Διαφορές και Ομοιότητες Κερδοσκοπικών και Μη Κερδοσκοπικών Οργανισμών

Ομοιότητες Κερδοσκοπικών και Μη Κερδοσκοπικών Οργανισμών Αποτελούν αναπόσπαστο μέρος του ίδιου οικονομικού συστήματος και χρησιμοποιούν παρεμφερείς οικονομικούς πόρους για την επίτευξη των σκοπών τους. Αμφότεροι πρέπει να αποκτήσουν και να μετατρέψουν τους σπάνιους οικονομικούς πόρους σε αντίστοιχα, για κάθε μορφή οργανισμού, αγαθά και υπηρεσίες. Οι διαδικασίες οικονομικής διαχείρισης είναι κατά βάση οι ίδιες. Ο κάθε οργανισμός πρέπει να διαθέτει ένα λειτουργικό και επαρκές σύστημα πληροφοριών (αναπόσπαστο μέρος του είναι το λογιστικό σύστημα) βάση του οποίου οι διευθύνοντες θα μπορούν να σχεδιάσουν, να διευθύνουν, να ελέγξουν και να αξιολογήσουν τη χρήση των οικονομικών πόρων. Χρησιμοποιούν διαδικασίες, όπως κατάρτιση προϋπολογισμού και απολογισμού των δαπανών, έλεγχος και αξιολόγηση της λειτουργίας των οργανισμών, κλπ. προκειμένου να διασφαλιστεί το χαμηλότερο δυνατό κόστος, η αποτελεσματικότερη και περισσότερο ικανοποιητική χρήση των οικονομικών πόρων.

Διαφορές Κερδοσκοπικών και Μη Κερδοσκοπικών Οργανισμών Η διάκριση του κερδοσκοπικού τομέα από τον μη κερδοσκοπικό τομέα μπορεί να προσδιοριστεί με βάση τα ακόλουθα: Τον λόγο ύπαρξης του οργανισμού (αποστολή του οργανισμού). Τις πηγές των οικονομικών πόρων. Το καταστατικό λειτουργίας και τα είδη ελέγχου που υπόκεινται. Τις πρακτικές προσέλκυσης πόρων. Την πρόσβαση στα κεφάλαια κίνησης. Τη σύνθεση και την αντιμετώπιση του εργατικού δυναμικού του κάθε οργανισμού.

Διαφορές Κερδοσκοπικών και Μη Κερδοσκοπικών Οργανισμών (συνέχεια) Αποστολή των Μη Κερδοσκοπικών Οργανισμών Κερδοσκοπικοί Οργανισμοί: Επιζητούν την αύξηση των κερδών προς όφελος των ιδιοκτητών. Αποδίδονται μερίσματα στους μετόχους ή στους ιδιοκτήτες. Μη Κερδοσκοπικοί Οργανισμοί: Σκοπός τους είναι να δαπανήσουν τους οικονομικούς πόρους προς όφελος του ευρύτερου κοινωνικού συνόλου. Εκλείπει το κίνητρο του κέρδους και δεν αποδίδονται μερίσματα. Η επιτυχία ή η αποτυχία τους δεν μπορεί να αξιολογηθεί με κερδοσκοπικά κριτήρια (καθαρό εισόδημα, έσοδα που αποφέρει η κάθε μετοχή, κλπ.). Η οικονομική διαχείριση των οργανισμών αυτών επικεντρώνεται στην εύρεση και εποικοδομητική χρήση των οικονομικών πόρων.

Διαφορές Κερδοσκοπικών και Μη Κερδοσκοπικών Οργανισμών (συνέχεια) Οι πηγές των οικονομικών πόρων Οι ΜΚΟ αντλούν οικονομικούς πόρους από διάφορες πηγές: Δωρεές και ιδιωτικές ενισχύσεις. Εισοδήματα που προέρχονται από την επένδυση κεφαλαίου. Κρατικές ενισχύσεις και επιδοτήσεις. Έσοδα από την παροχή υπηρεσιών, κλπ. Η πολιτική κοστολόγησης των υπηρεσιών-αγαθών: Στους κερδοσκοπικούς οργανισμούς γίνεται βάσει της προσφοράς και της ζήτησης στην αγορά. Στους ΜΚΟ η τιμολόγηση βασίζεται στο κόστος παραγωγής των αγαθών / υπηρεσιών που προσφέρουν και συχνά καλύπτει μόνο ένα μέρος του κόστους παραγωγής των υπηρεσιών αυτών.

Διαφορές Κερδοσκοπικών και Μη Κερδοσκοπικών Οργανισμών (συνέχεια) Κανονισμός και έλεγχος Οι κερδοσκοπικοί οργανισμοί αξιολογούν την απόδοση και τα λειτουργικά αποτελέσματα τους με βάση το κέρδος, ενώ οι ΜΚΟ με βάση το κατά πόσο έχουν επιτευχθεί οι επιδιωκόμενοι στόχοι. Δυσκολίες στην αξιολόγηση της απόδοσης των ΜΚΟ Δεν υπάρχει η δυνατότητα εφαρμογής του κανόνα της “προσφοράς και ζήτησης”, που εφαρμόζεται στην ελεύθερη αγορά. Η σχέση μεταξύ εκείνων που συνεισφέρουν με οικονομικούς πόρους και των αποδεκτών των υπηρεσιών είναι απομακρυσμένη και έμμεση. Οι ΜΚΟ δεν έχουν στόχο το κέρδος αλλά τη βιωσιμότητα και την αποτελεσματική λειτουργία. Η επίτευξη κέρδους δεν αποτελεί έγκυρο δείκτη αποδοτικότητας, ούτε αυτόματη κανονιστική διάταξη.

Διαφορές Κερδοσκοπικών και Μη Κερδοσκοπικών Οργανισμών (συνέχεια) Επομένως, στους ΜΚΟ εφαρμόζεται διαφορετικού τύπου έλεγχος και αξιολόγηση των λειτουργικών τους αποτελεσμάτων σε σχέση με τους κερδοσκοπικούς οργανισμούς, προκειμένου να διασφαλιστεί ότι οι οικονομικοί πόροι χρησιμοποιούνται με τον πιο κατάλληλο τρόπο. Ο έλεγχος αυτός διενεργείται από: Εξωτερικούς φορείς (πχ. νόμοι, δικαστικές αποφάσεις κανονισμοί που διέπουν τις εκάστοτε επιχορηγήσεις, κλπ.). Εσωτερικούς φορείς (πχ. καταστατικός χάρτης λειτουργίας, εσωτερικός κανονισμός, όροι που θέτουν οι δωρητές, κλπ.). Τομείς που πρέπει να ελέγχονται: Δομή του οργανισμού: μορφή, σύνθεση του Δ.Σ, αριθμός και αρμοδιότητες προσωπικού, όρια εξουσίας και ευθύνης, κλπ.

Διαφορές Κερδοσκοπικών και Μη Κερδοσκοπικών Οργανισμών (συνέχεια) Πολιτική και διαδικασία που ακολουθείται με το προσωπικό: διορισμός και προαγωγές υπαλλήλων, διάρκεια απασχόλησης προσωπικού, ποσοστό συμμετοχής μειονοτήτων, επίπεδα αποζημίωσης, κλπ. Πηγές οικονομικών πόρων: επιδοτήσεις, δωρεές, κρατικές ενισχύσεις, τιμολόγηση αγαθών και υπηρεσιών, μέθοδοι που θα χρησιμοποιηθούν, κλπ. Χρήση των οικονομικών πόρων: μέθοδοι κατανομής προϋπολογισμού, σκοπιμότητα χρήσης των οικονομικών πόρων, αγοραστικές διαδικασίες που θα υιοθετηθούν, κλπ. Λογιστικό σύστημα: έλεγχος όλων των φάσεων του λογιστικού συστήματος. Απολογισμός: είδος, συχνότητα, μορφή και περιεχόμενο των απολογιστικών εκθέσεων. Έλεγχος: συχνότητα και τρόπος διεξαγωγής ελέγχου, σκοπός και είδος ελέγχου, κλπ.

Διαφορές Κερδοσκοπικών και Μη Κερδοσκοπικών Οργανισμών (συνέχεια) Οι πρακτικές προσέλκυσης πόρων Οι ΜΚΟ για την προσέλκυση πόρων εφαρμόζουν τις ακόλουθες πρακτικές: Διοργάνωση διαφόρων πολιτιστικών ή άλλων εκδηλώσεων για τη συγκέντρωση χρημάτων. Γνωστοποίηση της δράσης του οργανισμού για την προσέλκυση δωρητών. Αναγνώριση της κοινωνικής προσφοράς των δωρητών. Άλλες μορφές μάρκετινγκ και προώθησης.

Διαφορές Κερδοσκοπικών και Μη Κερδοσκοπικών Οργανισμών (συνέχεια) Πρόσβαση σε κεφάλαια κίνησης Οι ΜΚΟ αντιμετωπίζουν δυσκολίες στην απόκτηση κεφαλαίων κίνησης σε σχέση με τους κερδοσκοπικούς οργανισμούς. Αυτό συμβαίνει επειδή: Η απόκτηση ίδιου κεφαλαίου στους ΜΚΟ είναι αδύνατη εξαιτίας των μη κατανεμητικών περιορισμών. Οι δωρεές και οι χρηματοδοτήσεις είναι μια αβέβαιη και ανεπαρκής πηγή κεφαλαίου κίνησης. Οι τράπεζες δεν χορηγούν εύκολα κεφάλαια κίνησης στους ΜΚΟ. Η απόκτηση κεφαλαίων κίνησης από τους ΜΚΟ επιτυγχάνεται με: Την προσέλκυση επιδοτήσεων από Ιδρύματα, οι οποίες συχνά παίρνουν την μορφή μακροπρόθεσμων κεφαλαίων. Την απαλλαγή από τον φόρο εισοδήματος που επιτρέπει στους ΜΚΟ να αυξήσουν τα αποθεματικά τους. Την τακτική διατήρησης αποθεματικών κατά τη διάρκεια οικονομικής έξαρσης, έτσι ώστε να ισορροπεί τη μείωση των δωρεών κατά τη διάρκεια της ύφεσης.

Διαφορές Κερδοσκοπικών και Μη Κερδοσκοπικών Οργανισμών (συνέχεια) Διαφορές στο εργατικό δυναμικό Η σύνθεση του εργατικού δυναμικού των ΜΚΟ βασίζεται κυρίως στον εθελοντισμό. Λόγοι εθελοντικής προσφοράς: Αποκόμιση θετικών αισθημάτων και ικανοποίησης από το κοινωνικό έργο που επιτελούν. Απόκτηση κύρους. Επιρροή στη σύνθεση και κατανομή του φιλανθρωπικού προϊόντος. Ανάπτυξη ικανοτήτων που θα συμβάλλουν στην αμειβόμενη εργασία τους. Συγκέντρωση πληροφοριών για την ποιότητα και την αποδοτικότητα των ΜΚΟ, πριν αποφασίσουν να στηρίξουν και οικονομικά τη λειτουργία τους.

Διαφορές Κερδοσκοπικών και Μη Κερδοσκοπικών Οργανισμών (συνέχεια) Ένας τρόπος προσέλκυσης εθελοντών είναι η επιλογή δημοσίων προσώπων (πολιτικοί, καλλιτέχνες, μέλη της τοπικής αυτοδιοίκησης, κλπ), με σκοπό η παρουσία τους να επισφραγίσει την αξιοπιστία του οργανισμού και να λειτουργήσει ως κίνητρο συμμετοχής. Ο οργανισμός θα πρέπει: Να μεριμνά για την εκπαίδευση και την ασφάλεια των εθελοντών. Να τους ενθαρρύνει να παραμείνουν. Να προβάλλει το έργο τους και να παρέχει κίνητρα για τη συμμετοχή τους.

Διαφορές Κερδοσκοπικών και Μη Κερδοσκοπικών Οργανισμών (συνέχεια) Διαφορές ως προς την αντιμετώπιση του έμμισθου προσωπικού. Οι μισθοί των εργαζομένων στους ΜΚΟ είναι χαμηλότεροι σε σχέση με τους μισθούς στους κερδοσκοπικούς οργανισμούς. Οι ΜΚΟ αντιμετωπίζουν με μεγαλύτερη ευαισθησία το προσωπικό τους σε θέματα που αφορούν προσλήψεις ή απολύσεις σε σχέση με τους κερδοσκοπικούς. Διαφορές στην επίδραση των εργατικών σωματείων (συνδικάτα) στους κερδοσκοπικούς και Μη Κερδοσκοπικούς Οργανισμούς.