Η κριτική του Ορθού Λόγου Η κριτική του Ορθού Λόγου

Το κοινωνικό πλαίσιο του Διαφωτισμού

Διαφωτισμός (Εποχή των Φώτων) - 18ος αι. εποχή οικονομικής επέκτασης, αστικοποίησης & δημογραφικής ανάπτυξης αύξηση γεωργικής παραγωγής στη Δύση προκαταρκτικά στάδια της βιομηχανικής ανάπτυξης στον τομέα της παραγωγής, έληξε η εποχή των συντεχνιών & ξεκίνησε η εποχή της ελεύθερης επιχείρησης & της αγοράς τα προϊόντα αυξάνονταν και η τιμή τους μειωνόταν

Διαφωτισμός (Εποχή των Φώτων) - 18ος αι. (συνέχεια...) Πολλαπλασιάστηκαν τα βιβλία που εκδίδονταν, φυλλάδια, έντυπα & το εμπόριο του βιβλίου άνθησε (= απαρχή της εμπορευματοποίησης του πολιτισμού, αφού η διάδοση της νέας γνώσης εδραιώθηκε μέσω του εμπορίου) αρχή της παγκοσμιοποίησης της δυτικής κουλτούρας & υιοθετήθηκαν «ευρωπαϊκοί» τρόποι (ρούχα ραμμένα με αγγλικά υφάσματα, έπιναν ολλανδική σοκολάτα σε γαλλικά σαλόνια, ακούγοντας Ιταλούς μουσικούς)

Αλλαγή του ρόλου & της θέσης των διανοουμένων Αλλαγή του ρόλου & της θέσης των διανοουμένων στην κοινωνία ήταν στην πλειοψηφία τους επαγγελματίες & η επιβίωσή τους εξαρτιόνταν από την έγκαιρη ικανοποίηση των αναγκών της νέας αγοράς εμφανίζονταν ως μέλη ενός νέου ισχυρού κατεστημένου, μαζί με την πολιτική εξουσία Διανοούμενοι (Βολταίρος, Ντιντερό) αποτελούσαν τα μέλη της νέας ευρωπαϊκής «Δημοκρατίας των Γραμμάτων» (έκαναν διακρίσεις ανάμεσα στα φύλα & θεωρούσαν ότι η γυναίκα συνδέεται με τον κόσμο των συναισθημάτων, ενώ ο άντρας με τη λογική (η λογική συνδεόταν με το δημόσιο χώρο & το συναίσθημα με τον ιδιωτικό ... έτσι, κοινωνικό ρόλο έπαιζαν οι άνδρες, ενώ οι γυναίκες έμεναν στο περιθώριο)

Στο Διαφωτισμό αναδύθηκε η «κοινή γνώμη» Στο Διαφωτισμό αναδύθηκε η «κοινή γνώμη» ως νέα κοινωνική και πολιτική δύναμη συνδεόταν με το δημόσιο χώρο & με την εμπορευματοποίηση του πολιτισμού. ήρθε για πρώτη φορά στο προσκήνιο η σύνδεση μεταξύ εξουσίας και πληροφορίας. Αναδείχθηκε η δύναμη της κατευθυνόμενης ή ανεξέλεγκτης πληροφόρησης Αμφισβήτηθηκε η «κληρονομική ανωτερότητα » των παραδοσιακών κοινωνικών και πολιτικών ηγετικών ομάδων (ελίτ)

Οι θεσμοί που δημιουργήθηκαν Οι θεσμοί που δημιουργήθηκαν για να προωθήσουν τα ιδεώδη του Διαφωτισμού κινήθηκαν στα πλαίσια των ανώτερων κοινωνικών τάξεων ιδρύθηκαν εταιρείες -κλειστές & μυστικές- για να συναντιούνται & να ανταλλάσσουν απόψεις διανοούμενοι, αστοί & αριστοκράτες, πάνω σε τρέχοντα ζητήματα ηθικής, επιστήμης και φιλοσοφίας, χωρίς την προσέγγιση των λαϊκών στρωμάτων να είναι στους εμφανείς στόχους των διαφωτιστών

Απόψεις για την αντίδραση των λαϊκών στρωμάτων στη διάδοση των ιδεών του Διαφωτισμού 1η άποψη: τα λαϊκά στρώματα κράτησαν παθητική στάση απέναντι στη διανοητική επανάσταση των ανώτερων τάξεων 2η άποψη: παρά την εχθρική στάση των διαφωτιστών απέναντι στην κουλτούρα των λαϊκών στρωμάτων, υπήρχε διάλογος & αλληλεπίδραση ανάμεσα στη «λόγια» και τη «λαϊκή» κουλτούρα

ο γαλλικός 18ος αι. προώθησε μια διαδικασία Γεγονός παραμένει ότι ο γαλλικός 18ος αι. προώθησε μια διαδικασία που είχε ξεκινήσει από το 17ο αι.: Την υποταγή της κουλτούρας των λαϊκών ανθρώπων στο νέο πολιτισμό και την ιδεολογία των ανώτερων αστικών στρωμάτων.