Μεταμοντερνισμός- μετανεωτερικότητα 1

Μοντερνισμός: Μοντερνισμός: πρώτο μισό 20 ου αι. πρώτο μισό 20 ου αι. απόρριψη κληρονομιάς παρελθόντος, παράδοσης απόρριψη κληρονομιάς παρελθόντος, παράδοσης Υπέρ: τεχνολογικής προόδου Υπέρ: τεχνολογικής προόδου δεύτερο μισό 20 ου αι., από κουλτούρα καινοτομίας, αλλαγής -> έγινε ο κανόνας. δεύτερο μισό 20 ου αι., από κουλτούρα καινοτομίας, αλλαγής -> έγινε ο κανόνας. Στη θέση του -> νέο κίνημα: μεταμοντερνισμός 2

Κύρια σημεία: Κύρια σημεία: -δεν υπάρχει consensus για το τι ακριβώς σημαίνει -γενικά, δηλώνει μετάβαση από προηγούμενο τρόπο αντίληψης του κόσμου, προηγούμενη περίοδο -για κάποιους: ξεχωριστή cultural experience, μια ‘πολιτισμική λογική’ [Jameson: ‘cultural logic of late capitalism’ -για άλλους: post-industrial society, information society, post-fordist society P.M. : ένας χαλαρός όρος που περιγράφει αισθητικές, πολιτισμικές εξελίξεις και πρακτικές που προέκυψαν 1980s-1990s. P.M. : ένας χαλαρός όρος που περιγράφει αισθητικές, πολιτισμικές εξελίξεις και πρακτικές που προέκυψαν 1980s-1990s. 3

Ακολουθεί και αντικαθιστά μοντερνισμό: Ακολουθεί και αντικαθιστά μοντερνισμό: -μοντερνισμός αμφισβήτησε ρεαλισμό 19 ου αι., ήθελε να σοκάρει την αισθητική της μπουρζουαζίας -μοντερνισμός γρήγορα ‘εξημερώθηκε’, έγινε μέρος του κατεστημένου μεταμοντερνισμός = η απάντηση στον μοντερνισμό μεταμοντερνισμός = η απάντηση στον μοντερνισμό -λαϊκίστικη (populist) κουλτούρα, κοντά στην καθημερινότητα, στην κατανάλωση, στη λαϊκή κουλτούρα (popular culture) –Καταδικάζει την ελιτίστικη προσέγγιση (του μοντερνισμού), αγκαλιάζει την ειρωνεία (irony), παιχνίδι (playfulness), τον εκλεκτισμό (eclecticism) 4

P.m. = αφορά προηγμένες καπιταλιστικές κοινωνίες Δύσης, δεν πρόκειται για παγκόσμια θεωρία P.m. = αφορά προηγμένες καπιταλιστικές κοινωνίες Δύσης, δεν πρόκειται για παγκόσμια θεωρία = κουλτούρα της μεταφορντικής, μεταβιομηχανικής κοινωνίας (flexible specialization; feminization of labour force; part time employment) = κουλτούρα της μεταφορντικής, μεταβιομηχανικής κοινωνίας (flexible specialization; feminization of labour force; part time employment) Αλλαγές που συνοδεύουν τον μεταμοντερνισμό: Αλλαγές που συνοδεύουν τον μεταμοντερνισμό: –Από μαζική κατανάλωση -> niche markets, target audiences –Πεποίθηση ότι ιδεώδη μοντερνισμού (τεχνολογική πρόοδος, οικονομική ανάπτυξη) = αίτια προβλημάτων μόλυνσης, πολέμων, όχι η λύση τους 5

P.m. = όχι απλά ένα στυλιστικό κίνημα στις τέχνες, αλλά κάτι σύνθετο, P.m. = όχι απλά ένα στυλιστικό κίνημα στις τέχνες, αλλά κάτι σύνθετο, Μια κουλτούρα που σχετίζεται με κοινωνικές, οικονομικές, πολιτικές διαδικασίες Μια κουλτούρα που σχετίζεται με κοινωνικές, οικονομικές, πολιτικές διαδικασίες Αναμιγνύει διαφορετικά στυλ (pastiche) Αναμιγνύει διαφορετικά στυλ (pastiche) Δεν θέλει να επιβάλλει μια ενιαία θεωρία η οποία ενοποιεί και αγκαλιάζει τα πάντα (meta-narrative, grand-narrative) => Δεν θέλει να επιβάλλει μια ενιαία θεωρία η οποία ενοποιεί και αγκαλιάζει τα πάντα (meta-narrative, grand-narrative) => –‘ακούει’ τις φωνές των ‘Άλλων’ 6

Φιλόσοφοι όπως Lyotard, Foucault απορρίπτουν κάθε έννοια ‘μεγάλης θεωρίας’ κάτω από την οποία όλα μπορούν να ενταχθούν Φιλόσοφοι όπως Lyotard, Foucault απορρίπτουν κάθε έννοια ‘μεγάλης θεωρίας’ κάτω από την οποία όλα μπορούν να ενταχθούν (the ‘meta-narratives of the modern period have blood on their hands; Ιδεολογίες που διευκόλυναν ρατσισμό, απολυταρχικό κομμουνισμό) –έμφαση σε τοπικούς παράγοντες, στις μερικές εξηγήσεις, στα micro-politics Στην αρχιτεκτονική: – –Προτιμά λαϊκό στυλ, π.χ. Λας Βέγκας, απορρίπτει ‘άψυχα’ κτίσματα μοντερνισμού (π.χ. ουρανοξύστες, tower blocks) 7

πως βλέπουμε την προσωπικότητα: σχιζοφρενική, σχιζοειδής (δλδ, μη ενιαία προσωπικότητα) πως βλέπουμε την προσωπικότητα: σχιζοφρενική, σχιζοειδής (δλδ, μη ενιαία προσωπικότητα) => εμπειρίες μας γίνονται ένα με εικόνες των μίντια => ‘depthlessness’ (Jameson) Συρρίκνωση απόστασης- χώρου => time-space compression (ίδιες αξίες, ίδια γούστα, πχ. Starbucks, εστιατόρια, super markets, fashion, gadgets (Harvey) Συρρίκνωση απόστασης- χώρου => time-space compression (ίδιες αξίες, ίδια γούστα, πχ. Starbucks, εστιατόρια, super markets, fashion, gadgets (Harvey) 8

Λέξεις -κλειδιά: Κουλτούρα της κενότητας (depthlessness): επίπεδη επανάληψη και κολάζ διαφορετικών στυλ – (μοντερνισμός= αισθητική βάθους) Κουλτούρα της κενότητας (depthlessness): επίπεδη επανάληψη και κολάζ διαφορετικών στυλ – (μοντερνισμός= αισθητική βάθους) –Π.χ. American Graffiti 1973; Chinatown Κουλτούρα εμπορευματικοποίησης, κατανάλωσης, απόλαυσης (Miami Vice) (ενώ μοντερνισμός = διάκριση high-low culture) Κουλτούρα εμπορευματικοποίησης, κατανάλωσης, απόλαυσης (Miami Vice) (ενώ μοντερνισμός = διάκριση high-low culture) Κουλτούρα διακειμενικότητας (inter-textuality) (The Watchmen; Who Killed Roger Rabbit) Κουλτούρα διακειμενικότητας (inter-textuality) (The Watchmen; Who Killed Roger Rabbit) Ειρωνεία (Scream trilogy; Naked Gun) Ειρωνεία (Scream trilogy; Naked Gun) Simulacrum, hyper-reality: φαντασίωση πραγματικότητας, υπέρ-πραγματικότητα Simulacrum, hyper-reality: φαντασίωση πραγματικότητας, υπέρ-πραγματικότητα 9

Σημαντικά ονόματα: David Harvey (1989) ‘The Condition of Post-Modernity’ Fredric Jameson (1991) ‘Post Modernism or the Cultural Logic of Late Capitalism’ Fredric Jameson (1991) ‘Post Modernism or the Cultural Logic of Late Capitalism’ Lyotard, Jean (1984) ‘The Postmodern Condition’ Lyotard, Jean (1984) ‘The Postmodern Condition’ Kellner, Douglas (1989) ‘Jean Baudrillard: From Marxism to Postmodernism’ Kellner, Douglas (1989) ‘Jean Baudrillard: From Marxism to Postmodernism’ Callinicos, Alex (1989) ‘Against Post- modernism: a Marxist Critique’ Callinicos, Alex (1989) ‘Against Post- modernism: a Marxist Critique’ 10

Το μεταμοντέρνο τηλεοπτικό κείμενο: Miami Vice style over substance αισθητική MTV: σαν βίντεο κλιπ ή διαφήμιση σε αστικό lifestyle - παστέλ χρώματα Έμφαση σε στυλ, ντύσιμο, στήσιμο, αξεσουάρ (commodified masculinity) Δεν υπάρχει σαφής διαχωρισμός: πλοκή, διαφημίσεις, βίντεο κλιπς= ένα Αντισυμβατικό editing: χωρίς γραμμική χρονική αλληλουχία Close ups, extreme close ups: Close ups, extreme close ups: –Υπερβολή του βλέμματος (excess of the gaze) –Αίσθηση αφής ακριβών καταναλωτικών αγαθών –Ιδεολογική φόρτιση ανδρισμού –Βασιλεύει η ηδονή, αισθησιασμός (όχι σαν γκρίζα Cagney and Lacey; Hill Street Blues) 11

Το μεταμοντέρνο κινηματογραφικό κείμενο: Blade Runner  Αρχιτεκτονική: Λ.Α. 2019, pastiche από μοντέρνους ουρανοξύστες και αρχαίους ναούς εποχής Αζτέκων.  Η εταιρεία Tyrell= αντίγραφο Αιγυπτιακής πυραμίδας, όπου ελληνικές και ρωμαϊκές κολώνες συναντούν την αρχιτεκτονική των Μάγια, Κινέζων, Βικτωριανών, και μοντέρνα αρχιτεκτονική  Λ.Α. = τοπίο αποβιομηχανοποίησης, μετα-βιομηχανικής και αστικής αποσύνθεσης, όπου ζουν διάφορες εθνικότητες  Υπάρχει διάλεκτος (street talk): υβρίδιο γιαπωνέζικων, γερμανικών, ισπανικών, αγγλικών  Στον αέρα: κυριαρχεί χάος, high-tech ιπτάμενα περιπολικά μαζί με billboards γνωστών brand names (Coke, Budweiser, Pan Am) 12

Χάος σημαινόμενων (signs)=> κατάσταση σύγχυσης, κατάτμηση προσωπικότητας, εμπειριών => χάνεται γραμμική αίσθηση χρόνου Χάος σημαινόμενων (signs)=> κατάσταση σύγχυσης, κατάτμηση προσωπικότητας, εμπειριών => χάνεται γραμμική αίσθηση χρόνου Πρόκειται για αστυνομικό έργο (Deckard ως ιδιωτικός ντέτεκτιβ) με στοιχεία φιλμ νουάρ και στοιχεία από sci-fi (pastiche) Πρόκειται για αστυνομικό έργο (Deckard ως ιδιωτικός ντέτεκτιβ) με στοιχεία φιλμ νουάρ και στοιχεία από sci-fi (pastiche) Τα replicants δεν μοιάζουν με ρομπότ (μηχάνημα νεωτερικότητας), αλλά είναι ανθρώπινες προσομοιώσεις (simulations of humans) Τα replicants δεν μοιάζουν με ρομπότ (μηχάνημα νεωτερικότητας), αλλά είναι ανθρώπινες προσομοιώσεις (simulations of humans) Replicants: απόλυτη έκφραση ευέλικτου εργατικού δυναμικού. Ζουν σε απόλυτη ένταση-σχιζοφρένεια (schizophrenic rush of time: κεντρικό στοιχείο μεταμοντερνισμού) Replicants: απόλυτη έκφραση ευέλικτου εργατικού δυναμικού. Ζουν σε απόλυτη ένταση-σχιζοφρένεια (schizophrenic rush of time: κεντρικό στοιχείο μεταμοντερνισμού) Εργασιακές πρακτικές: υπεργολαβία (sub- contracting) Εργασιακές πρακτικές: υπεργολαβία (sub- contracting) 13

The Watchmen: the postmodern graphic novel The Watchmen: the postmodern graphic novel Τόπος δράσης: 1985 Ν.Υ, εναλλακτικό σύμπαν, κάποια στοιχεία ίδια, άλλα όχι. Τόπος δράσης: 1985 Ν.Υ, εναλλακτικό σύμπαν, κάποια στοιχεία ίδια, άλλα όχι. –Π.χ. Νίξον έχει αλλάξει το Σύνταγμα =>Πρόεδρος ΗΠΑ για 5 συνεχείς θητείες –Υπάρχουν μασκοφόροι εκδικητές που πολεμούν το έγκλημα (αντιπαθείς πλέον στο κοινό) –Οι ΗΠΑ έχουν νικήσει στο Βιετνάμ (με τον Dr Manhattan), και η ΕΣΣΔ ετοιμάζουν πυρηνική επίθεση για εξισσορόπηση –Υπάρχουν ηλεκτρικά αυτοκίνητα με προπέλες και αερόπλοια Υπάρχει inner city crime, και αντιπαράθεση ανάμεσα στις υπερδυνάμεις (όπως στον Ψυχρό πόλεμο) 14

The Watchmen: the postmodern graphic novel The Watchmen: the postmodern graphic novel Dr Manhattan: η αποδόμηση του κοστουμαρισμένου σούπερ ήρωα (καθαρή ενέργεια). Αντιπροσωπεύει τον Υπεράνθρωπο του Νίτσε. Τελευταίες σελίδες κάθε τεύχους: γράμματα αναγνωστών, ανακοινώσεις για επόμενα τεύχη. Όχι εδώ. Διακειμενικότητα στα tail pieces: υποδηλώνει ότι αναγνώστης γνωρίζει καλά comic subculture Όλοι έχουν και ένα alter ego Όλοι έχουν και ένα alter ego Ειρωνεία: οι σούπερ ήρωες δεν είναι παντοδύναμοι, και έχουν και σκοτεινές πλευρές Ειρωνεία: οι σούπερ ήρωες δεν είναι παντοδύναμοι, και έχουν και σκοτεινές πλευρές 15

Marooned: κόμικ μέσα στο κόμικ Marooned: κόμικ μέσα στο κόμικ Οι Watchmen είναι αμφίσημο κείμενο, και εξαιρετικά περίπλοκο σημειολογικά (πολύ- κειμενικότητα) Οι Watchmen είναι αμφίσημο κείμενο, και εξαιρετικά περίπλοκο σημειολογικά (πολύ- κειμενικότητα) Οι σούπερ ήρωες του δεν έχουν σχέση με τις προσδοκίες του είδους, ούτε είναι παντοδύναμοι => πλήρης αποδόμηση του σούπερ ήρωα Οι σούπερ ήρωες του δεν έχουν σχέση με τις προσδοκίες του είδους, ούτε είναι παντοδύναμοι => πλήρης αποδόμηση του σούπερ ήρωα 16