Διαγνωστικά Θέματα Λογοθεραπείας Δρ. Μαρία Καμπανάρου Ενότητα 8

Η Αξιολόγηση των Nευρογενών Κινητικών Διαταραχών Ομιλίας Δυσαρθρία και Απραξία

Εισαγωγή Οι Κινητικές Διαταραχές Ομιλίας είναι ένα σύνολο προβλημάτων της παραγωγής της ομιλίας, τα οποία προκαλούνται από δυσλειτουργία του κινητικού συστήματος. Οι Κινητικές Διαταραχές Ομιλίας περιλαμβάνουν 7 ειδών Δυσαρθρίες και ένα τύπο απραξίας. Μερικοί ασθενείς μπορεί να εκδηλώσουν ή να παρουσιάσουν παραπάνω από μια διαταραχή. Για παράδειγμα, κάποιος, μετά από αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο, μπορεί να παρουσιάσει δυσαρθρία, αφασία, και απραξία. Όταν παρουσιάζονται πολλαπλές διαταραχές, συνήθως δεν έχουν ίση σοβαρότητα. Για παράδειγμα, ένας πελάτης μπορεί να έχει μια ήπια δυσαρθρία αλλά μια σοβαρή αφασία. Πολλοί παράγοντες συμβάλλουν σε αυτές τις διαφορές, όπως o τύπος της νευρολογικής βλάβης, η θέση της βλάβης, και ο βαθμός και η σοβαρότητα της κατάστασης.

Περιγραφή Συνοπτικά, η Δυσαρθρία είναι: Νευρογενής Επίκτητη Διαταραχή της ομιλίας Επηρεάζει τα 5 υποσυστήματα της ομιλίας: άρθρωση, φώνηση, αναπνοή, αντήχηση και προσωδία Η δυσαρθρία δεν είναι: Διαταραχή Λόγου/Γλώσσας Διαταραχή Αισθητηριακή (π.χ. κώφωση) Διαταραχή Νοημοσύνης Άνοια Σχιζοφρένια Συγχυσμένος Λόγος Περιορισμένη σε ένα υποσύστημα της ομιλίας

ΣΚΟΠΟΣ ΤΗΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ √ ο Έλεγχος (π.χ. εάν υπάρχει δυσαρθρία) √ ο Προσδιορισμός της Διάγνωσης (π.χ. τύπο δυσαρθρίας). √ η Διαφοροδιάγνωση του προβλήματος (π.χ από την απραξία) √ ο Καθορισμός της καταλληλότητας της λογοθεραπείας √ η Ανάπτυξη της παρέμβασης (π.χ. από ποιό υποσύστημα της ομιλίας θα ξεκινήσει η θεραπεία) √ Να ερευνηθεί ο αντίκτυπος των προβλημάτων της ομιλίας στο περιβάλλον του πελάτη √ Να καθοριστεί μέτρο σύγκρισης (baseline) που θα λειτουργήσει ως σημείο αναφοράς κατά την έναρξη της θεραπείας ή και για τη Καταγραφή της Προόδου ή της Αποτελεσματικότητας της Λογοθεραπείας

ΑΡΧΕΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ : ΔΥΣΑΡΘΡΙΑ Η Λήψη λογοπαθολογικού ιστορικού Η Στοματοπροσωπική εξέταση Ο Ακουολογικός έλεγχος Η Αξιολόγηση της ταχύτητας παραγωγής διαδοχοκινητικών συλλαβών Η απόκτηση δείγματος ομιλίας-φωνής Η ανάγνωση κειμένου

Ο κλινικός εκμεταλλεύεται στο μέγιστο βαθμό την επικοινωνία του με τον ασθενή για να εξετάσει √ την καταληπτότα της ομιλίας √ τον πιθανό τύπο δυσαρθρίας (π.χ. Χαλαρή, Σπαστική κ.α.) √τις απαντήσεις του ασθενή σε ερωτήσεις..... √τις δομές του λόγου (π.χ. μέγεθος προτάσεων κλπ.) που χρησιμοποιεί √ τις γνωστικές λειτουργίες √ τυχόν διάσπαση προσοχής √ τη μνήμη √ τη συναισθηματική του κατάσταση √ την αντοχή του √ την θέλησή του για λογοθεραπεία √ προβλήματα κατάποσης √ προβλήματα κίνησης/κινητικές διαταραχές του σώματος √ αν κουράζεται όταν μιλάει √ τις αλλαγές φωνής √ την επίγνωση της διάγνωσης/διαταραχής

Μέθοδοι αξιολόγησης Έλεγχος/Εκτίμηση Αξιολόγηση των Υποσυστημάτων της ομιλίας ΑΡΘΡΩΣΗ: Η άρθρωση εξετάζεται μέσα από: την παραγωγή διαδοχοκινητικών συλλαβών, το δείγμα ομιλίας και την ανάγνωση. ΦΩΝΗΣΗ: Για να εξετασθεί η ποιότητα της φωνής του ασθενή, του ζητείται να παράγει ένα παρατεταμένο /ααααααα/:

ΑΝΤΗΧΗΣΗ: Για να αξιολογηθεί η αντήχηση του ασθενή: Μπορεί να τοποθετηθεί ένα καθρεφτάκι κάτω από την μύτη του ασθενή και να ζητηθεί να παράγει ένα παρατεταμένο /μμμμμ/. Το καθρεφτάκι πρέπει να θολώσει. ΑΝΑΠΝΟΗ: Για να ελεγχθεί η αναπνοή του ασθενή, του ζητείται να πάρει μια βαθιά αναπνοή από την μύτη με κλειστό στόμα και έπειτα να βγάλει τον αέρα παράγοντας ταυτόχρονα και ένα παρατεταμένο /σ/.

Επίσημη Αξιολόγηση Δυσαρθρίας Στα Ελληνικά δεν υπάρχει επίσημη σταθμισμένη αξιολόγηση Δυσαρθρίας.

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΔΙΑΤΑΡΑΧΗΣ: ΑΠΡΑΞΙΑ Η απραξία είναι και αυτή μια επίκτητη Κινητική Διαταραχή της Ομιλίας. Για την ακρίβεια η απραξία είναι μία διαταραχή της ικανότητας του ατόμου να παράγει εκούσιες διαδοχικές κινήσεις των οργάνων της ομιλίας, όπως κινήσεις της γλώσσας, των χειλιών, της κάτω γνάθου κ.α. Η απραξία είναι πρόβλημα ρύθμισης, δηλαδή διαδοχής, επιλογής και οργάνωσης των κινήσεων της ομιλίας (Πρώιου, 2003: 140).

Η Απραξία είναι: Νευρογενής Επίκτητη Διαταραχή της ομιλίας Επηρεάζει 2 υποσυστήματα της ομιλίας: άρθρωση και προσωδία Η Απραξία δεν είναι: Διαταραχή Λόγου/Γλώσσας Διαταραχή Αισθητηριακή (π.χ. κώφωση) Διαταραχή Νοημοσύνης Άνοια Σχιζοφρένια Συγχυσμένος Λόγος Μυϊκή Αδυναμία ή αργοπορία Ανατομική Ανωμαλία (π.χ. σχιστία)

ΣΚΟΠΟΣ ΤΗΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ √ ο Έλεγχος (π.χ. εάν υπάρχει απραξία) √ ο Προσδιορισμός της Διάγνωσης (π.χ. τύπο απραξίας). √ η Διαφοροδιάγνωση του προβλήματος (π.χ από την δυσαρθρία) √ ο Καθορισμός της καταλληλότητας της λογοθεραπείας √ η Ανάπτυξη της παρέμβασης √ Να ερευνηθεί ο αντίκτυπος των προβλημάτων του oμιλίας στο περιβάλλον του πελάτη √ Να καθοριστεί μέτρο σύγκρισης (baseline) που θα λειτουργήσει ως σημείο αναφοράς κατά την έναρξη της θεραπείας ή και για τη Καταγραφή της Προόδου ή της Αποτελεσματικότητας της Λογοθεραπείας

ΑΡΧΕΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ : ΑΠΡΑΞΙΑΣ Η Λήψη λογοπαθολογικού ιστορικού Ο Ακουολογικός έλεγχος Η Στοματοπροσωπική εξέταση Η Αξιολόγηση της ταχύτητας παραγωγής διαδοχοκινητικών συλλαβών Η απόκτηση δείγματος ομιλίας Η ανάγνωση κειμένου

Ο κλινικός εκμεταλλεύεται στο μέγιστο βαθμό την επικοινωνία του με τον ασθενή για να εξετάσει √ την καταληπτότα της ομιλίας √ τις απαντήσεις του ασθενή σε ερωτήσεις..... √ τις δομές του λόγου (π.χ. μέγεθος προτάσεων κλπ.) που χρησιμοποιεί √ τις γνωστικές λειτουργίες √ τη διάσπαση προσοχής √ τη μνήμη √ τη συναισθηματική του κατάσταση √ την αντοχή του √ τη θέλησή του για λογοθεραπεία √ τα προβλήματα κατάποσης √ τα προβλήματα κίνησης/κινητικές διαταραχές του σώματος √ αν κουράζεται όταν μιλάει √ τις αλλαγές φωνής √ την επίγνωση της διάγνωσης/διαταραχής √ τις επιπτώσεις για τον ασθενή

Μέθοδοι αξιολόγησης Έλεγχος/Εκτίμηση 1. Μέτρηση από το 1-20 και μετά ανάποδη μέτρηση από το 20 εώς το Επανάληψη λέξεων με αυξανόμενο μήκος 3. Επανάληψη προτάσεων με αυξανόμενο μήκος

Eπίσημη Αξιολόγηση της Απραξίας Δεν υπάρχει σταθμισμένη αξιολόγηση Απραξίας στην Ελληνική γλώσσα.