Διδασκαλία και Μάθηση στο Νηπιαγωγείο: Σχεδιασμός Εκπαιδευτικών Δραστηριοτήτων ΙI Ενότητα 2: Διαθεματική Προσέγγιση Διδάσκουσα: Αναστασία Ράικου Τμήμα Επιστημών της Εκπαίδευσης και της Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία

Σκοπός ενότητας Κατανόηση διαθεματικού προγράμματος. Σχεδιασμός θεματικής προσέγγισης & δραστηριοτήτων.

Περιεχόμενα ενότητας Περιγραφή: Παρουσιάζονται ορισμένες βασικές έννοιες, που σχετίζονται με το διαθεματικό πρόγραμμα. Αναλύονται ζητήματα που σχετίζονται με το σχεδιασμό μιας θεματικής προσέγγισης και των αντίστοιχων δραστηριοτήτων. Λέξεις-Κλειδιά: ΔΕΠΠΣ, Διαθεματική προσέγγιση, Γνωστικά αντικείμενα, Σχεδιασμός δραστηριοτήτων.

2 η Ενότητα: Μαθήματα 3-6 Μάθημα 3 Διαθεματικό Πρόγραμμα Ι – Βασικές Αρχές

Διαθεματικό Πρόγραμμα Στόχος: Ομαλή & πολύπλευρη ανάπτυξη & κοινωνικοποίηση των παιδιών

Βασικές αρχές ΔΠ (1/4): 1.Ρεαλιστικοί στόχοι 2.Ανάγκες, ενδιαφέροντα, ικανότητες παιδιών 3.Ενεργή συμμετοχή παιδιών 4.Στήριξη πολιτισμικής ταυτότητας παιδιών 5.Αξιοποίηση της προϋπάρχουσας γνώσης & εμπειρίας

Βασικές αρχές ΔΠ (2/4): 6.Ενίσχυση αλληλεπίδρασης & συνεργασίας 7.Ενιαιοποίηση της γνώσης, διαθεματικότητα 8.Πρόκληση ενδιαφέροντος για μάθηση 9.Ενθάρρυνση πρόσβασης σε ποικίλες πηγές γνώσης 10.Ευκαιρίες για χρήση της γνώσης και εξάσκηση των δεξιοτήτων για αναζήτηση, κριτική σκέψη, λήψη αποφάσεων, λύση προβλημάτων

Βασικές αρχές ΔΠ (3/4): 11. Χώρος στα παιδιά να κάνουν λάθος 12. Ευκαιρίες για ανάπτυξη και έκφραση ιδεών & συναισθημάτων με πολλούς τρόπους (παιχνίδι, ζωγραφική, δραματοποίηση κ.α.) 13. Ενίσχυση αυτοαντίληψης & αυτονομίας 14. Στήριξη του ρόλου της γλώσσας σε όλα τα προγράμματα

Βασικές αρχές ΔΠ (4/4): 15. Ανάδειξη παιχνιδιού ως τον πυρήνα όλου του προγράμματος 16. Ενσωμάτωση τεχνολογίας (όπου είναι εφικτό) 17. Ενσωμάτωση της αξιολόγησης 18. Δυνατότητα συνεχούς ανανέωσης & ανταπόκρισης στις μεταβαλλόμενες προκλήσεις της εποχής

2 η Ενότητα: Μαθήματα 3-6 Μάθημα 4 Διαθεματικό Πρόγραμμα ΙΙ – Γνωστικά Αντικείμενα

Διαθεματικό Πρόγραμμα Σχεδιασμός και ανάπτυξη δραστηριοτήτων Γλώσσας Μαθηματικών Μελέτης Περιβάλλοντος Δημιουργίας & Έκφρασης Πληροφορικής

Διαθεματικό Πρόγραμμα Τα προγράμματα αυτά δεν νοούνται ως διακριτά διδακτικά αντικείμενα και δεν προτείνονται για αυτοτελή διδασκαλία αλλά για τον προγραμματισμό και την υλοποίηση δραστηριοτήτων που έχουν νόημα και σκοπό για τα ίδια τα παιδιά.

Διαθεματικό Πρόγραμμα Παιδί & Γλώσσα: Η γνώση & η γλώσσα οικοδομούνται σταδιακά, μέσα από επικοινωνιακές σχέσεις υποστηρικτικού χαρακτήρα

Διαθεματικό Πρόγραμμα Παιδί & Μαθηματικά: Τα παιδιά μέσα από βιωματικές καταστάσεις επεκτείνουν τις πρώτες μαθηματικές γνώσεις τους και εφαρμόζουν οικείες μαθηματικές δομές σε νέες καταστάσεις.

Διαθεματικό Πρόγραμμα Παιδί & Περιβάλλον: 1.Ανθρωπογενές περιβάλλον & Αλληλεπίδραση: Το παιδί στο νηπιαγωγείο & η σχέση του με τους άλλους Το παιδί στο ευρύτερο ανθρωπογενές περιβάλλον 2.Φυσικό περιβάλλον & Αλληλεπίδραση

Διαθεματικό Πρόγραμμα Παιδί & Δημιουργία-Έκφραση: Ενεργοποίηση φυσικών ικανοτήτων παιδιών, συγκίνηση, αφύπνιση περιέργειας, κινητοποίηση φαντασίας, ενθάρρυνση έκφρασης, καλλιέργεια δημιουργικότητας Εικαστικά Θέατρο – Δραματική Τέχνη Φυσική Αγωγή Μουσική

Διαθεματικό Πρόγραμμα Παιδί & Πληροφορική: Εξοικείωση με απλές βασικές λειτουργίες του υπολογιστή Επαφή ως εποπτικό μέσο διδασκαλίας και ως εργαλείο ανακάλυψης

Διαθεματικό Πρόγραμμα Μερικές θεμελιώδεις διαθεματικές έννοιες είναι: Αλληλεπίδραση Διάσταση Επικοινωνία Μεταβολή Ομοιότητα – Διαφορά Πολιτισμός Σύστημα

2 η Ενότητα: Μαθήματα 3-6 Μάθημα 5 Σχεδιασμός θεματικής προσέγγισης

Θεματική Προσέγγιση Η διερεύνηση ενός θέματος που επιλέγει η/ο νηπιαγωγός, η/ο οποία/ος προσχεδιάζει την πορεία και καθορίζει τη διάρκεια. Ένα σύνολο δραστηριοτήτων γύρω από ένα ευρύ θέμα ή μια ευρεία έννοια. Το θέμα εξακτινώνεται και ταυτόχρονα αλληλεπιδρά με τα προγράμματα σχεδιασμού & ανάπτυξης δραστηριοτήτων.

Σχεδιασμός μιας θεματικής προσέγγισης Ερωτήματα: 1.Γιατί επέλεξα αυτό το θέμα; 2.Πώς θα αναπτυχθεί καλύτερα το θέμα & πώς θα επεκτείνω την παρουσίασή του; (εξακτίνωση, γνωστικές περιοχές) 3.Τι ελπίζω ότι θα επιτευχθεί; Με ποιον τρόπο θα ωφεληθούν τα παιδιά; (γνώσεις, δεξιότητες, στάσεις) 4.Με ποια υλικά & πηγές θα υποστηρίξω το θέμα; 5.Τι μπορώ να κάνω εγώ ως εκπαιδευτικός;

Σχεδιασμός μιας θεματικής προσέγγισης 1.Επιλογή θέματος (Κριτήρια: Ανάγκες, ενδιαφέροντα, ικανότητες παιδιών) 3.Μελέτη/διερεύνηση θέματος 4.Καθορισμός στόχου (τι θέλουμε να κατακτήσουν τα παιδιά;) 5.Επιλογή δραστηριοτήτων που εξυπηρετούν το στόχο

Θεματική Προσέγγιση Παρουσίαση θέματος Αιτιολόγηση του θέματος Σκοπός και στόχοι Προβληματισμός-Σχεδιασμός θεματικής προσέγγισης Ανάπτυξη-εξακτίνωση: α) ως προς το θέμα (τι είναι, τι ξέρουμε για αυτό, εμπειρίες κτλ.) και β) ως προς τις επιστημονικές προσεγγίσεις (γλώσσα, περιβάλλον, πληροφορική κτλ.)

Επιλογή δραστηριοτήτων σχετικών με το θέμα 1.Συνδυασμός διαφορετικών γνωστικών αντικειμένων (γλώσσα, πληροφορική κ.ά.) 2.Μπορεί να είναι ατομικές, ομαδικές, συλλογικές. Μπορεί επίσης να είναι διαφορετικά είδη, όπως αφήγηση, κατασκευή, κινητικό παιχνίδι κ.ά. (σημαντική η εναλλαγή σε κάθε περίπτωση) 3.Να καλλιεργούν την ανάπτυξη ικανοτήτων, δεξιοτήτων, συναισθημάτων & στάσεων των παιδιών

Προετοιμασία πριν το νηπιαγωγείο 1.Εύρεση και οργάνωση αναγκαίου υλικού (αυτό μπορεί να γίνει και στο νηπιαγωγείο μαζί με τα παιδιά) 2.Υπολογισμός χρόνου που θα χρειαστεί για την υλοποίηση της θεματικής προσέγγισης (με βάση την εμβέλεια του θέματος, τους διδακτικούς στόχους, τα ενδιαφέροντα και την παρώθηση των παιδιών) 3.Λίστα ανοιχτών ερωτήσεων για ενεργοποίηση παιδιών για συμμετοχή

Προετοιμασία στο νηπιαγωγείο 1.Οργάνωση του χώρου της τάξης 2.Οργάνωση του περιβάλλοντος της τάξης, με προώθηση ανάληψης πρωτοβουλιών, ενεργητικής συμμετοχής και διαρκούς αλληλεπίδρασης με τα υλικά, τα άλλα παιδιά και τη/τον νηπιαγωγό 3.Αξιοποίηση του παιχνιδιού στην υλοποίηση των στόχων

2 η Ενότητα: Μαθήματα 3-6 Μάθημα 6 Σχεδιασμός δραστηριοτήτων

Σχεδιασμός δραστηριότητας Λόγοι επιλογής δραστηριότητας και στόχοι Περιγραφή δραστηριότητας Υλικά Πρόβλεψη χρόνου υλοποίησης Πρόβλεψη χώρου υλοποίησης Θέση στο πρόγραμμα Σχόλια-σκέψεις για τη δραστηριότητα

Σχεδιασμός ημερήσιου προγράμματος (θεματική προσέγγιση) Για κάθε δραστηριότητα που εντάσσεται στη θεματική προσέγγιση περιγράφουμε: Γνωστικά αντικείμενα Στόχους Μεθοδολογία

Γνωστικά Αντικείμενα Σχεδιασμός και ανάπτυξη δραστηριοτήτων Γλώσσας Μαθηματικών Μελέτης Περιβάλλοντος Δημιουργίας & Έκφρασης Πληροφορικής

Στόχοι Ημερήσιου Προγράμματος Οι διδακτικοί στόχοι είναι εξειδικευμένοι Συνδέονται με το αποτέλεσμα Είναι αυτό που θα ξέρει, θα είναι ή θα κάνει ένας μαθητής στο τέλος μιας διαδικασίας μάθησης.

Στόχοι Ημερήσιου Προγράμματος Κάθε στόχος θα πρέπει να είναι: - συγκεκριμένος και σαφής - μετρήσιμος - επιτεύξιμος - ρεαλιστικός - σε συγκεκριμένο χρόνο

Μεθοδολογία Υλικά Περιγραφή Αξιολόγηση

Άσκηση Προετοιμασίας για την Πρώτη Ημέρα στο Νηπιαγωγείο Διεργασία σε ομάδες Απορίες Τι σας δυσκολεύει κατά το σχεδιασμό; Τι δεν έχετε κατανοήσει; Σκέψεις / Φόβοι Τι σκέφτεστε για την υλοποίηση; Τι σας προβληματίζει; Υπάρχει κάτι που σας ανησυχεί

Βιβλιογραφικές πηγές 1 ης & 2 ης ενότητας Διαθεματικό Ενιαίο Πλαίσιο Προγραμμάτων Σπουδών για το Νηπιαγωγείο, ΥΠΕΠΘ/Παιδαγωγικό Ινστιτούτο. Οδηγός του Νηπιαγωγού, ΥΠΕΠΘ/Παιδαγωγικό Ινστιτούτο. ΦΕΚ 1420/2007 τ. Β’, με θέμα: «Ωρολόγιο πρόγραμμα Νηπιαγωγείου και ολοήμερου Νηπιαγωγείου». Οδηγός Σπουδών ( ), ΤΕΕΑΠΗ Πανεπιστημίου Πατρών.

Τέλος Ενότητας

Χρηματοδότηση Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στo πλαίσιo του εκπαιδευτικού έργου του διδάσκοντα. Το έργο «Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο Πανεπιστήμιο Πατρών» έχει χρηματοδοτήσει μόνο την αναδιαμόρφωση του εκπαιδευτικού υλικού. Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους.

Σημείωμα Αναφοράς Copyright Πανεπιστήμιο Πατρών, Σχολή Κοινωνικών και Ανθρωπιστικών Επιστημών, Τμήμα Επιστημών της Εκπαίδευσης και Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία, Αναστασία Ράικου, «Διδασκαλία και Μάθηση στο Νηπιαγωγείο: Σχεδιασμός Εκπαιδευτικών Δραστηριοτήτων ΙΙ». Ενότητα 2: Διαθεματικό πρόγραμμα Ι & ΙΙ. Έκδοση: 1.0. Πάτρα Διαθέσιμο από τη δικτυακή διεύθυνση:

Σημείωμα Αδειοδότησης Το παρόν υλικό διατίθεται με τους όρους της άδειας χρήσης Creative Commons Αναφορά, Μη Εμπορική Χρήση Παρόμοια Διανομή 4.0 [1] ή μεταγενέστερη, Διεθνής Έκδοση. Εξαιρούνται τα αυτοτελή έργα τρίτων π.χ. φωτογραφίες, διαγράμματα κ.λ.π., τα οποία εμπεριέχονται σε αυτό και τα οποία αναφέρονται μαζί με τους όρους χρήσης τους στο «Σημείωμα Χρήσης Έργων Τρίτων». [1] Ως Μη Εμπορική ορίζεται η χρήση: που δεν περιλαμβάνει άμεσο ή έμμεσο οικονομικό όφελος από την χρήση του έργου, για το διανομέα του έργου και αδειοδόχο που δεν περιλαμβάνει οικονομική συναλλαγή ως προϋπόθεση για τη χρήση ή πρόσβαση στο έργο που δεν προσπορίζει στο διανομέα του έργου και αδειοδόχο έμμεσο οικονομικό όφελος (π.χ. διαφημίσεις) από την προβολή του έργου σε διαδικτυακό τόπο Ο δικαιούχος μπορεί να παρέχει στον αδειοδόχο ξεχωριστή άδεια να χρησιμοποιεί το έργο για εμπορική χρήση, εφόσον αυτό του ζητηθεί.