Υπεύθυνη καθηγήτρια: Ε. Γκόνου Μαθητές: Ρωμανός Πετρίδης, Βαγγέλης Πίπης Π.Γ.Ε.Σ.Σ ….Θανέειν πέπρωται άπασι

Οι άνθρωποι της ομηρικής εποχής πίστευαν ότι η Άρτεμις έπαιρνε της ζωές των γυναικών ρίχνοντας τα βέλη της. Με τον ίδιο τρόπο ο Απόλλωνας έπαιρνε των αντρών όταν έφθανε η ώρα να πεθάνουν. Παραδείγματα: I. Ραψωδία Ζ στ. 428, ο θάνατος της μητέρας της Ανδρομάχης από τα βέλη της θεάς II. Ραψωδία Ω στ.602, ο θάνατος των 12 παιδιών της Νιόβης III. Ραψωδία λ της Οδύσσειας, στ 171 συζήτηση Οδυσσέα και Αντίκλειας στον κάτω κόσμο.

Ερυθρόμορφος κρατήρας με το φόνο των Νιοβιδών, Λούβρο

Επίσης στην εποχή του Ομήρου πίστευαν ότι ο Ερμής οδηγούσε τις νεκρές ψυχές στον Άδη. Ερμής ψυχοπομπός, λευκή Αττική λήκυθος

 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ι

ΜΕΡΟΣ I – Θάνατος Πατρόκλου I. Ο παιδικός φίλος του Αχιλλέα φονεύτηκε από τον Έκτορα με την βοήθεια του θεού Απόλλωνα II. Ο Έκτορας μετά τον θάνατο του Πάτροκλου αφαιρεί τα όπλα (που ουσιαστικά ήταν του Αχιλλέα) και τα φορά III. Οι Αχαιοί συνεχίζουν να προστατεύουν τον νεκρό

I. Ακόμα και τα άλογα που τον έφεραν στη μάχη θρηνούν τον χαμό του (στ ) II. Ο Αχιλλέας ξεσπά σε πικρότατο θρήνο. Τον ακούει η Θέτιδα και θρηνεί μαζί με τις αδερφές της III. Ο Αχιλλέας θέλει εκδίκηση και παρακούει τις συμβουλές της μητέρας του. IV. Έπειτα προστάζει να πλύνουν τα κορμί και όλη την νύχτα θρηνεί με τους Μυρμιδόνες.

I. Στη συνέχεια κόβουν από την Ίδη ξύλα για την νεκρική πυρά II. Τελείται η εκφορά του νεκρού με μεγαλοπρεπή πομπή (μπροστά πάνοπλοι οι Μυρμιδόνες, πίσω οι πεζοί και στην μέση ο Πάτροκλος) III. Σκεπάζουν τον νεκρό με βοστρύχους από τα μαλλιά τους και κόβει και ο Αχιλλέας τα δικά του μαλλιά και τα προσφέρει.

 >. ραψωδία Ψ στ (μτφρ. Ιάκωβου Πολυλά)

I. Στήνεται η πυρά και ο Πάτροκλος ξαπλωμένος είναι τυλιγμένος με ζωικό λίπος II. Μαζί του καίγονται : αγγεία με μέλι και λάδι, πρόβατα, άλογα και 12 Τρώες. III. Το άλλο πρωί, ο Αχιλλέας φροντίζει την περισυλλογή των οστών. IV. Γνωρίζοντας ότι σκοτώνοντας τον Έκτορα έρχεται και ο δικός του θάνατος επιθυμεί να ταφεί δίπλα στον Πάτροκλο

I. Έπειτα Αχιλλέας οργανώνει αθλητικούς αγώνες εις μνήμην του φίλου του: II. Οι μεγαλύτεροι ήρωες των Αχαιών παίρνουν μέρος σε 8 αγωνίσματα: αρματοδρομία, πυγμαχία, πάλη, ακοντισμό, δρόμο, μονομαχία με δόρατα, δισκοβολία, τοξοβολία Με αυτόν τον τρόπο η λύπη για τον νεκρό καταπραΰνεται

ΜΕΡΟΣ II – Θάνατος Έκτορα: I. Ο γιος του βασιλιά της Τροίας σκοτώθηκε από το ξίφος του Αχιλλέα. II. Μετά την παράκληση των Τρώων να πάρουν το νεκρό σώμα του ήρωα:  Αρχικά ο Πρίαμος διατάζει τον λαό να παραμερίσει, ώστε να οδηγηθεί ο νεκρός στο παλάτι και να του αποδοθούν οι καθιερωμένες τιμές

 Ο νεκρός τοποθετείται στην νεκρική κλίνη  Ξεκινά ο θρήνος των θρηνωδών* *Θρηνωδοί είναι οι επαγγελματίες που μοιρολογούσαν τον νεκρό και συνόδευαν τα εξατομικευμένα θρηνητικά άσματα με την κατάλληλη μουσική

 Ακολουθεί ο θρήνος των τριών γυναικών που αγάπησαν περισσότερο τον Έκτορα. Της Ανδρομάχης,της Εκάβης και της Ελένης, οι όποιες σε ένδειξη πένθους ξεριζώνουν τα μαλλιά τους.  Έπειτα οι Τρώες μεταφέρουν ξύλα για την ταφή του νεκρού  Οι προετοιμασίες κρατούν εννέα μέρες.

 Τη δέκατη μέρα τοποθετούν τη σωρό του πάνω στα ξύλα και ανάβουν την νεκρική πυρά  Την ενδέκατη μέρα, οι Τρώες συλλέγουν τα οστά και τα τοποθέτησαν σε χρυσή λάρνακα*  Τα κρύβουν στο βάθος το τάφου και υψώνουν ένα τύμβο *Λάρνακα: οστεοθήκη,φέρετρο

I. Τέλος τοποθέτησαν φρουρούς για να φυλάνε τον τάφο. II. Η τελετή της κηδείας ολοκληρώθηκε με το νεκρόδειπνο στο παλάτι του Πριάμου.

Σύγκρουση Αχιλλέα και Έκτορα. Ερυθρόμορφος κρατήρας

Υστεροφημία:  Στα ομηρικά έπη η κατάκτηση της υστεροφημίας ήταν μια από της βασικότερες επιδιώξεις του ήρωα. Η καλή φήμη και το ένδοξο όνομα κληροδοτούνταν στα επόμενες γενιές. Η κοινωνία διασφάλιζε τις αναμνήσεις για τον νεκρό με την δημιουργία ενός μνημείου το οποίο θα υπενθύμιζε στους ανθρώπους την δράση και τα κατορθώματα του ήρωα.

I. Δηλαδή, πάνω από τον τάφο έριχναν πέτρες και έπειτα ύψωναν ένα τύμβο. Παράδειγμα: I. Ο Σκάμανδρος είχε απειλήσει να θάψει τον Αχιλλέα κάτω από την λάσπη του, ώστε να μην υψωθεί τύμβος και η μνήμη του να σβηστεί γρήγορα

 Μέρος III – θάνατος Αχιλλέα (όπως φαίνεται στην συνομιλία του με τον Αγαμέμνονα στον Κάτω κόσμο): I. Πλύθηκε το σώμα του και αλείφθηκε με μύρο II. Ο θρήνος κράτησε 17 μερόνυχτα III. Έσφαξαν προς τιμήν του παχιά αρνιά και βόδια

I. Στην ομηρική εποχή το τελετουργικό της κηδείας χωριζόταν σε δύο μεγάλες φάσεις: 1. ετοιμασία και έκθεση νεκρού 2. κήδευση νεκρού

I. Στην πρώτη φάση, το σώμα του νεκρού λούζεται, αλείφεται με λάδι και μύρα και σαβανώνεται. II. Στην συνέχεια ο νεκρός τοποθετείται πάνω σε νεκρική κλίνη και γύρω του ξεκινά ο θρήνος των γυναικών και των θρηνωδών. Το στάδιο αυτό ονομαζόταν πρόθεσις III. Κατά την πρόθεση άρχιζε ο εθιμικός θρήνος για τον νεκρό.

I. Ο πατέρας στεκόταν σε κάποια απόσταση, ενώ ο λαός της πόλης ερχόταν για να τιμήσει και να αποχαιρετίσει τον νεκρό II. Συνηθισμένη κίνηση του ανθρώπου που θρηνούσε ήταν το άπλωμα των χεριών του προς το κεφάλι του νεκρού, ενώ οι υπόλοιποι που πλαισίωναν τον εξατομικευμένο θρήνο έτειναν το δεξί τους χέρι σε μια προσπάθεια να αγγίξουν το δεξί χέρι του νεκρού III. Οι γυναίκες ξερίζωναν τα μαλλιά τους σε ένδειξη πένθους

I. Στη δεύτερη φάση γίνονται οι προετοιμασίες για την κήδευση του νεκρού. Συλλέγουν ξύλα για την νεκρική πυρά. Ακολουθεί η εκφορά του νεκρού. II. Έπειτα η σορός παραδίνεται στις φλόγες και το πρωί της επόμενης ημέρας αφού σβήσουν την φωτιά με κρασί συλλέγουν τα οστά του νεκρού III. Ακολουθεί ο ενταφιασμός του, αφού πρώτα τοποθετήσουν τα οστά σε χρυσή λάρνακα

I. Πάνω στον τάφο ρίχνουν χώμα και πέτρες, υψώνοντας έτσι τον τύμβο, ο οποίος θα κρατήσει άσβηστο στους αιώνες το όνομα και την ανδρεία του νεκρού II. Μετά την ύψωση του τύμβου, επιστρέφουν στο σπίτι όπου παρατίθεται πλούσιο γεύμα, το νεκρόδειπνο

 ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ;;;;;;;;