ΔΙΑΛΕΞΗ 9η Οργανωτική Δομή και Ανάλυση Γραφειοκρατία Οργανογράμματα Τύποι οργανωτικών δομών Χαρακτηριστικά συμμετοχικού μάνατζμεντ Εσωτερικός κανονισμός – Καταστατικό Ομάδες Επιτροπές Κουλτούρα Αναδόμηση νοσηλευτικών οργανισμών Τμηματοποίηση Οργανωτική αποτελεσματικότητα

Εισαγωγή Η παροχή υγειονομικής περίθαλψης έχει αλλάξει δραματικά με την πάροδο του χρόνου και έτσι, είναι επιτακτική η ανάγκη των στελεχών να πρωτοστατήσουν στον εντοπισμό, ανάπτυξη και εφαρμογή προτύπων παροχής φροντίδας, κατάλληλων τόσο για τους νοσηλευτές όσο και για τους νοσηλευόμενους Οι μάνατζερ όλων των επιπέδων οφείλουν να είναι ικανοί: στην επικοινωνία και δημιουργία σχέσεων, γνώση του υγειονομικού περιβάλλοντος (κλινική άσκηση), ηγετικές ικανότητες, επαγγελματισμός, επιχειρησιακές ικανότητες Η οργάνωση είναι η ομαδοποίηση δραστηριοτήτων με σκοπό την επίτευξη στόχων και η ανάθεση αυτή της διαδικασίας σε ένα μάνατζερ που έχει την εξουσία της επίβλεψης της κάθε ομάδας

Γραφειοκρατία Η γραφειοκρατία είναι ένας όρος που επινόησε ο Μαξ Βέμπερ και γεννήθηκε μέσα από τις αρχές της διοίκησης Τα χαρακτηριστικά της γραφειοκρατίας περιλαμβάνουν: τυπικότητα, χαμηλά επίπεδα αυτονομίας, σεβασμό κανόνων και συμβάσεων, καταμερισμό της εργασίας, εξειδίκευση, τυποποιημένες διαδικασίες, γραπτές επεξηγήσεις, ελέγχους, συγκεντρωτισμό, έμφαση σε παραγωγή και αποδοτικότητα, διατήρηση πρακτικών Όσο λιγότερο γραφειοκρατικός είναι ο οργανισμός, τόσο περισσότερο οι νοσηλευτές θεωρούν τους εαυτούς τους επαγγελματίες Στροφή από γραφειοκρατικό μάνατζμεντ σε ευπροσάρμοστη ηγεσία

Οργανογράμματα Η δομή ενός οργανισμού πρέπει να καλύπτει τις ανάγκες του οργανισμού αυτού Στην πλειονότητα των ιδρυμάτων, σήμερα, υπάρχει μια οργανωτική δομή, η οποία είναι συνήθως μια πυραμίδα Η πλειονότητα των νοσηλευτικών οργανισμών έχει αναπαραστήσει γραφικά τη διαδικασία της οργάνωσης με τη μορφή οργανογραμμάτων Τα οργανογράμματα συνήθως απεικονίζουν τις σχέσεις και τις διόδους επικοινωνίας ενός οργανισμού Τα γραμμικά οργανογράμματα δείχνουν τις από πάνω προς τα κάτω σχέσεις μεταξύ των εποπτών και των εργαζομένων του νοσηλευτικού οργανισμού

Πλεονεκτήματα Μειονεκτήματα των οργανογραμμάτων Πλεονεκτήματα Μειονεκτήματα των οργανογραμμάτων Απεικονίζουν καθαρά τις σχέσεις Διευκολύνουν το συντονισμό Διευκολύνουν την επικοινωνία Αξιοποιούν τις αλλαγές στον οργανισμό Διευκολύνουν τον οργανωτικό σχεδιασμό Χρησιμοποιούνται για τον προσανατολισμό νέων στελεχών Προωθούν τη λήψη αποφάσεων Εντοπίζουν τις ανακολουθίες και τις πολυπλοκότητες Απεικονίζουν μόνο τις τυπικές σχέσεις εξουσίας Είναι συχνά ξεπερασμένα και εκτός εποχής Συγχέουν την εξουσία με το καθεστώς Δεν απεικονίζουν ανεπίσημες σχέσεις

Τύποι οργανωτικών δομών Ιεραρχική δομή (είναι κοινώς γνωστή ως διαχειριστική δομή. Αποτελεί την παλαιότερη και απλούστερη μορφή διοίκησης. Είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την αρχή της αλυσίδας εντολών, της γραφειοκρατίας, τον κάθετο έλεγχο και συντονισμό) Στρωματοποιημένη οργανωτική δομή - Matrix (συνιστά έναν οριζόντιο τρόπο διοίκησης εις βάρος της παραδοσιακής κάθετης ιεραρχίας. Δημιουργείται μια διεπιστημονική ομάδα, με πυρήνα και πολυάριθμα μέλη. Διευκολύνει την αποδοτικότητα και την αποτελεσματικότητα μέσω της διεπιστημονικής συνεργασίας) Αποκεντρωμένη οργανωτική δομή - συμμετοχική (η αποκέντρωση επιτυγχάνεται στο βαθμό κατά τον οποίο η εξουσία μετατοπίζεται από πάνω προς τα κάτω περνώντας στα χέρια των τμημάτων. Προϋποθέτει την ανάμιξη περισσότερων ανθρώπων)

Χαρακτηριστικά συμμετοχικού μάνατζμεντ Εμπιστοσύνη (η διεκπεραίωση μιας εργασίας επαφίεται στον υπάλληλο) Δέσμευση (όταν βλέπουν τους προϊστάμενους τους να εργάζονται προωθώντας το ομαδικό πνεύμα) Στόχοι και επιδιώξεις (επίλυση των συγκρούσεων, υγιής οργανισμός – δια βίου εκπαίδευση για τους νοσηλευτές) Αυτονομία (να είναι κάποιος ανεξάρτητος και να έχει την ευθύνη για το έργο του) Κάθετη εναντίον οριζόντιας διάστασης (αποκέντρωση – συγκεντρωτισμός) Εκπαίδευση (προωθεί το αίσθημα ασφάλειας στην εργασία) Αλλαγές στους ρόλους των προϊσταμένων (σύμβουλοι-πρότυπα-παρακινητές) Επικοινωνία (καλή επικοινωνία είναι η αποτελεσματική επικοινωνία)

Βασικά στοιχεία νοσηλευτικού καταστατικού Αποστολή, όραμα, φιλοσοφία και αξίες του νοσηλευτικού οργανισμού Ορισμός της Νοσηλευτικής Διοικητική λειτουργία του νοσηλευτικού οργανισμού Ρόλος του επαγγελματία νοσηλευτή Ιδιότητες των μελών που αποτελούν το νοσηλευτικό προσωπικό Δυνατότητες επαγγελματικής εξέλιξης του νοσηλευτή Έλεγχος της επαγγελματικής επάρκειας Περιγραφή της διοικητικής δομής Επιστημονικές και πειθαρχικές διαδικασίες Διαδικασία επικαιροποίησης και ελέγχου του καταστατικού

Ομάδες Στους υγειονομικούς οργανισμούς, οι ασθενείς θεωρούν ότι αρχηγός της ομάδας είναι ο γιατρός Ωστόσο, ο αρχηγός της ομάδας είναι υπεύθυνος για τη χρήση των διαθέσιμων πόρων όλου του οργανισμού Σε πολλές περιπτώσεις ο νοσηλευτής είναι το άτομο που προσδιορίζει, προτείνει και συντονίζει τους πόρους αυτούς Η ομάδα πρέπει να έχει μια μόνιμη αποστολή, να είναι ευέλικτη και απαλλαγμένη από δύσκαμπτες εντολές Η ηγεσία αποφασίζει για τον τρόπο διοίκησης και λήψη αποφάσεων και η ομάδα είναι υπεύθυνη για την επίτευξη της αποστολής και των καθηκόντων της Τα μέλη της ομάδας γνωρίζουν το ένα τις δραστηριότητες του άλλου, αλλά η ηγεσία οφείλει πρωτίστως να ξεκαθαρίσει το ρόλο του καθενός

Επιτροπές Είναι μία ομάδα, η οποία διαμορφώνεται μέσω μιας επίσημης οργανωτικής δομής Οι επιτροπές δημιουργούνται προκειμένου να γίνει συλλογική χρήση των γνώσεων, ικανοτήτων και ιδεών Οι δύο πιο κοινές μορφές επιτροπών στις οποίες συμμετέχουν οι νοσηλευτές είναι οι εξειδικευμένες επιτροπές και οι τακτικές επιτροπές Οι τακτικές επιτροπές έχουν περισσότερο συμβουλευτικό ρόλο Οι εξειδικευμένες επιτροπές είναι ομάδες αρκετών ατόμων, τα οποία δουλεύουν μαζί για ένα συγκεκριμένο έργο συγκεκριμένης χρονικής διάρκειας (δημιουργία προγράμματος διδασκαλίας σε νοσηλευτές)

Κουλτούρα Είναι το σύνολο των πεποιθήσεων, των προτύπων, των αξιών, της αποστολής, της φιλοσοφίας, των παραδόσεων και των ταμπού Είναι ένα κοινωνικό σύστημα το οποίο αποτελεί υπό-σύστημα του συνόλου του οργανισμού Ένα νοσηλευτικό διοικητικό στέλεχος οφείλει να είναι γνώστης της κουλτούρας της μονάδας, του τμήματος ή του οργανισμού που διοικεί Ένα επιτυχημένο διοικητικό στέλεχος αναγνωρίζει και αποδέχεται την επικρατούσα κουλτούρα, προτού να προβεί σε αλλαγές Όταν ζητήθηκε από νοσηλευτικά διοικητικά στελέχη νοσοκομείων στην Αμερική, να αναγνωρίσουν τις τρεις μεγάλες προκλήσεις της σύγχρονης νοσηλευτικής, η μια από τις απαντήσεις τους ήταν η κουλτούρα

Αρχές καθοδήγησης της αναμόρφωσης του συστήματος υγείας η περίθαλψη πρέπει να βελτιώνεται σε συνεχή βάση η περίθαλψη οφείλει να προσαρμόζεται στις ατομικές ανάγκες και αξίες του κάθε ασθενή οι ασθενείς πρέπει να έχουν τον έλεγχο φροντίδας με τη συμμετοχή τους στη λήψη αποφάσεων η γνώση πρέπει να διαχέεται και να υπάρχει ελεύθερη ροή πληροφοριών η λήψη αποφάσεων βασισμένη σε τεκμήρια είναι αυτονόητη η ασφάλεια οφείλει να αποτελεί προτεραιότητα στο σχεδιασμό του συστήματος υγείας πρέπει να υπάρχει διαφάνεια το σύστημα οφείλει να προβλέπει τις ανάγκες του ασθενούς πρέπει να υπάρχει συνεχής μείωση των εξόδων του συστήματος πρέπει να υπάρχει συνεργασία μεταξύ του κλινικού προσωπικού

Αναδόμηση νοσηλευτικών οργανισμών (5 βήματα) Προωθούμε μία οργανωτική κουλτούρα η οποία εστιάζει στη φροντίδα υψηλής ποιότητας Ανασχεδιάζουμε την οργανωτική δομή ώστε να μειώσουμε τα προβλήματα μεταξύ των τμημάτων και των επιστημονικών ομάδων Ενισχύουμε το προσωπικό (κατάρτιση και εκπαίδευση των υπαλλήλων) Αναπτύσσουμε ομάδες εργασίες οι οποίες θα σχεδιάσουν τις απαραίτητες αλλαγές του συστήματος Επιδοκιμάζουμε τα επιτεύγματα και τις καινοτομίες

Οργάνωση νοσηλευτικού τμήματος Αποτελείται από έξι κύρια βήματα τα οποία πρέπει να ακολουθούνται όταν προκύπτουν σημαντικά οργανωτικά προβλήματα Βήμα 1ο: συντάσσουμε ένα κατάλογο με τις βασικότερες δραστηριότητες που απορρέουν από την αποστολή και τους στόχους της φροντίδας των ασθενών Βήμα 2ο: καθορίζονται μονάδες που θα αποτελούν τον οργανισμό Βήμα 3ο: καθορίζονται οι μονάδες και τα στοιχεία που θα ενωθούν Βήμα 4ο: προσδιορίζεται το μέγεθος και το σχήμα των μονάδων Βήμα 5ο: καθορίζεται η κατάλληλη χωροθεσία και οι σχέσεις των διαφόρων μονάδων μεταξύ τους Βήμα 6ο: σχεδιάζεται η οργάνωση και το σχέδιο τίθεται σε λειτουργία

Τμηματοποίηση Σημαίνει την ομαδοποίηση του προσωπικού σύμφωνα με συγκεκριμένα χαρακτηριστικά Είναι μια διαδικασία οργάνωσης Παρατηρείται: 1. η λειτουργική τμηματοποίηση (εξειδίκευση προσωπικού=παθολογική, χειρουργική, παιδιατρική,κα) 2. η χρονική τμηματοποίηση (βάρδιες, ωράρια) 3. η τοπική τμηματοποίηση (περιπτώσεις συγχωνεύσεων δύο οργανισμών) και 4. η τμηματοποίηση προϊόντος (εστιάζουν στις υγειονομικές ανάγκες του πληθυσμού – υγεία)

Οργανωτική αποτελεσματικότητα Δείκτες παρακολούθησης οργανωτικής αποτελεσματικότητας Ικανοποίηση του ασθενούς από τη φροντίδα Ικανοποίηση της οικογένειας από τη φροντίδα Ικανοποίηση του προσωπικού από την εργασία Ικανοποίηση του προσωπικού από τις ανταμοιβές Ικανοποίηση του προσωπικού από την επαγγελματική ανάπτυξη (καριέρα – εκπαίδευση) Ικανοποίηση του προσωπικού από τον οργανισμό Ικανοποίηση της διοίκησης από το προσωπικό Σχέσεις με την κοινότητα Βιωσιμότητα του οργανισμού

Χαρακτηριστικά κακής οργάνωσης Επαναλαμβανόμενα προβλήματα = η εργασία επικεντρώνεται σε λάθος σημεία Πολλές συσκέψεις με πολλά άτομα = παρεμποδίζουν την ομαλή ροή της εργασίας Πολλά επίπεδα διοίκησης = λιγότερα δυνατά επίπεδα διοίκησης και βραχύτερη δυνατή αλυσίδα εντολών Πλεόνασμα προσωπικού = ο οργανισμός που λειτουργεί με βάση την αποστολή και τους στόχους του δεν χρειάζεται πολλά επίπεδα διοίκησης και το οργανόγραμμα πρέπει να είναι προσαρμοσμένο στον οργανισμό και στις ανάγκες του και όχι το αντίθετο

ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΑΣ