Εισαγωγή στη γενική χειρουργική ΤΕΙ Λάρισας Τμήμα Νοσηλευτικής Δ. Παπαγόρας

Ύλη μαθήματος (α) τα μαθήματα που κάνω (συνοπτικά στο e-class) Βιβλιογραφία: ό,τι θέλετε πάνω σε αυτά που έχω διδάξει Βοηθήματα: σημειώσεις μου στο e-class

Χειρουργική Εργόχειρο Ανατομία Ασηψία Αιμόσταση Αναισθησία

Στόχοι και σκοποί στη γενική χειρουργική Θεραπεία Παρηγορία Διάγνωση Επιδιόρθωση – αποκατάσταση

Εισαγωγή (προγραμματισμένη – επείγουσα) Νοσηλεία – συντηρητική θεραπεία Προετοιμασία ασθενούς για χειρουργείο Μετεγχειρητική παρακολούθηση

Γενική χειρουργική Θεωρητική γνώση* παθήσεων που χρήζουν επέμβασης πρακτική εκπαίδευση σε χειρουργικές επεμβάσεις Ξεχωριστή ειδικότητα Βασική εκπαίδευση για άλλες ειδικότητες *Ανατομία, φυσιολογία, παθολογία

Γενική χειρουργική Τραύμα Νερό ηλεκτρολύτες – μετάγγιση – επούλωση τραύματος Πηγές ενέργειας – ράμματα - Πεπτικό σύστημα (οισοφάγος, στομάχι, 12δάκτυλο, λεπτό έντερο, παχύ έντερο, σκωληκοειδής απόφυση, πρωκτός) Κοιλιακό τοίχωμα (κήλες: βουβωνοκήλες, μηροκήλες, ομφαλοκήλες, μετεγχειρητικές κήλες) Ήπαρ – χοληφόρα - πάγκρεας Ενδοκρινείς αδένες (θυρεοειδής – επινεφρίδια) Τακτικές – προγραμματισμένες Επείγουσες

Γενική χειρουργική συχνότερες επεμβάσεις Τακτικές Λαπαροσκοπική χολοκυστεκτομή Αποκατάσταση βουβωνοκήλης Επείγουσες Σκωληκοειδεκτομή Χολοκυστεκτομή (οξεία χολοκυστίτιδα) Απόφραξη παχέως εντέρου Ερευνητική λαπαροτομία για Περιτονίτιδα (διάτρηση, ισχαιμία κοίλου σπλάγχνου) Τραύμα

Γενική χειρουργική Προεγχειρητική φάση Χειρουργική επέμβαση Μετεγχειρητική παρακολούθηση

Προεγχειρητική φάση Εισαγωγή ασθενούς με συγκεκριμένη διάγνωση Αξιολόγηση της γενικής κατάστασης του ασθενούς Ενημέρωση του ασθενούς για θεραπευτικές επιλογές Αποσαφήνιση της χειρουργικής επέμβασης Συγκατάθεση του ασθενούς και των οικείων του προεγχειρητικός έλεγχος (εργαστηριακές εξετάσεις – απεικόνιση) Ειδικές προετοιμασίες

Προεγχειρητική φάση Εκτίμηση χειρουργικού κινδύνου Εκτίμηση γενικής κατάστασης του ασθενούς Σχεδιασμός της σωστής επέμβασης + αναισθησίας για τον ασθενή

Προεγχειρητική φάση τι πρέπει να ξέρει ο / η νοσηλευτής / τρια Ηλικία Διάγνωση Φάρμακα που παίρνει Χρόνιες ασθένειες Προηγούμενα χειρουργεία Φυσική κατάσταση Δυνατότητα επικοινωνίας Πλάνο του ασθενούς (χειρουργείο ή όχι και ναι πότε)

Προεγχειρητική εκτίμηση Χειρουργικός κίνδυνος > όφελος από τη χειρουργική επέμβαση Ενναλακτικές – παρηγορικές μέθοδοι Σχεδιασμός χειρουργικής επέμβασης Είδος αναισθησίας

Χειρουργικός κίνδυνος Χειρουργική επέμβαση + Γενική κατάσταση του ασθενούς + Νόσος

γενική κατάσταση του ασθενούς Ηλικία Χρόνιες παθήσεις Φάρμακα Συνήθειες Προηγούμενες χειρουργικές παθήσεις Άσκηση – φυσική δραστηριότητα Αυτοεξυπηρέτηση (περπάτημα σε σκάλες, ψώνια)

Χειρουργικός κίνδυνος (β) γενική κατάσταση ασθενούς ASA 1 = υγιής κατά τα άλλα ασθενής ASA 2 = ασθενής με ήπια συστηματική νόσο ASA 3 = ασθενής με συτηματική νόσο που περιορίζει τη δραστηριότητά του, αλλά δεν προκαλεί ανικανότητα ASA 4 = ασθενής με συστηματική νόσο που προκαλεί ανικανότητα και αποτελεί μια συνεχή απειλή για τη ζωή ASA 5 = ετοιμαθάνατος ασθενής που δεν επιβιώνει του 24ωρου είτε χειρουργηθεί είτε όχι Ε = επείγον [emergency]

Χειρουργική επέμβαση Είδος, βαρύτητα και πολυπλοκότητα χειρουργικής επέμβασης (Ι) οισοφαγεκτομή, ηπατεκτομή, μεταμόσχευση ήπατος, παγκρεατοδωδεκαδακτυλεκτομή, επεμβάσεις κοιλίας σε πολυτραυματίες (ΙΙ)ολική - υφολική γαστρεκτομή, χαμηλή πρόσθια εκτομή ορθού (ΙΙΙ)κολεκτομή, εκτομή λεπτού εντέρου, χολοκυστεκτομή (ανοιχτά, λαπαροσκοπικά),θυρεοειδεκτομή, σκωληκοειδεκτομή (ανοιχτά λαπαροσκοπικά) (ΙV)μαστεκτομή, επιδιόρθωση βουβωνοκήλης (V)βιοψίες μορφωμάτων δέρματος

Χειρουργική επέμβαση Οποιαδήποτε χειρουργική επέμβαση πυροδοτεί συστηματική φλεγμονώδη αντίδραση η οποία έχει ως σκοπό τον έλεγχο και την ευόδωση της διαδικασίας της επούλωσης και την απρόσκοπτη ανάρρωση Αν αυτή η συστηματική αντίδραση «ξεφύγει» από τον αρχικό της σκοπό τότε η κατάσταση του ασθενούς επιβαρύνεται (Η κατάσταση ξεφεύγει σε περίπτωση επιπλοκών)

Νόσος Επείγουσα κατάσταση Τραύμα Χρόνια κατάσταση Κακοήθεια

Νοσηρότητα (μετεγχειρητικές επιπλοκές μέχρι 30 μέρες) Θνητότητα (θάνατος μέχρι 30 μέρες μετά από το χειρουργείο) Χειρουργική επέμβαση

Χειρουργική επέμβαση ορολογία Εκτομή = αφαίρεση οργάνου Στομία = στερέωση ενός κοίλου οργάνου στο δέρμα Αναστόμωση = συρραφή – ένωση δυο κοίλων οργάνων Αιμόσταση = διακοπή αιμορραγίας Απολίνωση = σύγκλειση αγγείου (ράμμα, με κλιπ, με διαθερμία) Παρασκευή = χειρισμοί για την ανεύρεση ανατομικών δομών Χειρουργικό τραύμα = γραμμή τομής

Χειρουργικές τεχνικές Ανοιχτή – κλασσική μέθοδος (μεγάλες τομές) Λαπαροσκοπική (ενδοσκοπική) μέθοδος μικρές τομές διόγκωση της κοιλίας με διοξείδιο του άνθρακα εισαγωγή κάμερας προβολή εικόνας σε οθόνη εισαγωγή ενδοσκοπικών εργαλείων χειρισμοί με αυτά τα εργαλεία με μάτι τη κάμερα

Λαπαροσκοπική χειρουργική Χολοκυστεκτομή Σκλωηκοειδεκτομή Κολεκτομή Νεφρεκτομή Σπληνεκτομή Ηπατεκτομή

Λαπαροσκοπική χολοκυστεκτομή Πλεονεκτήματα: μικρές τομές (αισθητική) μικρή επιβάρυνση (μικρής έντασης κάκωση) λιγότερος πόνος λιγότεροι χειρισμοί μέσα στη κοιλιά καλή όραση (μεγέθυνση από την κάμερα) Μειονεκτήματα κόστος εκπαίδευση (άρα κίνδυνος επιπλοκών) Κάθε λαπαροσκοπική μπορεί να μετατραπεί σε ανοιχτή επέμβαση

Προαναισθητική εκτίμηση και προετοιμασία Εξοικείωση του ασθενούς – αναισθησιολόγου Ενημέρωση του αναισθησιολόγου για τη χειρουργική νόσο Ενημέρωση για τη γενική κατάσταση του ασθενούς Σχεδιασμός περιεγχειρητικής φροντίδας Πλάνο αναισθησίας – μετεγχειρητικής αναλγησίας

είδος και τοπογραφία της χειρουργικής επέμβασης μορφή, τεχνική και φάρμακα της αναισθησίας

Στόχος της αναισθησίας Αναλγησία και αμνησία κατά την χειρουργική επέμβαση Σε γενική αναισθησία Για τον ασθενή: Για τον χειρουργό: Διευκόλυνση χειρουργικών χειρισμών

Τρεις επιλογές αναισθησίας Α.περιοχική αναισθησία (1) ραχιαία αναισθησία (2) επισκληρίδιος αναισθησία (3) περιφερικός αποκλεισμός Β.ελεγχόμενη αναισθησιολογική φροντίδα Γ.γενική αναισθησία Δ.τοπική αναισθησία Α + Γ Β + Δ

Επιλογές αναισθησίας στη χειρουργική Παράγοντες που επηρεάζουν την επιλογή Ανάγκες που δημιουργεί η χειρουργική επέμβαση Εμπειρία και επιδεξιότητα του αναισθησιολόγου Προτιμήσεις του ασθενούς Προτιμήσεις του χειρουργού

Περιοχική αναισθησία Χειρουργική επέμβαση σε κατάλληλο τοπογραφικό σημείο (κάτω κοιλία, περίνεο, ουροποιητικό, άκρα) Επισκληρίδιος, ραχιαία, αποκλεισμός περιφερικού νεύρου

Γενική αναισθησία Επεμβάσεις άνω κοιλίας, θώρακος, εγκεφάλου Καταστολή Απώλεια συνείδησης Αναλγησία Αμνησία

Ελεγχόμενη αναισθησιολογική φροντίδα Χορήγηση υψηλών δόσεων κατασταλτικών Ασθενείς υψηλού κινδύνου που απαιτούν εντατική παρακολούθηση

Μετά το τέλος της χειρουργικής επέμβασης Μονάδα εντατικής θεραπείας (διασωληνωμένος) Μονάδας αυξημένης φροντίδας (αποσωληνωμένος) Συμβατικό τμήμα νοσηλείας

Μετεγχειρητική φάση

Μετεγχειρητική αγωγή Άμεση μετεγχειρητική περίοδος Αιμορραγία Υπολειμματική δράση φαρμάκων αναισθησίας Επιπλοκές αναισθητικών τεχνικών Παρακολούθηση – μέτρηση ζωτικών λειτουργιών Αναπνοή Κυκλοφορία Διούρηση Επίπεδο συνείδησης

Μετεγχειρητική φροντίδα Ελαχιστοποίηση του χειρουργικού στρες Επάνοδος του οργανισμού στη φυσιολογική κατάσταση

Βασικές αρχές μετεγχειρητικής φροντίδας – αγωγής Αναλγησία Παρεντερική χορήγηση υγρών Μέτρα πρόληψης φλεβοθρομβικού συνδρόμου (κινητοποίηση, αντιπηκτικά, κάλτσες) Μέτρα πρόληψης επιμόλυνσης τραύματος (αντιβίωση, άσηπτη τεχνική, καθαρά χέρια και προσωπικό) Δίαιτα Ενθάρρυνση Φάρμακα που παίρνει από το σπίτι

Χειρουργική Κλινική μιας μέρας Παραμονή μετεγχειρητική = 24 ώρες (περίπου) Εφικτή για μεγάλο αριθμό επεμβάσεων Βουβωνοκήλες Θυρεοειδεκτομές Χολοκυστεκτομές

Παροχετεύσεις Τοποθετούνται με σκοπό την παροχέτευση υγρών από το χειρουργικό πεδίο (αποφυγή συλλογών)

Αποφυγή λοιμώξεων (παροχέτευση υγρών) Αποφυγή συλλογών Εντόπιση αιμορραγίας – διαφυγών Δημιουργία συρριγωδών πόρων Αύξηση κινδύνου λοιμώξεων Δεν λειτουργούν μετά από 2ω ώρες μτχ Μπορεί να δημιουργήσουν βλάβη σε σημεία επαφής με έντερο

Κλειστού τύπουΑνοιχτού τύπου Παθητικής ροής Ενεργητικής ροής

Φάσεις Νοσηλείας Χειρουργικού ασθενούς Προεγχειρητική φάση Χειρουργική επέμβαση Μετεγχειρητική φάση

Προεγχειρητική φάση Ιστορικό του ασθενούς Εργαστηριακά (γενική αίματος, βιοχημικός, α/α θώρακος, ΗΚΓ) Ενημέρωση – συγκατάθεση του ασθενούς Εκτίμηση χειρουργικού κινδύνου Ειδικές προετοιμασίες (βελτίωση γενικής κατάστασης + μέτρα πρόληψης επιπλοκών)

Χειρουργική επέμβαση Σωστή επιλογή είδους επέμβασης + αναισθησία Λαπαροκοπική vs ανοιχτή Άρτια τεχνική

Μετεγχειρητική φάση Εκτίμηση του ασθενούς επίπεδο συνείδησης ζωτικά σημεία (αρτηριακή πίεση – σφύξεις – αναπνοή) πόνος Εμετός παροχετεύσεις κοιλίας – ουρο – ρινογαστρικός καθετήρας (αποβαλλόμενα υγρά) χορηγούμενα υγρά από τη φλέβα Δίαιτα Προστατευτικά μέτρα