Χαρακτηριστικά διοικητικών πράξεων: Τεκμήριο νομιμότητας Εκτελεστότητα Χαρακτηριστικά διοικητικών πράξεων: Τεκμήριο νομιμότητας Εκτελεστότητα 28.03.2016

Τεκμήριο Νομιμότητας Τεκμήριο νομιμότητας – πάγια, βασική αρχή του διοικητικού δικαίου Δημόσιο συμφέρον – άσκηση δημόσιας εξουσίας Ασφάλεια δικαίου και προστασία εμπιστοσύνης διοικουμένου Κάθε διοικητική πράξη από την έναρξη ισχύος της και μέχρι να ακυρωθεί δικαστικώς ή να ανακληθεί ή να καταργηθεί διοικητικώς ή νομοθετικώς ή να λήξει η ισχύς της, παράγει τα έννομα αποτελέσματά της, ανεξάρτητα από το εάν έχει τυχόν νομικές πλημμέλειες Όχι για ανυπόστατες διοικητικές πράξεις – όχι για απολύτως άκυρες πράξεις Συνέπειες: Υποχρέωση εφαρμογής / άμεση παραγωγή εννόμων αποτελεσμάτων Ο διοικούμενος δεν μπορεί να θεωρήσει την πράξη ανίσχυρη ή άκυρη μέχρι την ανάκληση/ ακύρωση/ κατάργηση, ακόμη και εάν κινηθεί δικαστικώς Η διοίκηση υποχρεούται να αναγνωρίζει ως ισχυρές και να εφαρμόζει τις πράξεις άλλων οργάνων, εφόσον εμφανίζονται ως έγκυρες (φέρουν εξωτερικά χαρακτηριστικά κατά νόμο έγκυρης πράξης)

Παρεμπίπτων έλεγχος κανονιστικών πράξεων Σχετική κάλυψη από τεκμήριο νομιμότητας = Διαρκής δυνατότητα ελέγχου της νομιμότητας από όλα τα Δικαστήρια, ακόμη και μετά την παρέλευση της προθεσμίας ευθείας προσβολής τους, αλλά και από τη Διοίκηση Ασκείται με αφορμή την προσβολή ατομικής που έχει νόμιμο έρεισμα κανονιστική, εφόσον προσβάλλεται παραδεκτώς η ατομική και προβάλλονται λόγοι ακύρωσης κατά της κανονιστικής και για τα κεφάλαια αυτής βάσει των οποίων εκδόθηκε η ατομική Διηνεκής και χρονικά απεριόριστος έλεγχος κατ’ επίκληση του ά. 20 παρ. 1 Σ Ά. 22 Ν.4274/2014: δυνατότητα χρονικού περιορισμού από το Δικαστήριο των συνεπειών παρεμπίπτοντος ελέγχου σε σχέση με την εξωτερική νομιμότητα (τύπος/ αρμοδιότητα) Συνέπεια: ανίσχυρη κανονιστική, δεν ακυρώνεται αλλά δεν εφαρμόζεται και η ατομική χάνει το νόμιμο έρεισμά της και ακυρώνεται λόγω πλημμέλειας της κανονιστικής Προσοχή: διαγωνισμοί ανάθεσης δημοσίων έργων (έννομο συμφέρον)

Τεκμήριο νομιμότητας ατομικών διοικητικών πράξεων Απαγορεύεται κατά κανόνα η άσκηση παρεμπίπτοντος ελέγχου από τα Δικαστήρια και τη Διοίκηση Μετά την παρέλευση προθεσμίας ευθείας προσβολής, δεν μπορεί να ασκηθεί παρεμπίπτων έλεγχος νομιμότητας με αφορμή τον έλεγχο άλλης ατομικής διοικητικής πράξης Ο ίδιος κανόνας ισχύει και για την γενική ατομική πράξη Ακόμη και κατά τον έλεγχο πράξης ανάκλησης, δεν ερευνάται το κύρος της ανακληθείσας

Παρεμπίπτων δικαστικός έλεγχος ατομικών διοικητικών (εξαιρέσεις) Σύνθετη διοικητική ενέργεια – όχι για συναφείς πράξεις Όταν προβλέπεται στο νόμο σχετική δυνατότητα Αγωγή αποζημίωσης – αυτοτέλεια ενδίκου βοηθήματος – εφόσον δεν υπάρχει δεδικασμένο ΕλΣυν: δικαστικές αρμοδιότητες (δεν ακυρώνει) Πολιτικά δικαστήρια – βάσιμο βοηθήματος (τύπος, αρμοδιότητα, όροι και διαδικαστικές προϋποθέσεις έκδοσης πράξης, αιτιολογία) – δεν ακυρώνει, αλλά δεν εφαρμόζει Ποινικά δικαστήρια για επιβολή ποινής λόγω παράβασης ατομικής διοικητικής πράξης Όταν ελέγχεται παρεμπιπτόντως κανονιστική προϋπόθεση για την έκδοση της οποίας είναι νόμιμη ατομική πράξη, τότε γίνεται παρεμπίπτων έλεγχος και της ατομικής αυτής

Παρεμπίπτων διοικητικός έλεγχος ατομικών διοικητικών πράξεων Το τεκμήριο νομιμότητας δεσμεύει τη Διοίκηση Έλεγχος νομιμότητας γίνεται μόνο στο πλαίσιο ανάκλησης, ιεραρχικού ελέγχου και διοικητικής εποπτείας Έλεγχος νομιμότητας επιτρέπεται μόνο αν προβλέπεται ρητά σε ειδικές διατάξεις Οι ΟΚΑ εξετάζουν τη νομιμότητα άλλου ΟΚΑ, εφόσον προϋπόθεση για την αναγνώριση ασφαλιστικών παροχών Όχι από ΕλΣυν κατά την άσκηση διοικητικών αρμοδιοτήτων

Εκτελεστότητα Υποχρέωση συμμόρφωσης και εφαρμογής για όλους (εκτός εάν έχει δυνητικό περιεχόμενο) Δεσμευτικότητα χωρίς άλλη διαδικασία από την ολοκλήρωση της διοικητικής πράξης και εφεξής, χωρίς να απαιτείται δικαστική απόφαση ή άλλος τύπος Αντίθετη ρύθμιση από ό,τι στο ιδιωτικό δίκαιο, όπου απαγορεύεται η αυτοδικία (βλ. ά. 282 ΑΚ) για την ικανοποίηση αξιώσεων – αγωγή και αναγκαστική εκτέλεση ΚΠολΔ Ισχύει τόσο για τους διοικούμενους όσο και για τη Διοίκηση Κατ’ εξαίρεση απαιτείται δικαστική απόφαση Πχ ευθύνη υπαλλήλου (απόφαση ΕλΣυν), αναγκαστική απαλλοτρίωση Διαφοροποιεί τις ΔΠ από άλλες πράξεις της Διοίκησης – εννοιολογικό στοιχείο της ΔΠ Οι πράξεις επιβολής χρηματικής υποχρέωσης εκτελούνται χωρίς να χρειάζεται δικαστική απόφαση = αναγκαστική είσπραξη εσόδων = διοικητική εκτέλεση - ΚΕΔΕ νδ 356/1974

Διασφάλιση εκτελεστότητας Κυρώσεις (καταναγκασμός με ευρεία έννοια) ποινικές, αστικές, διοικητικές και πειθαρχικές ποινές Όπως προβλέπεται σε γενικές ή ειδικές διατάξεις Διοικητικός καταναγκασμός με στενή έννοια: Εκτέλεση πράξης από τη Διοίκηση/ άρση της πραγματικής κατάστασης με μέσα της Διοίκησης / αναπληρωματική εκτέλεση Οι δαπάνες επιρρίπτονται σε αυτόν που υποχρεούται Εξαναγκασμός διοικούμενου προς συμμόρφωση με χρήση άμεσης υλικής βίας (συνδρομή αστυνομικής αρχής)

Προϋποθέσεις διοικητικού καταναγκασμού Άρνηση διοικουμένων για συμμόρφωση Να προβλέπεται από τις οικείες διατάξεις Προηγείται η διοικητική πράξη Επείγουσα ανάγκη τέλεσης πράξης Τήρηση αρχής της αναλογικότητας Δεν επιτρέπεται να ανατίθεται σε ιδιώτες – άρθρα 1 παρ. 3 και 26 παρ.2 Σ

Αναστολή εκτελέσεως Όχι αυτοδικαίως! Εκτός εάν προβλέπεται ρητά Πχ αποφάσεις που προσβάλλονται με υπαλληλική προσφυγή κατά ά. 42 ΠΔ 18/1989 (103 Σ) Με απόφαση της Διοίκησης Βλ. ά. 26 ΚΔΔ Δικαστική αναστολή Δεν θίγει το κύρος της πράξης