ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΛΗΨΗΣ ΑΠΟΦΑΣΕΩΝ και ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΩΝ ΥΓΕΙΟΝΟΜΙΚΩΝ ΑΝΑΓΚΩΝ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΛΗΨΗΣ ΑΠΟΦΑΣΕΩΝ και ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΩΝ ΥΓΕΙΟΝΟΜΙΚΩΝ ΑΝΑΓΚΩΝ Όλγα Χρ. Σίσκου RN, MSc, PhD  

ΕΙΔΗ ΚΑΙ ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΛΗΨΗΣ ΑΠΟΦΑΣΕΩΝ (1/3) Προγραμματισμένες αποφάσεις: αφορούν προβλήματα που επαναλαμβάνονται τακτικά, είναι κατανοητά με σαφή δομή και μπορούν να αντιμετωπιστούν με καθιερωμένους συστηματικούς τρόπους και διαδικασίες Λαμβάνονται σε συνθήκες βεβαιότητας και αφορούν διοικητικά στελέχη μέσης και κατώτερης βαθμίδας στη διοικητική πυραμίδα Παραδείγματα: εξασφάλιση αποθέματος στην τράπεζα αίματος, προμήθεια αναλωσίμων υλικών

ΕΙΔΗ ΚΑΙ ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΛΗΨΗΣ ΑΠΟΦΑΣΕΩΝ Απρογραμμάτιστες αποφάσεις: αφορούν προβλήματα τα οποία εμφανίζονται συνήθως σε ανύποπτο χρόνο, είναι τις περισσότερες φορές καινούργια και μοναδικά και δεν υπάρχουν ή δεν έχουν ακόμα δημιουργηθεί οι κατάλληλες δομές και συστηματικές διαδικασίες αντιμετώπισής τους. Αφορούν συνήθως ανώτερης βαθμίδας διοικητικά στελέχη και λαμβάνονται σε συνθήκες αβεβαιότητας και κινδύνου Παραδείγματα: Συγχώνευση κλινικών, έξαρση μιας επιδημίας γρίπης

ΕΙΔΗ ΚΑΙ ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΛΗΨΗΣ ΑΠΟΦΑΣΕΩΝ Συνθήκες βεβαιότητας: όλες οι συνιστώσες μιας απόφασης καθώς και τα αποτελέσματά της είναι εκ των προτέρων γνωστά. Αφορούν κυρίως προγραμματισμένες αποφάσεις Συνθήκες κινδύνου: όταν τα αποτελέσματα μιας απόφασης δεν είναι εκ των προτέρων γνωστά αλλά είναι δυνατόν να προβλεφθούν και να εκτιμηθούν Συνθήκες αβεβαιότητας: στην περίπτωση που τα αποτελέσματα μιας απόφασης δεν είναι εκ των προτέρων γνωστά και επιπροσθέτως δεν είναι δυνατόν να προβλεφθούν και να εκτιμηθούν. Η αδυναμία πρόβλεψης μπορεί να οφείλεται σε ανυπαρξία επαρκούς εμπειρίας και δεδομένων (π.χ παρενέργειες μιας καινούργιας θεραπείας)

ΒΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΟΡΘΟΛΟΓΙΚΟΥ ΤΡΟΠΟΥ ΛΗΨΗΣ ΑΠΟΦΑΣΕΩΝ 1ο Προκαταρκτικό πλαίσιο: εκ των προτέρων προσδιορισμός των θεμάτων/προβλημάτων που θα αναλυθούν. Κατανομή του χρόνου σε καθένα από αυτά ανάλογα με τη σπουδαιότητά του και το μέγεθος 2ο Καθορισμός Προβλήματος: Τίθενται ερωτήματα όπως: Ποιο είναι το πρόβλημα και από ποια στοιχεία αποτελείται? Ποιες είναι οι αποκλίσεις που παρατηρούνται μεταξύ του παρατηρούμενου και του επιθυμητού αποτελέσματος? Ποια είναι τα πιθανά αίτια? Ποιες αλληλεπιδράσεις κι εξαρτήσεις υπάρχουν με άλλα παρατηρούμενα προβλήματα?

ΒΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΟΡΘΟΛΟΓΙΚΟΥ ΤΡΟΠΟΥ ΛΗΨΗΣ ΑΠΟΦΑΣΕΩΝ 3ο Προσδιορισμός Στόχων και ιεράρχησή τους: βοηθά τόσο στην περαιτέρω κατανόηση του προβλήματος, όσο και στη μετέπειτα δημιουργία πλαισίου αξιολόγησης των διαφορετικών εναλλακτικών λύσεων 4ο Ανάπτυξη εναλλακτικών λύσεων: Συγκέντρωση όλων των ενδεχόμενων τρόπων αντιμετώπισης του προβλήματος. Η επιλογή της πλέον κατάλληλης απαιτεί όχι μόνο τη χρήση ποσοτικών μεθόδων, αλλά και εμπειρία και τεχνικές δημιουργικής σκέψης

ΒΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΟΡΘΟΛΟΓΙΚΟΥ ΤΡΟΠΟΥ ΛΗΨΗΣ ΑΠΟΦΑΣΕΩΝ 5ο Πρόβλεψη: η επιλογή της βέλτιστης λύσης καθορίζεται από την εκτίμηση/πρόβλεψη των αναμενόμενων αποτελεσμάτων, μέσα από ένα ευρύ φάσμα ποιοτικών μεθόδων (π.χ ανάλυση ευαισθησίας) αλλά και ποσοτικών (πιθανότητες, στατιστική, επιχειρησιακή έρευνα) 6ο Σύγκριση: Με τον προσδιορισμό και την πρόβλεψη των αποτελεσμάτων της κάθε εφικτής εναλλακτικής λύσης μπορούν πλέον να επιτευχθούν συγκρίσεις αναφορικά με το βαθμό που η καθεμιά προσεγγίζει τους αρχικούς στόχους του προβλήματος

ΒΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΟΡΘΟΛΟΓΙΚΟΥ ΤΡΟΠΟΥ ΛΗΨΗΣ ΑΠΟΦΑΣΕΩΝ 8ο Εφαρμογή: Προσδιορίζεται το πότε και από ποιον θα εκτελεστεί η κάθε ενέργεια Δημιουργούνται οι δίαυλοι επικοινωνίας με τα εμπλεκόμενα μέρη (εργαζόμενοι, κοινωνικά σύνολα) κι εξασφαλίζεται μέσα από την ενημέρωση και το διάλογο η μεγιστοποίηση της συμμετοχής τους, στοιχείο απαραίτητο για την επιτυχή ολοκλήρωση μιας απόφασης

ΒΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΟΡΘΟΛΟΓΙΚΟΥ ΤΡΟΠΟΥ ΛΗΨΗΣ ΑΠΟΦΑΣΕΩΝ 7ο Επιλογή (χρήση εργαλείων π.χ Πίνακες Αποφάσεων): Της Κυρίαρχης ή Βέλτιστης λύσης: όταν μία λύση σημειώνει τη μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα εκπλήρωσης των προκαθορισμένων στόχων Στην πράξη, συχνά κάποια λύση είναι καλύτερη σε κάποιους στόχους, ενώ κάποια άλλη σε άλλους ή ακόμη δύο λύσεις μπορεί να εμφανίζουν ισοδύναμα τελικά αποτελέσματα, αλλά διαφοροποιούνται στην ικανοποίηση –εκπλήρωση των επιμέρους στόχων Αντισταθμίσεις τέτοιου είδους μπορούν να αντιμετωπιστούν μέσα από τον καθορισμό συντελεστών βαρύτητας των στόχων του προβλήματος

ΠΙΝΑΚΕΣ ΑΠΟΦΑΣΕΩΝ Πρόκειται για διάταξη δύο διαστάσεων η οποία αποτιμά τις σχέσεις μεταξύ των εναλλακτικών επιλογών-λύσεων και του βαθμού επίτευξης των προκαθορισμένων στόχων Παράδειγμα Έστω ότι σε μία υγειονομική περιφέρεια ο επικεφαλής της καλείται να επιλέξει μεταξύ της ανάπτυξης μιας πρόσθετης μονάδας υγείας ή της σύναψης σύμβασης με προμηθευτή/τες υγείας για την παροχή φροντίδας σε ετήσια βάση σε ένα σύνολο ασθενών ο αριθμός των οποίων μπορεί να είναι : 720, 1.140, 2.160, 3.600

ΠΙΝΑΚΕΣ ΑΠΟΦΑΣΕΩΝ Λύση του παραδείγματος Θα πρέπει αρχικά να υπολογίσει το Ολικό κόστος (ΟΚ) της κάθε επιλογής, ως το άθροισμα του Σταθερού (ΣΚ) και του Μεταβλητού κόστους (ΜΚ)

Στόχος: Ελαχιστοποίηση του ΟΚ=ΣΚ+ΜΚ (Άγνωστη η πιθανότητα εμφάνισης του διαφορετικού αριθμού ατόμων) Τα ποσά σε εκατ. ευρώ Μαχ ΟΚ γραμμής Min OK γραμμής AVG OK Αριθμός περιστατικών 720 1..140 2.160 3.600 1η Ανάπτυξη μονάδας 20,2 22 23 27,4 23,15 2η Σύμβαση 7,2 14,6 21,6 36 19,8

Στόχος: Ελαχιστοποίηση του ΟΚ=ΣΚ+ΜΚ (Γνωστή η πιθανότητα εμφάνισης του διαφορετικού αριθμού ατόμων) Τα ποσά σε εκατ. ευρώ Ολικό κόστος κάθε εναλλακτικής= Πιθανότητα Ι Χ Κόστος Ι …..+ Πιθανότητα Ν Χ Κόστος Ν Πιθανότητες PΙ = 0,15 PΙΙ= 0,35 PΙΙΙ=0,35 PIV=0,15 Αριθμός περιστατικών 720 1..140 2..160 3.600 1η Ανάπτυξη μονάδας 20,2 22 23 27,4 23,17 2η Σύμβαση 7,2 14,6 21,6 36 19,08

ΒΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΟΡΘΟΛΟΓΙΚΟΥ ΤΡΟΠΟΥ ΛΗΨΗΣ ΑΠΟΦΑΣΕΩΝ 9ο Παρακολούθηση: Θεωρητική αποτυχία : η λύση ήταν από την πρώτη στιγμή λανθασμένη Τυχαία αποτυχία: τυχαία γεγονότα και αστάθμητοι παράγοντες, μείωσαν ή εκμηδένισαν τα αναμενόμενα οφέλη Αποτυχία στην εφαρμογή της απόφασης, που σημαίνει ότι λάθος χειρισμοί κατά τη διάρκεια υλοποίησής της δεν επέτρεψαν την επιτυχή εκπλήρωση των προκαθορισμένων στόχων

ΒΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΟΡΘΟΛΟΓΙΚΟΥ ΤΡΟΠΟΥ ΛΗΨΗΣ ΑΠΟΦΑΣΕΩΝ 10ο Αξιολόγηση: Συστηματική διαδικασία εκτίμησης του βαθμού εκπλήρωσης των προκαθορισμένων στόχων μιας απόφασης και αποσκοπεί στον επαναπροσδιορισμό των στόχων αλλά και των ακολουθούμενων διαδικασιών

Εναλλακτικές Λύσεις ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ Ανθ. Δυν Στόχος : Βελτίωση υπηρεσιών με ταυτόχρονη εξασφάλιση της βιωσιμότητας του νοσοκομείου ΚΟΣΤΟΣ ΟΦΕΛΟΣ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ Κεφά λαιο Στελέ χωση Σχεδια σμός Λειτου ργία Αποδο τικότητα Ποιότητα Υγείας Ανταγων ιστικότητα Περιβά λλον Τρόποι Ζωής Ένα νοσοκομείο έλαβε μία σημαντική δωρεά και καλείται να αποφασίσει αν πρέπει να προχωρήσει στην αγορά νέου εξοπλισμού (Α), στην επέκταση των εγκαταστάσεων του (Β), ή να παραμείνει στην ίδια κατάσταση (Γ) αποταμιεύοντας το ποσό σε κάποιο τραπεζικό λογαριασμό. Αξιολογώντας τις διαφορετικές επιλογές, οι λήπτες αποφάσεων επικεντρώνουν την προσοχή τους στο κόστος (Κόστος) ή όφελος (Όφελος) οικονομικό και κοινωνικό που θα προκύψει από την υιοθέτηση της εκάστοτε λύσης. Η κοινότητα (Κοινότητα) ενδιαφέρεται για την επιβάρυνση του περιβάλλοντος (Περιβάλλον) λόγω της αυξανόμενης κίνησης, τη μετατροπή του τρόπου ζωής των πολιτών (Τρόποι Ζωής) κατά τη διάρκεια υλοποίησης της επιλογής, την αύξηση των θέσεων εργασίας (Θέσεις Εργασίας) και τη βελτίωση του επιπέδου υγείας του πληθυσμού της (Επίπεδο Υγείας). Η διεύθυνση του νοσοκομείου (Νοσοκομείο), από την άλλη πλευρά, εκτός των οικονομικών δαπανών υλοποίησης της κάθε επιλογής (Κεφάλαιο) ενδιαφέρεται ακόμα για την επιπλέον επιβάρυνση λόγω επαρκούς στελέχωσης (Στελέχωση) με προσωπικό (Ανθρ. Δυναμικό) και με τον Τεχνολογικό εξοπλισμό (Τεχνολογία), το κόστος των επιπλέον μελετών σχεδιασμού (Σχεδιασμός) και τα προβλήματα εξυπηρέτησης των ασθενών /(λειτουργία) στη φάση υλοποίησης της απόφασης. Τέλος, η διεύθυνση ενδιαφέρεται για την αναβάθμιση των παρεχόμενων υπηρεσιών (Ποιότητα), την αύξηση της αποδοτικότητας (Αποδοτικότητα) και το ανταγωνιστικό πλεονέκτημα (Ανταγωνισμός) σε σχέση με άλλα νοσοκομεία της περιοχής Θέσεις Εργασίας Επίπεδο Υγείας Τεχνολ ογία Ανθ. Δυν Εναλλακτικές Λύσεις Α. Αγορά Εξοπλισμού Β. Επέκταση Γ. Αποταμίευση

Αξιολόγηση των Υγειονομικών Αναγκών: Το Θεωρητικό Υπόβαθρο της Συζήτησης Συνεχής αύξηση (μέχρι το 2008-2009) των δαπανών υγείας κατά την τελευταία 30ετία με γοργότερους ρυθμούς από ότι στους υπόλοιπους τομείς Καταγραφή σημαντικών ανισοτήτων πρόσβασης όχι μόνο μεταξύ χωρών αλλά και μεταξύ περιοχών της ίδιας χώρας Αυξημένες πλέον προσδοκίες των ασθενών> έμφαση στην καταλληλότητα και αποτελεσματικότητα των υπηρεσιών και όχι απλά στην πρόσβαση Για αποτελεσματικότερο έλεγχο των δαπανών με ταυτόχρονα μεγαλύτερη ανταπόκριση στις ανάγκες υγείας κάποιες χώρες (Αυστρία, Καναδάς, Σουηδία) αποκεντρωμένα Συστήματα Χρηματοδότησης λαμβάνοντας υπόψη και τις τοπικές ανάγκες Περιορισμένοι πόροι για την εξυπηρέτηση ολοένα και αυξανόμενων αναγκών υγείας, ιδιαίτερα μετά το 2009

Τι εννοούμε ως Αξιολόγηση Υγειονομικών Αναγκών (1/2)? Τη συστηματική διερεύνηση των ανικανοποίητων αναγκών υγείας ενός πληθυσμού και η (συστηματική) εισαγωγή αλλαγών για την ικανοποίηση αυτών των αναγκών Oxford Handbook of Public Health Practice, 2001 Τη συστηματική αντιμετώπιση των θεμάτων υγείας που αντιμετωπίζει ένας πληθυσμός και την τεκμηριωμένη και κοινά αποδεκτή θέσπιση προτεραιοτήτων καθώς και την απόφαση κατανομής των πόρων με τρόπο τέτοιο που να προάγουν την υγεία και να μειώνουν τις ανισότητες Health Needs Assessment: A Practical Guide NICE 2005

Τι εννοούμε ως Αξιολόγηση Υγειονομικών Αναγκών (2/2)? Τη διαδικασία προσδιορισμού της σχέσης μεταξύ των προβλημάτων υγείας σε μία κοινότητα και των διαθεσίμων πόρων για την αντιμετώπιση αυτών, ώστε να επιτευχθεί το επιθυμητό αποτέλεσμα Pickin & St Leger (1993)

Σύμφωνα με τους διάφορους ορισμούς η Αξιολόγηση των Υγειονομικών Αναγκών : είναι ΣΥΣΤΗΜΑΤΙΚΗ διαδικασία στηριζόμενη σε μέθοδο ΑΝΑΔΕΙΚΝΥΕΙ ΑΝΑΓΚΕΣ ή ΥΓΕΙΟΝΟΜΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ που απαιτούν αντιμετώπισης Υποστηρίζει την ΥΙΟΘΕΤΗΣΗ ΑΛΛΑΓΩΝ ως αποτέλεσμα αυτών των αξιολογήσεων Συμβάλει στη θέσπιση Κοινώς Αποδεκτών Προτεραιοτήτων στην Κατανομή των Πόρων. Υποδηλώνει τη συμμετοχή και άλλων φορέων (πλην υγειονομικών) όπως της κοινότητας

Ποιοι συμμετέχουν στην Αξιολόγηση των Υγειονομικών Αναγκών? Προσωπικό Νοσοκομείων Φορείς Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Η κεντρική Διοίκηση του Υγειονομικού Τομέα ΥΓΕΙΟΝΟΜΙΚΕΣ Οι Ασθενείς Εθελοντικές Οργανώσεις ΑΝΑΓΚΕΣ Η Κυβέρνηση Ο Τύπος Αποκεντρωμένες Διοικήσεις του Υγειονομικού Τομέα Πηγή: Wright 1998 BMJ

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΥΓΕΙΟΝΟΜΙΚΩΝ ΑΝΑΓΚΩΝ ΟΙ ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΕΞΑΓΩΓΗ ΤΗΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΥΓΕΙΟΝΟΜΙΚΩΝ ΑΝΑΓΚΩΝ ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΚΗ: Αναφέρεται σε επιδημιολογικά στοιχεία της εκάστοτε πάθησης-κατάστασης, στην αξιολόγηση της τρέχουσας προσφοράς υπηρεσιών καθώς και στην αποτελεσματικότητα και στη σχέση κόστους-οφέλους ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΗ Αναφέρεται στη σύγκριση του τρόπου και του όγκου της παροχής υπηρεσιών υγείας σε διαφορετικούς πληθυσμούς. Μεγάλες διαφοροποιήσεις στη χρήση των υπηρεσιών μπορεί να σχετίζονται με: Στατιστικά λάθη (π.χ ελλιπής συμπλήρωση δεδομένων, προκατάληψη) Τη Ζήτηση (σύνθεση του πληθυσμού κατά ηλικία και φύλο, νοσηρότητα) Την Προσφορά (διαθεσιμότητα υπηρεσιών, καθώς και αξιοπιστία-φήμη αυτών): αυτοί οι παράγοντες συνήθως εξηγούν σε μεγάλο βαθμό τις διαφορές στη χρήση ΣΥΛΛΟΓΙΚΗ-ΣΥΝΕΡΓΑΤΙΚΗ Αναφέρεται στην εκμαίευση των απόψεων των υπευθύνων για τη χάραξη πολιτικής υγείας, των επαγγελματιών υγείας και των ασθενών –χρηστών και παραγόντων των τοπικών κοινοτήτων

Ο ΚΥΚΛΟΣ ΤΗΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΤΩΝ ΥΓΕΙΟΝΟΜΙΚΩΝ ΑΝΑΓΚΩΝ (1/7) Σε ποιον πληθυσμό αναφερόμαστε? ………..Και ποιος απαιτείται να συμμετέχει στη διαδικασία? 2 Ανάδειξη των προβλημάτων και των προκλήσεων 5 Αναθεώρηση Μέτρηση των αποτελεσμάτων Παράλληλα αποτύπωση και των απόψεων του πληθυσμού σχετικά με τις ανάγκες του 4 Σχέδιο δράσης για την αλλαγή 3 Θέσπιση προτεραιοτήτων Ποια θέματα χρήζουν άμεσης αντιμετώπισης? Ποιες είναι αποτελεσματικές και αποδοτικές παρεμβάσεις?

Ο ΚΥΚΛΟΣ ΤΗΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΤΩΝ ΥΓΕΙΟΝΟΜΙΚΩΝ ΑΝΑΓΚΩΝ (2/7) 1) ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ ΣΤΟΧΟΥ Απώτερος στόχος η προαγωγή της υγείας του πληθυσμού και η μείωση των ανισοτήτων Ποιος είναι ο υπό αξιολόγηση πληθυσμός? π.χ οι κάτοικοι μιας απομονωμένης-υποβαθμισμένης περιοχής? Ποιος χρειάζεται να συμμετέχει στη διαδικασία? οι επαγγελματίες, οι ασθενείς, φορείς εθελοντικών οργανώσεων και οπωσδήποτε στελέχη της διοίκησης Ποιοι είναι οι αναγκαίοι πόροι? (χρόνος, δεξιότητες, επάρκεια και πρόσβαση σε δεδομένα)

Ο ΚΥΚΛΟΣ ΤΗΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΤΩΝ ΥΓΕΙΟΝΟΜΙΚΩΝ ΑΝΑΓΚΩΝ (3/7) 2) ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΤΩΝ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΩΝ Αποτύπωση του προφίλ του υπό αξιολόγηση πληθυσμού: Ποιο το μέγεθος του πληθυσμού-στόχου? Πού είναι εγκατεστημένος αυτός ο πληθυσμός? Ποια δεδομένα είναι επί του παρόντος διαθέσιμα? Ποιες είναι οι μέχρι τώρα εμπειρίες και διαφορές στη φροντίδα που έχουν αντιμετωπίσει? Ποια η σύνθεση του πληθυσμού κατά ηλικία και φύλο Ποιο το Προσδόκιμο Ζωής Αποτύπωση των προβλημάτων υγείας και των τοπικών παραγόντων που επηρεάζουν την κατάσταση υγείας: Νοσηρότητα (επιπολασμός, επίπτωση νοσημάτων) Θνησιμότητα Περιβαλλοντικοί παράγοντες (μόλυνση, θόρυβος κα)

Ο ΚΥΚΛΟΣ ΤΗΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΤΩΝ ΥΓΕΙΟΝΟΜΙΚΩΝ ΑΝΑΓΚΩΝ (4/7) 2) ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΤΩΝ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΩΝ (συνέχεια) Εκτίμηση της αναμενόμενης ζήτησης για ΥΥ με τη χρήση διαφόρων δειτκών π.χ Δείκτης Jarman (Jarman score) Ειδικός Δείκτης για την εκτίμηση της ζήτησης των υπηρεσιών ΠΦΥ Για την εξαγωγή του λαμβάνονται υπόψη διάφορες παράμετροι όπως: ποσοστό συνταξιούχων ποσοστό παιδιών <5 ετών ποσοστό ανέργων ποσοστό αλλοδαπών κ.ά. Προσφέρει τη δυνατότητα συγκρίσεων μεταξύ διαφορετικών περιοχών (περιοχές με μεγαλύτερη βαθμολογία έχουν μεγαλύτερη ανάγκη υπηρεσιών ΠΦΥ), αλλά απαιτεί δεδομένα απογραφής.

Ο ΚΥΚΛΟΣ ΤΗΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΤΩΝ ΥΓΕΙΟΝΟΜΙΚΩΝ ΑΝΑΓΚΩΝ-ΑΥΑ (5/6) 2) ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΤΩΝ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΩΝ (συνέχεια)- Η ΟΠΤΙΚΗ ΓΩΝΙΑ ΤΩΝ ΧΡΗΣΤΩΝ Όχι μόνο αποτύπωση του προφίλ-των αναγκών των πολιτών με αξιοποίηση υφιστάμενων δεδομένων (από το γραφείο έρευνα- “desk based research”) αλλά και αλληλεπιδραστική εργασία με τις κοινότητες (“interactive community based research”) Συγκέντρωση πληροφοριών για τις αντιλήψεις που έχουν οι χρήστες για τις ανάγκες τους: συνεντεύξεις με ανθρώπους – «κλειδιά», ερωτηματολόγια που απευθύνονται σε χρήστες και παρόχους του τοπικού πληθυσμού πρόβλεψη επικοινωνίας και με άτομα /ομάδες που πιθανόν να αποκλείονταν από τέτοιου είδους έρευνες (π.χ οικονομικοί μετανάστες, κοινωνικά αποκλεισμένα άτομα: άποροι, άστεγοι….)

Ο ΚΥΚΛΟΣ ΤΗΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΤΩΝ ΥΓΕΙΟΝΟΜΙΚΩΝ ΑΝΑΓΚΩΝ-ΑΥΑ (6/7) 3) ΘΕΣΠΙΣΗ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΩΝ Δυνητικά επιλέξιμες παρεμβάσεις είναι όσες: Έχουν σημαντική επίδραση σε μεγάλες ομάδες Έχουν αποδεδειγμένη –τεκμηριωμένη αποτελεσματικότητα ή όσες είναι καινοτόμες- υποσχόμενες υψηλή αποτελεσματικότητα

Ο ΚΥΚΛΟΣ ΤΗΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΤΩΝ ΥΓΕΙΟΝΟΜΙΚΩΝ ΑΝΑΓΚΩΝ-ΑΥΑ (7/7) 4 & 5 ) ΣΧΕΔΙΟ ΔΡΑΣΗΣ /ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΛΥΣΕΩΝ ΚΑΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΩΝ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ: ΤΑ ΠΙΟ ΣΗΜΑΝΤΙΚΑ ΒΗΜΑΤΑ ΔΕΝ ΕΧΕΙ ΝΟΗΜΑ Η ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ ΟΛΩΝ ΤΩΝ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΩΝ ΑΝ ΔΕΝ ΠΡΟΧΩΡΗΣΕΙ Η ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ ΑΥΤΩΝ ΤΩΝ ΔΥΟ O σημαντικότερος παράγοντας για την επιτυχία είναι η δέσμευση και η θέληση των διοικούντων (π.χ διοικητής νοσοκομείου, διοικητής ΥΠΕ, Υπουργός Υγείας) Αλλά, δεν αρκεί ………χρειάζεται και η ενεργή συμμετοχή από τα πρώτα κιόλας βήματα της διαδικασίας και της τοπικής κοινότητας

ΠΟΙΑ Η ΕΜΠΕΙΡΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΑΥΑ? Έχετε ποτέ συμμετάσχει στην εργασία σας σε κάποια ανάλογη διαδικασία ΑΥΑ και ποια η εμπειρία σας από αυτή? Σε ποιο βαθμό, αυτή ανταποκρινόταν στις πρακτικές διεξαγωγής της ΑΥΑ που παρουσιάστηκαν? Οδήγησαν σε κάποια αλλαγή και σε ποιο βαθμό αυτή επέφερε τα επιθυμητά αποτελέσματα? Υπάρχει η βούληση από τους διοικούντες το σύστημα για τέτοιου είδους προσεγγίσεις? Ποιες από τις ήδη υφιστάμενες πηγές άντλησης δεδομένων μπορούν να αξιοποιηθούν για τη διεξαγωγή κάποιας μορφής ΑΥΑ στο νοσοκομείο σας, άμεσα???

Ελληνική πραγματικότητα: τι ισχύει και τι μπορεί να γίνει Την τελευταία πενταετία αύξηση των διαθεσίμων στατιστικών και ερευνητικών δεδομένων, όπως: ΕΣΥνετ (ΥΥΚΑ)-νυν Σύστημα Επιχειρηματικής Ευφυΐας ΒΙ Ηealth Εθνική Έρευνα Υγείας (ΕΛΣΤΑΤ) Χάρτης Υγείας (ΥΥΚΑ-ΕΣΔΥ: )-μη διαθέσιμα επί του παρόντος Λογαριασμοί Υγείας (Εργαστήριο Οργάνωσης & Αξιολόγησης Υγείας & ΥΥΚΑ & ΕΛΣΤΑΤ)-Διαθέσιμα πλέον από ΕΛΣΤΑΤ Ωστόσο, μη πλήρης διαθεσιμότητα των στοιχείων κατά Γεωγραφικές περιοχές αλλά κύρια σε Εθνικό επίπεδο ή μεγάλες περιφέρειες (π.χ Αττική, Κεντρική Μακεδονία, Πελοπόννησος κα) Έμφαση κύρια στην πλευρά της προσφοράς και των δαπανών και πολύ λιγότερο στη ζήτηση. Σχεδόν ανύπαρκτα στοιχεία ποιότητας-αποτελεσματικότητας Πίεση για συγκράτηση της δαπάνης, αύξηση της αποδοτικότητας χωρίς όμως να λαμβάνονται επαρκώς υπόψη οι πραγματικές ανάγκες και μάλιστα σε τοπικό επίπεδο

Ενδεικτικές πηγές άντλησης Δημογραφικών & Κοινωνικών δεδομένων Ι Έρευνα της ΕΛΣΤΑΤ για Εισόδημα και Συνθήκες Διαβίωσης των Νοικοκυριών –SILC (Survey on Income and Living Conditions): Ετήσια έρευνα- μεταξύ άλλων δεικνύονται και οι ανικανοποίητες ανάγκες υγείας –κατόπιν αιτήματος από την ΕΛΣΤΑΤ Επί του παρόντος διαθέσιμα τα στοιχεία του 2015. Στοιχεία σε Εθνικό Επίπεδο και με επιφύλαξη κατόπιν αιτήματος σε Περιφερειακό http://www.statistics.gr/el/statistics/-/publication/SFA10/2015

Ανικανοποίητες Οδοντιατρικές Ανάγκες ΑΝΙΚΑΝΟΠΟΙΗΤΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ ΥΓΕΙΑΣ ΤΟΥ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ ΑΝΑ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΙΚΗ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΣΕ ΕΕ-27 ΚΑΙ ΕΛΛΑΔΑ ΤΟ 2011 Ανικανοποίητες Ιατρικές Ανάγκες Ανικανοποίητες Οδοντιατρικές Ανάγκες 33 Πηγή: SILC, 2011

Άντληση στοιχείων για την αποτύπωση της Κατάστασης Υγείας (1/2) Εθνική Έρευνα Υγείας (ΕΛΣΤΑΤ) Δειγματοληπτική έρευνα σε Νοικοκυριά με ερωτήματα για: Την κατάσταση υγείας (δήλωση νοσημάτων, αίσθημα ευεξίας) Παράγοντες Κινδύνου (κάπνισμα, αλκοόλ, φυσική δραστηριότητα) Χρήση Υπηρεσιών Υγείας Κατανάλωση φαρμάκων Δαπάνες Υγείας Ικανοποίηση από τις Υπηρεσίες Διαθέσιμα στοιχεία (2009) σε Εθνικό επίπεδο, με επιφύλαξη και κατόπιν αιτήματος σε Περιφερειακό Διεξαγωγή νέας Εθνικής Έρευνας Υγείας 2014-2015 http://www.statistics.gr/el/statistics/-/publication/SHE22/-

Άντληση στοιχείων για την αποτύπωση της Κατάστασης Υγείας (2/2) Θάνατοι κατά ICD (ΕΛΣΤΑΤ) http://www.statistics.gr/el/statistics/-/publication/SPO12/- τελευταία διαθέσιμα 2014 και σε τοπικό επίπεδο κατόπιν αιτήματος ΛΟΙΜΩΔΗ ΝΟΣΗΜΑΤΑ (ΚΕΕΛΠΝΟ): www.keelpno.gr Διαδραστική βάση δεδομένων υγείας, διαθέσιμα στοιχεία και σε επίπεδο Δήμου ανά Ηλικία και Φύλο

Αποτύπωση κατάστασης υγείας ΚΕΕΛΠΝΟ ΙΙ: Διαδραστική Βάση Αποτύπωσης Λοιμωδών Νοσημάτων ανά Νομό, Ηλικιακή Ομάδα και Φύλο

ΧΡΗΣΗ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΥΓΕΙΑΣ-ΕΛΣΤΑΤ (απογραφικά στοιχεία) Εξελθόντες ασθενείς κατά νόσο και τόπο μόνιμης κατοικίας Εξελθόντες κατά νόσο και τόπο θεραπευτηρίου (κατόπιν αιτήματος στην ΕΛΣΤΑΤ-δεν είναι αναρτημένα στο site) Τελευταία διαθέσιμα του 2012 http://www.statistics.gr/el/statistics/-/publication/SHE12/- Αδρή εκτίμηση Διαπεριφερειακών ροών

Ενδεικτικό παράδειγμα αξιοποίησης στοιχείων εξελθόντων για εκτίμηση αναγκαίας δύναμης κλινών σε επίπεδο κλινικής ή νοσοκομείου ΚΑ= (ΕΞ*Μ.Δ.Ν) / 365 Όπου: ΚΑ= ο εκτιμώμενος αναγκαίος αριθμός κλινών ΕΞ= ο αριθμός εξελθόντων ασθενών Μ.Δ.Ν= η εκτιμώμενη μέση διάρκεια νοσηλείας 365= το σύνολο των ημερών του έτους.

Χρήση υπηρεσιών Υγείας –Σύστημα Επιχειρηματικής Ευφυϊας ΥΥΚΑ Πλήθος Νοσηλευθέντων και Ημερών Νοσηλείας ανά Νοσοκομείο-2015 τελευταία διαθέσιμα http://www.moh.gov.gr/articles/bihealth/stoixeia- noshleytikhs-kinhshs/3865-stoixeia-noshleythentwn-sta-nosokomeia-toy- esy-etoys-2015 Πλήθος επισκέψεων σε ΤΕΙ, ΤΕΠ, Απογευματινά (ανά νοσοκομείο) και σε Κέντρα Υγείας -2015 τελευταία διαθέσιμα http://www.moh.gov.gr/articles/bihealth/stoixeia-noshleytikhs-kinhshs/3866- kinhsh-ekswterikwn-iatreiwn-nosokomeiwn-esy-etoys-2015 Κατόπιν αιτήματος σε Γραφείο Στατιστικής ΥΥΚΑ και στοιχεία κατανάλωσης φαρμάκων σε αξίες (διαχωρισμός γενοσήμων & πρωτοτύπων)

Νοσηλευθέντες και Ημέρες Νοσηλείας 2015 σε νοσοκομεία ΕΣΥ-ενδεικτικός πίνακας Πηγή: ΥΥΚΑ, 2017

Eπισκέψεις σε ΤΕΙ, ΤΕΠ, Απογευματινά το 2015 σε νοσοκομεία του ΕΣΥ-Ενδεικτικός Πίνακας Πηγή: ΥΥΚΑ, 2017

Στοιχεία Δαπανών Υγείας Σύστημα Επιχειρηματικής Ευφυϊας για τις δαπάνες καθενός νοσοκομείου- http://www.moh.gov.gr/articles/bihealth/oikonomika-stoixeia/3867- oikonomika-stoixeia-nosokomeiwn-esy-etoys-2015 Σύστημα Λογαριασμών Υγείας για όλους τους παρόχους Υγειονομικής Φροντίδας: Διαθέσιμα 2009-2015 Ετήσια επικαιροποίηση Μη διαθέσιμα ανά γεωγραφική περιοχή http://www.statistics.gr/el/statistics/-/publication/SHE35/- Έρευνα Οικογενειακών Προϋπολογισμών http://www.statistics.gr/el/statistics/-/publication/SFA05/2015 Δαπάνες Υγείας των Νοικοκυριών σε Αστικές – Αγροτικές Περιοχές Από το 2008 και μετά ετήσια έρευνα Τελευταία διαθέσιμα στοιχεία για το 2015

Ενδεικτικός Πίνακας Δαπανών καθενός Νοσοκομείου ΕΣΥ έτους 2015 Πηγή: ΥΥΚΑ, 2017

Επίλογος Τα αποτελέσματα της συνήθους μικροκομματικής, ενίοτε διαισθητικής και σπανίως τεχνοκρατικής προσέγγισης των θεμάτων υγείας κατά το παρελθόν, ήταν τέτοια, ώστε πλέον να έχουμε απωλέσει ως χώρα τη δυνατότητα αυτόβουλης άσκησης πολιτικής υγείας. Ελπίζουμε η ανάπτυξη των διαφόρων πληροφοριακών βάσεων να συμβάλει στην αλλαγή σελίδας στον τρόπο λήψης των αποφάσεων ώστε οι πραγματικές ανάγκες υγείας του πληθυσμού να αποτελέσουν την κατευθυντήρια δύναμη του εθνικού υγειονομικού σχεδιασμού.