ΤΙΤΛΟΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: ΛΕΜΕ ΟΧΙ ΣΤΟ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΚΦΟΒΙΣΜΟ-΄΄STOP BULLYING΄΄ ΕΠΑΛ ΜΑΚΡΑΚΩΜΗΣ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ ΜΑΘΗΜΑ: PROJECT ΤΑΞΗ: Α΄ΓΕΩΠΟΝΙΑΣ ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ: ΦΥΚΑ ΕΙΡΗΝΗ

ΛΕΜΕ ΟΧΙ ΣΤΟ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΚΦΟΒΙΣΜΟ-΄΄STOP BULLYING΄΄

Ο χώρος του σχολείου είναι ένας χώρος που οφείλει να παρέχει ασφάλεια και χαρά στους μαθητές. Να τους διδάσκει πως να συνυπάρχουν αρμονικά, να αποτελούν μέλη μιας ομάδας και να προάγουν με την στάση τους τον αλληλοσεβασμό ανεξαρτήτως της διαφορετικότητας του κάθε μαθητή. Δυστυχώς όμως τα τελευταία χρόνια περιστατικά ενδοσχολικής βίας και εκφοβισμού ή bullying όπως ονομάζεται διεθνώς έχουν πάρει ανησυχητικές διαστάσεις στη σχολική κοινότητα. Με τον όρο σχολικό εκφοβισμό εννοούμε μία κατάσταση κατά την οποία ασκείται εσκεμμένη, απρόκλητη, συστηματική και επαναλαμβανόμενη βία και επιθετική συμπεριφορά με σκοπό την επιβολή, καταδυνάστευση και πρόκληση σωματικού και ψυχικού πόνου σε μαθητές από συμμαθητές τους εντός και εκτός σχολείου.

ΜΟΡΦΕΣ ΕΚΦΟΒΙΣΜΟΥ Ο σχολικός εκφοβισμός εμφανίζεται με διάφορες μορφές Λεκτικός εκφοβισμός (κοροϊδία, υποτιμητικά ή σεξιστικά σχόλια). Κοινωνικός εκφοβισμός (διάδοση φημών, απομόνωση από την ομάδα). Σωματικός εκφοβισμός (σπρωξίματα, κλωτσιές). Ηλεκτρονικός εκφοβισμός / cyber bullying (εκβιασμός μέσω διαδικτύου ή μέσω μηνυμάτων στο κινητό).

Η Ελλάδα καταλαμβάνει την 4η θέση ανάμεσα σε 41 χώρες σε περιστατικά σχολικού εκφοβισμού, γεγονός που κρούει τον κώδωνα του κινδύνου. Η ηλικία κορύφωσης του φαινομένου είναι ετών. Το 10% - 15% των μαθητών πέφτει θύμα διαφόρων μορφών βίας στο σχολείο. Οι μαθητές που ασκούν βία (θύτες) ξεπερνούν το 5% των μαθητών. Τα αγόρια σε σχέση με τα κορίτσια εμπλέκονται πιο συχνά σε περιστατικά βίας σε αναλογία 3/1. Οι μισοί από τους μαθητές- θύματα βίας δεν αναφέρουν ποτέ και πουθενά το γεγονός ενώ οι άλλοι μισοί το αναφέρουν σε φίλους και σπανιότερα σε εκπαιδευτικούς και γονείς.

ΑΙΤΙΕΣ BULLYING Οικογενειακοί παράμετροι : Η έλλειψη φροντίδας και υποστήριξης μέσα στο οικογενειακό περιβάλλον, οι συγκρούσεις μεταξύ των γονέων, η λεκτική ή σωματική βία αποτελούν τους πιο σοβαρούς λόγους που μπορεί να κάνουν ένα παιδί να καταφύγει στη βία.

Εφηβεία : Είναι μια πολύ δύσκολη περίοδος που συνοδεύεται από έντονες αντιδράσεις, ευσυγκινησία, έλλειψη αυτοπεποίθησης ή αίσθημα παντοδυναμίας. Έλλειψη ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης των ενηλίκων όσον αφορά στη διαχείριση κρίσεων επιθετικότητας. Έλλειψη συμμετοχής σε σχολικές και εξωσχολικές δραστηριότητες που βοηθούν στην εκτόνωση του άγχους.

ΠΡΟΦΙΛ ΘΥΤΗ Αδυναμία τήρησης κανόνων – ορίων. Διογκωμένη αυτό-εικόνα. Μειωμένη ικανότητα αυτοελέγχου. Έλλειψη ικανότητας του μέτρου. Απόλυτη έλλειψη εν-συναίσθησης. Συναναστροφή με άτομα με αντικοινωνική συμπεριφορά. Χρήση αλκοόλ και ουσιών. Ιστορικό βιαιότητας στο σπίτι. Έλλειψη συμπόνιας.

Τα παιδιά – θύτες υπήρξαν και τα ίδια θύματα κακοποίησης τις περισσότερες φορές. Δεν μπορούν να βρουν τη θέση τους σε μια ομάδα ούτε να ανταπεξέλθουν στις προσδοκίες της οικογένειας ή του σχολείου. Καταφεύγουν στο bullying καθώς έτσι αισθάνονται ότι ελέγχουν κάποιον άλλον ενώ ταυτόχρονα ξεχνούν – έστω και πρόσκαιρα – τα δικά τους προβλήματα, τις ανασφάλειές τους. Χαρακτηρίζονται από ένα υπερτροφικό ‘’εγώ’’, από αυταρέσκεια και αυταρχική και αρχηγική συμπεριφορά. Στην πραγματικότητα εκδηλώνουν την αποστροφή τους σε αυτό που φαντάζει αλλιώτικο και διαφοροποιημένο από εκείνο που επικρατεί. Όσα παιδιά δεν ακολουθούν τα πρότυπα εμφάνισης, σκέψης και συμπεριφοράς που υιοθετεί η πλειοψηφία των εφήβων, θα έρθουν αντιμέτωπα με το μένος τους.

ΠΡΟΦΙΛ ΘΥΜΑΤΟΣ Χαμηλή αυτοεκτίμηση. Ανασφάλεια. Έκπτωση στις κοινωνικές τους ικανότητες. Δεν αντιλαμβάνονται κοινωνικές ενδείξεις. Είναι συνήθως παιδιά που δεν έχουν και δεν επιδιώκουν να έχουν πολλούς φίλους και /ή έχουν κάποιο ιδιαίτερο χαρακτηριστικό που τα κάνει να ξεχωρίζουν.(π.χ. φορούν χοντρά γυαλιά μυωπίας, ντύνονται διαφορετικά ή είναι εξαιρετικά ντροπαλά). Το γεγονός ότι δεν έχουν πολλούς φίλους, καθώς και χαμηλή αυτοπεποίθηση, τα καθιστά εύκολο στόχο. Και αυτό γιατί οι θύτες επιλέγουν ευάλωτα άτομα. Άτομα δηλαδή που δεν θα υπερασπιστούν τον εαυτό τους, αλλά αντιθέτως θα δείξουν τον φόβο τους, θα κλάψουν. Θα αντιδράσουν δηλαδή με τρόπους που ικανοποιούν τον θύτη και θα προκαλέσουν επιπλέον εκφοβισμό από την μεριά τους.

ΠΩΣ ΑΝΑΓΝΩΡΙΖΟΥΜΕ ΤΑ ΣΗΜΑΔΙΑ ΕΝΔΟΣΧΟΛΙΚΗΣ ΒΙΑΣ ΚΑΙ ΕΚΦΟΒΙΣΜΟΥ Η μειωμένη διάθεση του μαθητή ή η άρνησή του να πάει στο σχολείο με κάποια αδιαθεσία. Οι αδικαιολόγητες απουσίες. Η απροσδόκητη μαθησιακή του πτώση. Σημάδια και μελανιές στο σώμα του. Απομόνωση από το οικογενειακό και το φιλικό του περιβάλλον. Η ψυχολογική κατάρρευσή του, έντονο άγχος και συναισθηματικές μεταπτώσεις.

ΤΡΟΠΟΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ Από όλα τα παραπάνω καταδεικνύεται πόσο επιτακτική είναι η ανάγκη για την αντιμετώπιση του φαινομένου της ενδοσχολικής βίας. Oι συνέπειες του εκφοβισμού μπορούν να δράσουν σαν χιονοστιβάδα με το πέρασμα του χρόνου. Οι έφηβοι που ασκούν βία εξελίσσονται σε ενήλικες με αντικοινωνική και παραβατική συμπεριφορά, οπότε είναι χρέος όλων μας να συμβάλουμε στην εξάλειψη του φαινομένου.

Καταρχάς οι γονείς πρέπει να συζητούν με τα παιδιά-θύματα του bullying. Ο ρόλος των γονιών είναι να κάνουν τα παιδιά να νιώθουν ασφαλή. Να τους υπενθυμίζουν ότι δεν ευθύνονται εκείνα για όσες πράξεις βίας έχουν υποστεί και ότι θα τα στηρίζουν προκειμένου να αντιμετωπίσουν και να ξεπεράσουν τα οποιαδήποτε προβλήματα. Το παν είναι τα παιδιά να ¨σπάσουν¨ τη σιωπή τους, γιατί μόνο έτσι θα σπάσει ο κύκλος αναπαραγωγής και ενθάρρυνσης της ενδοσχολικής βίας.

Σε επίπεδο σχολείου έχουν γίνει αρκετά βήματα για την πάταξη του φαινομένου. Έχουν συνταχθεί επιτροπές ενάντια στον σχολικό εκφοβισμό. Είναι τιμή μας που το ΕΠΑ.Λ Μακρακώμης έχει δηλώσει συμμετοχή στη δράση ¨Ανάπτυξη και λειτουργία δικτύου πρόληψης και αντιμετώπισης φαινομένων σχολικής βίας και εκφοβισμού¨. Επίσης έχει οριστεί επιτροπή από εκπαιδευτικούς που συμμετάσχουν στην ομάδα δράσεων πρόληψης και οι οποίοι έχουν επιμορφωθεί.

Οι εκπαιδευτικοί σε κάθε σχολική κοινότητα οφείλουν να ευαισθητοποιούνται στο εν λόγω θέμα, να συζητούν με τους μαθητές και να κάνουν σαφή τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις – καθήκοντά τους. Να παρέχουν ευκαιρίες στους μαθητές για θετική έκφραση και εκτόνωση του άγχους π.χ. μέσω των αθλημάτων και άλλων σχολικών δραστηριοτήτων. Nα προάγουν συνεργατικές αλληλεπιδράσεις ενώ θα ήταν ιδανική και η ύπαρξη συμβουλευτικής από ειδικό ψυχικής υγείας που είναι κατάλληλα καταρτισμένος για την διαχείριση κρίσεων επιθετικότητας.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Από τα παραπάνω εύλογα συμπεραίνουμε πόσο σοβαρό είναι το θέμα του σχολικού εκφοβισμού. Διότι τα αποτελέσματα του εκφοβισμού δεν επηρεάζουν το μαθητή πρόσκαιρα. Τον ακολουθούν και τον στιγματίζουν σε όλο το φάσμα της ζωής του από την υγεία μέχρι τον ψυχισμό του και τις κοινωνικές του σχέσεις ακόμη και την εργασία του. Κατά συνέπεια στόχος όλων όσων εμπλέκονται στο ζήτημα αυτό – εκπαιδευτικοί, οικογένεια, πολιτεία – είναι οι μαθητές να αποκτήσουν όλα τα απαραίτητα εφόδια για μια ισορροπημένη ζωή και να αναπτύξουν υγιείς άμυνες που θα τους βοηθήσουν στην μετέπειτα ζωή τους.

Μαθητές που θα αποδέχονται το διαφορετικό, θα πιστεύουν στον εαυτό τους, δεν θα σιωπούν όταν γίνονται μάρτυρες περιστατικών βίας, θα αντιστέκονται όταν αδικούνται και θα αγωνίζονται για μια κοινωνία ισότητας, ελευθερίας έκφρασης και σεβασμού στο συνάνθρωπο.

ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Being.gr/home Vlioras.gr Boro.gr Afirimeno.com Lefteris Anestis