Ερευνητική Εργασία για τον ενδοσχολικό εκφοβισμό ΤΑΞΗ Α2 ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΓΑΛΑΤΑ

Τι είναι σχολικός εκφοβισμός; Σχολικός εκφοβισμός είναι η εσκεμμένη, απρόκλητη, συστηματική και επαναλαμβανόμενη βία ή επιθετική συμπεριφορά με σκοπό την επιβολή βούλησης, την κυριαρχία και την πρόκληση σωματικού και ψυχικού πόνου από ένα πιο δυνατό άτομο ή ομάδα ατόμων σε ένα λιγότερο δυνατό άτομο, εντός και εκτός του σχολείου.

Τι δεν είναι σχολικός εκφοβισμός; Όταν τα εμπλεκόμενα μέρη είναι ίσης δύναμης και όχι άνισης ,λόγω αριθμού ,σωματικής διάπλασης , κοινωνικής θέσης , κουλτούρας, τότε πρόκειται για σύγκρουση , βίαιη ίσως, αλλά όχι εκφοβιστική συμπεριφορά.

Ποιες είναι οι μορφές του σχολικού εκφοβισμού; Λεκτική βία: βρισιές, προσβολές, ειρωνεία, απειλή με ξυλοδαρμό αν δεν δώσουν τα χρήματά τους που τους ζητούν ή δεν κάνουν αυτό που τους επιβάλλουν. Ρατσιστική βία: διάφορες διακρίσεις, σχόλια για καταγωγή/γλώσσα/χρώμα δέρματος. Σωματική βία: σπρωξίματα, ξυλοδαρμοί, τραβήγματα, κλωτσιές, μπουνιές. Ηλεκτρονική βία: απειλητικά μηνύματα στο κινητό/διαδίκτυο, διάδοση φωτογραφικού υλικού ή βίντεο χωρίς την θέληση αυτού που απεικονίζει. Σεξουαλική βία: ανεπιθύμητο άγγιγμα, λεκτική παρενόχληση, προσβλητικά μηνύματα Ψυχολογική βία: συνδυασμός όλων των ειδών εκφοβισμού που προκαλεί την εσωστρέφεια και την απομάκρυνση του παιδιού σε όσους θέλουν να το βοηθήσουν

Χαρακτηριστικά θύματος Ευαίσθητα, ήσυχα και συνεσταλμένα άτομα Σωματικά και φυσικά πιο αδύναμοι Συχνά παρουσιάζουν κάποια πνευματική μειονεξία Εσωστρεφείς και συχνά μοναχικοί Στην κλίμακα νεύρωσης και εσωστρέφειας παρουσιάζουν υψηλό βαθμό Αγχώδεις και ανασφαλείς στις κοινωνικές τους επαφές Χαμηλή αυτοεκτίμηση Χαρακτηρίζονται από παθητικότητα Υπερασπίζονται τον εαυτό τους δύσκολα ή αδύναμα

Τα παιδιά που βιώνουν εκφοβισμό δεν το λένε σε κανένα γιατί: Ντρέπονται. Φοβούνται.  Νιώθουν ότι φταίνε.  Σκέφτονται ότι θα απογοητεύσουν / στενοχωρήσουν τους γονείς τους. 

Χαρακτηριστικά θύτη/εκφοβιστή Επιθετικοί Εκφράζουν γενικευμένη οργή Επιρρεπείς σε παραβατική συμπεριφορά Ενεργητικά και υπερδραστήρια άτομα Αυθόρμητοι και παρορμητικοί Έχουν μειωμένους ηθικούς ενδοιασμούς, ενοχές ή τύψεις για τις ενέργειές τους ή οίκτο για το θύμα Χαμηλή ενσυναίσθηση και απουσία του αισθήματος της αλληλεγγύης Άτομα με φυσικές και σωματικές δυνάμεις

Τα χαρακτηριστικά των θεατών Να γελάσουν Να χαμογελάσουν Να αδιαφορήσουν Να μιλήσουν στο διπλανό τους και να σχολιάσουν αυτό που γίνεται είτε θετικά είτε αρνητικά Να κοιτούν και να μην κάνουν απολύτως τίποτε

Πώς φαίνεται ότι ένα παιδί έχει γίνει θύμα σχολικού εκφοβισμού; η μειωμένη διάθεσή του ή η άρνησή του να πάει στο σχολείο οι αδικαιολόγητες απουσίες η απροσδόκητη μαθησιακή του πτώση η παραμονή του στο διάλειμμα κοντά στους εκπαιδευτικούς το ότι καθυστερεί να πάει στο σχολείο ή αργεί να επιστρέψει στο σπίτι το ότι τα ρούχα του είναι συχνά σκισμένα και κατεστραμμένα Τα σημάδια και οι μελανιές στο σώμα το ότι χάνει συχνά τα πράγματά του το ότι ζητάει συχνά χρήματα από τους γονείς του γιατί χάνει αυτά που του δίνουν οι μεταπτώσεις στη διάθεση το ότι παραπονιέται για ψυχολογικά προβλήματα

ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΗΜΕΡΑ ΚΑΤΑ ΤΟΥ ΣΧΟΛΙΚΟΥ ΕΚΦΟΒΙΣΜΟΥ Η 6η Μαρτίου έχει καθιερωθεί από το Υπουργείο Παιδείας ως Πανελλήνια Ημέρα κατά της σχολικής βίας και του εκφοβισμού.

Αίτια Ενδοσχολικού Εκφοβισμού

Ενδοσχολική βία 1)Ατομικοί παράγοντες 2)Περιβαλλοντικοί παράγοντες Το παιδί δρα ως: θύτης θύμα θεατής

Παράγοντες Κινδύνου Οικογένεια Σχολείο Κοινότητα (μη υποστηρικτικοί γονείς,βίαιη συμπεριφορά,ψυχολογική παραμέληση,έλλειψη ορίων) Σχολείο (έλλειψη συνεργασίας/ενθάρρυνσης/σχολικής πολιτικής,ανοχή στην βίαιη συμπεριφορά) Κοινότητα (κοινωνικές ανισότητες,ανεργία/ εγκληματικότητα, έλλειψη επικοινωνίας/ελεύθερων χρόνων,υπερπληθυσμός)

Μελέτες σχετικά με καθοριστικούς παράγοντες Προσωπικοί/Ατομικοί παράγοντες (διαφορά ως προς την προσωπική δύναμη) Κοινωνικές επιρροές (φύλο,εθνικές/φυλετικές διαφορές,κοινωνική τάξη)

Το bullying λειτουργεί ως: Εξελικτική διαδικασία (παιδική ηλικία μέχρι σχεδόν και την ενηλικίωση του παιδιού) Απάντηση στις πιέσεις των συνομηλίκων τους (τα άτομα επηρεάζονται από φίλους, συμμαθητές) Επανορθωτική δικαιοσύνη (τα άτομα δρουν με βάση τον χαρακτήρα που έχουν αναπτύξει)

Παράγοντες που επηρεάζουν τον θύτη να εκφοβίσει Ο θύτης μπορεί να : Έχει βιώσει εκφοβισμό στο παρελθόν Θέλει να νιώσει ανώτερος, να έχει ισχύ/δύναμη/προσοχή Νιώθει ο ίδιος δυστυχισμένος ή ζήλια για το διαφορετικό

Η εικόνα που παρουσιάζει ο θύτης: Το παιδί θύτης είναι συνήθως: Δημοφιλές επιθετικό Έχει ανάγκη για: Κυριαρχία Ανικανότητα αυτοελέγχου Έλλειψη αίσθησης του μέτρου Καταπάτηση κανόνων Διογκωμένη αυτοεικόνα Εχθρικός στο περιβάλλον του (γονείς,εκπαιδευτικοί)

Παιδιά Θεατές Με την συμπεριφορά τους,διευκολύνουν ή λειτουργούν ανασταλτικά στο φαινόμενο του εκφοβισμού.

Εικόνα παιδιού θύματος ανασφαλή προσωπικότητα λιγότερο αποδεχτό από συνομήλικους διαφέρει με κάποιο τρόπο (π.χ. παιδιά με ειδικές ικανότητες) σωματικά αδύναμο

ΟΙ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΤΟΥ ΣΧΟΛΙΚΟΥ ΕΚΦΟΒΙΣΜΟΥ

Συνέπειες σωματικές Γρατζουνιές, μώλωπες, στραμπουλήγματα, διαστρέμματα, διάσειση Πονοκέφαλοι, πόνοι πλάτης, στομαχόπονοι, εφιάλτες Απώλεια όρεξης και βουλιμίας Αύξηση ορμονών στρες, άγχος Αδύναμο ανοσοποιητικό, μεγαλύτερη πιθανότητα τραυματισμού Εύκολη απώλεια ισορροπίας Κακός έλεγχος κυκλοφορίας αυτοκινήτων

Συνέπειες πνευματικές Μειωμένη ικανότητα συγκέντρωσης Έλλειψη κινήτρων για μάθηση Χαμηλό προφίλ στην επικοινωνία Συχνές απουσίες Μειωμένη επίδοση

Συνέπειες κοινωνικές Ακολουθούν ομάδα δημοφιλών-νταήδων και υπομένουν την κοροϊδία από φόβο χειρότερης μορφής βίας Προσκόλληση σε ένα φίλο, υποτακτικά, από φόβο μην τον χάσουν και μείνουν μόνα Συνδέονται με παιδιά με επίσης έλλειμμα στις κοινωνικές δεξιότητες Δυσκολία να δημιουργήσουν αληθινούς φίλους

Συνέπειες αυτοεικόνας  Η κοροϊδία μειώνει την αυτοεκτίμησή τους Γίνονται ιδιαίτερα ευαίσθητα σε οποιουδήποτε είδους κριτική Είναι ιδιαίτερα αυστηρά, απαιτητικά με τον εαυτό τους Επικρίνουν τον εαυτό τους και σταδιακά όλους τους άλλους Συνέπειες ψυχολογικές Βρίσκονται σε διαρκή ετοιμότητα και κατάσταση άμυνας Φόβος, αγωνία, νευρικότητα, ευερεθιστότητα Δεν μπορούν να χαλαρώσουν Γίνονται επιθετικά, ως αντίδραση στη βία Εκτονώνουν την ένταση στο σπίτι, γίνονται εχθρικά και αγενή Μιλούν χαμηλόφωνα ή γρήγορα και χάνουν τις λέξεις Εμφανίζουν μελαγχολία

Άλλες συνέπειες αυτοεικόνας Τάσεις αυτοκτονίας Αδυναμία να αποδεχτούν τον εαυτό τους Δυσκολία διαπροσωπικών σχέσεων, διαχείρισης θυμού και συγκρούσεων Απομόνωση,άγχος,κατάθλιψη Αυξημένος κίνδυνος χρήσης ουσιών και αλκοόλ Αυξημένη πιθανότητα βίαιης συμπεριφοράς προς τα παιδιά και τη μελλοντική σύντροφο

ΤΑΠΑΙΔΙΑ ΠΟΥ ΕΚΦΟΒΙΖΟΝΤΑΙ Κατάθλιψη και άγχος Ψυχωτικά συμπτώματα Παράπονα για την υγεία τους. Τάσεις αυτοκτονίας

TA ΠΑΙΔΙΑ ΠΟΥ ΕΚΦΟΒΙΖΟΥΝ Κατάχρηση αλκοόλ και άλλων ναρκωτικών Εμπλοκή σε καυγάδες Πρόωρη σεξουαλική δραστηριότητα και προβλήματα με τον νόμο κατά την ενηλικίωση

ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΕΣ Κάπνισμα / Κατάχρηση αλκοόλ και άλλων ναρκωτικών ουσιών Προβλήματα ψυχικής υγείας (κατάθλιψη, άγχος) Συχνές απουσίες από το σχολείο  

ΟΙ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ Όσοι εθελοντές ήταν μόνο θύτες εκφοβισμού δεν φάνηκε να βιώνουν κάποια μακροχρόνια αρνητική συνέπεια Τα παιδιά τα οποία έχουν κοινό δυσκολεύονται να δημιουργήσουν κοινωνικές σχέσεις

Τρόποι Αντιμετώπισης Σχολικού Εκφοβισμού

  Οι γονείς του θύματος :   Καθημερινό το ενδιαφέρον του γονέα για τη σχολική μέρα του παιδιού Απενεχοποίηση του παιδιού. Ανάδειξη της επικοινωνίας με το δάσκαλο Συμμετοχή στο σύλλογο Γονέων και Κηδεμόνων. Σε περίπτωση εμμονής της κατάστασης, απαραίτητη είναι η αλλαγή του σχολείου.

Γονείς του θύτη: Απαραίτητη η καλή επικοινωνία με το παιδί/ θύτη και η ανάδειξη των συνεπειών της πράξης του στους άλλους. Εφαρμογή σταθερών ορίων και ποινών με συνέπεια. Διάλογος με το παιδί/ θύτη με στόχο τον προσδιορισμό των αιτιών της εκφοβιστικής συμπεριφοράς. Συνεργασία με το Διευθυντή και τους εκπαιδευτικούς του σχολείου για την αντιμετώπιση του προβλήματος σχετικά με τη βία.

Οι εκπαιδευτικοί: Κάθε φαινόμενο εκφοβισμού θα πρέπει να αντιμετωπίζεται με σοβαρότητα και από τη ρίζα του Ο εκπαιδευτικός οφείλει να συζητήσει με τους γονείς του παιδιού και να εκφράσει τις ανησυχίες του. Ο εκπαιδευτικός πρέπει να θυμίζει στο παιδί ότι το νοιάζεται και μπορεί να το προστατεύσει. Επιπλέον πρέπει να οδηγήσει το παιδί που εκφοβίζει στο γραφείο του Διευθυντή.

Εξακρίβωση από το Διευθυντή, αν πρόκειται για επαναλαμβανόμενη συμπεριφορά άσκησης βίας Αναζήτηση βοήθεια ς για τα παιδιά και το δράστη και το θύμα μέσω ψυχολογικής υποστήριξης. Έντονο ενδιαφέρον για τα θέματα βίας/ ενεργή υποστήριξη στα θύματα / σαφή όρια στους θύτες και εκκίνηση των διαδικασιών στο σχολείο για την αντιμετώπιση του προβλήματος.

Τάξη : Συζητήσεις στις τάξεις σχετικά με τα δικαιώματα και ειδικότερα για τις σχέσεις μεταξύ των μαθητών. Εκπαιδευτικοί - σύμβουλοι . Ο διάλογος να προηγείται της ποινής σε περιστατικά βίας μεταξύ μαθητών. Συχνή η επαφή και επικοινωνία μεταξύ γονέων και σχολείου με στόχο τη συναισθηματική στήριξη των παιδιών. Ανάληψη πρωτοβουλιών-δράσης από το σχολικό συμβούλιο για την αποτελεσματικότερη πρόληψη και αντιμετώπιση της χρήσης βίας μέσα και έξω από το σχολείο.

Συμμαθητές μέσα στην τάξη: πρέπει να είναι ενημερωμένοι και να μη φοβούνται να ομολογήσουν σε περίπτωση σχολικού εκφοβισμού. Όταν γίνει αντιληπτό ένα τέτοιο φαινόμενο από τον εκπαιδευτικό της τάξης πρέπει να προσδιορίσει αρχικά ποιοι συμμαθητές ήταν παρόντες στο περιστατικό Επίσης αναγκαίο είναι να ξεκαθαρίσει αν συμμετείχαν ως ουδέτεροι παρατηρητές.

Κοινότητα : Ενημέρωση των πολιτών για την αντιμετώπιση του σχολικού εκφοβισμού (διαδίκτυο, ραδιόφωνο , τηλεόραση , τύπος) ηθική και οικονομική υποστήριξη από τη τοπική κοινότητα για τη στελέχωση σημαντικών κοινωνικών υπηρεσιών

Πρόληψη! Η μετάδοση αξιών τόσο στην οικογένεια όσο και στο σχολείο μπορεί να συμβάλει τα μέγιστα στην πρόληψη του φαινομένου του εκφοβισμού.

Που αλλού μπορούμε να αναζητήσουμε βοήθεια ; Στο χαμόγελο του παιδιού Μέσω της εθνικής τηλεφωνικής γραμμής για τα παιδιάSOS Μέσω των τμημάτων Κοινωνικής και Ψυχολογικής στήριξης Στο τμήμα ενημέρωσης παιδιών γονέων και εκπαιδευτικών Ας βοηθήσουμε τα παιδιά να γίνουν καλύτερα !