ΕΛΕΓΕΙΑ Ο έρωτας κατέχει στην ελεγεία την πιο μεγάλη θέση. Παρά το ότι οι Ρωμαίοι είχαν μικρότερη ευαισθησία από τους Έλληνες, εν τούτοις θεωρούσαν τη γυναίκα αξιοσέβαστη και εκτιμούσαν την προσφορά της στο κοινωνικό σύνολο. Ανέλυαν σχολαστικά τα αισθήματά τους. Στους Αλεξανδρινούς η ελεγεία παρέμεινε ένα τεχνητό και αντικειμενικό κατασκεύασμα, η σοφία ήταν πάντοτε παρούσα, αλλά η ζωή δεν κυκλοφορούσε στους στίχους τους. Αφού μεταφυτεύθηκε στη Ρώμη απόκτησε νέους χυμούς, αναζωογονήθηκε και έφερε νέους καρπούς.

ΕΛΕΓΕΙΑ Οι Ρωμαίοι έδωσαν στην ελεγεία ψυχή και με την γλώσσα τη λατινική στην καλύτερη εποχή της καρποφόρησε και τελειοποιήθηκε το είδος. Από τους Αλεξανδρινούς πήραν την τεχνική του ύφους, τη στιχουργική ευλυγισία και της προσέδωσαν τη ρωμαϊκή νοοτροπία και ψυχολογία. Ο Τίβουλλος, ο Προπέρτιος και ο Οβίδιος αντιπροσωπεύουν τη ρωμαϊκή ελεγεία.

Ελεγειακοί ποιητές Το κύριο χαρακτηριστικό των ελεγειακών ποιητών είναι η θέση που έχει στην ελεγεία η γυναίκα. Ο άνδρας λατρεύει πάντα την ερωμένη-μούσα του, υποφέρει, κυριεύεται από ερωτική μανία (Προπέρτιος), φλέγεται (Οβίδιος) μοιάζει να είναι ένας στρατιώτης στην υπηρεσία της ηρωίδας-γυναίκας (Τίβουλλος). Η ελεγεία εστιάζει στην περιγραφή της γυναίκας, στην ομορφιά της. Οι ελεγειακοί όταν μιλούν για την ερωμένη τους μιλούν παράλληλα για την δική τους ποίηση αναπολώντας ελληνιστικά πρότυπα περισσότερο:Καλλίμαχος, Φιλητάς, αλλά και του ερωτικού ελληνικού επιγράμματος (Κάτουλλος-Προπέρτιος- Μελέαγρος).

Ελεγειακοί ποιητές: Τίβουλλος-Προπέρτιος- Οβίδιος Τίβουλλος, Aulus Albius Tibullus Γεννήθηκε στους Γαβίους (50;) και πέθανε το 19 Ανήκε στην τάξη των ιππέων και η οικογένειά του ήταν εύπορη. Ζει στη Ρώμη, όπου και σπουδάζει τη ρητορική. Ηταν φίλος του Μεσσάλα και τον ακολούθησε στις εκστρατείες της Γαλατίας και αργότερα στην Ανατολή. Ποιητής του έρωτα, υπηρέτης της Αφροδίτης. Ο πιο σημαντικός δεσμός του ήταν η Δηλία, μια απελεύθερη που το όνομά της ήταν Πλανία, την οποία περιπαθώς υμνεί σε πολλούς στίχους του έργου του, αλλά λόγω της απουσίας του εκείνη δημιουργεί καινούρια σχέση. Ο Τίβουλλος ερωτεύτηκε και τη Νέμεση, μιαν εταίρα στην οποία μένει πιστός μέχρι τον θάνατό του παρότι εκείνη φεύγει με κάποιον άλλο. Ελεγειακοί ποιητές: Τίβουλλος-Προπέρτιος- Οβίδιος

Τίβουλλος Ο Τίβουλλος άρεσε περισσότερο για την απλότητα των αισθημάτων και τον τρόπο που τα εκφράζει. Στην ποίησή του δεν υπάρχει τίποτε σκοτεινό, ασαφές και περίπλοκο. Δεν χρησιμοποιεί μυθολογικά στοιχεία και δεν καταφεύγει σε αλληγορίες. Είναι ένας νέος άνθρωπος που αγαπά τις απολαύσεις της ζωής και νοιάζεται για την υγεία και τον πλούτο. Εκφράζει τη στεναχώρια του από τις προσωπικές του επώδυνες περιπέτειες και καταγράφει τα συναισθήματά του. Εγκωμιάζει τη φύση και την αγροτική ζωή μέσα από μια σαγηνευτική στιχουργία και μουσικότητα του λόγου.

Τίβουλλος Έργο:4 βιβλία Ελεγείες. Πολλές αμφισβητούνται, οι 8-12 του 4 βιβλίου είναι της Σουλπικίας, και αναφέρονται στον έρωτά της προς τον Κήρινθο.

Προπέρτιος, Sextus Propertius Γεννήθηκε το 49 π.Χ.και πέθανε το 15 π.Χ. στο Ασίσιο Σπούδασε στη Ρώμη νομική αλλά στράφηκε νωρίς στην ποίηση. Κύκλος Μαικήνα-Αύγουστος. ΈΡΓΟ: Μονόβιβλος ( υμνεί τον έρωτά του για την Κυνθία, ψευδώνυμο της Hostia). Οι περιπέτειές του οι ερωτικές μαζί της είναι το θέμα των ελεγειών του (Φιλητάς, Καλλίμαχος, αλλά και μυθολογία). Ελεγείες, 5 βιβλία (92 ελεγείες). Περιεχόμενο ερωτικό, διηγηματικό.

Οβίδιος, P. Ovidius Naso Γεννήθηκε στο Σούλμο το 43 π.Χ. και πέθανε το 17 μ.Χ., εξόριστος. Σπούδασε στη Ρώμη, ρητορική, με τον Αρήλλιο Φούσκο και τον Πόρκιο Λάτρωνα, αλλά ασχολήθηκε με την ποίηση. Μπήκε στον κύκλο του Μεσσάλλα και γνώρισε προσωπικά τον Προπέρτιο.Ταξίδεψε στην Αθήνα και στην Ασία. Ήρθε στη Σικελία και επέστρεψε στη Ρώμη. Ο Αύγουστος τον ανάγκασε να εγκαταλείψει τη Ρώμη και έζησε το υπόλοιπο της ζωής του εξόριστος στον Εύξεινο Πόντο, ίσως για το έργο του Ερωτική τέχνη, ίσως επειδή είχε σχέση με την προσπάθεια να ανακηρυχθεί διάδοχος του θρόνου ο Agrippa Postumus. Πεθαίνει στην εξορία.

Οβίδιος ΕΡΓΑ: Ποιήματα του έρωτα Amores, ερωτικές ελεγείες, 3 βιβλία (Κόριννα). Ars amatoria:οδηγίες προς τους άνδρες, εύρεση κοριτσιών, τρόποι να πλησιάσεις μια κοπέλα, να δίνεις δώρα, να γράφεις επιστολές. Συμπόσια, φιλιά και καλοδεχούμενη βία. Κατάκτηση, μακροζωία του έρωτα. Συμβουλές στις γυναίκες. Remedia amoris: συμβουλές προς ερωτευμένους. Καταπολέμηση του πάθους, αποτροπή από την αυτοκτονία. Epistolae Herroidum, πλαστές ερωτικές Επιστολές των γυναικών της μυθολογίας προς τους αγαπημένους τους που ζουν μακριά

Οβίδιος β)Ποιήματα ώριμης ηλικίας. Μεταμορφώσεις, 15 βιβλία. Μυθικές μεταμορφώσεις από το Χάος μέχρι τη μεταμόρφωση του Ιουλίου Καίσαρα. Με κομψή γλώσσα και πλούτο εκφράσεων. Fasti,ημερολόγιο, προέλευση των εορτών και του ημερολογίου των Ρωμαίων.

Οβίδιος γ) Ποιήματα στην εξορία Tristia, Θρήνοι, ελεγείες 5 βιβλία, Epistolae ex Ponto, επιστολές σε ελεγειακή μορφή, παρακλητικές σε φίλους, 4 βιβλία, 30 ελεγείες. Ibis, Ίβις. Ποίημα προς άγνωστο που κακολογούσε τον ποιητή.

Οβίδιος, πρότυπα Γάλλος, Τίβουλλος, Προπέρτιος, (Amores) Ηρωίδες:Ευριπίδης, Όμηρος, Απολλώνιος, Βιργίλιος, Καλλίμαχος. Μεταμορφώσεις: ως προς το μέτρο είναι έπος, ως προς το περιεχόμενο ελληνιστική ιστοριογραφία. :Όμηρος, Ησίοδος, Βιργίλιος, Απολλώνιος. Fasti: Καλλίμαχος, Προπέρτιος. Χειρισμός του εξάμετρου και ελεγειακού διστίχου αριστοτεχνικός. Albrecht:

Τίτος Λίβιος, Τitus Livius Ανήκει στην εποχή του Αυγούστου. Το κράτος έχει σταθεροποιηθεί, η αυτοκρατορία επιθυμεί πολύ εκτεταμένες και συνολικές εκθέσεις της ιστορίας της και η ειρήνη παρέχει τον απαιτούμενο χρόνο γι’αυτές. Ο Λίβιος γεννήθηκε στην Πάδοβα το 59 π. Χ. πέθανε το 17μ. Χ. Το τέλος των εμφυλίων πολέμων και η αρχή της pax Augusta οδηγούν τον Λίβιο στην απόφαση της συγγραφής μιας ρωμαϊκής ιστορίας, με το όνειρο του μεγαλείου του παρελθόντος της Δημοκρατίας.

Λίβιος Έργο:Τα ρητορικά και φιλοσοφικά του έργα δεν σώθηκαν Το βασικό ιστορικό του έργο Ab urbe condita libri CILII (142)πραγματεύεται την ιστορία από τις αρχές μέχρι τον θάνατο του Δρούσου (9π.Χ). Σώζονται μόνο τα βιβλία 1-10 και Το υπόλοιπο μας είναι γνωστό από περιγραφές του περιεχομένου, και περιλήψεις.

Λίβιος Πηγές:Ο Λίβιος κατονομάζει τις πηγές του μόνο περιστασιακά. Ο Πολύβιος, ο Διονύσιος ο Αλικαρνασσέας, ο Καίσαρας, ο Σαλλούστιος, ο Πολλίων. Ο Λίβιος παραλείπει τα γεγονότα που ενοχοποιούν τους Ρωμαίους, διηγείται δραματικά και παραστατικά τα γεγονότα. Δεν αντιλαμβάνεται τα στρατιωτικά πράγματα. Οι περιγραφές μαχών ακολουθούν ένα λογοτεχνικό σχήμα.

Λίβιος Ο Λίβιος ο «ρωμαίος Ηρόδοτος» ακολουθεί την παράδοση της ελληνιστικής ιστοριογραφίας αλλά επιτυγχάνει την ολοκλήρωση της ρωμαϊκής χρονογραφίας. Για τον Λίβιο η ιστοριογραφία είναι έργο των ρητόρων. Οι ευθείς λόγοι παίζουν σημαντικό ρόλο στο έργο του. Χρησιμοποιεί τα exempla για να τα μιμηθούν οι αναγνώστες. Ο Λίβιος γράφει την ιστορία όχι ως μέτοχος των γεγονότων αλλά από κάποια απόσταση, ως παρατηρητής.

Λίβιος Το έργο του έγινε πλατιά αγαπητό από τους σύγχρονους και μεταγενέστερους. Η σημασία του Λίβιου στην Καρολλίγγεια Αναγέννηση δεν έχει αποτιμηθεί. Στον Μεσαίωνα γνώριζαν τα τέσσερα πρώτα βιβλία του έργου του. Στην Αναγέννηση λειτουργεί ως πρότυπο και γίνεται επίσης πρότυπο για την ιστοριογραφία των σύγχρονων εθνών (Μοντεσκιέ, Γαλλική Επανάσταση μετάφραση λόγων του από τον Ρουσσώ)

Τέταρτη Περίοδος, Αργυρούς Αιώνας (14-117). Ποίηση Περίοδος αυτοκρατόρων (Καλιγούλας, Κλαύδιος, Νέρωνας, Δομιτιανός, Τραϊανός, Αδριανός, κλπ.) Επική ποίηση:Λουκανός (Ισπανία 39μ.Χ.), Ζει στη Ρώμη, και σπουδάζει και στην Αθήνα. Έργο:Pharsalia αφιερωμένο στον Νέρωνα Σίλιος Ιταλικός: Punica, 17 βιβλία (Β΄Καρχηδονιακός πόλεμος). Βαλέριος Φλάκκος: Αργοναυτικά, 8 βιβλία Στάτιος, έργο:Θηβαϊδα, Αχιλληίδα, Σύμμεικτα

Τέταρτη Περίοδος, Σάτιρα Πέρσιος, (34-62μΧ.):Σάτιρες, εξάμετροι στίχοι διαλογικοί. Γιουβενάλης, Σάτιρες, αντικείμενό τους είναι ο αφύσικος κόσμος των κοινωνικών συνθηκών, η παρακμή των ηθών, η ξενδιαντροπιά. Όλα όσα κάνουν οι άνθρωποι. Μαρτιάλης, ισπανός. (40-104μ.Χ.). Επιγράμματα 12 βιβλία.Περιγράφει τη ρωμαϊκή ζωή της εποχής του.

Τέταρτη περίοδος, πεζογραφία Τάκιτος, (55-εποχή Αδριανού). Ιστορία: Γερμανία (εθνογραφικό έργο), Βίος Αγρίκολα (στη Γερμανία), Ιστορίες, Χρονικά. Περί ρητόρων,(παρακμή της ρητορείας) Πλίνιος ο Νεότερος, (61-;): Επιστολές, Πανηγυρικός (Τραϊανός). Σουητώνιος:Αφρικανός, Έργο:De vita XII Caesarum libri VIII. Βιογραφίες των δώδεκα Καισάρων από τον Ιούλιο Καίσαρα μέχρι τον Δομιτιανό.

Σενέκας Σενέκας, φιλόσοφος, (1π.Χ.-αυτοκτονεί με εντολή του Νέρωνα). Έργο:Consolatio ad Marciam (για τον θάνατο του γιου της). Consolatio ad Helviam, Consolatio ad Polybium (θάνατος αδελφού). Διάλογοι φιλοσοφικοί :De ira, (3βιβλία). De brevitate vitae, De tranquilitate animi, De clementia, De vita beata, De otio. Αποκολοκύνθωση (λίβελλος για τον αυτοκράτορα Νέρωνα). Τραγωδίες: Μήδεια, Φοίνισσαι, Ηρακλής, Τρωάδες, Φαίδρα, Οιδίπους, Αγαμέμνων, Θυέστης.

Μυθιστόρημα Πετρώνιος:Σατυρικόν-σύγχρονη κριτική και αφήγηση (ερωτικών κυρίως) περιπετειών καθημερινών ανθρώπων. Ο Πετρώνιος είναι τυπικός λατίνος συγγραφέας «πλασματικής» πεζογραφίας. Απουλήιος:από την Καρχηδόνα, έρχεται στην Ελλάδα και μυείται στις μυστηριακές θρησκείες. Έργο:Μεταμορφώσεις, κωμικό μυθιστόρημα, μεταμόρφωση σε γάιδαρο του Λούκιου-παραμύθι του έρωτα και της ψυχής. Αντίστοιχο ελληνικό: Λούκιος ή Όνος.

Ποίηση των ύστερων αυτοκρατορικών χρόνων PERVIGILIUM VENERIS: Ίσως στις αρχές του 4ου αι. Ύμνος στην Άνοιξη, αγνώστου συγγραφέα Αυσόνιος (Γάλλος) 310-; μ.Χ. Έργο:Ποιητικοί Πρόλογοι. Εγκώμια. Σπουδαίο ποίημα: Mosella Κλαυδιανός:Αίγυπτος-Ρώμη. Έργο:Πανηγυρικοί

Χριστιανοί Σηδούλιος:5ος αι. μ.Χ. Έργο: Carmen Paschale, 5 βιβλία, βιβλικής επικής ποίησης. Προυδέντιος:348 μ.Χ. ισπανός. Έργο:Ψυχομαχία, Χριστιανική ποίηση, ύμνοι.

Γραμματικοί Από το Βιβλίο της κ. Κικίλια:Λατινική Λεξικογραφία στην Ελλάδα, Ελληνικά Γράμματα, Αθήνα 2006, σ Από τον 3ο μέχρι τον 4ο αι:Γραμματικοί Quintus Terentius Scaurus: De orthographia Marius Plotius Sacerdos: Artes grammaticae (γραμματική, μορφολογία, ρήμα). Marius Victorinus Afer: Ars grammatica (γραμματική, ορθογραφία) Flavius Sosipater Charisius: Ars grammatica (γράμματα, συλλαβές, πτώσεις, γένη, κλίσειθς, μέρη του λόγου, μέτρο). Diomedes: Ars grammatica (μέρη του λόγου, τα γένη των ονομάτων, τους αριθμούς, μέτρο, προσωδία, ποιητική). Nonius Marcdellus: De compendiosa doctrina (20 βιβλία, λεξικογραφικού, αρχαιογνωστικού ενδιαφέροντος. Λήμματα, Συνώνυμα, σημασίες).

Πατέρες της χριστιανικής Ευρώπης Τερτυλλιανός (150—220). Καρχηδόνιος. Σπουδάζει ρητορική. Ρώμη. Ειδωλολάτρης και στη συνέχεια χριστιανός.Είναι ο δημιουργός της χριστιανικής λατινικής λογοτεχνίας Έργα:Απολογητικά Αντιγνωστικά και αντιιουδαϊκά Συγγράμματα καθημερινής πρακτικής και άσκησης Δογματικά -πολεμικά

Κυπριανός Καρχηδόνιος ( όπου αποκεφαλίζεται επί αυτοκράτορος Βαλεριανού σε διωγμό κατά των χριστιανών). Ρητοροδιδάσκαλος, έγινε χριστιανός σε ώριμη ηλικία. Έργο:Testimonia (ερμηνεία της Βίβλου). Corpus Επιστολών (πραγματείες για την τάξη και πειθαρχία της εκκλησίας).

Λακτάντιος Αφρικανός ειδωλολάτρης που έγινε χριστιανός σε ώριμη ηλικία. Δάσκαλος της λατινικής ρητορικής. Έργα:Πραγματείες: De opificio, De ira Dei, De moribus Divinae Institutiones: Ο χριστιανισμός αποτελεί αναγκαιότητα

Αμβρόσιος Αμβρόσιος:ο πρώτος λατίνος εκκλησιαστικός συγγραφέας. Σπουδάζει στη Ρώμη, επίσκοπος Μιλάνου. Έργο:ηθικολογικά-ασκητικά συγγράμματα, επικήδειοι λόγοι, Ύμνοι.

Ιερώνυμος Δαλματός ( ). Ρώμη βαπτίζεται και αργότερα γίνεται μοναχός. Αντιόχεια χειροτονείται ιερέας. Έργο:Λατινική Αγία Γραφή- Vulgata. Υπομνήματα Αγίας Γραφής. Πολεμικά συγγράμματα υπέρ του ασκητικού τρόπου ζωής. Ομιλίες.

Αυγουστίνος Γεννήθηκε στις μ.Χ. στη Νουμιδία.Σπούδασε στην Καρχηδόνα. Στη Ρώμη ρητοροδιδάσκαλος. Στο Μιλάνο δάσκαλος ρητορικής. Επίσκοπος Ιππώνας ( ). Έργο: Φιλοσοφικά συγγράμματα, ρητορικά συγγράμματα, Απολογητικά, δογματικά, ερμηνευτικά για την Παλαιά και Καινή Διαθήκη. Τα σπουδαιότερα:De doctrina christiana, Confessiones, έργο πρωτότυπο, νέο είδος, αυτοβιογραφία, αυτοπαρουσίαση και ψυχολογική ανάλυση. De civitate dei, 22 βιβλία, πραγματεύεται τις ουράνιες απαρχές, την επίγεια εξέλιξη και τον σκοπό της ιστορίας.

Από το βιβλίο της κ. Κικίλια. Έλληνες Λεξικογράφοι της Λατινικής γλώσσας Έλληνες λεξικογράφοι Λατινοελληνικών λεξικών Ενρίκος Νικόλαος Ουλερίχος Στέφανος Κουμανούδης