Η Δημόσια Σφαίρα 1

Η δημόσια σφαίρα έχει εξιδανικευτεί και αποτελεί πλέον μέτρο για την ποιότητα και έκταση της δημοκρατίας στα ΜΜΕ. Η δημόσια σφαίρα έχει εξιδανικευτεί και αποτελεί πλέον μέτρο για την ποιότητα και έκταση της δημοκρατίας στα ΜΜΕ. Η θεωρία του Habermas = ‘indispensable to critical social theory and democratic political practice…[...] no attempt to understand the limits of late-capitalist democracy can succeed without in some way or another making use of it’ (Fraser, 1992: 111). Η θεωρία του Habermas = ‘indispensable to critical social theory and democratic political practice…[...] no attempt to understand the limits of late-capitalist democracy can succeed without in some way or another making use of it’ (Fraser, 1992: 111). 2

Habermas, The Structural Transformation of the Public Sphere, 1962, trans.1974, 1989 Habermas, The Structural Transformation of the Public Sphere, 1962, trans.1974, 1989 Calhoun, C. (1992) (ed) Habermas and the Public Sphere Calhoun, C. (1992) (ed) Habermas and the Public Sphere Dahlgren, P. and C. Sparks (1991) Communication and Citizenship Dahlgren, P. and C. Sparks (1991) Communication and Citizenship Garnham, N. (1992) The media and the public sphere Garnham, N. (1992) The media and the public sphere Thompson, J.B. (1995) The Media and Modernity Thompson, J.B. (1995) The Media and Modernity Brigs, A. and P. Burke (2005) The Social History of the Media Brigs, A. and P. Burke (2005) The Social History of the Media 3

Τι είναι? Μια κοινωνική σφαίρα, ξεχωριστή από τη ‘δημόσια αρχή’ του κράτους και την ‘ιδιωτική σφαίρα’ των οικονομικών και οικογενειακών σχέσεων, όπου οι πολίτες συζητούν ως ‘ίσοι’ το πώς θα ρυθμιστεί η κοινωνία πολιτών και σχολιάζουν κρατικές πολιτικές, οικονομία και πολιτική (Habermas, The Structural Transformation of the Public Sphere, 1962, trans.1974, 1989). Τι είναι? Μια κοινωνική σφαίρα, ξεχωριστή από τη ‘δημόσια αρχή’ του κράτους και την ‘ιδιωτική σφαίρα’ των οικονομικών και οικογενειακών σχέσεων, όπου οι πολίτες συζητούν ως ‘ίσοι’ το πώς θα ρυθμιστεί η κοινωνία πολιτών και σχολιάζουν κρατικές πολιτικές, οικονομία και πολιτική (Habermas, The Structural Transformation of the Public Sphere, 1962, trans.1974, 1989). Αρχή δημοσιότητας (publicness) Αρχή δημοσιότητας (publicness) Πότε εμφανίστηκε? Πότε εμφανίστηκε? Πότε ξεκίνησε η πτώση και επαναφεουδαλοποίηση της αστικής δημόσιας σφαίρας? (refeudalization of the public sphere) Πότε ξεκίνησε η πτώση και επαναφεουδαλοποίηση της αστικής δημόσιας σφαίρας? (refeudalization of the public sphere) 4

Κριτική= πολύπλευρη (η επίσημη δημόσια σφαίρα χαρακτηρίζονταν από αποκλεισμό και όχι ένταξη): Εκπαίδευση- κοινωνικοοικονομικό προφίλ Εκπαίδευση- κοινωνικοοικονομικό προφίλ Αντίφαση: equality in participation in public debate Αντίφαση: equality in participation in public debate Άλλη αντίφαση: ‘its universalistic claims were undermined by its particularistic functioning as a gentleman’s club’ (McGuigan, 1998: 92). Άλλη αντίφαση: ‘its universalistic claims were undermined by its particularistic functioning as a gentleman’s club’ (McGuigan, 1998: 92). Feminist criticism: the essentially gendered nature of the theory of public sphere Feminist criticism: the essentially gendered nature of the theory of public sphere Οι εξαιρέσεις φύλου σχετίζονταν με ταξικές και φυλετικές εξαιρέσεις Οι εξαιρέσεις φύλου σχετίζονταν με ταξικές και φυλετικές εξαιρέσεις 5

Μαζί με την επίσημη αστική δημόσια σφαίρα υπήρχαν αντιθετικά κοινά = ‘competing counterpublics... [....]... from the start, not just from the late nineteenth and twentieth centuries...’ (Fraser, 1994: 79). Μαζί με την επίσημη αστική δημόσια σφαίρα υπήρχαν αντιθετικά κοινά = ‘competing counterpublics... [....]... from the start, not just from the late nineteenth and twentieth centuries...’ (Fraser, 1994: 79). κριτική Thompson (1995) κριτική Thompson (1995) Η αποδόμηση του Χάμπερμας: Hans Kleinstüber (2001) (‘öffentlichkeit’) Η αποδόμηση του Χάμπερμας: Hans Kleinstüber (2001) (‘öffentlichkeit’) Briggs, Asa and Burke, Peter (2005) The Social History of the Media: from Gutenberg to the Internet. Cambridge: Polity Press Briggs, Asa and Burke, Peter (2005) The Social History of the Media: from Gutenberg to the Internet. Cambridge: Polity Press 6

Η δημοκρατία σε κρίση: πρόσκληση για μια εναλλακτική δημόσια σφαίρα η σημερινή φιλελεύθερη δημοκρατία έχει αποτύχει να προσελκύσει και να κρατήσει τους πολίτες στην πολιτική- οι πολίτες αισθάνονται πια απογοητευμένοι και απομακρύνονται.=> ατροφική πολιτική κουλτούρα. η σημερινή φιλελεύθερη δημοκρατία έχει αποτύχει να προσελκύσει και να κρατήσει τους πολίτες στην πολιτική- οι πολίτες αισθάνονται πια απογοητευμένοι και απομακρύνονται.=> ατροφική πολιτική κουλτούρα. Διέξοδος από αυτό το ‘δημοκρατικό έλλειμμα’= τεχνολογία Διέξοδος από αυτό το ‘δημοκρατικό έλλειμμα’= τεχνολογία 7

‘electronic democracy’: αναδρομή ‘electronic democracy’: αναδρομή –1960s: New Left activists- πειρατικοί ραδιοφωνικοί σταθμοί. –1970s: remote computing, telephone conferencing and interactive cable television –mid-1980s: interactive television, –1990s: η ανάπτυξη δικτύων όπως το Internet εστίασε την προσοχή στην επικοινωνία-μέσω-υπολογιστή (computer- mediated-communication, CMC). Το Διαδίκτυο ως η νέα, ψηφιακή δημόσια σφαίρα: Το Διαδίκτυο ως η νέα, ψηφιακή δημόσια σφαίρα: 8

αντι-εξουσιαστικό, αναρχικό, και χωρίς καμία κεντρική αρχή αντι-εξουσιαστικό, αναρχικό, και χωρίς καμία κεντρική αρχή Cyberspace turns into a public forum where various ‘subaltern counterpublics’ coexist outside the state Cyberspace turns into a public forum where various ‘subaltern counterpublics’ coexist outside the state ‘on the Internet…no one knows you are a dog’ ‘on the Internet…no one knows you are a dog’ Μια νέα αρένα συμμετοχής στο δημόσιο βίο: αίσθηση του ανήκειν, αίσθηση κοινότητας Μια νέα αρένα συμμετοχής στο δημόσιο βίο: αίσθηση του ανήκειν, αίσθηση κοινότητας Rosa Tsagarousianou (1999): the democratizing potential of the Internet in terms of information provision, participation in decision making, and deliberation Rosa Tsagarousianou (1999): the democratizing potential of the Internet in terms of information provision, participation in decision making, and deliberation 9

Και η σκοτεινή πλευρά... Προβληματική η μεταφορά του αυτοκινητόδρομου (highway metaphor): Προβληματική η μεταφορά του αυτοκινητόδρομου (highway metaphor): [Highways] have had monstrous side effects. They have often rolled... through cities, splitting communities off into ghettos, displacing people, and crushing the intimacies of old cities... While promising to bring us closer, highways in fact cater to our sense of separateness (Patton, 1986, Open Road cited in Jones, 1995: 11) όπως και η μεταφορά του ηλεκτρονικού συνόρου (the metaphor of cyberspace as an electronic frontier)… όπως και η μεταφορά του ηλεκτρονικού συνόρου (the metaphor of cyberspace as an electronic frontier)… απώλεια μνήμης? απώλεια μνήμης? 10

illusion of participatory democracy: Μήπως απλά ‘φωνάζουμε’ περισσότερο? Ποιος ακούει? illusion of participatory democracy: Μήπως απλά ‘φωνάζουμε’ περισσότερο? Ποιος ακούει? Σοβαρές οι δομικές ανισότητες στην πρόσβαση και χρήση Σοβαρές οι δομικές ανισότητες στην πρόσβαση και χρήση Κακή χρήση: hate online, racism online, terrorism, illegal content and conduct Κακή χρήση: hate online, racism online, terrorism, illegal content and conduct 11