Αξιοποίηση του εκπαιδευτικού υλικού για την Α’ & Β’ Δημοτικού Υπουργείο Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής (Ι.Ε.Π.) Επιστημονική Επιτροπή Ξένων Γλωσσών ΟΙ ΞΕΝΕΣ ΓΛΩΣΣΕΣ ΣΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ Ενημερωτικές-Επιμορφωτικές Ημερίδες Αθήνα, 5 Σεπτεμβρίου 2016 Θεσσαλονίκη, 7 Σεπτεμβρίου 2016 Αξιοποίηση του εκπαιδευτικού υλικού για την Α’ & Β’ Δημοτικού Αλεξία Γιαννακοπούλου Θωμαή Αλεξίου Σχολική Σύμβουλος Αγγλικής Επίκουρη Καθηγήτρια, ΑΠΘ

Αξιοποίηση του εκπαιδευτικού υλικού για την Α’ & Β’ Δημοτικού Αλεξία Γιαννακοπούλου

Μεθοδολογικοί στόχοι • Σταδιακή ανάπτυξη στρατηγικών εκμάθησης της ξένης γλώσσας • Εκτέλεση δραστηριοτήτων για την επίτευξη παιδαγωγικών στόχων • Εκτέλεση δημιουργικών δραστηριοτήτων για την επίτευξη γνωστικών στόχων

Το υλικό μας

Το περιεχόμενο Ο ΚΥΚΛΟΣ Α περιέχει κυρίως δραστηριότητες γνωριμίας. Ο ΚΥΚΛΟΣ Β ευαισθητοποιεί τα παιδιά στη χρήση καθημερινών λέξεων και φράσεων σε θέματα και πρόσωπα της δικής τους καθημερινότητας (τα παιχνίδια τους, τα αντικείμενα της τάξης, το σπίτι τους, την οικογένεια και τους φίλους τους, τα ζώα, τα αγαπημένα τους φαγητά, τα ρούχα τους) Ο ΚΥΚΛΟΣ Γ δίνει τη δυνατότητα στα παιδιά να χρησιμοποιήσουν την αγγλική γλώσσα για να μιλήσουν για πράξεις της καθημερινής τους ζωής, για δραστηριότητες του ελεύθερου χρόνου τους, για τον καιρό, τα επαγγέλματα και τα ταξίδια Ο ΚΥΚΛΟΣ Δ εστιάζει κυρίως σε παραμύθια και ιστορίες, που είναι πλούσιες πηγές γλωσσας ανακυκλώνουν λεξιλόγιο και γλωσσικές εκφράσεις που έμαθαν σε προηγούμενους κύκλους και αναπτύσσουν τη φαντασία. Ο ΚΥΚΛΟΣ Ε περιέχει εποχιακές και εορταστικές δραστηριότητες

Α τάξη (30-35 ώρες) Β τάξη 37 ενότητες 1 ΘΕ 1 ώρα; 46 ενότητες

Διαθέσιμος χρόνος και πηγές Σχεδιασμός Μαθητές Στόχοι Διαθέσιμος χρόνος και πηγές

Προσαρμογή υλικού Δεν «κόβουμε» απλώς την ύλη Δεν «κόβουμε» απλώς την ύλη Διαφοροποιούμε τη διδασκαλία μας ανάλογα με τις ανάγκες των μαθητών μας –αναγνωρίζουμε ποιες είναι οι ανάγκες της κάθε τάξης και αναγνωρίζοντας ποιες είναι οι ανάγκες καθορίσουμε τους εκπαιδευτικούς στόχους Θέτουμε γλωσσοπαιδαγωγικούς στόχους σε σωστή αναλογία -Να αποκτήσουν τα παιδιά βασικό λεξιλόγιο και βασικές δομές σε όσο πιο πολλές θεματικές από όλους τους κύκλους -Να μάθουν φράσεις αβίαστα μέσα από τραγούδια και ιστορίες -Να χορέψουν, να τραγουδήσουν, να παίξουν, να κάνουν κατασκευές

Κριτήρια επιλογής δρατηριοτήτων Επιλέγονται δραστηριότητες, οι οποίες... -αξιοποιούν τον προφορικό λόγο -δημιουργούν μια ευχάριστη ατμόσφαιρα -προωθούν τη βιωματική συμμετοχή των παιδιών μέσω κίνησης, παιχνιδιού, τραγουδιού, κατασκευών -αξιοποιούν πολλά οπτικά και ακουστικά ερεθίσματα, πολυτροπικά κείμενα και φράσεις σε συγκείμενο με στόχο το σχεδιασμό νοημάτων (στοχεύουν στην κοινωνικά προσδιορισμένη χρήση της γλώσσας) -λαμβάνουν υπόψη ότι τα παιδιά έχουν διαφορετικές ανάγκες, τύπους νοημοσύνης, ικανότητες, γνώσεις και αξίες, τους αρέσουν διαφορετικά πράγματα και το καθένα έχει τους δικούς του ρυθμούς

Προτιμώνται... εικόνες, φωτογραφίες, κάρτες, αντικείμενα εικόνες, φωτογραφίες, κάρτες, αντικείμενα τραγούδια, ρίμες παιχνίδια ιστορίες/παραμύθια κατασκευές / χειροτεχνίες φύλλα εργασίας βίντεο, CD-ROM & DVD TPR (άκου και δείξε, άκου και χρωμάτισε, άκου και κάνε) η μασκότ της τάξης Η ιδέα της μασκότ, που μιλάει μόνο αγγλικά, διαμορφώνει το κατάλληλο πλαίσιο για την αυξανόμενη χρήση τη αγγλικής στην τάξη

Δεν προτιμώνται... πολύ χρονοβόρες δραστηριότητες, με πολύ σύνθετες κατασκευές παιχνίδια που παίρνουν πολύ χρόνο, σε σχέση με άλλες δραστηριότητες που έχουν την ίδια γλωσσική αξία (ντόμινο) τραγούδια πολύ μεγάλα σε έκταση που μπορεί να κουράσουν τους μαθητές σας γιατί δε μπορούν να τα καταλάβουν Μόνο αν τα παιδιά τραγουδήσουν το τραγούδι θα το αντιμετωπίσουν ως τέτοιο. Αλλιώς κινδυνεύετε να τους δώσετε την εντύπωση ότι κάνετε ένα ακόμη μάθημα. Ομαδικές δραστηριότητες όταν τα παιδιά δεν είναι ακόμη έτοιμα να τις κάνουν Πολύ δύσκολες ιστορίες Πολλή αντιγραφή λέξεων

Ανάπτυξη δεξιοτήτων Δεξιότητες αναδυόμενου εγγραμματισμού Δεξιότητες προφορικού λόγου Απαραίτητη προϋπόθεση για να μάθουν τα παιδιά να μιλούν είναι η έκθεσή τους στην ξένη γλώσσα, οπότε προσπαθούμε να προσφέρουμε όσο το δυνατόν περισσότερα γλωσσικά ερεθίσματα ...... Τα (μουσικοκινητικά) τραγούδια και τα παραμύθια είναι ένα καλό υλικό, για να ξεκινήσει κανείς εξάσκηση για τις προσληπτικές δεξιότητες (ακουστική κατανόηση). Κάποιοι μαθητές μπορεί να αργήσουν να μιλήσουν, αλλά αυτό δεν είναι ανησυχητικό. Απαιτείται χρόνος και σεβασμός στο ρυθμό του κάθε παιδιού. Όταν το παιδί ξεκινά να μιλά, δίνουμε πρώτα έμφαση στην ευχέρεια έκφρασης (ακόμη και με λάθη) και στη συνέχεια, σταδιακά με το πέρασμα του χρόνου και την ανάπτυξη της γλώσσας, επιτυγχάνεται η ακρίβεια. Δεξιότητες αναδυόμενου εγγραμματισμού Η έκθεση σε γραπτό κείμενο πρέπει να πραγματοποιείται, εφόσον τα παιδιά δεχθούν πρώτα ακουστικά ερεθίσματα και στη συνέχεια εξοικειωθούν με το γραπτό λόγο μέσω παραμυθιών και ιστοριών και προ- αναγνωστικών δραστηριοτήτων Μπορούμε να βοηθήσουμε τα παιδιά με προ-γραφικές δραστηριότητες και καθοδηγούμενη γραφή αλλά σε καμιά περίπτωση δεν πιέζουμε τους μικρούς μαθητές να γράψουν αν δεν αισθάνονται έτοιμοι.

Η πρότασή μας... Α’ τάξη Β’ τάξη Έμφαση στο περιεχόμενο των δύο/τριων πρώτων κύκλων, διότι καλύπτουν βασικό λεξιλόγιο και δομές αλλά με περιορισμό του διδακτικού χρόνου ώστε να διατηρηθεί η γραμμική πορεία από το πιο εύκολο στο πιο σύνθετο Ο Α κύκλος θέτει το ρόλο της μασκότ στην τάξη, η οποία έχει μεγάλη απήχηση στα παιδιά που δένονται μαζί της όλη τη χρονιά. Ο Β κύκλος περιέχει πολλά παιχνίδια, κατασκευές, τραγούδια που τα παιδιά απομνημονεύουν γρήγορα και προσφέρεται για τη χρήση πολυτροπικού υλικού Ο  Γ κύκλος έχει πιο δύσκολο λεξιλόγιο και δομές και ... περισσότερες επιλογές θεμάτων και βημάτων (feelings-clothes-family) Ο Δ κύκλος να γίνει επιλεκτικά, με επιλογή παραμυθιών ανάλογα με τις επιθυμίες και ικανότητες των μικρών μας μαθητών Ο Ε κύκλος γίνεται επιλεκτικά Β’ τάξη Τα παιδιά ενθουσιάζονται με όλες τις δραστηριότητες του Α κύκλου (Class Tree, 'Hello, how are you?’ ) Ο Α κύκλος να γίνει επιλεκτικά για να επαναλάβει ονόματα, αριθμούς, συναισθήματα. Από το Β κύκλο δίνουμε έμφαση στις πρώτες ενότητες (family-school objects-toys, Simon says και 'Hokey Pokey’ Θεωρώ ότι θα πρέπει να παραλείψω κάποιες ενότητες από τους κύκλους Α-Β-Γ, όπως τις Β10,Β11 (the ghost story), B13 (Healthy food-θα το κάνουν στη Γ τάξη), Γ3 (jobs), Γ4,Γ5 (Let’s travel/Round the world) although I love traveling…και Γ8 (the weather). Από την ενότητα Δ, θα διαλέξω 1 ή 2 από τις υπέροχες ιστορίες, με την υπόσχεση ότι θα κάνω τις υπόλοιπες στην αρχή της Γ τάξης.  Την κατάλληλη χρονική στιγμή, θα ενσωματώσω και τις διαφορετικές ενότητες του Ε κύκλου, εκτός από την Ε5 (Spring is here), μια και θα έχουμε κάνει τις εποχές… ΄Τα παιδιά αγαπούν το Gingerbread man και ίσως σκεφτώ κάτι για το τέλος της σχολικής χρονιάς.  

Τραγούδια, χειροτεχνία και μασκότ

Α0 Our English class για 1 διδακτική ώρα: γνωριμία και κολάζ αγγλικών λέξεων που ήδη γνωρίζουν + Α3 Words we have in common Α1 Our mascot με χαιρετισμούς, συστάσεις και τραγούδι Φροντίζουμε να τους δίνουμε την εντύπωση ότι έχουν τη δυνατότητα να μιλήσουν, διδάσκοντάς τους κάποιες φράσεις Καθώς στην αρχή μαθαίνουν τη γλώσσα ολικά, τους διδάσκουμε ολόκληρες φράσεις (prefabricated routines Με τακτικές επαναλήψεις το παιδί απομνημονεύει την γλώσσα. Στη συνέχεια το παιδί προσπαθεί να μεταφέρει τη γλώσσα και σε άλλες περιστάσεις επικοινωνίας Α2 Our names in English. Α4 Blindfolded Α5 Numbers

Αγγλικά για πρώτη φορά στη Β τάξη Με παρόμοιο τρόπο σκοπεύω να κινηθώ και για τη Β’ τάξη που δεν έχει ξαναδιδαχθεί Αγγλικά. Χρονοδιάγραμμα, κουτί υλικών και αρχικές δραστηριότητες παραμένουν ίδια με την Α’ τάξη. Γι’ αυτό δε θα γίνουν από το υλικό της Β’ τάξης οι δραστηριότητες Α1-Hello, again!, Α2-Our class tree! (ίσως κάνουμε τις παλάμες) και Α3-Name a name! (ίσως κάνω τα χάρτινα πιατάκια αντί των καρτών με τα ονόματα των παιδιών). Σίγουρα δε θα κάνουμε την Α4-How are you feeling today? σε αυτό το σημείο. Η Α5-How old are you? Θα γίνει μετά την εισαγωγή των αριθμών με τις δράσεις Β3:Numbers 1-5 και Β8:Numbers and action από το υλικό της Α’ τάξης για 1 διδακτική ώρα η καθεμιά. Η Α6-I’m special! Θα επαναλάβει ονόματα και ηλικίες στο τέλος του κύκλου. Στην αρχή κάθε μαθήματος θα υπάρχει επανάληψη λίγων λεπτών με τραγούδι, ή παιχνίδι . Μετά τις 15 Οκτωβρίου σκέπτομαι να εισάγω ένα γράμμα και λέξη μαζί με άλλες δράσεις και εργασίες ώστε να ολοκληρωθεί το αλφάβητο μέχρι τις 20 Μαίου. Επίσης, θα γίνουν ενδιάμεσα και δραστηριότητες για τις γιορτές

πρώτες προσπάθειες δημιουργίας σχέσεων ανάγνωσης και γραφής Ξεκινάμε τη γραφή μετά τις γιορτές Γράφουμε όμως κι ενδιάμεσα για να δίνουμε ευκαιρίες Κάποια παιδιά επικεντρώνουν την προσοχή τους στα γραπτά σύμβολα και συγκρατούν στη μνήμη καλύτερα τις λέξεις και φράσεις όταν τις συνδέουν με τη γραφημική τους αναπαράσταση. Σε ορισμένα παιδιά αρέσει να παρατηρούν τη γραπτή μορφή λέξεων, φράσεων όταν τις ακούν. Νιώθουν μεγάλη ικανοποίηση όταν αναγνωρίζουν λέξεις και φράσεις κατά την αφήγηση μιας ιστορίας Ωστόσο, η ανάπτυξη του σχολικού γραμματισμού δεν είναι ανάμεσα στους μαθησιακούς στόχους του ΠΕΑΠ

Β τάξη - Ενότητα Β02 School objects Προτεινόμενη διαδικασία στο υπάρχον υλικό Βήμα 1 (παρουσίαση λεξιλογίου με αντικείμενα) Βήμα 2 (αναγνώριση λεξιλογίου με εικόνες και αντικείμενα (Show me the bag - Show me your book) 1 από τις 2 ή λιγότερες εικόνες Βήμα 3 (πρακτική εξάσκηση – παραγωγή με παιχνίδι) εξάσκηση συγκεκριμένων γλωσσικών τύπων (what’s this? It’s a pencil) μπορούν να το κάνουν σε ζευγάρια; Με τη μασκότ και όλη την τάξη θα πάρει πολύ χρόνο Βήμα 4 (γραφημική αναπαράσταση των λέξεων, αντιστοίχιση σε φύλλο εργασίας και παραγωγή λόγου) πιο δυσκολο, σύνθετο θέλει καλή προετοιμασία, παίρνει πολύ χρόνο συνδυάζουν την προφορική εκφορά κάποιων λέξεων που έχουν ήδη χρησιμοποιήσει με τη γραπτή τους απεικόνιση – παρουσιάση ολοκληρης της λε΄ξηςη ευαισθητοποίηση εξαντλείται στο επίπεδο της αναγνώρισης κατά την ανάγνωση και σε επίπεδο ιχνηλάτησης κατά τη γραφή. Το παιδί δηλαδή δεν ξεπερνάει την εικονική γραπτή αποτύπωση (αναγνώριση και αντιγραφή). Βήμα 5 (ανακύκλωση αριθμών και πληθυντικού και παραγωγή με βιωματική προσέγγιση) χρήσιμος παιδαγωγικός αλλά δύσκολη γλωσσικά και παίρνει πολύ χρόνο Βήμα 6 (κατανόηση και παραγωγή προφορικού λόγου με παιχνίδι-guessing game) η γλώσσα στο παιχνίδι παράλληλα με την επανάληψη οδηγεί σε μια πιο δημιουργική χρήση της γλώσσας – μπορεί να γίνει με χρώματα/μεγέθη και λίγα αντικείμενα hard/soft αν είχαν κάνει την Goldilocks στην Α τάξη Βήμα 7 (τραγούδι / βίντεο) έχει μελωδία και επαναλαμβανόμενο λεξιλόγιο και εμπλέκει τα παιδιά σε κίνηση με αποτέλεσμα την νοηματοδότηση .... Γράμμα P με φύλλο εργασίας και τραγουδάκι (εξοικειώνει με το φωνημικό σύστημα αλλά και τη σημασία των λέξεων) – ιχνηλάτηση, ευαισθητοποίηση, εξοικέιωση με γράμμα/φθόγγο με όλες τις αισθήσεις όχι διδασκαλία 15 λεπτά; Στην ενότητα Β2 (school objects), «ξεχνάμε» τα βήματα 3 (δείχνουμε μέρος του αντικειμένου και τα παιδιά μαντεύουν τι είναι) και 6 (χαρακτηριστικά αντικειμένων (This rubber is hard)

Α τάξη - Nelly the small caterpillar Διαρκεί 3-4 διδακτικές ώρες (1) Αφήγηση με εικόνες και παραγλωσσικά στοιχεία (Χρησιμοποιούμε τις εικόνες για να διηγηθούμε την ιστορία) – απαραίτητη γιατί εξασκεί τη δεξιότητα της ακρόασης (2) Αφήγηση από το CD Θα διηγηθούμε όλη την ιστορία ή λίγη-λίγη κάθε φορά; Δραματοποίηση μιας σκηνής “Hi, what’s your name?” “I’m Nelly, the caterpillar”, “I’m Crick, the cricket” “I’m Speedy, the spider”, Απαραίτητη γιατί τα βοηθά να παίξουν με τη γλώσσα, μαθαίνουν να εκφράζονται – εμπλέκονται σε κίνηση μέσα στην τάξη – χρησιμοποιούν τις αισθήσεις τους

(3) Αφήγηση με τη συμμετοχή των παιδιών σε διάφορα σημεία και επαναληπτικές ερωτήσεις για τα χρώματα, τους αριθμούς, τα φαγητά βοηθά στην απομνημόνευση φράσεων Φύλλο εργασίας με τα φαγητά (αναγνώριση λεξιλογίου και υγεία) (εξαρτάται από τους γλωσσικούς και παιδαγωγικούς στόχους του μαθήματος (ποια γλωσσικά στοιχεία θέλουμε και μπορούν να κατανοήσουν και να αναπαράγουν οι μαθητές;) όλα; Γνωρίζουν για τα υγιεινά φαγητά; Να το αφήσουμε για αργότερα; Δραματοποίηση περισσότερων σκηνών Δραστηριότητες που συμμετέχουν ενεργά στην εξιστόρηση (δραματοποίηση ποιων σκηνών;) Μέσω του προφορικού λόγου τα παιδιά μαθαίνουν πράγματα και μαθαίνουν να επικοινωνούν “Good morning, everyone”, “How are you today?” “I’m fine, thank you” “I’m very well, thank you”, “I’m just fine”. “How are you?” “I’m hungry, very hungry”.

Ο κύκλος της ζωής της πεταλούδας με “Look! I can fly!”. “Can you fly?” “No, but I can jump”. “I can run fast”. “And I can climb”. Τραγούδι και χορός (Flitter, flutter butterfly κάνει το μάθημα διασκεδαστικό ποιες δραστηριότητες θα τους βοηθήσουν να χρησιμοποιήσουν νέα γλωσσικά στοιχεία – αισθήσεις (τραγούδι) οι κινήσεις συνδέονται με το νόημα των στίχων. Ο κύκλος της ζωής της πεταλούδας με δραματοποίηση, βίντεο, παντομίμα, κατασκευή Ένα βιβλιαράκι Βιβλίο ή βίντεο με την κλασική ιστορία του Eric Carle

Επειδή γνωρίζουμε τι ξέρουν τα παιδιά μας και τι μπορούν να κάνουν, μπορούμε να διαλέξουμε τις κατάλληλες δραστηριότητες από άποψη δυσκολίας ή ευκολίας, ώστε να μη χάσουν τον ενθουσιασμό και το ενδιαφέρον τους Αν τους ζητήσουμε να κάνουν κάτι για το οποίο δεν είναι έτοιμα γνωστικά, θα τα οδηγήσουμε σε αποτυχία και απογοήτευση. Όταν έχουμε ενδείξεις ότι η κατάκτηση μιας δομής καθυστερεί ακόμη, δε χρειάζεται αυτή να επιμείνουμε σε αυτ

Διαδικασία Αφήγηση της ιστορίας με εικόνες και ερωτήσεις Δραματοποίηση 1-2 σκηνών Τραγούδι

περιεχόμενο

Προϊόν Ένα βιβλιαράκι; Ένα σκετσάκι; Φύλλο εργασίας (χαρτοκοπτική/ζωγραφική)

Ιστορίες και ήχοι

Κουκλοθέατρο

θέατρο

Τι λένε οι εκπαιδευτικοί για το ΠΕΑΠ Έχοντας δουλέψει τα τελευταία χρόνια και με τις δύο τάξεις, βρίσκω πολύ λυπηρό το γεγονός οτι θα πρέπει με κάποιον τρόπο να περικοπεί ένα πραγματικά θαυμάσιο υλικό, που ενθουσιάζει εξίσου μαθητές και εκπαιδευτικούς. Η διδασκαλία σε παιδιά αυτής της ηλικίας, όταν γίνεται βασισμένη σε ένα τέτοιο υλικό, δημιουργεί μια αλυσιδωτή αντίδραση από χαρά, παιχνίδι, τραγούδι και δημιουργικότητα, που σε αποζημιώνει με το παραπάνω για όση ενέργεια καταβάλλεις. Γονείς μαθητών της Β τάξης, μου έχουν επισημάνει επανειλημμένως οτι τα παιδιά τους βρίσκουν πολύ πιο διασκεδαστικό το μάθημα των αγγλικών στο σχολείο, γι'αυτό και 'αναγκάστηκαν' να σταματήσουν το ιδιαίτερο ή το φροντιστήριο που τα είχαν προσφάτως γράψει. ''Τι τους κάνετε;'' με ρωτάνε. ''Ο,τι υποδεικνύει το πρόγραμμα του ΠΕΑΠ'' τους απαντώ''και με όσο περισσότερο κέφι μπορώ!''.