Τ.Ε.Ι. Δυτικής Μακεδονίας Σχολή Επαγγελμάτων Υγείας & Πρόνοιας Τμήμα Μαιευτικής ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ (ΜΑ0241) 10 η παράδοση

ΚΑΤΑΚΛΙΣΗ Με τον όρο κατάκλιση εννοούμε την εντοπισμένη καταστροφή περιοχής δέρματος και υποκειμένων ιστών (δερματικό έλκος) λόγω τοπικά ασκούμενης πίεσης

ΕΛΚΗ ΕΚ ΚΑΤΑΚΛΙΣΕΩΣ  Δημιουργούνται από τοπικά ασκούμενη πίεση στο δέρμα και τους ιστούς.  Προκύπτουν από την ισχαιμία και την νέκρωση των μαλακών μορίων λόγο παρατεταμένης πίεσης στη συγκεκριμένη περιοχή.  Τα περισσότερα έλκη από κατάκλιση εμφανίζονται σε περιοχές που από κάτω βρίσκεται κάποιο οστό.  Απαραίτητη ενέργεια για την θεραπεία ενός έλκους από κατάκλιση είναι η απελευθέρωση της ασκούμενης πίεσης στην περιοχή.  Απαραίτητη ενέργεια για την θεραπεία ενός έλκους από κατάκλιση είναι η απελευθέρωση της ασκούμενης πίεσης στην περιοχή.

ΕΝΔΟΓΕΝΕΙΣ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ  Υποθρεψία Υπολευκωματιναιμία Υπολευκωματιναιμία Έλλειψη βιταμινών, ιχνοστοιχείων Έλλειψη βιταμινών, ιχνοστοιχείων  Σακχαρώδης διαβήτης  Αναιμία  Διαταραχές ΚΝΣ  Ακινησία  Σωματοδομή  Ηλικία

ΕΞΩΓΕΝΕΙΣ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ  Πίεση  Τριβή  Υγρασία  Θερμότητα  Τραύμα  Θέση

ΟΜΑΔΕΣ ΥΨΗΛΟΥ ΚΙΝΔΥΝΟΥ  Ηλικιωμένοι με μειωμένη κινητικότητα.  Ηλικιωμένοι με μειωμένη κινητικότητα.  Ασθενείς με μειωμένη κινητικότητα και διαταραχή θρέψης, βαριά αναιμία, χρόνιοι αναπνευστικοί, καρκινοπαθείς, διαβητικοί κλπ.  Ασθενείς με μειωμένη κινητικότητα και διαταραχή θρέψης, βαριά αναιμία, χρόνιοι αναπνευστικοί, καρκινοπαθείς, διαβητικοί κλπ.  Ορθοπεδικοί ασθενείς με κατάγματα λεκάνης, σπονδυλικής στήλης και κάτω άκρων.  Ορθοπεδικοί ασθενείς με κατάγματα λεκάνης, σπονδυλικής στήλης και κάτω άκρων.  Νευροχειρουργικοί ασθενείς σε ακινησία.  Νευροχειρουργικοί ασθενείς σε ακινησία.  Ασθενείς εντατικών μονάδων (ΜΕΘ).  Τετραπληγικοί, παραπληγικοί ασθενείς.

ΣΗΜΕΙΑ ΕΝΤΟΠΙΣΗΣ

ΣΤΑΔΙΟΠΟΙΗΣΗ  Στάδιο 1 Ερύθημα δέρματος που δεν υποχωρεί παρά την άρση της πίεσης για περισσότερο από 20΄- 30΄. Οι ενδείξεις είναι: οίδημα, πόνος και αποχρωματισμός δέρματος. Η σκληρότητα του δέρματος μπορεί να είναι ένδειξη, ειδικά σε άτομα με σκούρο χρώμα δέρματος.  Στάδιο 2 Δερματική βλάβη μερικού πάχους που περιλαμβάνει την επιδερμίδα, το δέρμα, ή και τα δύο. Το έλκος είναι επιφανειακό και παρουσιάζεται κλινικά ως εκδορά ή φλύκταινα.  Στάδιο 3 Βλάβη ολικού πάχους δέρματος ή/& καταστροφή ή/& νέκρωση του υποδόριου ιστού.  Στάδιο 4 Εκτενής καταστροφή ιστών, με βλάβη στους μύες, ή/& τους τένοντες, ή/& τα οστά. European Pressure Ulcer Advisory Panel (EPUAP) and National Pressure Ulcer Advisory Board (NPUAP) in the United States comprise Grade (EPUAP 2009)

ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ  Σταδιοποίηση  Κινητοποίηση – άρση της πίεσης  Έλεγχος τυχόν λοίμωξης  Αντιμετώπιση ενδογενών παραγόντων Διαιτική υποστήριξη Διαιτική υποστήριξη Έλεγχος αναιμίας, ΣΔ κλπ Έλεγχος αναιμίας, ΣΔ κλπ  Συντηρητική αντιμετώπιση (Στάδια Ι και ΙΙ)  Χειρουργική αντιμετώπιση (Στάδια ΙΙΙ και IV)

ΣΠΛΗΝΑΣ

ΑΝΑΤΟΜΙΑ

ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ  Είναι το μεγαλύτερο όργανο του λεμφικού συστήματος  Αποτελεί αιμοποιητικό όργανο κατά την εμβρυϊκή ζωή  Λειτουργεί ως ηθμός (φίλτρο) και καθαρίζει το αίμα από γηρασμένα ή παθολογικά ερυθρά αιμοσφαίρια από γηρασμένα ή παθολογικά ερυθρά αιμοσφαίρια από έγκλειστα που υπάρχουν εντός των ερυθροκυττάρων ή ξένα σωματίδια από έγκλειστα που υπάρχουν εντός των ερυθροκυττάρων ή ξένα σωματίδια από αντιγόνα και μικροοργανισμούς από αντιγόνα και μικροοργανισμούς  Παίζει σημαντικό ρόλο στη μη ειδική και ειδική ανοσία του οργανισμού  Συμμετέχει στο μεταβολισμό του σιδήρου  Λειτουργεί ως αποθήκη λευκών αιμοσφαιρίων και αιμοπεταλίων  Παρά τη σπουδαιότητα του έργου που επιτελεί δε θεωρείται ζωτικό όργανο και μπορεί να αφαιρεθεί αν χρειαστεί. Σε αυτή τη περίπτωσή του, οι λειτουργίες που επιτελεί ανατίθενται σε άλλα όργανα, πχ. η καταστροφή των γερασμένων ερυθροκυττάρων γίνεται στο ήπαρ και η παραγωγή λεμφοκυττάρων στο μυελό των οστών και τους λεμφαδένες.

ΠΑΘΗΣΕΙΣ ΣΠΛΗΝΟΣ  Συγγενείς ανωμαλίες Συγγενής έλλειψη Συγγενής έλλειψη Υποπλασία Υποπλασία Έκτοπη θέση Έκτοπη θέση Επικουρικοί σπλήνες (έως 30%) Επικουρικοί σπλήνες (έως 30%)  Σπληνομεγαλία/Υπερσπληνισμός Αιματολογικής αιτιολογίας (αναιμίες) Αιματολογικής αιτιολογίας (αναιμίες) Φλεγμονώδους αιτιολογίας (Λοιμώξεις) Φλεγμονώδους αιτιολογίας (Λοιμώξεις) Κακοήθους αιτιολογίας (λευχαιμίες) Κακοήθους αιτιολογίας (λευχαιμίες) Συμφορητικής αιτιολογίας (Θρόμβωση σπληνοπυλαίου άξονος, κίρρωση ήπατος) Συμφορητικής αιτιολογίας (Θρόμβωση σπληνοπυλαίου άξονος, κίρρωση ήπατος)

ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΕΣ ΠΑΘΗΣΕΙΣ  Όγκοι Καλοήθεις Καλοήθεις ΑιμαγγειώματαΑιμαγγειώματα ΙνώματαΙνώματα Κακοήθεις Κακοήθεις Πρωτοπαθείς:Πρωτοπαθείς: ΑιμαγγειωσάρκωμαΑιμαγγειωσάρκωμα ΛέμφωμαΛέμφωμα ΙνοσάρκωμαΙνοσάρκωμα Μεταστατικοί (πνεύμονας, μαστός, ωοθήκες)Μεταστατικοί (πνεύμονας, μαστός, ωοθήκες) Κύστεις (παρασιτικές/μη-παρασιτικές) Κύστεις (παρασιτικές/μη-παρασιτικές)

ΡΗΞΗ ΣΠΛΗΝΟΣ  Συχνότερη ενδοκοιλιακή κάκωση σε θλάση του κοιλιακού τοιχώματος  Συχνή ιατρογενής κάκωση σε εγχειρήσεις παρακείμενων οργάνων (στόμαχος, ουρά παγκρέατος, αριστερό κόλον)  Σπάνια μπορεί να υποστεί ρήξη αυτόματα ή απώτερα μετά από τραυματισμό

ΚΛΙΝΙΚΗ ΕΙΚΟΝΑ  Εξαρτάται από το βαθμό κάκωσης:  Ασυμπτωματική (μικρή εκχύμωση χωρίς ρήξη της κάψας) ΕΩΣ  Ολιγαιμική καταπληξία (shock) σε βαριά κάκωση με κατακλυσμιαία ενδοκοιλιακή αιμορραγία (θάνατος σε λίγα λεπτά)

ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ  Ανάλογη της εικόνας Συντηρητική σε αιμοδυναμικά σταθερό άρρωστο με μικρού βαθμού κάκωση Συντηρητική σε αιμοδυναμικά σταθερό άρρωστο με μικρού βαθμού κάκωση Σπληνεκτομή σε υπόνοια αιμορραγίας/ρήξη κάψας/αποσταθεροποίησης αρρώστου. Σπληνεκτομή σε υπόνοια αιμορραγίας/ρήξη κάψας/αποσταθεροποίησης αρρώστου. Συνεχής παρακολούθηση (ζωτικά σημεία, ηπέρηχος) Συνεχής παρακολούθηση (ζωτικά σημεία, ηπέρηχος)

ΕΠΙΠΛΟΚΕΣ ΣΠΛΗΝΕΚΤΟΜΗΣ  ΜΤΧ αιμορραγία  Υποδιαφραγματικό απόστημα  Παγκρεατικό, γαστρικό ή κολικό συρίγγιο από ιατρογενή τραυματισμό  Ατονία ΓΕΣ  Ατελεκτασία αρ. Βάσης πνεύμονα  Πνευμονία  Θρομβοκυττάρωση  ΣΠΑΝΙΑ: Κεραυνοβόλος μετά σπληνεκτομή λοίμωξη (συχνά θανατηφόρος)

ΑΝΟΣΟΠΟΙΗΣΗ  Συνιστάται σε ΟΛΕΣ τις ηλικίες, ιδίως στα παιδιά  Προφυλακτικός εμβολιασμός κατά πνευμονιόκοκκου, μηνιγγιτιδόκοκκου, ιφλουέντζας.