ΤΑ ΕΣΟΔΑ ΤΟΥ ΔΗΜΟΣΙΟΥ 1

Για να εκπληρώσει τους στόχους του και να χρηματοδοτήσει τις δαπάνες του το Δημόσιο χρειάζεται έσοδα. Οι πηγές εσόδων του Δημοσίου κατά σειρά σπουδαιότητας είναι : 1. Φορολογία. Οι φόροι αποτελούν μονομερή και αναγκαστική ( βάσει νόμου ) μεταφορά πόρων από τους ιδιώτες προς το κράτος. 2. Δανεισμός 3. Επιχειρηματική δραστηριότητα - έσοδα από την πώληση αγαθών και υπηρεσιών 4. Αξιοποίηση - εκποίηση Δημόσιας περιουσίας 2

Έσοδα του Δημοσίου - Φόροι ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ ΤΩΝ ΦΟΡΩΝ 1. Ταμειακή ή ταμιευτική στόχος : να γεμίσουν τα ταμεία 2. Σταθεροποιητική της οικονομικής συγκυρίας => σε περιόδους επιβράδυνσης ή ύφεσης, οι φόροι πρέπει να μειώνονται, αφήνοντας περισσότερους πόρους στους πολίτες ώστε η ιδιωτική ζήτηση να μειωθεί λιγότερο. Αντίθετα στη φάση της υπερθέρμανσης της οικονομίας και εμφάνισης πληθωριστικών πιέσεων οι φόροι πρέπει να αυξάνονται ώστε να περιορίζεται η υπερβάλλουσα ζήτηση των ιδιωτών. Όταν ένας φόρος λειτουργεί σταθεροποιητικά έχει αντικυκλική λειτουργία, ενώ αν συμβαίνει το αντίθετο έχει προκυκλική δράση. αντικυκλική 3. Διόρθωση της κατανομής των πόρων => διαφοροποίηση των φορολογικών συντελεστών ανάλογα με τη δραστηριότητα ώστε να δοθούν κίνητρα στις επιθυμητές δραστηριότητες και αντικίνητρα στις λιγότερο επιθυμητές. Παραδείγματα : αποκέντρωση, περιφερειακή ανάπτυξη, εξωτερικές οικονομίες / εξωτερικές επιβαρύνσεις. 4. Αναδιανομή του εισοδήματος υπέρ των οικονομικά ασθενέστερων. 3

Αντικυκλική Οικονομική Πολιτική: (countercyclical): Οικονομική πολιτική που λαμβάνει μέτρα σε αντίθετη κατεύθυνση με τη φάση του οικονομικού κύκλου. Η πολίτικη αυτή έχει σχέση με τη θεωρητική αντίληψη που ερμηνεύει τα διάφορα οικονομικά φαινόμενα. Για τους οπαδούς της νεοκλασικής σχολής είναι η εφαρμογή αντιπληθωριστικής πολιτικής κοντά στην ανώτατη φάση του κύκλου επειδή η υψηλή απασχόληση δημιουργεί πληθωριστικές πιέσεις. 4

Η ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΉ ΔΡΑΣΗ ΤΟΥ ΔΗΜΟΣΙΟΥ ΕΊΝΑΙ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΕΝΗ. ΤΑ ΕΣΟΔΑ ΤΟΥ ΔΗΜΟΣΙΟΥ ΑΠΌ ΤΗΝ ΑΚΙΝΗΤΗ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑ ΕΊΝΑΙ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΕΝΑ. ΤΟ ΔΗΜΟΣΙΟ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΚΑΛΥΨΕΙ ΤΙΣ ΔΑΠΑΝΕΣ ΜΕ ΕΣΟΔΑ ΤΑ ΕΣΟΔΑ ΤΟΥ ΔΗΜΟΣΙΟΥ 5

Φορολογία : Η τοποθέτηση του ζητήματος. Σε όλα τα κράτη του κόσμου η κύρια άντληση των εσόδων για τη χρηματοδότηση των δημοσίων δαπανών είναι φορολογία. Στην Ελλάδα η φορολογία είναι το 95% των εσόδων του κράτους. Τα ερωτήματα που τίθενται είναι : 1. Τι είναι οι φόροι ; 2. Για ποιους λόγους το κράτος επιβάλλει φόρους και ποιες είναι οι λειτουργίες που εκτελούνται μέσω της φορολογίας ; ΤΑ ΕΣΟΔΑ ΤΟΥ ΔΗΜΟΣΙΟΥ 6

ΦΟΡΟΙ : ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ Φορολογούμενη μονάδα ή υποκείμενο του φόρου. Μπορεί να είναι φυσικό ή νομικό πρόσωπο. Φορολογική Βάση = Β Το μέγεθος επί του οποίου υπολογίζεται ένας φόρος είναι όπως : Εισόδημα Δαπάνη / τεκμαρτό εισόδημα Περιουσία ( ακίνητα ) Τζίρος ( ΦΚΕ ) Προστιθέμενη αξία ( ΦΠΑ ) Φορολογικός Συντελεστής ( ΦΣ ): Το ποσοστό εκείνο που πολλαπλασιαζόμενο με τη Φορολογική Βάση μας δίνει το φόρο. Μπορεί να είναι ένα σταθερό ποσό ανά μονάδα της βάσης (unit tax) ή ποσοστό ( κατ ’ αξία ή ad valorem). Ο μέσος φορολογικός συντελεστής εκφράζεται με από το λόγο του ποσού του φόρου ( Τ ) που καταβάλλεται από μια φορολογούμενη μονάδα προς τη συνολική αξία της φορολογικής βάσης ( Β ). Ο οριακός φορολογικός συντελεστή δίνεται από τον τύπο 7

ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΤΩΝ ΦΟΡΩΝ Για τη ταξινόμηση των φόρων χρησιμοποιούνται τα εξής κριτήρια ; Α. Ταξινόμηση των φόρων ανάλογα με τη φορολογική βάση.  Φόρος εισοδήματος Είναι ο καλύτερος δείκτης φορολογικής ικανότητας. - Η κυβέρνηση έχει τη δυνατότητα της καλύτερης κατανομής του φορολογικού βάρους. - Είναι ισχυρό μέσο οικονομικής πολιτικής. - Ο φόρος αυτός είναι αποδοτικός σε χώρες με υψηλό εισόδημα και υψηλή φορολογική συνείδηση. - Δίνει όμως μεγάλα περιθώρια φοροδιαφυγής όπως στον προσδιορισμό του εισοδήματος, στην αυτόματη υπερτίμηση της περιουσίας, στα αδινέμητα κέρδη των επιχειρήσεων. - Εξασθενίζει το κίνητρο για αποταμίευση Φόρος δαπάνης. Φόρος περιουσίας. 8

Taxation: Key tables from OECD - - ISSN © OECD 2011 Tax revenue by sector As a percentage of total taxation Year 2010 Income, profits and capital gains Social securityPropertyGoods and services Australia.. Austria28,334,51,328,0 Belgium34,432,56,925,4 Canada46,915,311,324,4 Chile38,46,93,651,3 Czech Republic20,144,71,333,4 Denmark61,32,14,031,7 Estonia20,038,71,139,8 Finland35,729,82,731,5 France21,938,88,525,0 Germany28,639,12,329,5 Greece22,334,65,637,1 Hungary21,330,73,142,8 Iceland44,511,66,835,5 Ireland36,120,35,636,9 Israel (1)29,117,29,640,0 Italy32,931,54,725,8 Japan50,30,017,032,3 Korea28,222,811,433,9 Luxembourg35,729,67,227,1 Mexico28,916,00,054,2 Netherlands.. New Zealand53,80,06,939,3 Norway46,422,82,928,0 Poland.. Portugal27,128,83,839,6 Slovak Republic18,143,31,536,4 Slovenia20,240,31,637,3 Spain28,437,76,126,7 Sweden35,625,02,429,5 Switzerland47,523,37,421,8 Turkey21,424,54,147,9 United Kingdom37,419,112,130,9 United States43,026,212,917,9 OECD-Total (2).. Source: OECD (2011), Revenue statistics: Comparative tables, OECD Tax Statistics (database) 9

>> Krugman/Wells ©2009  Worth Publishers ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Τι είναι η δημοσιονομική πολιτική και γιατί είναι ένα σημαντικό εργαλείο στη διαχείριση των οικονομικών διακυμάνσεων ; Ποιες πολιτικές συνιστούν μια αναπτυξιακή δημοσιονομική πολιτική και ποιες συνιστούν μια περιοριστική δημοσιονομική πολιτική ; ( Which policies constitute an expansionary fiscal policy and which constitute a contractionary fiscal policy) Γιατί η δημοσιονομική πολιτική έχει επίπτωση πολλαπλασιαστή και πως η επίπτωση αυτή επηρεάζεται από αυτόματους σταθεροποιητές ; ( Why fiscal policy has a multiplier effect and how this effect is influenced by automatic stabilizers) Γιατί οι κυβερνήσεις υπολογίζουν το κυκλικά αναπροσαρμοζόμενο δημοσιονομικό ισοζύγιο ; (Why governments calculate the cyclically adjusted budget balance) Τι θα μάθουμε στο κεφάλαιο αυτό. Krugman/Wells

Government Spending and Tax Revenue for Some High- Income Countries in 2006 Οι σύγχρονες κυβερνήσεις δαπανούν πολλά και εισπράττουν πολλούς φόρους. ΔΗΜΟΣΙΕΣ ΔΑΠΑΝΕΣ ΚΑΙ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΑ ΕΣΟΔΑ, ΤΟ 2003 Krugman/Wells

Πηγές φορολογικών εσόδων το 2003 στις ΗΠΑ ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΩΝ ΕΣΟΔΩΝ Krugman/Wells

Ο Όρος Κοινωνική ασφάλιση (Social insurance) χρησιμοποιείται για να περιγράψει τα κρατικά προγράμματα, τα οποία έχουν σκοπό να προστατεύουν οικογένειες από οικονομική δυσχέρεια. ΕΘΝΙΚΗ ΑΜΥΝΑ ΑΛΛΑ ΠΡΟΪΌΝΤΑ ΚΑΙ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΚΟΙΝΩΝΙ- ΚΗ ΑΣΦΑΛΙΣΗ ΙΑΤΡΟΦΑΡΜΑΚ ΕΥΤΙΚΕΣ ΔΑΠΑΝΕΣ ΆΛΛΕΣ ΜΕΤΑΒΙΒΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΔΗΜΟΣΙΟΥ ΔΑΠΑΝΕΣ ΤΟΥ ΔΗΜΟΣΙΟΥ Krugman/Wells

ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΣΥΝΟΛΙΚΕΣ ΔΑΠΑΝΕΣ  Η κυβέρνηση ελέγχει μια από τις μεταβλητές αυτές: την G (αγορά προϊόντων και υπηρεσιών), αλλά επηρεάζει τις καταναλωτικές δαπάνες διαμέσου της φορολογίας του εισοδήματος ή την μεταβολή των κρατικών μεταβιβάσεων.  Η κυβέρνηση με την φορολόγηση των κερδών των επιχειρήσεων μπορεί να επηρεάσει τις επενδύσεις.  Επειδή η κυβέρνηση είναι η ίδια μια πηγή συνολικής ζήτησης στην οικονομία και επειδή οι φόροι και οι μεταβιβάσεις μπορούν να επηρεάσουν τις δαπάνες των καταναλωτών και των εταιριών, η κυβέρνηση μπορεί να μετατοπίζει την καμπύλη συνολικής Ζήτησης.  ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ: Δημοσιονομική πολιτική είναι η χρήση των φόρων, των κρατικών μεταβιβάσεων, οι αγορές αγαθών και υπηρεσιών για να μεταβληθεί η συνολική η καμπύλη της συνολικής ζήτησης (Fiscal policy is the use of taxes, government transfers, or government purchases of goods and services to shift the aggregate demand curve. Krugman/Wells