Λάμπρος Π. Γκουτζάνης Στοματικός και Γναθοπροσωπικός Χειρουργός ΚΑΡΔΙΟΠΝΕΥΜΟΝΙΚΗ ΑΝΑΖΩΟΓΟΝΗΣΗ Βασική Καρδιοπνευμονική Αναζωογόνηση σύμφωνα με τις τελευταίες (2005) οδηγίες του ΕΣΑ

Καρδιοπνευμονική Αναζωογόνηση Καρδιοπνευμονική αναζωογόνηση είναι η διαδικασία που σκοπό έχει να αποκαταστήσει τη μεταφορά οξυγόνου στους ιστούς, να καθορίσει τις ειδικές αιτίες της καρδιακής ή αναπνευστικής ανακοπής και να διατηρήσει όσες λειτουργίες διασώζονται.

Καρδιακή ανακοπή Ως “καρδιακή ανακοπή” ή “καρδιο-αναπνευστική ανακοπή” ορίζεται η ξαφνική και απρόβλεπτη ανεπάρκεια της κυκλοφορίας ή της αναπνοής ή και των δύο, με αποτέλεσμα την ανεπαρκή παροχή οξυγονωμένου αίματος στα ζωτικά όργανα και τα κύτταρα. Η καρδιακή ανακοπή είναι η 2η εξωνοσοκομειακή αιτία θανάτου ( /έτος (ΗΠΑ))

Βασική Καρδιοπνευμονική Αναζωογόνηση Βασική Υποστήριξη της Ζωής (Basic Life Support, BLS) ή Βασική Καρδιοπνευμονική Αναζωογόνηση (Β. Καρ.Π.Α.) είναι η διατήρηση της βατότητας του αεραγωγού και υποστήριξη της αναπνοής και της κυκλοφορίας χωρίς την χρησιμοποίηση οποιουδήποτε ειδικού εξοπλισμού εκτός ενδεχομένως από ένα προστατευτικό κάλυμμα.

Βασική Καρδιοπνευμονική Αναζωογόνηση επιχειρούμε σε περίπτωση καρδιοαναπνευστικής ανακοπής, γιατί έχει αποδειχθεί ότι παρέχει μια μικρή αλλά κρίσιμη ποσότητα αίματος για τις ανάγκες της καρδιάς και του εγκεφάλου και μόνο αυτή και ο απινιδισμός μπορούν να βελτιώσουν τα ποσοστά επιβίωσης σε καρδιοαναπνευστική ανακοπή. Πότε επιχειρούμε Βασική Καρ.Π.Α.

Ο χρόνος που απαιτείται για την πρόκληση ανεπανόρθωτων εγκεφαλικών βλαβών από τη στιγμή που θα σταματήσει η καρδιακή λειτουργία είναι περίπου 4 λεπτά. Σε 10 λεπτά επέρχεται σίγουρος εγκεφαλικός θάνατος.

Αλυσίδα επιβίωσης στους ενήλικες Απαιτείται Έγκαιρη αναγνώριση και κλήση για βοήθεια Απαιτείται άμεση Β.ΚαρΠΑ γιατί για κάθε λεπτό χωρίς Β.ΚαρΠΑ, η επιβίωση μειώνεται κατά 7-10% Όταν εφαρμοστεί Β.ΚαρΠΑ η επιβίωση μειώνεται κατά 3- 4%/λεπτό Συνολικά, η εφαρμογή Β.ΚαρΠΑ διπλασιάζει – τριπλασιάζει την πιθανότητα επιβίωσης

Αλυσίδα επιβίωσης στους ενήλικες Άμεση Β.ΚαρΠΑ + Έγκαιρος απινιδισμός μέσα σε 3-5 λεπτά: επιβίωση 49-75% Κάθε λεπτό χωρίς απινιδισμό μειώνεται η επιβίωση κατά 10-15% Απαιτείται επίσης έγκαιρη εφαρμογή Εξειδικευμένης ΚαρΠΑ και καλής ποιότητας φροντίδα μετά την Β. ΚαρΠΑ

Ποσοστά επιβίωσης σε σχέση με την ταχύτητα δράσης Έναρξη αναζωογόνησης σε 4 λεπτά ή λιγότερο Επιβίωση Έναρξη αναζωογόνησης μετά 4 λεπτά Επιβίωση 0 10 % 20% 30% 40%

Κλινική εικόνα Τα κύρια κλινικά σημεία της καρδιοαναπνευστικής ανακοπής είναι: Απουσία σφυγμού στα μεγάλα αγγεία Απώλεια συνείδησης (10-20΄΄ μετά την ανακοπή) Διακοπή αυτόματου αερισμού (15-30΄΄ μετά την ανακοπή) Απουσία καρδιακών τόνων Διαστολή της κόρης (60-90΄΄ μετά την ανακοπή)

Κύρια αίτια καρδιοαναπνευστικής ανακοπής Καρδιακά Αναπνευστικά Κυκλοφορικά

Αιτιολογία καρδιοαναπνευστικής ανακοπής εκτός Νοσοκομείου (21,175 ασθενείς) Αιτιολογία Αριθμός (%) Καρδιακή νόσος17451 (82.4%) Μη καρδιακές εσωτερικές παθήσεις 1814 (8.6%) Αναπνευστικό 901 (4.3) Αγγειακά Εγκεφαλικά 457 (2.2) Καρκίνος 190 (0.9) Αιμορραγία πεπτικού 71 (0.3) Γυναικολογικά/παιδιατρικά50 (0.2) Πνευμονική εμβολή38 (0.2) Επιληψία 36 (0.2) Σακχαρώδης διαβήτης 30 (0.1) Παθήσεις νεφρών23 (0.1) Μη καρδιακές εξωτερικές παθήσεις 1910 (9.0%) Τραύμα 657 (3.1) Ασφυξία 465 (2.2) Δηλητηριάσεις/υπερδοσολογία φαρμάκων 411 (1.9) Πνιγμός 105 (0.5) Αυτοκτονίες 194 (0.9) Άλλα αίτια50 (0.2) Ηλεκτροπληξία/κεραυνοί28 (0.1) Pell P et al. Heart 2003; 89: 839–842.

Στάδια καρδιοπνευμονικής αναζωογόνησης (ΚΑΡ.Π.Α.) Στάδιο Ι Βασική υποστήριξη των ζωτικών λειτουργιών ΑΡΧΙΖΕΙ ΣΤΟΝ ΤΟΠΟ ΤΟΥ ΑΤΥΧΗΜΑΤΟΣ Στάδιο ΙΙ Εξειδικευμένη υποστήριξη των ζωτικών λειτουργιών ΑΡΧΙΖΕΙ ΣΤΟΝ ΤΟΠΟ ΤΟΥ ΑΤΥΧΗΜΑΤΟΣ ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ ΣΤΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ Στάδιο ΙΙΙ Παρατεταμένη υποστήριξη των βασικών λειτουργιών μετά την ανάταξη της ανακοπής ΓΙΝΕΤΑΙ ΜΟΝΟ ΜΕΣΑ ΣΕ ΜΟΝΑΔΑ ΕΝΤΑΤΙΚΗΣ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ (Μ.Ε.Θ)

Διαδοχικές ενέργειες κατά την βασική υποστήριξη της ζωής στους ενήλικες 1. Ασφάλεια θύματος και διασώστη 2. Εκτίμηση εάν το θύμα αντιδρά: Ο διασώστης κουνά με προσοχή τους ώμους του ατόμου και ρωτά δυνατά: “είσαι καλά;” 3.α. Εάν αντιδρά Έλεγχος για τραύματα Επανεκτίμηση κατά διαστήματα Κλήση ιατρικής βοήθειας εάν χρειάζεται © 2005 European Resuscitation Council. Από: A.J. Handley et al: Resuscitation (2005) 67S1, S7—S23

Ασφάλεια θύματος και διασώστη –Ασφάλεια χώρου και συνθηκών –Κίνδυνοι για διασώστες Ασφάλεια χώρου –Φωτιά, νερό, αυτοκίνητα, κεραυνοί –Υγρά και αέρια: Οργανοφωσφορικά, κυανίδια, μονοξείδιο του άνθρακα Οι λοιμώδεις κίνδυνοι θεωρούνται μηδαμινοί –Μυκοβακτηρίδιο, HIV, HBV Χρησιμοποίηση φίλτρων Χρήση αντισηπτικών – γαντιών – μάσκας Παρατηρήσεις

Έλεγχος αντιδράσεων θύματος – επίπεδο συνείδησης. Έχει το θύμα επαφή με το περιβάλλον; Έλεγχος αντιδράσεων θύματος – επίπεδο συνείδησης Είσαι καλά; Κουνώ και φωνάζω Εάν αντιδρά, σε άτομο με κανονική αναπνοή: Θέση ανάνηψης – ασφαλείας Καλώ για βοήθεια Συνεχής παρακολούθηση Παρατηρήσεις

3.β. Εάν το θύμα δεν αντιδρά Φωνάξτε βοήθεια Γυρίστε το θύμα σε ύπτια θέση Ελευθερώστε τον αεραγωγό Έκταση κεφαλής με ελαφρά πίεση στο μέτωπο Ανύψωση πηγουνιού 4. Κοιτάξτε, ακούστε και αισθανθείτε την αναπνοή  Ελέγξτε για κινήσεις του θώρακα  Πλησιάστε το αυτί σας στο στόμα για αναπνευστικούς ήχους  Προσπαθήστε να αισθανθείτε τον αέρα στο μαγουλό σας ΌΧΙ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟ ΑΠΌ 10΄΄ ΜΗΝ ΣΥΓΧΕΕΤΕ ΤΗ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΗ ΑΝΑΠΝΟΗ ΜΕ ΤΗΝ ΑΓΩΝΙΩΔΗ ΚΛΠ © 2005 European Resuscitation Council.

Έκταση κεφαλής – Ανύψωση πηγουνιού σε άτομο που δεν έχει επαφή με το περιβάλλον Πως γίνεται ο έλεγχος της αναπνοής: < 10 δευτερόλεπτα Βλέπω: κινήσεις θώρακαΒλέπω: κινήσεις θώρακα Ακούω: ήχο από τη ροή αέραΑκούω: ήχο από τη ροή αέρα Αισθάνομαι: τον αέρα στο μάγουλοΑισθάνομαι: τον αέρα στο μάγουλο Παρατηρήσεις

Ο καρωτιδικός σφυγμός δεν είναι επαρκής και ακριβής για την διάγνωση της καρδιακής ανακοπής Η αγωνιώδης αναπνοή και το gasping συχνά συνοδεύουν την καρδιακή ανακοπή και εκλαμβάνονται σαν σημεία ζωής που αποτρέπουν από την εφαρμογή Β.ΚαρΠΑ και μειώνεται έτσι η επιβίωση Παρατηρήσεις

Τι έχει αλλάξει σύμφωνα με τις νέες οδηγίες Αναγνώριση ανακοπής και έναρξη Β.ΚαρΠΑ –Άτομο αναίσθητο που δεν ανταποκρίνεται στα ερεθίσματα, δεν κινείται και δεν αναπνέει –Δεν λαμβάνω υπ’όψιν το gasping (δεν θεωρείται φυσιολογική αναπνοή) κάτι που είναι πολύ συχνό (40-60%) σε καρδιακή ανακοπή Παρατηρήσεις

5.α. Εάν το θύμα αναπνέει φυσιολογικά Γυρίστε το σε θέση ανάνηψης Καλέστε ή πηγαίνετε για βοήθεια Συνεχίστε να ελέγχετε την αναπνοή 5.β. Εάν το θύμα δεν αναπνέει φυσιολογικά  Καλέστε για βοήθεια  Αρχίστε θωρακικές συμπιέσεις  Συμπίεση στέρνου 4-5 εκ.  Ρυθμός: 100 ανά λεπτό © 2005 European Resuscitation Council. Από: Αγγελόπουλος - Αλεξανδρίδης: Σύγχρονη Στοματική και Γναθοπροσωπική Χειρουργική, Αθήνα 2004

Αν δεν υπάρχει αναπνοή Στέλλω κάποιον για βοήθεια και αν δεν υπάρχει άλλος, πάω εγώ να καλέσω βοήθεια. Επιστρέφω και ξεκινώ θωρακικές συμπιέσεις. Παρατηρήσεις

Τι έχει αλλάξει   Δεδομένου ότι: α) Το κύριο πρόβλημα σε ανακοπή είναι η χαμηλή καρδιακή παροχή και ότι β) Η διακοπή των συμπιέσεων έχει δραματικές συνέπειες στην επιβίωση   ξεκινούμε άμεσα θωρακικές συμπιέσεις ως εξής: – –Τοποθετούμε την παλάμη του ενός χεριού στο κέντρο του θώρακα, βάζουμε το άλλο χέρι από πάνω και πλέκουμε τα δάχτυλα: – –Συμπιέζουμε το θώρακα σε βάθος 4-5 cm με στόχο συχνότητα 100/λεπτό (Τουλάχιστον 87/λεπτό) Παρατηρήσεις

6.α. Συνδυάστε αερισμό και συμπιέσεις Μετά από 30 συμπιέσεις:  Ανοίξτε τον αεραγωγό ξανά (έκταση κεφαλής – ανύψωση πηγουνιού)  Χορηγήστε 2 εμφυσήσεις διάρκειας 1΄΄ η κάθε μία  Δώστε ξανά 30 συμπιέσεις  Συνεχίστε συμπιέσεις και εμφυσήσεις σε αναλογία 30:2  Σταματήστε για επανέλεγχο μόνο αν το θύμα αρχίσει να αναπνέει μόνο του. Διαφορετικά μη σταματάτε την αναζωογόνηση  Εάν κατά τις πρώτες 2 εμφυσήσεις δεν παρουσιάζεται φυσιολογική έκπτυξη του θώρακα, ελέγξτε το στόμα του θύματος και αφαιρέστε οτιδήποτε προκαλεί απόφραξη  Εάν υπάρχει και άλλος διασώστης αλλαγή κάθε 1-2 λεπτά για αποφυγή κούρασης © 2005 European Resuscitation Council.

Προετοιμασία για τεχνητή αναπνοή Ανύψωση πηγουνιού Έκταση κεφαλής Απελευθέρωση αεραγωγού Κλείσιμο της μύτης του θύματος Έκταση πηγουνιού θύματος Τεχνητή αναπνοή: Βαθειά εισπνοή Καλή εφαρμογή στόμα με στόμα Εκπνέω για 1΄΄, 500 ml Παρακολουθώ την ανύψωση του θώρακα Παρακολουθώ την πτώση του θώρακα - εκπνοή Στόμα με στόμα Στόμα με μύτη Στόμα με τραχειοστομία Παρατηρήσεις

Τι έχει αλλάξει Καταργούνται οι αρχικές 2 εμφυσήσεις αέρα Μετά από 30 θωρακικές συμπιέσεις κάνω τις πρώτες εμφυσήσεις αέρα στόμα με στόμα Διαρκούν μόνο 1 sec, όχι 2 sec Όχι υπεραερισμός, 500 ml x 8-10 ανάσες/λεπτό Προσοχή στη διάταση του στομάχου 30 : 2 Στόχος να ελαχιστοποιηθεί η διάρκεια διακοπής των θωρακικών συμπιέσεων και της καρδιακής παροχής Παρατηρήσεις

6.β. ΚΑΡ.Π.Α. μόνο με θωρακικές συμπιέσεις μπορεί να εφαρμοσθεί ως ακολούθως:  Εάν δεν είστε ικανοί ή πρόθυμοι να χορηγήσετε εμφυσήσεις δώστε μόνο θωρακικές συμπιέσεις με ρυθμό 100 ανά λεπτό.  Σταματήστε για επανέλεγχο μόνο αν το θύμα αρχίσει να αναπνέει μόνο του. Διαφορετικά μη σταματάτε την αναζωογόνηση. 7. Συνεχίστε την αναζωογόνηση έως ότου:  Αφιχθεί και αναλάβει εξειδικευμένη βοήθεια  Το θύμα αρχίσει να αναπνέει φυσιολογικά  Εξαντληθείτε

Οι τελευταίες (2005) οδηγίες του ΕΣΑ για την Βασική ΚαρδιοΠνευμονική Αναζωογόνηση (Β.ΚαρΠΑ) έχουν στόχο: Απλοποίηση Βελτίωση της συμμετοχής Βελτίωση της αποτελεσματικότητας Έμφαση στην κυκλοφορία

Έναρξη βασικής ΚΑΡ.Π.Α. σε άτομο που δεν ανταποκρίνεται και δεν έχει φυσιολογική αναπνοή Δεν λαμβάνουμε υπ’ όψιν την αγωνιώδη αναπνοή Οι θωρακικές συμπιέσεις γίνονται στο κέντρο του θώρακα Κάθε εμφύσηση στην τεχνητή αναπνοή διαρκεί 1 και όχι 2 δευτερόλεπτα Η αναλογία θωρακικών συμπιέσεων – εμφυσήσεων είναι 30:2 Καταργούνται οι 2 αρχικές εμφυσήσεις αέρα. Η έναρξη της βασικής ΚΑΡ.Π.Α. γίνεται με 30 θωρακικές συμπιέσεις τις οποίες ακολουθούν οι 2 πρώτες εμφυσήσεις Οι αλλαγές στην Βασική ΚΑΡ.Π.Α. συνοπτικά Handley et al. European Resuscitation Council Guidelines for Resuscitation 2005.Section 2. Adult basic life support and use of automated external defibrillators. Resuscitation (2005) 67S1, S7—S23

Στα παιδιά ξεκινάμε με 5 εμφυσήσεις Η αναλογία θωρακικών συμπιέσεων – εμφυσήσεων είναι 30:2, όταν ο διασώστης είναι μόνος του. Όταν υπάρχουν δύο διασώστες η αναλογία θωρακικών συμπιέσεων-εμφυσήσεων είναι 15:2 Ορισμένα στοιχεία για την ΚΑΡ.Π.Α. στα παιδιά

ΑΛΓΟΡΙΘΜΟΣ ΚΑΡ. Π.Α. ΚΛΗΣΗ ΒΟΗΘΕΙΑΣ ΔΕΝ ΑΝΤΙΔΡΑ; ΑΕΡΑΓΩΓΟΣ ΔΕΝ ΑΝΑΠΝΕΕΙ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΑ; ΚΑΛΕΣΤΕ ΤΟ ΘΩΡΑΚΙΚΕΣ ΣΥΜΠΙΕΣΕΙΣ 2 ΕΜΦΥΣΗΣΕΙΣ 30 ΘΩΡΑΚΙΚΕΣ ΣΥΜΠΙΕΣΕΙΣ