“Apokria” or Carnival is not something completely new. It is deeply rooted in the Neolithic Era and it is the relic of an ancient celebration.

In the past, people used to feel joyous at the end of winter time and they welcomed spring by means of dancing and singing. They wore masks made from barks of trees and animal skins, as well as bells to help the earth wake up from hibernation and start bearing fruit.

The origin of Carnival The dominant element of masquerading is masks made from skin and horns of goats or of clay. People also used to wear “kypria”, that is bells.

The celebration of Carnival coincided with the ancient Dionysia or Bacchanalia, a festival accompanied by dramatic games, dances, wine and high spirits Ancient Greece

Ancient Rome The Romans received the Carnival celebration from the Greeks and they celebrated the Saturnalia, a festival dedicated to Saturn, the God of semination. Food, drinks and masquerading were dominant.

During this era people celebrated free from every day rules and restrictions that applied on the remaining days of the year. Byzantine Years

History of the words Does the word “Apokria” remind you of something familiar? Apo = far + kria = kreas (meat) Perhaps something delicious? That’s why when the CarnivaL (Apokria) is over, we don’t eat meat.

Apokria = Carnival (karnavali) Everybody dresses up during the carnival, that is everybody masquerades themselves. Few people know, though, that Apokria and Carnival are synonym words.

Carnival comes from the italian word “carnaval”. “Carne” = meat and “vale” = farewell (farewell to meat)

So, when does the Carnival start? The masqueradings begin with Triodio, on Sunday of Teloni and Pharisee and ends on Holy Saturday. Triodio is an ecclesiastic book with hymns written for each day of the Lent (Sarakosti). These hymns have got only three canticles (poems) even though they usually have nine.

Besides the symposia, the amusements, the “chirosfagia” (butchering of pigs) and the commemoration of the dead, the main characteristic of the Carnival is the masquerading, the disguising of people’s faces (which we call “moutsounes”) seldom with masks and, more often, by use of makeup and smudge from the bottom of the “leveti” or cauldron. In earlier times people in different places used different names for the masqueraders. They were called “koydoynati” (wearing bells), gianitsari, koykoyneroi, moyskoyroi, koymoyzele, carnavali, visards and so on. The main feature of the masqueraders is the mask. The ancient Greeks, adorers of Dionysus the God of wine and ecstacy, dyed their faces with “trigia”. The wild tribes in Africa and Asia still preserve the attributes of worshipping faces up to day.

The tragic playwright Aeschylus is thought to be the “inventor” of the theatrical mask. All the actors of ancient tragedies and comedies wore masks. The mask is regarded as the descendant of the ancient comic and satyric masks worn by actors. These masks were made of clay and were identical with each other. Later the Romans made masks different from one another which portrayed the different types of comedy.

Carnival in Kalymnos The imagination and the experience of the sponge divers have a primary role when it comes to the celebration of carnival in Kalymnos. Using their imagination and their sense of humour, they present the revival of the life of Arabs with their camels and caravans as they experienced it during their long stay in Algeria (Barbaria), in Benghazi. They disguised themselves as Arabs with white haiks and turbans, earrings and noserings.

In the village of Kalymnos, the divers prepare a model boat with all the diving equipment, and wearing their casques, they set it in motion with the help of the crew and it wanders about the island teasing the women.

Next in the carnival come the “kokkales”, macabre tooth plates from donkey heads, expressing sarcastic laughter, smart big captions in colourful placards and funny phrases. The whole island participates in this crazy parade!! Men and children, young and old, are dressed up with funny faces, humps, pregnant bellies, feeling happy and enjoying the carelessness of the day.

Further away in the village, we can catch sight of the beautiful girls wearing the silky gold “kavadia” (Kalymnian traditional outfit) full of pride and modesty as well. In the church yard of Panagia (Virgin Mary) the “Sihorio” takes place. Traditional musical instruments let their music play while young men and women dance traditional dances until the bell rings for the Evensong.

The carnival lasts for 3 weeks. It ends on Ash Monday which was named after the custom that said that the housewives cleaned their houses as well as their saucepans from meat’s fat.

Necessary elements of the carnival are the “koulouma” and the kite which actually denote the end of the celebration of Carnival. The term “Koulouma” refers to the massive outing of people in the countryside and the outdoor celebration of Ash Monday in the nature. “Koulouma” is also known as “koulouba”, “koumoules”, “koumoulathes” or “koumoula”. It is a traditional folk festival. According to Nikolaos Politis, the father of the Greek Folklore, the origin of the word koumoula is Latin, deriving from “cumulus” which means (besides heap) abundance, overplus, completion and epilogue..

The kite On Ash Monday, the sky in Greece is filled all over with colourful “birds”, the kites. Most probably, the kites were devised by Eastern peoples. In those countries, the art of making kites was perfected and people even made “flying” dragons, birds, fish and animals. They decorated them with wishes and desires and sent them by means of kites as close to God as possible. They adapted on them small fifes or flutes which whistled as the air passed through them and the sound they produced would chase away evil spirits, as they thought. Otherwise, they would fly lots of kites in the sky accompanying them with hymns, prayers and pleas to their gods. Flying a kite is a beautiful game, a scenic custom, a festival of colours in our sky.

From Ash Monday onwards, a period of fasting for about 40 days begins which we call Sarakosti (Lent) and which leads us to Easter!

Forty are the days that the Lent lasts, forty were also the days that Jesus Christ fasted in the desert. Actually, the first three days some women didn’t eat anything at all, not even bread or water, and only on the fourth day they just ate particular food – walnut pie, beans soup and molasses. The days of Lent passed very slowly for those who fasted and, the truth is that, most people did. The “Kyra Sarakosti” was their calendar. It was a nun. They took a piece of paper where they drew a woman. She had no mouth because she was fasting and her hands were crossed because she was constantly praying. She had 7 legs which depicted the 7 weeks of Lent. Every Saturday they would cut a leg. The last leg was cut on Holy Saturday.

Το καρναβάλι δεν είναι κάτι καινούριο. Έχει τις ρίζες του στη νεολιθική εποχή και είναι κατάλοιπο μιας πανάρχαιας γιορτής.

Οι άνθρωποι χαίρονταν που έφευγε ο χειμώνας και καλωσόριζαν την άνοιξη με χορούς και τραγούδια. Φορούσαν μάσκες από φλούδες δέντρων, δέρματα ζώων καθώς και κουδούνια για να βοηθήσουν τη γη να ξυπνήσει από τη χειμερία νάρκη και να βγάλει καρπούς.

Προέλευση καρναβαλιών. Κυρίαρχο στοιχείο των μεταμφιέσεων είναι οι προσωπίδες από γιδοτόμαρο,γιδοκέρα τα ή πηλό. Φορούσαν επίσης κυπρία δηλαδή κουδούνια.

Αρχαία Ελλάδα Οι γιορτές του καρναβαλιού ταυτίζονται με τα αρχαία Διονύσια γιορτές που συνοδεύονταν από δραματικούς αγώνες, χορούς, κρασί και ευθυμία.

Αρχαία Ρώμη Οι Ρωμαίοι παρέλαβαν από τους Έλληνες τις γιορτές του καρναβαλιού γιορτάζοντας τα Σατουρνάλια δηλαδή τα Κρόνια που ήταν γι’ αυτούς ο θεός-προστάτης της σποράς. Το φαγοπότι και οι αμφιέσεις κυριαρχούσαν.

Στους βυζαντινούς χρόνους οι άνθρωποι γιόρταζαν απαλλαγμένοι από τους καθημερινούς κανόνες και περιορισμούς που ίσχυαν σε όλες τις υπόλοιπες μέρες του χρόνου.

Η ιστορία των λέξεων Σας θυμίζει κάτι η λέξη αποκριά; από = μακριά + κριά = κρέας Κάτι νόστιμο ίσως; Γι’αυτό λοιπόν όταν τελειώσουν οι αποκριές δεν τρώμε κρέας.

Αποκριά = Καρναβάλι Όλοι μας στις απόκριες μασκαρευόμαστε δηλαδή ντυνόμαστε καρναβάλια. Λίγοι όμως ξέρουμε ότι οι λέξεις αποκριά και καρναβάλι σημαίνουν το ίδιο.

Το ίδιο συμβαίνει και με τη λέξη καρναβάλι. Προέρχεται από την ιταλική λέξη carnaval. Carne = κρέας και vale = γεια σου (υγίαινε )

Πότε όμως ξεκινούν οι αποκριές Τα μασκαρέματα ξεκινούν με το τριώδιο, την Κυριακή του Τελώνη και Φαρισαίου που τελειώνει το Μ. Σάββατο. Τριώδιο είναι ένα εκκλησιαστικό βιβλίο με ύμνους για κάθε μέρα της Μ.Σαρακοστής. Οι ύμνοι αυτοί έχουν μόνο τρεις ωδές (ποιήματα) από τις 9 που έχουν συνήθως.

Εκτός από τα συμπόσια, τις διασκεδάσεις, τα χοιροσφάγια, την θύμηση των νεκρών, κύριο χαρακτηριστικό των Απόκρεω είναι οι μεταμφιέσεις, οι προσωπιδοφορίες, για τον τόπο μας οι «μουτσούνες», σπάνια με μάσκα, περισσότερο με μακιγιάζ και μουντζούρα από τον πάτο του «λεβετιού». Παλιότερα χρησιμοποιούσαν διάφορα ονόματα κατά τόπους για τους μασκαράδες. Τους έλεγαν: Κουδουνάτους, γιανίτσαρους, κουκούγερους, μούσκουρους, κουμουζέλε, καρνάβαλους, προσώπεια κ.ά. Βασικό γνώρισμα των μασκαράδων η μάσκα. Οι αρχαίοι ΄Ελληνες, οι λατρευτές του Διόνυσου του Θεού του κρασιού και της διασκέδασης, έβαφαν το πρόσωπό τους με τρύγια. Οι άγριες φυλές της Αφρικής και της Ασίας διατηρούν μέχρι και σήμερα τα χαρακτηριστικά της προσωπιδικής λατρείας.

Πρώτος «εφευρέτης» της θεατρικής μάσκας θεωρείται ο τραγικός ποιητής Αισχύλος. Ολοι οι ηθοποιοί των τραγωδιών και κωμωδιών της αρχαιότητας φορούσαν προσωπεία. Η μάσκα θεωρείται απόγονος των αρχαίων κωμικών και σατυρικών προσωπείων που φορούσαν οι ηθοποιοί. Οι μάσκες αυτές ήταν πήλινες και όμοιες μεταξύ τους. Στην συνέχεια οι Ρωμαίοι έφτιαξαν μάσκες που διέφεραν η μια από την άλλη και παρίσταναν διάφορους τύπους της κωμωδίας.

Αποκριά στην Κάλυμνο Στο καρναβάλι στην Κάλυμνο, είναι φυσικό τον πρωταρχικό ρόλο, να παίζει η φαντασία του σφουγγαρά και τα βιώματά του. Έτσι με τη δική τους φαντασία και το χιούμορ τους οργανώνουν την αναπαράσταση της ζωής των «αραπάδων» με τις καμήλες και τα καραβάνια τους όπως τη βιώνουν κατά τη διάρκεια της πολύμηνης διαμονής τους κάτω στης Μπαρμπαριάς τα μέρη, στης Μαντρούχας και της Βεγγάζης. Μεταμορφώνονται σε αραπάδες κατάμαυρους με άσπρες κελεμπίες και σαρίκια, με χαλκάδες στ’αυτιά και στη μύτη.

Οι βουτηχτάδες μηχανικοί του χωριού από μέρες έχουν ετοιμάσει το ομοίωμα ενός καϊκιού, φορτωμένο με όλα τα σύνεργα της κατάδυσης και έτοιμους μηχανικούς με τις περικεφαλαίες, το θέτουν σε κίνηση με τη βοήθεια του πληρώματος και περιφέρεται πειράζοντας τις γυναίκες.

Στο καρναβάλι ακολουθούν οι «κοκκάλες», μακάβριες μασέλες από γαϊδουροκεφαλές, σε έκφραση σαρκαστικού γέλιου, έξυπνες μα και χοντρές λεζάντες σε πολύχρωμα πλακάτ, με φράσεις αστείες. Όλο το νησί συμμετέχει σε αυτή την θεότρελη παρέλαση!! Άντρες, γέροι και παιδιά, μασκαρεμένοι με μουτσούνες, με καμπούρες με κοιλιές ετοιμόγεννων, χαίρονται και απολαμβάνουν τη ξενοιασιά της ημέρας.

Πιο ξέμακρα στο Χωριό, αντικρύζεις τις όμορφες κοπέλες με τα μεταξωτά καβάδια φορτωμένες με χρυσάφι, στητές καμαρωτές, γεμάτες αυταρέσκεια μα και σεμνότητα. Στην αυλή της εκκλησίας της Παναγίας γίνεται το «Συγχώριο». Παραδοσιακά όργανα παίζουν και οι νέοι και οι νέες χορεύουν παραδοσιακούς χορούς μέχρι να χτυπήσει η καμπάνα του Εσπερινού.

Οι αποκριές διαρκούν 3 εβδομάδες. Τελειώνουν την Καθαρή Δευτέρα που ονομάστηκε έτσι επειδή οι νοικοκυρές καθάριζαν τα σπίτια και τις κατσαρόλες από το λίπος του κρέατος.

Απαραίτητα στοιχεία της αποκριάς θεωρούνται τα κούλουμα και ο χαρταετός. Ο εορτασμός του καρναβαλιού κλείνει με τα κούλουμα και το πέταγμα του χαρταετού. Με τον όρο κούλουμα, εννοούμε τη μαζική έξοδο του κόσμου στην ύπαιθρο και τον εορτασμό της Καθαράς Δευτέρας έξω στην φύση. Τα κούλουμα είναι γνωστά και σαν κούλουμπα, κούμουλες, κουμουλάθες ή κούμουλα. Είναι ένα παραδοσιακό λαϊκό πανηγύρι Σύμφωνα με τον πατέρα της ελληνικής λαογραφίας Νικόλαο Πολίτη η προέλευση της λέξης είναι λατινική, από το cumulus που εκτός από την σημασία του σωρού, σημαίνει και την αφθονία, το περίσσευμα, το πέρας, αλλά και τον επίλογο.

Ο Χαρταετός Την Καθαρή Δευτέρα, ο ουρανός, από άκρη σε άκρη στην Ελλάδα, γεμίζει με πολύχρωμα «πουλιά», τους χαρταετούς. Κατά την επικρατούσα άποψη, οι χαρταετοί είναι επινόηση των Ανατολικών λαών. Σε αυτές τις χώρες, η τέχνη της κατασκευής χαρταετών τελειοποιήθηκε, φτάνοντας στο σημείο να φτιάχνουν «ιπταμένους» δράκους, πουλιά, ψάρια, ζώα. Τους στόλιζαν με ευχές και επιθυμίες, και τις έστελναν με έναν αετό, όσο πιο κοντά μπορούσαν στον θεό. Προσάρμοζαν πάνω τους μικρές φλογέρες, οι οποίες σφύριζαν καθώς περνούσε από μέσα τους ο αέρας, κι ο ήχος που έβγαζαν πίστευαν ότι έδιωχνε μακριά τα κακά πνεύματα. Ή σήκωναν πολλούς μαζί αετούς στον ουρανό, με συνοδεία ύμνων, προσευχή και ικεσία στους θεούς τους. Το πέταγμα του αετού την Καθαρή Δευτέρα είναι ένα όμορφο παιχνίδι, ένα γραφικό έθιμο, ένα πανηγύρι χρωμάτων στους ουρανούς μας. Ας το χαρούμε προσπαθώντας να στείλουμε και τον δικό μας αετό, ψηλά στον ανοιξιάτικο ουρανό, κοντά στον ήλιο.

Από την Καθαρή Δευτέρα αρχίζει η νηστεία που διαρκεί 40 περίπου μέρες και γι’ αυτό ονομάζεται Σαρακοστή. Μετά τη Σαρακοστή έρχεται το Πάσχα!

Η κυρά -Σαρακοστή Τόσες νήστεψε και ο Χριστός στην έρημο. Τις τρεις πρώτες μάλιστα μερικές γυναίκες δεν έβαζαν στο στόμα τους τίποτα, ούτε καν ψωμί ή νερό και την τέταρτη έτρωγαν μόνο ειδικά φαγητά - καρυδόπιτα, σούπα με φασόλια, πετιμέζι. Πόσο αργά περνούσε η σαρακοστή για όσους νήστευαν και νήστευαν οι περισσότεροι. Η "κυρά Σαρακοστή" ήταν το ημερολόγιό τους. Την παρίσταναν ως καλογριά. Έπαιρναν μια κόλλα χαρτί και σχεδίαζαν μια γυναίκα. Δεν της έκαναν στόμα γιατί συνέχεια νήστευε και τα χέρια της ήταν σταυρωμένα γιατί όλο προσευχόταν. Είχε 7 πόδια, τις 7 βδομάδες της Σαρακοστής. Κάθε Σάββατο έκοβαν και ένα πόδι. Το τελευταίο το έκοβαν το Μεγάλο Σαββάτο.