Νευρολογική εξέταση/εκτίμηση στην νεογνική και βρεφική ηλικία στην νεογνική και βρεφική ηλικία Δρ.Τζητηρίδου Μαρία Δρ.Τζητηρίδου Μαρία Ε.Ε.ΝΑ Ε.Ε.ΝΑ

Διαγνωστική προσέγγιση  Επισκόπηση  Έλεγχος κρανιακών νεύρων  Αρχέγονα α/α  Κινητικότητα  Μυϊκός τόνος  Νευροαναπτυξιακός έλεγχος  Αναπτυξιακή κατάσταση  Λειτουργική ολοκλήρωση  Ψυχοκινητική εξέλιξη σε διάφορες ηλικίες

Η Ανάπτυξη εξελίσσεται σε κεφαλουραία κατεύθυνση

Φυσική εξέταση Ι  Επισκόπηση  συμπεριφορά και ανάπτυξη παιδιού, εμφάνιση, όψη, θρέψη  Έλεγχος περιμέτρου κεφαλής, βάρους σώματος, μήκος/ σύγκριση με όλες τις προηγούμενες τιμές στις καμπύλες ανάπτυξης

Φυσική εξέταση ΙΙ ΚΕΦΑΛΗ ΚΕΦΑΛΗ  Μέγεθος  Ψηλάφηση πρόσθιας και οπίσθιας πηγής  Ψηλάφηση ραφών  Κρανιοσυνοστέωση  Μεγαλοκεφαλία/Μικρο κεφαλία  Μεγάλη πρόσθια πηγή  Ασυνήθιστο σχήμα κεφαλής

Φυσική εξέταση ΙΙΙ  Δυσμορφίες προσώπου  Οφθαλμοί →επίκανθος  Ομφθαλμοσκόπηση  Στοματοφάρυγγας  Ωτα (σχήμα, μέγεθος,θέση,δοκιμασία ακοής,χαμηλή πρόσφυση)  Τράχηλος

Φυσική εξέταση V  Τριχοφυία→μέσης γραμμής, δισχιδής ράχη  Δέρμα →αιμαγγειώματα, κηλίδες αποχρωματισμένες, café au lait κηλίδες  Οιδήματα, πετέχειες, εκχυμώσεις  Εξέταση Σ.Σ, κύφωση, σκολίωση

Εξέταση χεριών και δακτύλων  Παρουσία ανώμαλων πτυχών, συνδακτυλία, πολυδακτυλία  Σύνδρομα →σ.Αpert,Cornelia de Lange Holt-Orma,τρισωμία 13,18 Holt-Orma,τρισωμία 13,18

Βασική νευρολογική εξέταση  Ευερεθιστότητα, βυθιότητα  Μυικός τόνος (υπερτονία, υποτονία, φυσιολογικός)  Μυική ισχύς  Αντανακλαστικά (αρχέγονα, τενόντια)  Κρανιακά νεύρα  Εξέταση επιπολής και εν τω βάθει αισθητικότητας

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΔΗ/ΧΗ ΗΛΙΚΙΑΣ

Εξέταση κινητικότητας  Κάθε μέρος του σώματος εξετάζεται ως εξής ΈΛΕΓΧΟΣ → στάση εύρος κινήσεων, ανώμαλες κινήσεις ΈΛΕΓΧΟΣ → στάση εύρος κινήσεων, ανώμαλες κινήσεις ΠΑΘΗΤΙΚΕΣ ΚΙΝΗΣΕΙΣ ΠΑΘΗΤΙΚΕΣ ΚΙΝΗΣΕΙΣ ΕΝΕΡΓΕΙΣ ΚΙΝΗΣΕΙΣ ΕΝΕΡΓΕΙΣ ΚΙΝΗΣΕΙΣ ΣΥΝΤΟΝΙΣΜΟΣ ΚΙΝΗΣΕΩΝ ΣΥΝΤΟΝΙΣΜΟΣ ΚΙΝΗΣΕΩΝ ΑΝΤΑΝΑΚΛΑΣΤΙΚΑ ΑΝΤΑΝΑΚΛΑΣΤΙΚΑ

ΕΛΕΓΧΟΣ  Δυσμορφία  Ατροφία  Μυική μάζα→ ατροφία σε περιφερική νωτιαία ατροφία  Ευαισθησία στην ψηλάφηση των μυών  Λεπτές μικρό-ινιδικές συσπάσεις γλώσσας  Ανώμαλες κινήσεις  Τικ  Τρόμος, αθετωσικές, χορεία  Ο τρόμος επηρεάζεται από ενεργητικές κινήσεις?  Σταματούν στον ύπνο?

Παθητικές κινήσεις  Έλεγχος παθητικών κινήσεων σε διάφορες αρθρώσεις  Εκτίμηση μυϊκού τόνου →μέτρηση αντίσταση άκρων στην παθητική κίνηση(θέσης)  →αντίσταση μελών στην εκταση/τενοντια α/α(φάσης)  Σπαστικότητα /υπερτονία  υποτονία

Διαταραχές μυικού τόνου Ι   Υποτονία – ελάττωση του μυϊκού τόνου κάτω του φυσιολογικού   Υπερτονία – αύξηση του μυϊκού τόνου πάνω από το φυσιολογικό. Εμφανίζεται με δύο μορφές, τη σπαστικότητα και τη δυσκαμψία  Πυραμιδικά νοσήματα) Εξωπυραμιδικά νοσήματα )  Στη σπαστικότητα (Πυραμιδικά νοσήματα) παρατηρείται αυξημένη αντίσταση στην αρχή της παθητικής κίνησης, ενώ στη δυσκαμψία η αντίσταση παραμένει η ίδια σ` όλο το εύρος της κίνησης(Εξωπυραμιδικά νοσήματα )

Διαταραχές μυικού τόνου ΙΙ  Ελαττωμένος μυικός τόνος (υποτονία) παθήσεις κατώτερου κινητικού νευρώνα παθήσεις κατώτερου κινητικού νευρώνα μυοπάθειες μυοπάθειες παρεγκεφαλιδικές βλάβες παρεγκεφαλιδικές βλάβες αρχικά στάδια οξέων καταστάσεων του ανώτερου κινητικού νευρώνα αρχικά στάδια οξέων καταστάσεων του ανώτερου κινητικού νευρώνα διάφορα μη νευρολογικά νοσήματα διάφορα μη νευρολογικά νοσήματα

Ενεργείς κινήσεις (κινητικότητα-ισχύς)  Κινητικότητα  Μυική ισχύς→ζητάμε από το παιδί να κάνει κινήσεις ενάντια στην αντίσταση που προβάλει ο εξεταστής  Εύρος 0-5  μυοτονία→ζητάμε από το παιδί να κλείσει τα χεράκια του και μετά άμεσα να ανοίξει τα δάχτυλα για 10 sec

Εξέταση κινητικότητας στο νεογνό Ι  Παρατήρηση αυτόματης δραστηριότητας  Αρχέγονα αντανακλαστικά  Μυϊκός τόνος  Συνέργεια  Ενεργητική εξέταση

Εξέταση κινητικότητας στο νεογνό ΙΙ  κίνηση→καθώς αυξάνεται η ηλικία, οι αυτόματες κινήσεις του βρέφους γίνονται από εκτατικές γενικευμένες και αθετωσικές, σε εντοπισμένες και σύντομες  Πρόωρο/τελειόμηνο  Μυικός τόνος→ιγνυακή γωνία, το σημείο πτέρνα αυτί, στήριξη κεφαλής

Μυική ισχύς  Έλεγχος κεφαλής κατά την έλξη σε καθιστή θέση *σε κεντρική βλάβη μπορεί να υπάρχει έντονη υπερτονία των μυών του τραχήλου με συνοδό υποτονία του κορμού  Κοιλιακή ανάρτηση *λατινικό ανεστραμμένο U *λατινικό ανεστραμμένο U  Αντίσταση στους παθητικούς χειρισμούς

Ελαττωμένη μυική ισχύς ή μυική αδυναμία  Αδυναμία υπερνίκησης της βαρύτητας ή αδυναμία σύλληψης αντικειμένων σε υψηλό επίπεδο  Υποτονία με ικανοποιητική μυική ισχύς →κεντρικού τύπου βλάβη  Υποτονία και μυική αδυναμία (χαλαρή)→παθήσεις περιφερικότερες από το νωτιαίο μυελό

Αρχέγονα αντανακλαστικά  Μερικά α/α τροποποιούνται σε εκούσιες κινήσεις όπως βάδισης, στήριξης  τα α/α είναι απαραίτητο να εξαφανιστούν για να εξελιχθούν σε ομαλή κινητικότητα  Π.χ.το ασύμμετρο αντανακλαστικό του αυχένα σε εξέλιξη στην καθιστή θέση  Η επίμονη παραμονή ή αιφνίδια παρουσία τους χωρίς εκλυτικούς μηχανισμούς, υποδηλώνει σε κεντρική βλάβη

Αρχέγονα αντανακλαστικά

 Το σημείο BABINSKI είναι φυσιολογικό εύρημα μέχρι τα 2 χρόνια

Εκτίμηση βάδισης  Πρώιμη βρεφική περίοδος→βάδισμα σε ευρεία βάση και ασταθές, κανονικός βηματισμός  Δυσλειτουργία πυραμιδικής/εξωπυραμιδικής  Δυσλειτουργία παρεγκεφαλίδας  Ικανότητα του παιδιού να βαδίζει στις πτέρνες→μυοπάθεια

Συντονισμός των κινήσεων (επιδεξιότητα των κινήσεων των άνω άκρων)  Στο βρέφος εκτιμάται η ικανότητα σύλληψης, ποιότητα, σύνθεση κινήσεων, ταχύτητα, συμμετρικότητα  Στο μεγαλύτερο παιδί (δάχτυλο-μύτη, δάχτυλο- δάχτυλο)→παθολογικές δοκιμασίες παρατηρούνται σε παρεγκεφαλιδικές βλάβες και εν τω βάθει αισθητικότητας *διαταραχές συντονισμού έχουμε και στις 2 περιπτώσεις, μόνο που στις διαταραχές της εν τω βάθει αισθητικότητας με το κλείσιμο των ματιών χειροτερεύει

Εν τω βάθει και επιπολής αντανακλαστικά  Εν τω βάθει τένοντια α/α (τρικέφαλου, επιγονατίδας,δικεφάλου)  Ασυμμετρία  Απουσία Αυξημένα, κλόνος, θετικό σημείο Babinski →δυσμενής πρόγνωση Αυξημένα, κλόνος, θετικό σημείο Babinski →δυσμενής πρόγνωση  Σε περιφερική βλάβη δεν παράγονται

Διαφορική διάγνωση βλάβης ανώτερου και κατώτερου κινητικού νευρώνα  Βλάβη ανώτερου κινητικού νευρώνα-σπαστική πάρεση  Παράλυση  Αυξημένος μυικός τόνος  Αυξημένα τένοντια α/α  Ελαττωμένα κοιλιακά α/α α/α  Πυραμιδικά σημεία  Βλάβη κατώτερου κινητικού νευρώνα-χαλαρή πάρεση  Ελαττωμένος μυικός τόνος  Ελαττωμένα κοιλιακά ή τενόντια α/α  ατροφίες

Εξέταση αισθητικότητας  Η αξιολόγηση της αισθητικότητας συνίσταται στην εκτίμηση των αισθήσεων του πόνου, αφής, υψηλής και χαμηλής θερμοκρασίας και της θέσης των αρθρώσεων στο χώρο Βρεγματικός λοβός, θάλαμος, υποθάλαμος, περιφερικές νευροπάθειες Βρεγματικός λοβός, θάλαμος, υποθάλαμος, περιφερικές νευροπάθειες

Διερεύνηση κρανιακών νεύρων Ι  Η αξιολόγηση των εγκεφαλικών συζυγιών εξαρτάται από το στάδιο ωρίμανσης του εγκέφαλου και τη δυνατότητα του παιδιού να συνεργαστεί

Διερεύνηση κρανιακών νεύρων ΙΙ  Η εκτίμηση όσφρησης δύσκολη, αρχίζει από 2-3 χρ.  Με τη δυνατότητα ομιλίας οξύνεται  Οπτικό → οπτική οξύτητα, περιφερική όραση, βυθός  Κοινό κινητικό, τροχιλιακό, απαγωγό →οφθαλμικές κινήσεις, κίνηση βλεφάρου, θέση και εμφάνιση οφθαλμικού βολβού

Διερεύνηση κρανιακών νεύρων ΙΙΙ  Εξοφθάλμιες κινήσεις του βρέφους  α/α κόρης (30 w κύησης)  νυσταγμός→ακούσια γρήγορη κίνηση σε πλάγια κατεύθυνση, ρυθμική και μη (οφείλεται σε παθήσεις ωτός ή νευρολογικά προβλήματα)  Παράλυση απαγωγού→στραβισμός  Παράλυση όλων→διπλωπία, στραβισμός,πτώση οφθαλμού, πτώση βλεφάρου

Διερεύνηση κρανιακών νεύρων IV  τρίδυμο→ελέγχει την κινητική νεύρωση όλων των μυών της μάσησης  Σε νεογνά –θηλασμός, κατάποση  Αισθητική νεύρωση του άνω τμήματος του προσώπου, οφθαλμικού βολβού, παραρρινίων κόλπων, ρινός, στόματος, γλώσσας

Διερεύνηση κρανιακών νεύρων V  προσωπικό→νευρώνει τους μύες του προσώπου, αισθητική νεύρωση στα πρόσθια 2/3 της γλώσσας (γεύση),ρυθμίζει την έκκριση των δακρύων (μείζον επιπολής λιθοειδές νεύρο)  Περιφερική βλάβη του νεύρου (βλάβη στον πυρήνα ή νεύρο) * απώλεια γεύσης και έλλειψη δακρύων σύστοιχα στην βλάβη, υπερακουσία  Κεντρικού τύπου (βλάβη στην πυραμιδική οδό)

Διερεύνηση κρανιακών νεύρων VΙ  ακουστικό→κοχλιακό, αιθουσαίο  <3 χρ. δύσκολη η εξέταση  Στρέφει το κεφάλι στο ηχητικό ερέθισμα  μεγαλύτερα παιδιά →νυσταγμός, ίλιγγος, κώφωση, εμβοές

Διερεύνηση κρανιακών νεύρων VΙΙ  γλωσσοφαρυγγικό /πνευμονογαστρικό  βλάβη→ μετατόπιση σταφυλής, ένρινη ομιλία, αφωνία  παραπληρωματικό→αμιγώς κινητικό, στερνοκλειδομαστοειδή, άνω τμήμα τραπεζοειδούς  κλίση κεφαλής, ραιβόκρανο, πτώση ώμου  υπογλώσσιο→ατροφία, κίνηση γλώσσας

ΝΕΥΡΟΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΑ ΤΕΣΤ  Infant Neuromotor Assessment (INA)  Alberta Infant Motor Scale (AIMS)  Bayley Scales  Prechtl: General Movements  Αmiel-Tiemsson

Θεραπευτικός στόχος πρώιμης παρέμβασης  Πρώιμη αναγνώριση της απόκλισης  Πρώιμη /έγκαιρη έναρξη NDT  Πρώιμη αναγνώριση ακουστικών και οπτικών διαταραχών  Σωστή καθοδήγηση στους γονείς   acceptance   reasonable expectations