ΑΛΟΓΟΝΩΜΕΝΟΙ ΥΔΡΟΓΟΝΑΝΘΡΑΚΕΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΠΑΠΟΥΤΣΗΣ Επίκ. Καθηγητής Δικαστικής Τοξικολογίας Εργαστήριο Ιατροδικαστικής και Τοξικολογία Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ

ΑΛΟΓΟΝΩΜΕΝΟΙ ΥΔΡΟΓΟΝΑΝΘΡΑΚΕΣ Μεθυλοβρωμιδιο (CH 3 Br) Μεθυλοχλωριδιο (CH 3 Cl) Αιθυλενοδιχλωριδιο (CH 2 ClCH 2 Cl) Τετραχλωρανθρακας (CCl 4 ) Μεθυλενοχλωριδιο (CH 2 Cl 2 ) Τριχλωραιθυλενιο (C 2 HCl 3 )

Αλογόνο στο μόριο → αύξηση της τοξικότητας Η τοξική δράση εξαρτάται από την αστάθεια του αλογονοϊόντος και από την πτητικότητα της ένωσης

CF 2 Cl 2 ---Cl.+CF 2 Cl. Cl. +O ClO.+O 2 ClO.+O---Cl.+O 2 1μόριο CFCs καταστρέφει μόρια Ο 3

Πρωτόκολλο Montreal (Κοπεγχάγη ) 74 χώρες και η ΕΟΚ συμφώνησαν: Απαγόρευση παραγωγής και χρήσης CFCs από το 1996 Πάγωμα της παραγωγής του μεθυλοβρωμίδιου από το 1995 Απαγόρευση των HCFCs από το 2030 Απαγόρευση των HBFCs από το 1996

Γενικές ιδιότητες Υγρά λίαν πτητικά, μη αναφλέξιμα Μετά από επαφή με φλόγα ή με θερμή επιφάνεια αποσυντίθεται προς φωσγένιο και HCl ή HBr Προκαλούν ρύπανση υδάτων, αθροιστική δράση στα ψάρια, μεταφορά στον άνθρωπο Το τριχλωραιθυλένιο αν πέσει στο έδαφος, κίνδυνος ρύπανσης υδροφόρου ορίζοντα και πιθανότητα παραμονής επί πολλά έτη

Μεθυλοβρωμίδιο Χρησιμοποιούταν ως παρασιτοκτόνο, ως ψυκτικό υγρό και στους πυροσβεστήρες Πνεύμονες: υδρολύεται προς CH 3 OH και HBr, ερεθισμός, οίδημα Στη CH 3 OH οφείλονται τα συμπτώματα από το ΚΝΣ και οι διαταραχές της όρασης Καταστολή ΚΝΣ Εκφύλιση ήπατος, νεφρών και μυοκαρδίου Οι μάσκες, τα ενδύματα και τα υποδήματα δεν προσέφεραν προστασία στους εργαζόμενους Το υγρό αυτό διέρχεται και δια των υφασμάτων και δια των δερματίνων ειδών

Χρήσεις Αιθυλενοδιχλωριδίου Στη σύνθεση του βινυλοχλωριδίου Στη σύνθεση του freon Ως παρασιτοκτόνο Χρήσεις Μεθυλενοχλωριδίου Στη βιομηχανία πλαστικών, ως υλικό απολίπανσης Ως μέσο εκχύλισης Ως προωθητικό στα αερολύματα και Ως διαλυτικό χρωμάτων

Χρήσεις Τετραχλωράνθρακα Έχει απαγορευθεί η χρήση του ως διαλυτικού μέσου στο στεγνό καθάρισμα και καθαρισμού λεκέδων από λίπη λόγω ηπατοτοξικότητας Η χρήση του στην πλήρωση πυροσβεστήρων έχει εγκαταλειφθεί από τη δεκαετία του ΄60, λόγω των θανατηφόρων ατυχημάτων από την αποσύνθεσή του προς COCl 2 Παλαιότερα χρησιμοποιείτο ως ανθελμινθικό και αναισθητικό Σήμερα απαγορεύεται η γενικότερη χρήση του και χρησιμοποιείται μόνο στη βιομηχανία ως διαλυτικό, ως προωθητικό αερολυμάτων και στην παρασκευή του freon

Χρήσεις Τριχλωροαιθυλενίου Στην παραγωγή του PVC Ως διαλύτης των λιπών Ως επιβραδυντικό υλικό στους πυροσβεστήρες Ως διαλύτης στα διορθωτικά υγρά Ως μέσον καθαρισμού στα στεγνοκαθαριστήρια Παλαιότερα ως αναισθητικό και αναλγητικό Ως διαλύτης εκχύλισης στον decaffeine΄ café (τείνει να αντικατασταθεί από μεθυλενοχλωρίδιο και οξεικό αιθυλεστέρα) Στην τοξικομανία της κόλλας (glue) (τείνει να αντικατασταθεί από το τριχλωροαιθάνιο και το τετραχλωροαιθυλένιο)

Απορρόφηση-Κατανομή Απορρόφηση απ’ όλες τις οδούς, κυρίως όμως από τους πνεύμονες 35-40% Διευκόλυνση απορρόφησης παρουσία λιπών – αλκοολών Κατανομή σε όλους τους ιστούς και κυρίως στον λιπώδη Υψηλότερες συγκεντρώσεις σε ήπαρ και νεφρά

Τοξική δράση Τοπική και ερεθιστική δράση Εκφυλιστικές αλλοιώσεις σε όλα τα κύτταρα του οργανισμού, βλάβη κυττάρων ΚΝΣ και καρδίας Ηπατοτοξικά και νεφροτοξικά Καρκινογόνα- ηπατοκυτταρικό καρκίνωμα στα πειραματόζωα Εμβρυοτοξικά

Τοξική δράση Μεθυλενοχλωρίδιο Βιομετατροπή σε φορμυλοχλωρίδιο, που μετατρέπεται σε CO, ή συνδέεται με τις πρωτεΐνες ή τα λιπίδια του κυττάρου Σχηματισμός ανθρακυλαιμοσφαιρίνης

Όρια έκθεσης Απαραίτητη η τήρηση των TLV Αιθυλενοδιχλωρίδιο TLV-TWA: 10ppm Θανατηφόρος δόση: 5ml Τετραχλωράνθρακας TLV-TWA: 5 ppm TLV-C: 10 ppm Θανατηφόρος δόση: 3- 5ml

Όρια έκθεσης Μεθυλενοχλωρίδιο TLV-TWA: 50ppm Θανατηφόρος δόση: 25ml Τριχλωροαιθυλένιο TLV-TWA: 50 ppm, TLV-C: 100 ppm Θανατηφόρος δόση: 3- 5ml/kg, Δόση ml → κώμα

Κλινική εικόνα - οξεία δηλητηρίαση Per os → Καύσος στόματος, οισοφάγου, στομάχου, κοιλιακό άλγος, ναυτία, έμετος, λόξυγγας, αιμορραγικές διαρροϊκές κενώσεις, διάβρωση και στένωση εντέρου Σε εισπνοή ατμών → ζάλη, ναυτία, διανοητική σύγχυση, καταστολή ΚΝΣ, collapsus, κώμα Ερεθισμός των πνευμόνων, πνευμονικό οίδημα, σε έκλυση φωσγενίου και HCl ή HBr βαρύτερα συμπτώματα από τους πνεύμονες

Κλινική εικόνα - οξεία δηλητηρίαση Λιπώδης εκφύλιση ήπατος, βλάβη ηπατικής λειτουργίας Διαταραχές ΗΚΓ, κοιλιακές αρρυθμίες, αιφνίδιος θάνατος από κοιλιακή μαρμαρυγή Επί του δέρματος → Χημικά εγκαύματα μέχρι 3ου βαθμού

Κλινική εικόνα - χρόνια δηλητηρίαση Μόνιμη κόπωση, ατονία, απώλεια βάρους, παραισθήσεις, κατάθλιψη, κοιλιακά άλγη, διπλωπία, ολιγουρία, αναιμία, μείωση της αντίστασης του οργανισμού στις λοιμώξεις Περιφερική νευρίτιδα, +Babinski (CCl4) Απολιπαντική δερματίτις με ερύθημα, σχάσεις, απολέπιση Αύξηση Α.Π., ίκτερος και κίρρωση

Κλινική εικόνα - χρόνια δηλητηρίαση Τριχλωραιθυλένιο Abuse: Η εισπνοή του διορθωτικού μπορεί να προκαλέσει πνευμονικό οίδημα, υπερτροφία καρδιάς με συμφορητική μυοκαρδιοπάθεια και αιφνίδιο θάνατο

Εργαστηριακά ευρήματα Αιθυλενοχλωρίδιο αιματουρία, αύξηση τρανσαμινασών, αύξηση ουρίας και κρεατινίνης Τετραχλωράνθρακας αύξηση SGOT μέχρι 6000 U/ml (ΦΤ:10-33) αύξηση χολερυθρίνης αιματουρία και πρωτεΐνουρία, ολιγοουρία αύξηση ουρίας και κρεατινίνης διαταραχές στο ΗΚΓ, κοιλιακές πρόωρες συστολές

Εργαστηριακά ευρήματα Μεθυλενοχλωρίδιο αιματουρία, αύξηση SGOT, μείωση pH αίματος, αύξηση COHb Τριχλωροαιθυλένιο Αύξηση SGOT και SGPT Χαμηλές τιμές προθρομβίνης στον ορό Διαταραχές στο ΗΚΓ, κοιλιακές αρρυθμίες

Δείκτες έκθεσης σε τριχλωραιθυλένιο C τριχλωροξικού οξέως στα ούρα μετά από 1 βδομάδα εργασίας: ≤ 100mg/g κρεατινίνη C τριχλωραιθανόλης στο πλάσμα μετά από 1 βδομάδα εργασίας: ≤ 0.4mg/dl C τριχλωραιθανόλης στα ούρα μετά από 1 βδομάδα εργασίας: ≤ 320mg/g κρεατινίνη C τριχλωραιθυλενίου στον εκπνεόμενο αέρα 16 ώρες μετά την έκθεση: ≤ 0.5ppm C τριχλωραιθυλενίου ούρων: ≤40mg/l

Πρόληψη-Προστατευτικά μέτρα Φύλαξη διαλυτών σε κλειστά δοχεία και σε χώρους με χαμηλή θερμοκρασία Καλό αερισμό-Συστήματα απαγωγών Προστατευτικές στολές Σε διαρροή, χρήση προσροφητικών ουσιών Απομάκρυνση από το χώρο Απαγόρευση χρήσης οινοπνεύματος Έλεγχος λειτουργικότητας του ήπατος Έλεγχος υγείας εργαζομένων δις ετησίως Έγκυες, έφηβοι και παιδιά να μην εκτίθενται

Πρόληψη-Προστατευτικά μέτρα C αιθυλενοδιχλωριδίου στο χώρο εργασίας: ≤ 50ppm Μέτρηση CH 2 Cl 2 στο αίμα και αέρα Μέτρηση ανθρακυλαιμοσφαιρίνης στο αίμα (CH 2 Cl 2)

Θεραπεία Απομάκρυνση από το χώρο, τεχνητή αναπνοή-Ο 2 Αφαίρεση ρούχων και πλύση δέρματος Όχι διεγερτικά λόγω επαγωγής αρρυθμιών Χορήγηση C, πλύση στομάχου, όχι έμετο Χορήγηση διαζεπάμης σε σπασμούς Αντιβίωση σε περίπτωση πνευμονίας Φουροσεμίδη, διττανθρακικό νάτριο Υποστήριξη νεφρικής – ηπατικής λειτουργίας Δίαιτα πλούσια σε υδατάνθρακες και ελάχιστο λίπος