1 Σχέση ισοτιμίας και εισοδήματος Οικονομική πολιτική Βραχυχρόνιες-μακροχρόνιες επιπτώσεις

2 Σχέση ισοτιμίας και εισοδήματος  Αγορά προϊόντος IS*: γεωμετρικός τόπος συνδυασμών Υ και Ε για τα οποία η αγορά προϊόντος είναι σε ισορροπία (DD).  Αγορά χρήματος LM*: γεωμετρικός τόπος συνδυασμών Υ και Ε για τα οποία η αγορά χρήματος είναι σε ισορροπία (ΑΑ).

3 Η αγορά προϊόντος: είναι σε ισορροπία όταν η Yd = Υs = Υ. Η συνολική ζήτηση είναι το άθροισμα της ζήτησης για κατανάλωση, επένδυση, δημόσιες δαπάνες και της καθαρής ζήτησης από το εξωτερικό Η συνολική ζήτηση εξαρτάται αρνητικά από την πραγματική συναλλαγματική ισοτιμία, θετικά από το επίπεδο των δημοσίων δαπανών και το διαθέσιμο εισόδημα. Μακροχρόνια, το πραγματικό προϊόν δεν μπορεί να μεταβληθεί.

4 Βραχυχρόνια μεταβολές της συνολικής ζήτησης επηρεάζουν το πραγματικό προϊόν ισορροπίας. Η αύξηση της ζήτησης, προκαλεί αύξηση της προσφοράς μέσω εντατικοποίησης της παραγωγής. → Υ↑

5 To υπόδειγμά μας είναι: Υd = C+I+G+CA, όπου C = c(Y-T) I = Ι(R) G = G Yd = Ys =Y

6 ⇒ Υ= c(Y-T)+ Ι(R) +G+ Σε ισορροπία το επίπεδο Υ εξαρτάται από τους παράγοντες που καθορίζουν την ζήτηση Άρα ισχύει ότι :

7 Αν η αγορά προϊόντος είναι σε ισορροπία: Όταν η συναλλαγματική ισοτιμία ↑ (ανατίμηση), τότε- ceteris paribus- και η πραγματική ισοτιμία ανατιμάται. κατά συνέπεια μειώνεται η ζήτηση για τα δικά προϊόντα. Η πτώση του Υd επιδρά μειωτικά και στο Υ. Άρα, για να διατηρείται ισορροπία στην αγορά προϊόντος με Υd=Υs=Y, η ανατίμηση (αύξηση του Ε) συνοδεύεται με μείωση του Υ. Από το υπόδειγμά μας:

8 Υd ↓ =C+I+G+CA ↓, όπου C=c(Y-T) I =Ι(r) G=G Yd ↓ = Ys ↓ =Y ↓

9 Καμπύλη IS* ή DD: H καμπύλη, DD, του σχήματος που ακολουθεί, δείχνει συνδυασμούς ισοτιμίας και προϊόντος για τους οποίους η αγορά προϊόντος βρίσκεται σε βραχυχρόνια ισορροπία.

10 Y E D D Καμπύλη IS* ή DD:

11 Y E D D Καμπύλη IS* ή DD: Παράγοντες που μετατοπίζουν την DD δεξιά: G ↑, I ↑, P↓, στροφή της ζήτησης από τα εγχωρίως παραγόμενα, στα ξένα προϊόντα

12 H αγορά χρήματος είναι σε ισορροπία, όταν η προσφορά και η ζήτηση χρήματος είναι εξισωμένες. Η αγορά χρήματος βρίσκεται σε ισορροπία όταν η αγορά πιστωτικών τίτλων (πχ κρατικά ομόλογα, ή τραπεζικές καταθέσεις είναι σε ισορροπία). Η αγορά των πιστωτικών τίτλων είναι σε ισορροπία όταν η απόδοση των τίτλων σε εγχώριο και σε ξένο νόμισμα είναι ίδια.

13 Η αγορά χρήματος και η αγορά πιστωτικών τίτλων είναι σε ισορροπία όταν ισχύουν οι παρακάτω σχέσεις: Μ/Ρ = L(R,Y), και R= R* - Βραχυχρόνια σχέση συναλλαγματικής ισοτιμίας και πραγματικού προϊόντος στην αγορά χρήματος;

14 Σχέση Υ και Ε για ισορροπία στην αγορά χρήματος Μία αύξηση στο Υ προκαλεί αύξηση της ζήτησης χρήματος L(R,Y ↑ ). Με δεδομένη την πραγματική προσφορά χρήματος, το επιτόκιο R ↑. Αυτό καθιστά τους τίτλους σε εγχώριο νόμισμα πιο αποδοτικούς.

15 Σχέση Υ και Ε για ισορροπία στην αγορά χρήματος Δημιουργείται ροή κεφαλαίων προς τη χώρα μας, καθώς αυξάνεται η ζήτηση για εγχώριο νόμισμα. Η συναλλαγματική ισοτιμία, Ε, ανατιμάται. → για να διατηρείται ισορροπία στην αγορά χρήματος η αύξηση του Υ πρέπει να συνοδεύεται με ανατίμηση (αύξηση του Ε).

16 LM*, ή, AA H καμπύλη, ΑΑ, του σχήματος που ακολουθεί, δείχνει συνδυασμούς ισοτιμίας και προϊόντος για τους οποίους η αγορά χρήματος βρίσκεται σε ισορροπία.

17 Y E A A Καμπύλη LM* ή AA:

18 Α. Μεταβολή Νομισματικής Πολιτικής έστω αύξηση της προσφοράς χρήματος, Μs. Επίδραση στο πραγματικό εισόδημα, Υ, επιτόκιο, R, επίπεδο τιμών, Ρ, ονομαστική και πραγματική συναλλαγματική ισοτιμία, Ε και q; Υποθέσεις:

19 Η οικονομία της χώρας μας (έστω ευρωζώνη) βρίσκεται αρχικά σε πλήρη απασχόληση. Βραχυχρόνια, θεωρούμε ότι το επίπεδο τιμών είναι σταθερό και το πραγματικό εισόδημα, Υ, μπορεί να μεταβάλλεται. Μακροχρόνια το πραγματικό εισόδημα είναι δεδομένο και καθορίζεται από την διαθεσιμότητα των παραγωγικών πόρων. το επιτόκιο R* και το επίπεδο τιμών P* της ξένης χώρας (έστω ΗΠΑ) είναι δεδομένα.

20 Οι προσωρινές- μη μόνιμες μεταβολές, της οικονομικής πολιτικής δεν επηρεάζουν τις προσδοκίες για την μελλοντική συναλλαγματική ισοτιμία. Αντίθετα, οι μόνιμες μεταβολές της οικονομικής πολιτικής μεταβάλλουν τις προσδοκίες για την μελλοντική συναλλαγματική ισοτιμία.

21 Α1. Μη μόνιμη αύξηση της προσφοράς χρήματος Α1.1. Βραχυχρόνιες επιδράσεις: Η αύξηση του Μs θα συνοδευτεί από μείωση του επιτοκίου. → το ευρώ θα υποτιμηθεί και η πραγματική ζήτηση για προϊόντα θα αυξηθεί στην ευρωζώνη. Η παραγωγή αυξάνεται για να ικανοποιηθεί η αυξημένη ζήτηση. Το πραγματικό εισόδημα, αυξάνεται. Η πραγματική συναλλαγματική ισοτιμία υποτιμάται

22 Α1.2. Μακροχρόνιες επιδράσεις: Καθώς το Μ επανέρχεται στο αρχικό του επίπεδο, το επιτόκιο αυξάνεται, η ισοτιμία ανατιμάται, η πραγματική ισοτιμία επίσης ανατιμάται. Το πραγματικό εισόδημα περιορίζεται. Η οικονομία ξαναγυρίζει στην αρχική κατάσταση μακροχρόνιας ισορροπίας.

23 Y E A A Α1. Μη μόνιμη αύξηση της προσφοράς χρήματος D D Ε

24 Y E A A Α1. Μη μόνιμη αύξηση της προσφοράς χρήματος D D Α΄ A΄A΄ Ε Ζ

25 Y E A A Α1. Μη μόνιμη αύξηση της προσφοράς χρήματος D D Α΄ A΄A΄ Βραχυχρόνια ΥοΥ1Υ1 Ε 1 Ε ο Ε Ζ

26 Y E A A Α1. Μη μόνιμη αύξηση της προσφοράς χρήματος D D Α΄ A΄A΄ Μακροχρόνια ΥοΥ1Υ1 Ε 1 Εο Ε Ζ

27 Α2. Μόνιμη αύξηση της προσφοράς χρήματος Α2.1.Βραχυχρόνιες επιδράσεις: Ισχύει η διαδικασία που περιγράφηκε στην περίπτωση Α1.1. Επιπλέον, τώρα επηρεάζονται και οι προσδοκίες για την μελλοντική συναλλαγματική ισοτιμία. Υπάρχει η προσδοκία ότι η συναλλαγματική ισοτιμία, μακροχρόνια, θα υποτιμηθεί.

28 Α2. Μόνιμη αύξηση της προσφοράς χρήματος Α2.1.Βραχυχρόνιες επιδράσεις: Η προσδοκία υποτίμησης κάνει ελκυστικότερους τους τίτλους που είναι αποτιμημένοι σε ξένο νόμισμα (δολάρια). → η τρέχουσα συναλλαγματική ισοτιμία υποτιμάται και μάλιστα τόσο ώστε να δημιουργηθεί προσδοκία ανατίμησης.

29 Α2. Μόνιμη αύξηση της προσφοράς χρήματος Α2.1.Βραχυχρόνιες επιδράσεις: Το πραγματικό εισόδημα αυξάνεται περισσότερο από την περίπτωση της παροδικής επεκτατικής νομισματικής πολιτικής. Επίσης, το επιτόκιο μειώνεται περισσότερο και η πραγματική ισοτιμία υποτιμάται κατά μεγαλύτερο ποσοστό.

30 Y E A0A0 A0A0 Α2.1. Μόνιμη αύξηση της προσφοράς χρήματος D D Α1Α1 A1A1 Βραχυχρόνια ΥοΥ1Υ1 Ε 1 Ε ο Ε Ζ Η Υ2Υ2 Ε 2 A2A2 A2A2

31 Α2.2.Μακροχρόνιες επιδράσεις: Οι νομισματικές μεταβολές, μακροχρόνια επιδρούν στο επίπεδο τιμών: Μία αύξηση της προσφοράς χρήματος μακροχρόνια θα αυξήσει κατά το ίδιο ποσοστό και το επίπεδο τιμών. Η πραγματική συναλλαγματική ισοτιμία επιστρέφει στο αρχικό της επίπεδο διότι → η αύξηση του Ρ θα υποτιμήσει το νόμισμά μας κατά το ίδιο ποσοστό, μακροχρόνια. Ε ↓ =q(P*/P ↑ ).

32 Α2.2.Μακροχρόνιες επιδράσεις: Το Ε μειώνεται (υποτιμάται) κατά το ποσοστό αύξησης του Ρ. Άρα μακροχρόνια, το πραγματικό εισόδημα είναι ανεπηρέαστο διότι η πραγματική ισοτιμία παραμένει σταθερή, καθώς το επίπεδο τιμών αυξάνει και η ονομαστική ισοτιμία υποτιμάται. Το επιτόκιο επιστρέφει στο αρχικό του επίπεδο, αφού το πραγματικό εισόδημα και η πραγματική προσφορά χρήματος μακροχρόνια ταυτίζονται με τα αρχικά τους επίπεδα.

33 Y E A0A0 A0A0 Α2.2. Μόνιμη αύξηση της προσφοράς χρήματος D D Μακροχρόνια: Α 2 Α 2 αριστερά (τιμές αυξάνονται) DD αριστερά (τιμές αυξάνονται) Υο Ε ο Ε Η Υ2Υ2 Ε 2 A2A2 A2A2

34 Y E Α2.2 Μόνιμη αύξηση της προσφοράς χρήματος D1D1 D1D1 Α3Α3 A3A3 Μακροχρόνια: Α 2 Α 2 αριστερά (τιμές αυξάνονται) DD αριστερά (τιμές αυξάνονται) Υο Ε 3 Ε ο Ε Θ Υ2Υ2 Ε 2 Η A1A1 A1A1 A2A2 A2A2

35 Η πορεία προσαρμογής από την βραχυχρόνια ισορροπία στη μακροχρόνια περιλαμβάνει ανατίμηση της ονομαστικής και πραγματικής ισοτιμίας. Ισχύει κι εδώ το φαινόμενο της υπέρβασης της βραχυχρόνιας ισοτιμίας της μακροχρόνιας τιμής της (δηλαδή, βραχυχρόνια, η ισοτιμία υποτιμάται περισσότερο απ’ ότι μακροχρόνια). Η πορεία αυτή περιγράφει την διακύμανση της ισοτιμίας.

36 Η πορεία προσαρμογής Οι τιμές αυξάνονται, η πραγματική προσφορά χρήματος περιορίζεται και επιστρέφει… το επιτόκιο αυξάνεται και επιστρέφει... Η πραγματική ισοτιμία ανατιμάται και επιστρέφει… Έτσι εξουδετερώνεται η αύξηση του εισοδήματος που είχε επιτευχθεί βραχυχρόνια.

37 Β1. Μη μόνιμη αύξηση της δημοσίων δαπανών Β1.1. Βραχυχρόνιες επιδράσεις: Η αύξηση του G θα συνοδευτεί από αύξηση του επιτοκίου. → το ευρώ θα ανατιμηθεί ενώ η πραγματική ζήτηση για προϊόντα θα αυξηθεί στην ευρωζώνη. Η παραγωγή αυξάνεται για να ικανοποιηθεί η αυξημένη ζήτηση. Το πραγματικό εισόδημα, αυξάνεται. Η πραγματική συναλλαγματική ισοτιμία ανατιμάται.

38 Β1.2. Μακροχρόνιες επιδράσεις: Καθώς το G επανέρχεται στο αρχικό του επίπεδο, το επιτόκιο μειώνεται, η ισοτιμία υποτιμάται, η πραγματική ισοτιμία επίσης υποτιμάται. Το πραγματικό εισόδημα περιορίζεται. Η οικονομία ξαναγυρίζει στην αρχική κατάσταση μακροχρόνιας ισορροπίας.

39 Y E A A Β1. Μη μόνιμη αύξηση των δημοσίων δαπανών D D Ε

40 Y E A A Β1. Μη μόνιμη αύξηση των δημοσίων δαπανών D D Ε

41 Β2. Μόνιμη αύξηση των δημοσιονομικών δαπανών Β2.1.Βραχυχρόνιες επιδράσεις: Το εισόδημα αυξάνει. Η προσδοκία ανατίμησης κάνει ελκυστικότερους τους τίτλους που είναι αποτιμημένοι σε εγχώριο νόμισμα (ευρώ). → η τρέχουσα συναλλαγματική ισοτιμία ανατιμάται Εξουδετερώνεται η αύξηση του εισοδήματος

42 Β2. Μόνιμη αύξηση αύξηση των δημοσιονομικών δαπανών Β2.1.Βραχυχρόνιες επιδράσεις: Επιτόκιο επανέρχεται Πραγματικό εισόδημα σταθερό Αλλάζει η σύνθεση του προϊόντος: CA = C + I + G↑ + CA ↓

43 Y E Β2.1. Μόνιμη αύξηση των δημοσιονομικών δαπανών D D Α0Α0 A0A0 Βραχυχρόνια Υ0Υ0 Ε

44 Y E Β2.1. Μόνιμη αύξηση των δημοσιονομικών δαπανών D D Α0Α0 A0A0 Βραχυχρόνια Υ0Υ0 Ε

45 Y E Β2.1. Μόνιμη αύξηση των δημοσιονομικών δαπανών D D Α0Α0 A0A0 Βραχυχρόνια Υ0Υ0 Ε Z

46 Α2.2.Μακροχρόνιες επιδράσεις: Οι επιδράσεις της δημοσιονομικής πολιτικής έχουν ολοκληρωθεί στη βραχυχρόνια περίοδο.

47 Μακροοικονομικές πολιτικές και ισοζύγιο πληρωμών CA = X – M X = x( EP/P*) M = m( EP/P*, Y-T) ⇒ CA = CA ( EP/P*, Y-T)

48 Ισορροπία στο Ισοζύγιο Τρεχουσών Συναλλαγών Y E x x CA=0

49 Ισορροπία στο Ισοζύγιο Τρεχουσών Συναλλαγών Y E x x CA=0 έλλειμμα πλεόνασμα

50 Ισορροπία στο Ισοζύγιο Τρεχουσών Συναλλαγών Y E x x CA=0 Ε D D

51 Ισορροπία στο Ισοζύγιο Τρεχουσών Συναλλαγών Y E x x CA=0 Ε D D A A

52 Νομισματική επέκταση Συμβαδίζει με βελτίωση του CA βραχυχρόνια:

53 Νομισματική επέκταση: Y E x x CA=0 Ε D D A A Ζ

54 Δημοσιονομική επέκταση: Συνοδεύεται με χειροτέρευση του ισοζυγίου βραχυχρόνια και μακροχρόνια