚΟΥ ΤΡΑΥΜΑΤΟΣ ΜΕΤΑΒΛΗΤΕΣ +2 +1 -1 Αεραγωγός Φυσιολογικός Διατηρούμενος Μη διατηρούμενος Κ.Ν.Σ Σε εγρήγορση Επηρεασμένο επίπεδο συνείδησης Κώμα Βάρος Σώματος >20 kg 10-20 kg <10 kg Συστολική ΑΠ >90 mmHg 50-90 mmHg <50 mmHg Ανοικτό τραύμα Κανένα Μικρό τραύμα Μείζον τραύμα Σκελετικό τραύμα Κλειστό κάταγμα Ανοικτό κάταγμα/ πολλαπλά κατάγματα Score: <8: Σημαντικός τραυματισμός >8: Υψηλά ποσοστά επιβίωσης <0: Υψηλά ποσοστά θνητότητας Παιδιατρική Νοσηλευτική 2015-2016

Παιδιατρική Νοσηλευτική 2015-2016 Παιδιατρική Κλίμακα Γλασκώβης Άνοιγμα οφθαλμών Λεκτική αντίδραση Κινητική αντίδραση Σύνολο 3-15 βαθμοί Score < 8/15: υποδεικνύει σοβαρή νευρολογική βλάβη Παιδιατρική Νοσηλευτική 2015-2016

Παιδιατρική Νοσηλευτική 2015-2016 Κλινική Εικόνα Διάσειση Διαταραχή επιπέδου συνείδησης Κεφαλαλγία Ίλιγγος Κατεσταλμένα αντανακλαστικά Άγχος Μείωση αναπνοών Βραδυκαρδία Υπόταση Εγκεφαλική θλάση Εξαρτάται από την έκταση της βλάβης, το βαθμό του οιδήματος & την ποσότητα της αιμορραγίας Πιθανή απώλεια συνείδησης Μετατραυματικοί σπασμοί Κώμα Ευερεθιστότητα Ανησυχία Παιδιατρική Νοσηλευτική 2015-2016

Παιδιατρική Νοσηλευτική 2015-2016 Κλινική Εικόνα Κάταγμα κρανίου Μεταβολή σχήματος κρανίου Αιμορραγία Εκχυμώσεις Υποογκαιμία Παραλύσεις 1ης, 7ης & 8ης εγκεφαλικής συζυγίας Μετατραυματικοί σπασμοί Κώμα Αιμάτωμα Επισκληρίδιο Μεταβολή επιπέδου συνείδησης, Κεφαλαλγία, Ετερόπλευρη μυδρίαση, Στάση απεγκεφαλισμού, Ημιπάρεση, Λήθαργος, Αναπνευστική καταστολή, Έμετοι, Βραδυκαρδία Οξύ υποσκληρίδιο Κεφαλαλγία, Απώλεθα συνείδησης, Εστιακοί σπασμοί, Ημιπάρεση, Ετερόπλευρη μυδρίαση, Νωθρότητα και σύγχυση, Προοδευτική βραδύτητα σκέψης Χρόνιο υποσκληρίδιο Κεφαλαλγία, Αυχενική δυσκαμψία, Ημιπάρεση, Αυξημένη περιφέρεια κεφαλής, Υπεραντιδραστικότητα, Ευερεθιστότητα, Υποθερμία Παιδιατρική Νοσηλευτική 2015-2016

Νοσηλευτικές Διαγνώσεις Αδυναμία διατήρησης επαρκούς οξυγόνωσης Διαταραχή εγκεφαλικής αιμάτωσης Λόγω υπότασης εξαιτίας υπογκαιμικού shock Κίνδυνος ελλείμματος όγκου υγρών λόγω ναυτίας & εμέτων Κίνδυνος τραυματισμού Λόγω διαταραχής επιπέδου συνείδησης Λόγω σπασμών Πόνος λόγω τραυματισμού Κίνδυνος λοίμωξης λόγω τραυματισμού Κίνδυνος λύσης συνέχειας δέρματος λόγω κατάκλισης Διαταραχή κοινωνικής επαφής Παιδιατρική Νοσηλευτική 2015-2016

Παιδιατρική Νοσηλευτική 2015-2016 Αδυναμία διατήρησης επαρκούς οξυγόνωσης Λόγω μειωμένου επιπέδου συνείδησης Παρεμβάσεις Χρήση ειδικού μόνιτορ Τοποθέτηση εξοπλισμού διασωλήνωσης και ανακοπής δίπλα στο παιδί Αιτιολόγηση Στενή παρακολούθηση του παιδιού για άπνοια ή βραδυκαρδία Για την άμεση αντιμετώπιση αναπνευστικής ανακοπής Παιδιατρική Νοσηλευτική 2015-2016

Κίνδυνος λοίμωξης Σχετιζόμενος με παθογόνα στο εγκεφαλονωτιαίο υγρό Κίνδυνος λοίμωξης Σχετιζόμενος με παθογόνα στο εγκεφαλονωτιαίο υγρό Παρεμβάσεις Χορήγηση αντιβιοτικών και κορτικοστεροειδών Παρακολούθηση Ζ.Σ, ενδοκράνιας πίεσης, Apgar score Χορήγηση rifampin Αιτιολόγηση Αντιμετώπιση εγκεφαλικού οιδήματος Πρώιμη αναγνώριση επιπλοκών Προφύλαξη από πλήθος παθογόνα υπεύθυνα για μηνιγγίτιδα Παιδιατρική Νοσηλευτική 2015-2016

Κίνδυνος υπερθερμίας Λόγω της λοίμωξης Παρεμβάσεις Ωριαίος έλεγχος θερμοκρασίας του παιδιού Χορήγηση αντιπυρετικών Διατήρηση δροσερού περιβάλλοντος Μη φαρμακευτικά μέτρα αντιμετώπισης πυρετού Αιτιολόγηση Διαπίστωση υπερπυρεξίας Αντιμετώπιση πυρετού Απώλεια θερμότητας λόγω ακτινοβολίας Επιπλέον μέτρα αντιμετώπισης πυρετού Παιδιατρική Νοσηλευτική 2015-2016

Κίνδυνος τραυματισμού Παρεμβάσεις Λήψη προφυλακτικών μέτρων για σπασμούς Σύνδεση παιδιού με μόνιτορ Δημιουργία ασφαλούς περιβάλλοντος Τοποθέτηση παιδιού σε σωστή θέση σώματος Αποφύγετε μέτρα περιορισμού Καταγραφή κινήσεων σώματος σε περίπτωση σπασμών Αιτιολόγηση Αιτιολόγηση Αντιμετώπιση επιπλοκών σε περίπτωση σπασμών Πρώιμη αναγνώριση διαταραχών Προστασία του ασθενούς από τραυματισμό Πρόληψη τραυματισμών από πτώση και από την επιληπτική δραστηριότητα Ο περιορισμός ή η βίαιη μετακίνηση του παιδιού μπορεί να προκαλέσει τραυματισμό Καθορισμός τύπου σπασμών Παιδιατρική Νοσηλευτική 2015-2016

Πόνος Λόγω τραυματισμού Πόνος Λόγω τραυματισμού Παρεμβάσεις Περιορισμός των παρεμβάσεων Τοποθέτηση σε θέση άνεσης Διατήρηση ήρεμου περιβάλλοντος Διατήρηση χαμηλού φωτισμού όλο το 24ωρο Αιτιολόγηση Οι συνεχείς παρεμβάσεις αυξάνουν την ανησυχία και περιορίζουν την άνεση Επιτρέπεται στο παιδί να λάβει θέση ανακούφισης, συνήθως θέση υπερέκτασης κεφαλής Ο θόρυβος αυξάνει την ανησυχία του παιδιού Το ημίφως προκαλεί ηρεμία και δεν προκαλεί το φόβο (λόγω σκότους) Παιδιατρική Νοσηλευτική 2015-2016

Διαταραχή εγκεφαλικής αιμάτωσης Παρεμβάσεις Εκτίμηση νευρολογικής κατάστασης ανά 2-4 ώρες και καταγραφή της Έλεγχος ισοζυγίου υγρών Αναπλήρωση απωλειών υγρών κατά 2/3 Μέτρηση περιμέτρου κεφαλής ανά βάρδια Αιτιολόγηση Αναγνώριση πρώιμων σημείων αυξημένης ενδοκρανιακής πίεσης Θετικό ισοζύγιο μπορεί να αυξήσει την ενδοκράνια πίεση Συντηρητική αναπλήρωση υγρών για απορρόφηση οιδήματος Πρώιμη αναγνώριση αύξησης της περιμέτρου κεφαλής λόγω εγκεφαλικού οιδήματος ή υδροκέφαλου Παιδιατρική Νοσηλευτική 2015-2016

Διαταραχή κοινωνικής επαφής Παρεμβάσεις Εκπαίδευση γονέων και επισκεπτών για τη λήψη μέτρων προφύλαξης από τη λοίμωξη Ενθάρρυνση γονέων για τη συμμετοχή στις καθημερινές δραστηριότητες του παιδιού Παροχή μέσων ψυχαγωγίας προσαρμοσμένων στην ηλικία του παιδιού Παροχή επαρκούς ανάπαυσης του παιδιού Αιτιολόγηση Η επαφή του παιδιού με τους γονείς και τους σημαντικούς «άλλους» θα ενισχύσει συναισθηματικά και θα καλύψει τις κοινωνικές ανάγκες του παιδιού Αίσθηση ασφάλειας του παιδιού και συναισθηματική ενίσχυση των γονιών Τεχνικές απόσπασης προσοχής και ψυχαγωγίας Ενίσχυση της ανάρρωσης Παιδιατρική Νοσηλευτική 2015-2016

Παιδιατρική Νοσηλευτική 2015-2016

Παιδιατρική Νοσηλευτική 2015-2016 Πρόγνωση Η πρόγνωση του παιδιού με ΚΕΚ εξαρτάται από: Την παροχή της κατάλληλης φροντίδας στον τόπο του ατυχήματος Την οργανωμένη, ταχεία και ασφαλή μεταφορά στο νοσοκομείο ή οργανωμένο κέντρο Παιδιατρική Νοσηλευτική 2015-2016

ΚΡΑΝΙΟΕΓΚΕΦΑΛΙΚΕΣ ΚΑΚΩΣΕΙΣ Ομάδες υψηλού κινδύνου Διαταραχή διανοητικού επιπέδου (Depressed mental status) Εστιακές νευρολογικές βλάβες (Focal neurologic findings) Σημεία ή ενδείξεις ΚΕΚ (Signs of depressed or basal skull fractures) Κλινική υπεραντιδραστικότητα - υπερευαισθησία (Clinical irritability) Έναρξη εμετών ή απώλεια συνείδησης >1 λεπτού (Seizure progressive by worsening vomiting or loss of consciousness > 1 min) Ηλικία <3 μηνών (Age < 3 months) X-ray CT Παιδιατρική Νοσηλευτική 2015-2016

Παιδιατρική Νοσηλευτική 2015-2016 ΚΕΚ από κακοποίηση Μηχανισμός ΚΕΚ Άμεσο πλήγμα Έντονο τίναγμα του παιδιού Στραγγαλισμός Συνύπαρξη καταγμάτων διαφόρων βαθμών πόρωσης Συνδυασμός των ανωτέρω Κλινική Εικόνα Μώλωπες, οιδήματα Ευέξαπτο, τρομαγμένο ή υποτονικό παιδί Έμετοι, αναπνευστική δυσχέρεια, κυανωτικά επεισόδια Σπασμοί Εγκεφαλοπάθεια Παιδιατρική Νοσηλευτική 2015-2016

Παιδιατρική Νοσηλευτική 2015-2016 Παιδί σε κώμα Παιδιατρική Νοσηλευτική 2015-2016

Παιδιατρική Νοσηλευτική 2015-2016 ΤΟ ΠΑΙΔΙ ΣΕ ΚΩΜΑ ΚΩΜΑ Το παιδί που βρίσκεται σε κωματώδη κατάσταση παρουσιάζει μείωση ή έλλειψη ανταπόκρισης σε διάφορα ερεθίσματα Ανάλογα με την βαρύτητα του κώματος, το επίπεδο συνείδησης είναι: Μειωμένο ή Απουσιάζει παντελώς Ως «συνείδηση» ορίζεται η κατάσταση εγρήγορσης και αναγνώρισης των εσωτερικών αναγκών του εαυτού μας και της σύνδεσής μας με το περιβάλλον Παιδιατρική Νοσηλευτική 2015-2016

Παθοφυσιολογία κώματος Παιδιατρική Νοσηλευτική 2015-2016 Το κώμα οφείλεται: Σε μηχανική καταστροφή καίριων περιοχών του στελέχους ή του φλοιού του εγκεφάλου [ανατομικό κώμα] Σε διαταραχή των μεταβολικών διεργασιών του εγκεφάλου [μεταβολικό κώμα] Το κώμα μεταβολικής αιτιολογίας μπορεί να παρέλθει από: Παρεμπόδιση της απελευθέρωσης ενέργειας στα εγκεφαλικά κύτταρα (π.χ. Υποξία, ισχαιμία, υπογλυκαιμία) Διαταραχή της νευροφυσιολογικής απάντησης των μεμβρανών των νευρώνων (π.χ. Λήψη φαρμάκων) Άθροιση ενδογενών τοξικών μεταβολιτών Επιληψία Παιδιατρική Νοσηλευτική 2015-2016

Παιδιατρική Νοσηλευτική 2015-2016 Graphic courtesy of Marshfield Clinic Παιδιατρική Νοσηλευτική 2015-2016

Παιδιατρική Νοσηλευτική 2015-2016 Πίνακας 7.1. Κυριότερα αίτια κώματος σε παιδιά και νεογνά Παιδιά Νεογνά Λοιμώξεις Κ.Ν.Σ. (μηνιγγίτιδα, εγκεφαλίτιδα) Κρανιοεγκεφαλική κάκωση Ενδοκράνια αιματώματα Επιληπτικές κρίσεις Μεταβολικές παθήσεις (π.χ. Υπογλυκαιμία, διαβήτης, υπασβασταιμία, ουραιμία, συνδρ. Reye, υποθυρεοειδισμός) Δηλητηριάσεις Υποξαιμικές βλάβες Αγγειακές παθήσεις (π.χ. Αιμορραγίες) Όγκοι εγκεφάλου Καρδιο-κυκλοφορική ανεπάρκεια Υποξαιμική-ισχαιμική εγκεφαλοπάθεια Ενδοκράνιες αιμορραγίες Λοιμώξεις Κ.Ν.Σ. Μεταβολικές παθήσεις Παιδιατρική Νοσηλευτική 2015-2016

Παιδιατρική Νοσηλευτική 2015-2016 ΣΤΑΔΙΑ ΚΑΤΑΣΤΟΛΗΣ ΤΗΣ ΣΥΝΕΙΔΗΣΗΣ Στάδιο Εκδηλώσεις Λήθαργος – ευερεθιστότητα Σύγχυση Παραλήρημα Βαριά σύγχυση Ημικώμα (stupor) Κώμα Υπνηλία, ελλιπής προσοχή, δυνατότητα πλήρους αφύπνισης Ελλιπής προσανατολισμός Διεγερτική σύγχυση, παραισθησίες, διαταραχές των αυτόνομων λειτουργιών (π.χ. Υπέρμετρη εφίδρωση, ταχυκαρδία, υπέρταση) Αφύπνιση μόνο με έντονα ερεθίσματα Αδυναμία αφύπνισης, αλλά εντοπισμός του πόνου Αδυναμία αφύπνισης, απουσία εντοπισμού του πόνου Παιδιατρική Νοσηλευτική 2015-2016

Παιδιατρική Νοσηλευτική 2015-2016 Ανάπτυξη του μνημοτεχνικού κανόνα “ABCDE” Ο μνημοτεχνικός κανόνας “ABCDE” καθορίζει την ακριβή σειρά εξέτασης και αντιμετώπισης. Α: Airway Αεροφόρος οδός, με ταυτόχρονη υποστήριξη της αυχενικής μοίρας της σπονδυλικής στήλης Β: Breathing Αναπνοή (υποστήριξη) C: Circulation Κυκλοφορία (υποστήριξη) D: Disability Ανικανότητα, νευρολογική κατάσταση E. Exposure Έκθεση του σώματος με προσοχή / Πρόληψη υποθερμίας του ασθενούς Παιδιατρική Νοσηλευτική 2015-2016

Παιδιατρική Νοσηλευτική 2015-2016 Εκτίμηση των βαθμών του κώματος Γρήγορη και αποτελεσματική εκτίμηση δυνατόν να γίνει με την εκτίμηση των βαθμών του κώματος Στάδιο 1: Το στάδιο αυτό χαρακτηρίζεται από λήθαργο του ασθενούς, ο οποίος είναι δυνατό να ξυπνήσει για μικρό χρονικό διάστημα, είτε μόνος του είτε κατόπιν ερεθισμού Στα διαστήματα αυτά μπορεί να: Αρθρώσει μερικές λέξεις Κινηθεί εκούσια Ο λήθαργος μπορεί να εναλλάσσεται τόσο με περιόδους κινητικής υπερδιεγερσιμότητας, όσο και διανοητικής σύγχυσης Στάδιο 2: Το στάδιο αυτό χαρακτηρίζεται ως ελαφρό κώμα και ο ασθενής δεν αφυπνίζεται ούτε με ήπια ερεθίσματα Μπορεί να παρατηρηθούν: Γογγυσμός Ημισκοπικές κινήσεις αποφυγής των επώδυνων ερεθισμάτων Παιδιατρική Νοσηλευτική 2015-2016

Παιδιατρική Νοσηλευτική 2015-2016 Στάδιο 3: Αποτελεί βαθύ κώμα, κατά το οποίο δεν παρατηρείται καμία αντίδραση στα επώδυνα ερεθίσματα ή αντίθετα μπορεί να οδηγούν τον ασθενή σε αποφλοιωτική στάση ή στάση απεγκεφαλισμού Στάδιο 4: Παρατηρείται: Γενικευμένη χαλαρότητα Άπνοια Κατάργηση όλων των λειτουργιών του στελέχους Υπάρχει επομένως, και κατάργηση της αναπνοής και ο ασθενής επιζεί μόνο αν η αναπνοή γίνεται με μηχανική υποστήριξη Στο στάδιο αυτό, παρατηρείται και ο εγκεφαλικός θάνατος Παιδιατρική Νοσηλευτική 2015-2016

Παιδιατρική Νοσηλευτική 2015-2016 Αρχική νευρολογική εκτίμηση Άμεσα θα πρέπει να ελέγχονται οι τυχόν διαταραχές του επιπέδου της συνείδησης, όπως είναι: Η υπνηλία Η δυσαρθρία Η αταξία Η αδυναμία προσανατολισμού Οι ακατάλληλες λέξεις Η αδυναμία εκτέλεσης προφορικής εντολής Η διέγερση και η επιθετικότητα Επίσης πρέπει να ελέγχεται αν υπάρχουν διαταραχές της αναπνοής και αν έχουν καταργηθεί τα φαρυγγικά αντανακλαστικά Προσοχή πρέπει να δοθεί στα φάρμακα τα οποία χρησιμοποιούνται, π.χ τα αντισπασμωδικά ή τα μυοχαλαρωτικά, διότι είναι δυνατόν να αλλοιώσουν τα ευρήματα από την πρώτη νευρολογική εξέταση και να δυσχεράνουν τις επόμενες Παιδιατρική Νοσηλευτική 2015-2016

Παιδιατρική Νοσηλευτική 2015-2016 Νοσηλευτική εκτίμηση Η διαγνωστική και θεραπευτική προσέγγιση θα πρέπει να βασίζεται: Στην συνολική αρχική εκτίμηση Στην αδιάκοπη και συνεχή παρακολούθηση βασικών παραμέτρων, όπως είναι: Η αρτηριακή πίεση Οι αναπνοές Οι σφύξεις Η θερμοκρασία Το επίπεδο συνείδησης με βάση την κλίμακα Γλασκώβης Στη συνεχή υποστήριξη του ασθενούς με την χορήγηση Οξυγόνου Υγρών Φαρμάκων Μέχρι την μεταφορά του στο νοσοκομείο Παιδιατρική Νοσηλευτική 2015-2016

Παιδιατρική Νοσηλευτική 2015-2016 Ιστορικό Οι πληροφορίες που θα ζητηθούν αφορούν τα ακόλουθα: 1. Διάρκεια και τρόπος εισβολής Εάν το κώμα π.χ. Έχει αποπληκτικό χαρακτήρα, πιθανολογείται επεισόδιο αγγειακής βλάβης ή σπασμών Ακόμη, σε περίπτωση απότομης επέλευσης του κώματος, ενώ προηγουμένως ο ασθενής ήταν καλά, δημιουργούνται υπόνοιες για πιθανή λήψη κάποιου φαρμάκου ή δηλητηρίου Αντίθετα, το κώμα που εξελίσσεται αργά, σε διάστημα ωρών ή και ημερών, είναι συνήθως αποτέλεσμα κάποιας χωροκατακτικής επεξεργασίας του ΚΝΣ ή λοίμωξης 2. Ιστορικό πυρετού ή πρόσφατης λοίμωξης 3. Ιστορικό κάκωσης Στην περίπτωση αυτή απαιτείται η χειρουργική ή και νευροχειρουργική εκτίμηση Παιδιατρική Νοσηλευτική 2015-2016

Παιδιατρική Νοσηλευτική 2015-2016 4. Ιστορικό κεφαλαλγιών Η ύπαρξη χρόνιας κεφαλαλγίας πριν από την εκδήλωση κώματος, κάνει πιθανή την ύπαρξη: Όγκου Αγγειακής δυσπλασίας του εγκεφάλου Υδροκεφάλου 5. Ιστορικό χρόνιας λοίμωξης ή άλλης πάθησης Παιδιά που πάσχουν από κακοήθη νοσήματα και αντιμετωπίζονται με ανοσοκατασταλτικά φάρμακα, μπορεί να εκδηλώσουν ευκαιριακές λοιμώξεις του ΚΝΣ Οι διαταραχές της πήξης του αίματος μπορεί να προκαλέσουν εγκεφαλική αιμορραγία Οι συγγενείς καρδιοπάθειες μπορεί να δημιουργήσουν αποστήματα ή ισχαιμικά έμφρακτα του ΚΝΣ Παιδιατρική Νοσηλευτική 2015-2016

Παιδιατρική Νοσηλευτική 2015-2016 Η νεφρική ανεπάρκεια που προκαλεί κώμα λόγω της ουραιμίας που επιφέρει Η ηπατική δυσλειτουργία μπορεί να προκαλέσει υπεραμμωνιακό κώμα Ο σακχαρώδης διαβήτης μπορεί να προκαλέσει υπέρ ή υπογλυκαιμικό κώμα 6. Επαναλαμβανόμενο κώμα Το κώμα που επαναλαμβάνεται μπορεί να οφείλεται σε διάφορες διαταραχές του μεταβολισμού, όπως είναι: Η γαλακτική οξέωση Η υπεραμμωνιαιμία Οι πορφυρίες Ή σε ενδοκρανιακές διαταραχές, όπως π.χ. Η νόσος του Addison Επαναλαμβανόμενα επεισόδια κώματος ακόμη είναι δυνατόν να οφείλονται σε επιληψία Παιδιατρική Νοσηλευτική 2015-2016

Παιδιατρική Νοσηλευτική 2015-2016 Εργαστηριακός έλεγχος Ο εργαστηριακός έλεγχος του ασθενούς σε κώμα περιλαμβάνει τα παρακάτω: 1. Έλεγχο των αρτηριακών αερίων αίματος 2. Λήψη αιμοκαλλιεργειών 3. Τοξικολογική εξέταση αίματος και ούρων 4. Πλήρη αιματολογικό και βιοχημικό έλεγχο 5. Διενέργεια οσφυονωτιαίας παρακέντησης 6. Διενέργεια απεικονιστικού ελέγχου Παιδιατρική Νοσηλευτική 2015-2016

Παιδιατρική Νοσηλευτική 2015-2016 Αντιμετώπιση του παιδιού σε κώμα στο νοσοκομείο Η αντιμετώπιση του παιδιού σε κώμα στο νοσοκομείο, θα πρέπει να περιλαμβάνει: Τη λήψη προσεκτικού και λεπτομερούς ιστορικού Την πλήρη κλινική εξέταση με έμφαση στην νευρολογική εκτίμηση, έχοντας υπόψιν τα πολυάριθμα αίτια που είναι δυνατόν να προκάλεσαν κώμα Παιδιατρική Νοσηλευτική 2015-2016

Παιδιατρική Νοσηλευτική 2015-2016 Νοσηλευτική φροντίδα παιδιού με απώλεια συνείδησης Έλεγχος – διατήρηση ανοικτής της αεροφόρου οδού. Εκτίμηση της αναπνοής με επισκόπηση, ψηλάφηση και ακρόαση Έλεγχος για επικίνδυνες κακώσεις θώρακος Ακινητοποίηση της αυχενικής μοίρας της σπονδυλικής στήλης. Προσοχή στους χειρισμούς του τραχήλου και να αποφεύγεται η υπερέκταση του Χορήγηση οξυγόνου συγχρόνως με την εξέταση Παρατήρηση για διαταραχές στην αναπνοή Γίνεται ενδοτραχειακή διασωλήνωση και άμεση υποστήριξη της αναπνοής Παιδιατρική Νοσηλευτική 2015-2016

Παιδιατρική Νοσηλευτική 2015-2016 Αναπνοή Η χορήγηση οξυγόνου πρέπει να αρχίζει συγχρόνως με την πρώτη εξέταση και αποτελεί θεμέλιο λίθο της αντιμετώπισης, γιατί με αυτό τον τρόπο προλαμβάνονται ενδεχόμενες δευτερογενείς βλάβες Έτσι σε ένα παιδί που είναι σε κώμα και έχει διαταραχές της αναπνοής γίνεται: Ενδοτραχειακή διασωλήνωση Άμεση υποστήριξη της αναπνοής Παιδιατρική Νοσηλευτική 2015-2016

Παιδιατρική Νοσηλευτική 2015-2016 Κυκλοφορία Η χορήγηση υγρών αποσκοπεί στην αιμοδυναμική σταθεροποίηση και έτσι δεν συνίσταται περιορισμός στην χορήγησή τους Πρόσθετα, θα πρέπει να επιλεγούν διαλύματα, τα οποία να μην προκαλούν βλάβη του ΚΝΣ, όπως είναι τα διαλύματα Ringer’s lactate ή NaCl 0.9% Συχνά απαιτείται η χορήγηση αίματος ή υποκατάστατων του Η χορήγηση υπότονων διαλυμάτων είναι δυνατόν να επιδεινώσει το εγκεφαλικό οίδημα και ως εκ τούτου είναι ακατάλληλα για την ανάταξη της υποογκαιμίας Η ανεπαρκής χορήγηση υγρών εκθέτει στις επόμενες ώρες τον πάσχοντα εγκέφαλο σε υποξία, υπερκαπνία και χαμηλή αρτηριακή πίεση Η συχνή παρακολούθηση και η ετοιμότητα του ιατρονοσηλευτικού προσωπικού αποτελεί τον ασφαλέστερο τρόπο εξασφάλισης επαρκούς υποστήριξης των λειτουργιών του παιδιού σε κώμα Απαιτείται, επίσης, συνεχής παρακολούθηση του κορεσμού του οξυγόνου (οξυμετρία) και των αερίων του αίματος Παιδιατρική Νοσηλευτική 2015-2016

Παιδιατρική Νοσηλευτική 2015-2016 Χορήγηση φαρμάκων Χορηγούνται αντιβιοτικά, κορτικοστεροειδή, αντισπασμωδικά και ηρεμιστικά σε υπερβολική ανησυχία Εξασφάλιση επαρκούς απέκκρισης των υγρών Τοποθέτηση μόνιμου καθετήρα κύστεως Μέτρηση των αποβαλλόμενων υγρών σε ειδικό έντυπο Παροχή ατομικής υγιεινής Καθημερινή φροντίδα δέρματος για αποφυγή των κατακλίσεων. Χρήση ειδικών μαξιλαριών από σιλικόνη για αποφυγή πίεσης στα προεξέχοντα σημεία Μασάζ του δέρματος με λιπαντική ουσία για μείωση της ξηρότητας του δέρματος Φροντίδα της στοματικής κοιλότητας Φροντίδα των ματιών Έναρξη ασκήσεων με τον φυσιοθεραπευτή της μονάδας για πρόληψη των αγκυλώσεων Παιδιατρική Νοσηλευτική 2015-2016

Παιδιατρική Νοσηλευτική 2015-2016 Υποστήριξη της οικογένειας Ενημέρωση για την πορεία του παιδιού. Είναι δύσκολος ο χειρισμός των γονέων του παιδιού που νοσηλεύεται στην Μονάδα Εντατικής Νοσηλείας Υποστήριξη και καθοδήγηση των γονέων σε περίπτωση θανάτου του παιδιού Υποστήριξη των γονέων στη λήψη απόφασης για την διαδικασία δωρεάς των οργάνων Παραπομπή των γονέων σε ειδικούς οργανισμούς ή υπηρεσίες για αποκατάσταση του παιδιού Παιδιατρική Νοσηλευτική 2015-2016

Παιδιατρική Νοσηλευτική 2015-2016 Σας ευχαριστώ πολύ Παιδιατρική Νοσηλευτική 2015-2016