Στόχοι Κατανόηση αναγκαιότητας καθορισμού διατροφικών στόχων κατά τη σίτιση βαρέως πασχόντων Κατανόηση επιδράσεων οξέος τραύματος ή νόσου στον ενεργειακό μεταβολισμό και στο μεταβολισμό των θρεπτικών συστατικών Αναγνώριση του τρόπου απώλειας βάρους & αζώτου και της επίδρασής τους στη λειτουργία των οργάνων Αναγνώριση της συσχέτισης του ισοζυγίου αζώτου παθοφυσιολογικές καταστάσεις & τα επίπεδα πρόσληψης θρεπτικών συστατικών
Διατροφικές ανάγκες βαρέως πάσχοντα Επηρεάζονται από τις αλλαγές στον μεταβολισμό της ενέργειας, των πρωτεϊνών, των υδατανθράκων & του λίπους Ιδιαίτερα οι αλλαγές στον μεταβολισμό των πρωτεϊνών απώλεια άλιπης μάζας σώματος (LBM) μειωμένη άμυνα & αυξημένη νοσηρότητα & θνησιμότητα
Παράγοντες που επηρεάζουν τους διατροφικούς στόχους Σύνδρομο επανασίτισης Υπεργλυκαιμία Υποφωσφαταιμία
Υπεργλυκαιμία Η γλυκονεογένεση συνεχίζεται λόγω αυξημένων επίπεδων ορμονών στρες που ανταγωνίζονται τη δράση της ινσουλίνης Οι μη διαβητικοί ασθενείς σε υπερκαταβολική κατάσταση είναι πιθανό να αναπτύξουν υπεργλυκαιμία Μπορεί να οδηγήσει σε υπερωσμωτικό, μη κετονικό, κώμα (θνητότητα ≤40%) Αυξημένος κίνδυνος για σήψη
Υποφωσφαταιμία Σοβαρότατη μεταβολική επιπλοκή Μπορεί να αναπτυχθεί εντός 72 ωρών μετά την έναρξη της διατροφικής αγωγής Επιπλοκές: αναπνευστική ανεπάρκεια καρδιακές διαταραχές δυσλειτουργία του Κ.Ν.Σ. δυσλειτουργία των ερυθρών αιμοσφαιρίων και λευκοκυττάρων αδυναμία αποχωρισμού από τον αναπνευστήρα
Ενεργειακός μεταβολισμός Κυμαίνεται μεταξύ +40% έως και -30% Λοιμώξεις που περιλαμβάνουν εκτεταμένη φλεγμονώδη αντίδραση (π. χ. οξεία περιτονίτις) προκαλούν αύξηση έως 50% Δραματικές αυξήσεις παρατηρούνται επίσης σε ασθενείς με εγκαύματα Παρατεταμένες περίοδοι ασιτίας σε ασθενείς χωρίς καταβολικό διεγερτικό παράγοντα σχετίζονται με καμπυλόγραμμη μείωση έως 30%
Ενεργειακός μεταβολισμός Εκτίμηση ενεργειακών αναγκών Υπολογισμός της Βασικής Ενεργειακής Δαπάνης Εξίσωση Harris-Benedict : Άντρες :66, 47+(13, 75*Σ. Β. )+(5*Ύψος)-(6, 76*Ηλικία) Γυναίκες: 655, 1+(9, 56*Σ. Β. )+(1, 85*Ύψος)-(4, 67*Ηλικία) Μετεγχειρητικά (χωρίς επιπλοκές)1,0 Κάταγμα μακρού οστού1,15 – 1,30 Καρκίνος1,10 – 1,30 Περιτονίτιδα/σήψη1,10 – 1,30 Σοβαρή λοίμωξη/πολλαπλά τραύματα1,20 – 1,40 Σύνδρομο πολυοργανικής ανεπάρκειας1,20 – 1,40 Έγκαυμα1,20 – 2,00
Μεταβολισμός πρωτεϊνών Διαταραχές στον μεταβολισμό αζώτου (-35gr/ημέρα) απώλεια άλιπης μάζας σώματος (-1kg/ημέρα) διαταραχή της ανοσολογικής αντίδρασης αύξηση νοσηρότητας & θνησιμότητας Επηρεάζεται από τη σοβαρότητα της νόσου ή του τραύματος (μέγιστη μετά από 5-7 ημέρες)
Ισοζύγιο αζώτου σε παθολογικές καταστάσεις Παθολογική κατάστασηΙσοζύγιο αζώτου Mg/k/dayg/10k/day Σοβαρό έγκαυμα Σοβαρός τραυματισμός Ριζική εκτομή της ουροδόχου κύστης Σήψη Ολική αρθροπλαστική ισχίου-96- 6, 7 Υποθρεψία-90- 6, 3 Φυσιολογικά άτομα-45- 3, 2 Φυσιολογικά άτομα ύστερα από νηστεία7-14 ημερών , 1
Απώλεια σωματικού βάρους και απώλεια αζώτου Απώλεια βάρους οδηγεί σε απώλεια : λιπώδη ιστού κυτταρικής μάζας Εκτός από: εξωκυττάριο υγρό όγκο αίματος οστική πυκνότητα Στην ασιτία η απώλεια βάρους αφορά όλους τους ιστούς, εκτός από τον εγκέφαλο Η απώλεια ιστού είναι ανάλογη της συνολικής απώλειας βάρους
Απώλεια σωματικού βάρους και απώλεια αζώτου Όργανα σε κίνδυνο: καρδιά, πνεύμονες, ήπαρ, νεφροί, εγκέφαλος, γαστρεντερικός σωλήνας
Αντίδραση στα θρεπτικά συστατικά Η χορηγούμενη ποσότητα υδατανθράκων στη δίαιτα έχει καμπυλόγραμμη σχέση με το ισοζύγιο αζώτου Η αύξηση του ισοζυγίου αζώτου ελαττώνεται με την αύξηση της προσλαμβανόμενης ενέργειας Απαραίτητη η σύνθεση gr γλυκόζης ( kcal) που απαιτούνται για την εγκεφαλική λειτουργία ημερησίως (ικανοποιητική πρόσληψη πρωτεΐνης) Τα λίπη δεν αντικαθιστούν τη διαιτητική γλυκόζη ή πρωτεΐνη
Φάσεις μεταβολικής αντίδρασης στο τραύμα καταστολή της κυτταρικής λειτουργίας στους περισσότερους ιστούς αύξηση της δαπανούμενης ενέργειας υψηλή καρδιακή ροή Υποδυναμική Υπερδυναμική
Παράγοντες που επηρεάζουν τις μεταβολικές διακυμάνσεις Η σοβαρότητα του τραυματισμού ή της νόσου Η προ του τραυματισμού διατροφική κατάσταση του ασθενούς
Σχεδιασμός χορηγούμενης διατροφικής αγωγής Συνυπολογίζονται: η φάση της μεταβολικής αντίδρασης η σοβαρότητα της κατάστασης η πρωτύτερη διατροφική κατάσταση του ασθενούς
Προτεινόμενα διατροφικά σκευάσματα Μικρής & μέσης αλύσου πεπτίδια (ταχύτατη απορρόφηση) Μέσης αλύσου τριγλυκερίδια (δεν απαιτούν τη δράση της παγκρεατικής λιπάσης ή των χολικών αλάτων για να απορροφηθούν) Ιχνοστοιχεία, μέταλλα & κατά συνθήκη απαραίτητα θρεπτικά συστατικά (γλουταμίνη, αργινίνη, β-καροτένιο, ταυρίνη, καρνιτίνη, βιταμίνη Ε, Zn)
Συνεπώς… Η κάλυψη των διατροφικών στόχων καθορίζονται από: πιθανή αντίδραση του ασθενούς στα χορηγούμενα θρεπτικά συστατικά σύνθεση των εξειδικευμένων σκευασμάτων