ΧΗΜΕΙΑ Α ’ ΛΥΚΕΙΟΥΚΕΦ.6:6.3 (ε) ΟΝΟΜΑΤΟΛΟΓΙΑ ΟΡΓΑΝΙΚΩΝ ΕΝΩΣΕΩΝ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗΣ Λ.ΤΖΙΑΝΟΥΔΑΚΗ Να ονομασθούν οι ενώσεις: CH 3 CHCHCH=CH 2 :…………………… | | H 3 C CH 2 CH 3 CH 2 CH=CCH 3 :……………………… | | CH 3 CH=CCHCH=CH 2 :…………………… | | H 3 C CH 3

ΧΗΜΕΙΑ Α ’ ΛΥΚΕΙΟΥΚΕΦ.6:6.3 (στ) ΟΝΟΜΑΤΟΛΟΓΙΑ ΟΡΓΑΝΙΚΩΝ ΕΝΩΣΕΩΝ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗΣ Λ.ΤΖΙΑΝΟΥΔΑΚΗ Να ονομασθούν οι ενώσεις: CH 3 CHCHCH 3 :…………………… | | H 3 C CH 2 ΟΗ CH=CCHCH 2 CH=O :…………………… | | H 3 C CH 3

ΧΗΜΕΙΑ Α ’ ΛΥΚΕΙΟΥΚΕΦ.6:6.3 (ζ) ΟΝΟΜΑΤΟΛΟΓΙΑ ΟΡΓΑΝΙΚΩΝ ΕΝΩΣΕΩΝ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗΣ Λ.ΤΖΙΑΝΟΥΔΑΚΗ Να ονομασθούν οι ενώσεις: CH 3 CHCCH=CH 2 :…………………… | || H 3 C O CH 3 CH 2 OCHCH 3 :……………………… | CH 3 CH 2 =CCHCOOH:…………………… | | H 3 C CH 3

ΧΗΜΕΙΑ Α ’ ΛΥΚΕΙΟΥΚΕΦ.6:6.3 (η) ΟΝΟΜΑΤΟΛΟΓΙΑ ΟΡΓΑΝΙΚΩΝ ΕΝΩΣΕΩΝ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗΣ Λ.ΤΖΙΑΝΟΥΔΑΚΗ Να ονομασθούν οι ενώσεις: CH 3 CHCCH=CH 2 :…………………… | | H 3 C Cl CH 3 I :………………………………….

ΧΗΜΕΙΑ Α ’ ΛΥΚΕΙΟΥΚΕΦ.6:6.3 (θ) ΟΝΟΜΑΤΟΛΟΓΙΑ ΟΡΓΑΝΙΚΩΝ ΕΝΩΣΕΩΝ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗΣ Λ.ΤΖΙΑΝΟΥΔΑΚΗ Να ονομασθούν οι ενώσεις: CH 3 CHCCH 2 COOH :…………………… | || H 3 C O CH 3 CCH 2 CN :………………………….. | OH HOOCCHCH 2 COOH:…………………… | CH 3 O=HC CH 2 CH 2 CH=O :…………………. CH 2 =CHCH 2 CCH 3 :……………………. || O CH 3 CHCH=CH 2 :…………………… | | H 3 C CH 2 ΟΗ CH=CCHCH 2 CH=O :…………………… | | H 3 C CH 2 CH 3

ΧΗΜΕΙΑ Α ’ ΛΥΚΕΙΟΥΚΕΦ.6:6.3 (ι) ΟΝΟΜΑΤΟΛΟΓΙΑ ΟΡΓΑΝΙΚΩΝ ΕΝΩΣΕΩΝ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗΣ Λ.ΤΖΙΑΝΟΥΔΑΚΗ Να ονομασθούν οι ενώσεις: CH 3 CH 2 CH 2 CH=CH 2 ………………………C 2 H 2 ……………………. CH 3 CH 2 CH 2 NH 2 …..……………… CH 3 CHCH 2 CH=CH 2 ………………………CH3CHCH=CH 2 ………………… CH 3 CH 2 CH 2 CN ……………………… | | CH 3 C 2 H 5 CH 2 CH 2 CH 2 CH 2 ………………………CH 3 CH 2 CH 2 CHCH 3 ………… C 2 H 4 O………………………… | | | CH 3 CH 3 CH 3 CH 2 =CHCH 2 CH=CΗCH 3 ………………………C 3 H 6 ………………………C 2 H 5 COC 2 H 5 …………………………. C 3 H 8 ………………………CH 3 CH 2 CH 2 CH=O …………… CH 3 CHBrCH 2 CH 3 …………………. CH 3 CHOCH 2 CH 3 ………………………CH 2 =CCH 2 CH=O ……………………(CH 3 ) 2 CHNH 2 ……………………… | | CH 3 CH 3 CH 2 =CHCH 2 CHCH 3 ………………………CH 3 CH 2 C-OH ……..……………… | | || CH 3 CH 3 O CH 3 CCH 2 CHCH 3 ………………………HCOOCHCH 3 … …………………… || | | O CH 3 CH 3 CH 3 CHCH 2 Cl ……………………....CH 3 CH 2 CHCH 3 ……….……………… | | CH 3 NO Να γραφούν οι συντακτικοί τύποι των ενώσεων: 2-Πεντίνιο……………………………..1,3-εξαδιένιο……………………… 3-μέθυλο-1-πεντίνιο …………………………….n-βουτάνιο……………………… 2-βουτανόλη…………………………….3-εξεν-1-όλη……………………… 2,2-διμέθυλο-βουτανάλη ………………………..Μεθανικό οξύ……………………… 3-μεθυλο-4-αιθυλο-2-εξανόνη ………………..Βουτανικός ισοπροπυλεστέρας ……………………. Διισοπροπυλαιθέρας……………………..Αιθυλο-ισοβουτυλο-αιθέρας……………………… Αιθανονιτρίλιο…………………………….Αμινοαιθάνιο……………………… 2-βουταναμίνη…………………………….1-ιωδο-προπάνιο………………………

ΧΗΜΕΙΑ Α ’ ΛΥΚΕΙΟΥΚΕΦ.6:6.4 (α) ΙΣΟΜΕΡΕΙΑ ΟΡΓΑΝΙΚΩΝ ΕΝΩΣΕΩΝ Λ.ΤΖΙΑΝΟΥΔΑΚΗ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ KATANOHΣΗΣ Ποιες από τις παρακάτω ενώσεις είναι μεταξύ τoυς ισομερείς; Α) CH 3 CH 2 CH 2 OH Β) CH 3 COCH 3 C) CH 3 OCH 2 CH 3 D) CH 3 CH 2 COOH H) CH 3 OCH 3 F) CH 3 CH 2 CH=O G) HCOOCH Τί είδους συντακτική ισομέρεια εμφανίζουν μεταξύ τους οι ενώσεις: α) CH 2 =CHCH 2 CH 3 και CH 3 CH=CHCH 3 β) CH 3 COOH και HCOOCH 3 Γ) CH 3 CHCH 2 OH και CH 3 CH 2 CH 2 CH 2 OH | CH 3 Δ) CH 3 CH=O και CH 3 COCH 3 ΙΣΟΜΕΡΕΙΣ χαρακτηρίζονται δύο ή περισσότερες ενώσεις όταν έχουν ίδιο μοριακό τύπο. Π.χ. Η ένωση CH 3 CH 2 OH (αιθανόλη) και η ένωση CH 3 -O-CH 3 (διμεθυλαιθέρας) έχουν μοριακό τύπο C 2 H 6 O, αν και πρόκειται για διαφορετικές ενώσεις. Είδη ισομέρειας ΙΣΟΜΕΡΕΙΑ ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΙΣΟΜΕΡΕΙΑ ΣΤΕΡΕΟΙΣΟΜΕΡΕΙΑ ΘΕΣΗΣ ΑΛΥΣΙΔΑΣ ΟΜΟΛΟΓΗΣ ΣΕΙΡΑΣ ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΙΣΟΜΕΡΕΙΑ Τα ισομερή έχουν σε διαφορετική θέση την χαρακτηριστική ομάδα ή τον πολλαπλό δεσμό. Π.χ. CH 3 CH 2 CH 2 OH και CH 3 CH(OH)CH 3 Τα ισομερή διαφέρουν στην μορφή της ανθρακικής αλυσίδας.. Π.χ. CH 3 CH 2 CH 2 CH 3 και CH 3 CH(CH 3 )CH 3 Τα ισομερή ανήκουν σε διαφορετικές ομόλογες σειρές Π.χ. CH 3 CH 2 OH και CH 3 OCH 3 ΠΡΟΣΟΧΗ Ισομέρεια ομόλογης σειράς μπορούν να εμφανίσουν μεταξύ τους: ΑΛΚΙΝΙΑ με ΑΛΚΑΔΙΕΝΙΑ (Γενικός τύπος: C v H 2v-2 ) - ΑΛΔΕΫΔΕΣ με ΚΕΤΟΝΕΣ (Γεν τύπος: C v H 2v O) ΑΛΚΟΟΛΕΣ με ΑΙΘΕΡΕΣ (Γενικός τύπος : C v H 2v+2 O) - Κ.Μ.ΟΞΕΑ με ΕΣΤΕΡΕΣ (Γεν τύπος: C v H 2v O 2 )

ΧΗΜΕΙΑ Α ’ ΛΥΚΕΙΟΥ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗΣ Λ.ΤΖΙΑΝΟΥΔΑΚΗ Πως προσδιορίζουμε τα συντακτικά ισομερή ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ: Να βρεθούν τα συντακτικά ισομερή με μοριακό τύπο C 4 H 10 O. Προσδιορίζουμε την ομόλογη σειρά ή σειρές, στις οποίες αναφέρεται ο δεδομένος μοριακός τύπος C 4 H 10 O. Σχηματίζουμε όλες τις διαφορετικές αλυσίδες που μπορούν να υπάρξουν με 4 άτομα άνθρακα. Για κάθε αλυσίδα εξαντλούμε όλες τις πιθανές θέσεις στις οποίες μπορεί να μπει η χαρακτηριστική ομάδα (ή ο πολλαπλός δεσμός αν πρόκειται για ακόρεστη ένωση). Συμπληρώνουμε με άτομα υδρογόνου τις προηγούμενες αλυσίδες Να γραφούν οι συντακτικοί τύποι όλων των ισομερών με τους παρακάτω μοριακούς τύπους: Α) C 4 H 6 B)C 4 H 9 COOH Γ) C 4 H 8 O Δ) C 3 H 8 O ΚΕΦ.6:6.4 (β) ΙΣΟΜΕΡΕΙΑ ΟΡΓΑΝΙΚΩΝ ΕΝΩΣΕΩΝ

ΧΗΜΕΙΑ Α ’ ΛΥΚΕΙΟΥΚΕΦ.6:6.5 (α) ΔΕΙΓΜΑΤΙΚΑ ΛΥΜΕΝΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗΣ Να βρεθεί ο μοριακός τύπος κορεσμένου μονοκαρβοξυλικού οξέος που έχει σχετική μοριακή μάζα ίση με 74. Δίνονται οι σχετικές ατομικές μάζες, C:12, H:1, O: ,6 g αερίου αλκινίου βρίσκονται σε δοχείο όγκου 4,1 λίτρων σε θερμοκρασία 27 ο C, οπότε ασκούν πίεση ίση με 0,6 atm. Να βρεθεί ο μοριακός του τύπος. Δίνονται οι σχετικές ατομικές μάζες, C:12, H:1 και η σταθερά αερίων R=0,082 L. atm. mol -1. L -1. Λ.ΤΖΙΑΝΟΥΔΑΚΗ Όταν γνωρίζουμε την ΟΜΟΛΟΓΗ ΣΕΙΡΑ και την ΣΧΕΤΙΚΗ ΜΟΡΙΑΚΗ ΜΑΖΑ της οργανικής ένωσης. ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ 1: Να βρεθεί ο μοριακός τύπος κορεσμένης μονοσθενούς αλκοόλης που έχει σχετική μοριακή μάζα ίση με 46. Δίνονται οι σχετικές ατομικές μάζες, C:12, H:1, O:16 Ενδεικτική λύση Ο γενικός τύπος των Κ. Μ. Αλκοολών είναι C v H 2v+2 O. H σχετική μοριακή μάζα επομένως θα είναι ίση με 12. v+1. (2v+2) + 16 Άρα ισχύει η ισότητα: 12. v+1. (2v+2) + 16= 46 => 14. v =46-18 => v=2 Αντικαθιστούμε στον γενικό τύπο την τιμή του v και καταλήγουμε στον μοριακό τύπο C 2 H 6 O Όταν γνωρίζουμε την ΟΜΟΛΟΓΗ ΣΕΙΡΑ και άλλα δεδομένα από τα οποία μπορούμε να βρούμε την ΣΧΕΤΙΚΗ ΜΟΡΙΑΚΗ ΜΑΖΑ της οργανικής ένωσης. (Π.χ. τον όγκο σε stp δεδομένης ποσότητας της ένωσης) ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ 2: Να βρεθεί ο μοριακός τύπος κορεσμένης μονοσθενούς κετόνης της οποίας 5,8g ατμών της καταλαμβάνουν σε stp όγκο 2,24 L. Δίνονται οι σχετικές ατομικές μάζες, C:12, H:1, O:16 Ενδεικτική λύση Ο γενικός τύπος των Κ. Μ. Κετονών είναι C v H 2v O. H σχετική μοριακή μάζα επομένως θα είναι ίση με 12. v+1. 2v + 16 Υπολογίζουμε τη σχετική μοριακή μάζα της κετόνης: Τα 2,24 L σε πρότυπες συνθήκες έχουν μάζα 5,8g Τα 22,4 L ΄΄ ΄΄ ΄΄ ΄΄ ΄΄ Mr=; Mr= 58 Άρα ισχύει η ισότητα: 12. v+1. 2v + 16= 58 => 14. v =58-16 => v=3 Αντικαθιστούμε στον γενικό τύπο την τιμή του v και καταλήγουμε στον μοριακό τύπο C 3 H 6 O

ΧΗΜΕΙΑ Α ’ ΛΥΚΕΙΟΥΚΕΦ.6:6.5 (β) ΔΕΙΓΜΑΤΙΚΑ ΛΥΜΕΝΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗΣ H πυκνότητα αέριου αλκενίου σε πρότυπες συνθήκες πίεσης και θερμοκρασίας είναι ίση με 1,25g/L. Να βρείτε τον μοριακό τύπο του αλκενίου.. Δίνονται οι σχετικές ατομικές μάζες, C:12, H: Κορεσμένη μονοσθενής αλκοόλη περιέχει 60%(w/w) άνθρακα. Να βρεθεί ο μοριακός της τύπος.. Δίνονται οι σχετικές ατομικές μάζες, C:12, H:1, Ο:16. Λ.ΤΖΙΑΝΟΥΔΑΚΗ Όταν γνωρίζουμε την ΟΜΟΛΟΓΗ ΣΕΙΡΑ και την ΠΥΚΝΟΤΗΤΑ ατμών της οργανικής ένωσης σε πρότυπες συνθήκες. ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ 3: Να βρεθεί ο μοριακός τύπος κορεσμένης μονοσθενούς αλκοόλης της οποίας οι ατμοί έχουν σε πρότυπες συνθήκες πυκνότητα ίση με 2,05 g/L. Δίνονται οι σχετικές ατομικές μάζες, C:12, H:1, O:16 Ενδεικτική λύση Ο γενικός τύπος των Κ. Μ. Αλκοολών είναι C v H 2v+2 O. H σχετική μοριακή μάζα επομένως θα είναι ίση με 12. v+1. (2v+2) + 16 Υπολογίζουμε τη σχετική μοριακή μάζα της αλκοόλης: Το 1L ατμών της αλκοόλης σε πρότυπες συνθήκες έχει μάζα 2,05g Τα 22,4 L ΄΄ ΄΄ ΄΄ ΄΄ ΄΄ Mr=; Mr= 46 (περίπου) Άρα ισχύει η ισότητα: 12. v+1. (2v+2) + 16= 46 => 14. v =46-18 => v=2 Αντικαθιστούμε στον γενικό τύπο την τιμή του v και καταλήγουμε στον μοριακό τύπο C 2 H 8 O Όταν γνωρίζουμε την ΟΜΟΛΟΓΗ ΣΕΙΡΑ και την % ΚΑΤΑ ΜΑΖΑ ΠΕΡΙΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑ της οργανικής ένωσης σε κάποιο συστατικό της στοιχείο. (Π.χ σε άνθρακα) ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ 4: Να βρεθεί ο μοριακός τύπος αλκανίου που περιέχει 81,82% (w/w) άνθρακα. Δίνονται οι σχετικές ατομικές μάζες, C:12, H:1 Ενδεικτική λύση Ο γενικός τύπος των αλκανίων είναι C v H 2v+2. H σχετική μοριακή μάζα επομένως θα είναι ίση με 12. v+1. (2v + 2) = 14v+2 Άρα: Τα 100 g αλκανίου περιέχουν 81,82 g άνθρακα τα (14v+2) g αλκανίου περιέχουν (12.v) g άνθρακα Και από την ισότητα v = 81,82. (14v+2) => v=3 Αντικαθιστούμε στον γενικό τύπο την τιμή του v και καταλήγουμε στον μοριακό τύπο C 3 H 8

ΧΗΜΕΙΑ Α ’ ΛΥΚΕΙΟΥΚΕΦ.6:6.5 (γ) ΔΕΙΓΜΑΤΙΚΑ ΛΥΜΕΝΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗΣ Σε κορεσμένο αιθέρα η αναλογία ατόμων άνθρακα προς τα άτομα του υδρογόνου είναι ίση με 2:5 αντίστοιχα. Να βρεθούν ο μοριακός τύπος του αιθέρα και οι όλοι δυνατοί συντακτικοί του τύποι. Λ.ΤΖΙΑΝΟΥΔΑΚΗ Όταν γνωρίζουμε την ΟΜΟΛΟΓΗ ΣΕΙΡΑ και κάποιο άλλο δεδομένο όπως ΑΝΑΛΟΓΙΑ ΜΑΖΩΝ Η ΑΤΟΜΩΝ στην ένωση ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ 5: Να βρεθεί ο μοριακός τύπος αλκανίου στο οποίο η μάζα του άνθρακα είναι πενταπλάσια από τη μάζα του υδρογόνου. Δίνονται οι σχετικές ατομικές μάζες, C:12, H:1 Ενδεικτική λύση Ο γενικός τύπος των αλκανίων είναι C v H 2v+2. H σχετική μοριακή μάζα επομένως θα είναι ίση με 12. v+1. (2v+2) με τη μάζα του άνθρακα να είναι 12. v και τα μάζα του υδρογόνου να είναι 2v+2. Πρέπει επομένως να ισχύει: 12.v=5.(2v+2) => v=5 Αντικαθιστούμε στον γενικό τύπο την τιμή του v και καταλήγουμε στον μοριακό τύπο C 5 H 12