Χορηγηση φαρμάκων I.V ΥΔ.ΚΑΙ ΕΔ

Σύριγγα. Το όργανο για την εκτέλεση της ένεσης είναι η σύριγγα η οποία αποτελείται από έναν κοίλο κύλινδρο στέλεχος και ένα έμβολο, που κινείται μέσα στον κύλινδρο. Στο ένα άκρο της σύριγγας υπάρχει υποδοχή για την εφαρμογή της βελόνας. Στο στέλεχος υπάρχει διαγράμμιση στην μία πλευρά σε cc όπου μπορούμε να δούμε επακριβώς πόσα ml φαρμάκου έχουμε βάλει. Για παράδειγμα 5ml, σημαίνει ότι η σύριγγα μπορεί να χωρέσει μέχρι 5ml υγρού. 1cc, (κυβικό εκατοστό), είναι το ίδιο ποσό με 1ml. Όταν επιλέγουμε μια σύριγγα, βεβαιωνόμαστε ότι η ποσότητα του φαρμάκου που θα χορηγήσουμε χωράει (δεν χρησιμοποιούμε σύριγγα 2,5cc όταν πρέπει να χορηγήσουμε 5ml στον ασθενή).

​ Βελόνα. Η βελόνα είναι ένας λεπτός σωλήνας από ανοξείδωτο χάλυβα. Υπάρχουν βελόνες διαφόρου μήκους και διαμετρήματος, ανάλογα με τη χρήση για την οποία προορίζονται. Οι βελόνες χαρακτηρίζονται διαφορετικά. π.χ. 21G x 1 ½” Ο πρώτος αριθμός (μπροστά από το G) δείχνει το πάχος της βελόνας. Όσο μεγαλύτερος είναι ο αριθμός, τόσο πιο λεπτή η βελόνα. Ο δεύτερος αριθμός δείχνει το μήκος της βελόνας. ΠΧ. μια βελόνα21G x 1 ½” έχει πάχος 21G και μήκος 1 ½ ίντσα (4 εκατοστά περίπου). Κάθε βελόνα έχει και διαφορετικό χρώμα οπότε μπορούμε εύκολα να τις αναγνωρίσουμε.

Μορφές Φαρμάκων Κάψουλες Δισκία Δισκία σακχαρόπηκτα Δισκία αναβράζοντα Δισκία υπογλώσσια Σταγόνες Σκονάκια ή κόνεις Σιρόπια Ελιξήρια Εναιωρήματα Πόσιμες ampoules Collyrio Αλοιφή Κρέμα ▫ capsules caps ▫ tablets tab ▫ tablets sugar coated ▫ tablets effervescent ▫ tablets sublingual ▫ drops ▫ powder ▫ syrup ▫ elixir ▫ suspension ▫ ampoules buvables ▫ collyrio ▫ ointment ▫ crème

Εισπνεόμενο - inh Αερόλυμα - aerosol Δηλητήριο – poison Δισκία που εμφυτεύονται κάτω από το δέρμα - pellets Υπόθετα ορθού - Analia (suppositories) Υπόθετα κόλπου - Ovules Υπογλώσσια χάπια – sublinguales, glossets Αναβράζοντα – tabl effervescent Αυτοκόλλητα - patch

ΠΑΡΕΝΤEΡΙΚΗ ΧΟΡΗΓΗΣΗ ΦΑΡΜΑΚΩΝ ΚΑΙ ΥΓΡΩΝ ΕΝΕΣΕΙΣ Ενδομυϊκή (IM. Intramuscular) Ενδοδερμική(ID Intradermal) EN Υποδόρια (ΥΔ SC Subcutaneous) ΥΠ Ενδοφλέβια ( IV Intravenus ) Ένεση είναι η πράξη με την οποία χορηγούνται φάρμακα χρησιμοποιώντας βελόνα και σύριγγα Ο ΟΡΟΣ «Παρεντερική» είναι η χορήγηση φαρμάκων όλων των οδών εκτός από την πεπτική. Παρεντερικά χορηγούνται φάρμακα ή διαλύματα που είναι υδατοδιαλυτά ή ελαιώδη. Τα φάρμακα πρέπει να είναι αποστειρωμένα και να έχουν ουδέτερη αντίδραση. Αποστειρωμένες πρέπει να είναι οι βελόνες, οι σύριγγες, οι καθετήρες και όλες οι συσκευές ενδοφλέβιας έγχυσης υγρών.

Εξοπλισμός για ενδοφλέβια χορήγηση Set χορήγησης  Εξοπλισμός κεντρικής (βασικής) έγχυσης  Κανονικές σταγόνες gtt/ml  Μακροσταγόνες 10 gtt/ml  Μικροσταγόνες 60 gtt/ml  Εξοπλισμός συμπληρωματικής ή δεύτερης γραμμής (διάταξη κατά Piggyback)  Διάταξη Tandem Set ελεγχόμενου όγκου solu-set  Παράλληλος ή τύπου «Υ» εξοπλισμός για χορήγηση αίματος

Χορήγηση ενδοφλέβιων φαρμάκων Κατάλληλη προετοιμασία Άσηπτη τεχνική Κανόνας των σωστών Προσοχή στον όγκο των διαλύσεων Υπάρχουν φάρμακα που χορηγούνται εφάπαξ και bolus και άλλα με συστηματική χορήγηση Βραδεία χορήγηση εκτός αν υπάρχει οδηγία για ταχεία χορήγηση SOS!!! Το κάλιο δεν χορηγείται ποτέ bolus

Υπολογισμός ροής Όταν η οδηγία αναφέρει 1000ml N/S 0,9% για 10h τότε: Ποσότητα του διαλύματος σε ml*αριθμό σταγόνων /ml = σταγόνες ανά λεπτό χρόνος σε λεπτά Χρησιμοποίηση σετ κανονικών σταγόνων (15 gtt/ml) Χρησιμοποίηση σετ μακροσταγόνων (10 gtt/ml) Χρησιμοποίηση σετ μικροσταγόνων (60 gtt/ml) 1000ml*15 gtt/λεπτό = 15000=25 gtt/λεπτό 10 ώρες *60 λεπτά 600

Υπολογισμός ροής Όταν η εντολή αναφέρει N/S 0,9% 125ml/h τότε: 125ml/h*15 gtt/ml = 1875= 31 gtt/λεπτό I h *60 λεπτά 60

Ενδοδερμική οδός (ΕΔ-ID) Με την ενδοδερμικκή χορήγηση εναποτίθεται φάρμακο στην δερματική στοιβάδα Δοκιμές αλλεργίας- ισχυρά φάρμακα που χορηγουνται σε περιοχή με μειωμένη αιματική παροχή για βραδεία απορρόφηση Θέσεις  Εσωτερική επιφάνεια αντιβραχίου  Επιφάνεια πλάτης Σύριγγες Φυματίνης 1ml Ποσότητα έγχυσης 0,01-0,1ml Βελόνες – 29 G Γωνία εισαγωγής 15 o σε σχέση με το δέρμα

Τεχνική ενδοδερμικής ένεσης Εισαγωγή βελόνας με γωνία 15 ο στο χόριο (πρέπει να μπορείτε να δείτε την μύτη της βελόνας). Ανυψώνουμε ελαφρά την μύτη της βελόνας και ενχύουμε το φάρμακο έτσι ώστε να σχηματισθεί πομφός. Αφαιρέστε την βελόνα χωρίς να ασκείται πίεση. Απορρίπτουμε βελόνες, σύριγγες και γάντια. Επισημαίνουμε το σημείο της ένεσης για να μπορεί να εκτιμηθεί το αποτέλεσμα Ανάγνωση αποτελέσματος μετά από ▫30 λεπτά για αλλεργικά test ▫48-72 h για mantoux η οποία είναι θετική αν η σκληρία 5-15 mm

Υποδόρια οδός (ΥΔ-SC) Με την υποδόρια χορήγηση εναποτίθεται φάρμακο στον υποδόριο ιστό. Το ποσό του εισαγόμενου φαρμάκου είναι 1 – 2 ml (Ινσουλίνη, ηπαρίνη, ατροπίνη) Αν κρατάτε 5cm ιστού εισάγετε την βελόνα με γωνία 90 o, αν κρατάτε 2,5cm ιστού εισάγετε την βελόνα με γωνία 45 o (Rushing, 2004) Θέσεις  Άνω έξω επιφάνεια βραχίονα  Πρόσθια επιφάνεια μηρού  Περιοχή κοιλιάς Σύριγγες  Φυματίνης 1ml  Ινσουλίνης 1ml  Σύριγγες 3 ml  Τυποποιημένες σύριγγες Βελόνες G Γωνία εισαγωγής 45 o – 90 o σε σχέση με το δέρμα

Ειδικές επισημάνσεις για την χορήγηση Ινσουλίνης Ορμόνη που σήμερα παρασκευάζεται και χρησιμοποιείται για την θεραπεία του σακχαρώδη διαβήτη Χορηγείται μόνον παρεντερικά διότι καταστρέφεται από τα ένζυμα του πεπτικού σωλήνα Η εισπνεόμενη ινσουλίνη (Exubera) έχει εγκριθεί, οι περισσότεροι ασθενείς με τύπου 1 χρησιμοποιούνε ενέσιμη (Appel & Wright, 2007) Η εναλλαγή του σημείου της ένεσης δεν είναι πλέον αναγκαία γιατί και οι νεότερου τύπου ινσουλίνες φέρουν μικρότερο κίνδυνο για υπερτροφία Οι ασθενείς επιλέγουν μια ανατομική περιοχή και συστηματικά εναλλάσσουν περιστροφικά το σημείο ένεσης εντός της περιοχής Η ινσουλίνη απορροφάται πιο γρήγορα στην κοιλιακή χώρα και μετά ακολουθούν τα χέρια, οι μηροί και οι γλουτοί (Ridge, 2007) Χρονοδιάγραμμα ενέσεων είναι κρίσιμο για τη σωστή χορήγηση ινσουλίνης ▫Προσδιορίστε το τρέχον επίπεδο σακχάρου στο αίμα ▫Προσδιορίστε πότε θα φάει ο ασθενής

Τύποι ινσουλίνης Ινσουλίνη ταχείας δράσης (κρυσταλλική Actrapid 15) διαυγής: ▫έναρξη 15min Αιχμή 60-90min διάρκεια δράσης 3-5h Ινσουλίνη βραδείας δράσης (humulin R, Novolin R) ▫έναρξη 30-60min Αιχμή 2-3h διάρκεια δράσης 3-6h Ινσουλίνη ενδιάμεσης δράσης (NPH, N Humulin) θολή: ▫έναρξη 2-4h Αιχμή 4-10h διάρκεια δράσης 10-16h Ινσουλίνη παρατεταμένης δράσης (Levemir, Lantus) θολή: ▫έναρξη 1-2h διάρκεια δράσης 24+h Συνδιασμός ινσουλινών (Humulin 70/30, Novolin 70/30) θολή ▫έναρξη 30min Αιχμή 2-12h διάρκεια δράσης 24h Συνδιασμός ινσουλινών (Humulin 50/50, Humalog 75/25) ▫έναρξη 15min Αιχμή 1h διάρκεια δράσης 24h

Οδοί χορήγησης Υποδόρια: είναι η συνηθέστερη, γίνεται 16 ‘- 30’ πριν το γεύμα Ενδομυϊκή: αποφεύγεται, λόγω της πλούσιας αιματώσεως, η απορρόφηση είναι ταχεία και ο ασθενής μπορεί να παρουσιάσει υπογλυκαιμία. Ενδοφλέβια: γίνεται σε ειδικές περιπτώσεις μόνον η ινσουλίνη ταχείας δράσεως (κρυσταλλική ή διαλυτή) εντός ορού.